گرفتگی گردن؛ 10 علتی که هر کدام خطری در خود دارند
گرفتگی گردن از جمله دردهای ناخوشایندی است که هر کسی در زندگی تجربه ابتلا به آن را خواهد داشت. اما سوالی که ذهن را درگیر میکند اینکه آیا گرفتگی گردن خطرناک است؟ دلایل متعددی مانند آسیبدیدگی، استفاده بیش از حد یا خوابیدن در وضعیت غیرعادی از جمله شایعترین علتهای ابتلا به این عارضه است. ولی جای نگرانی نیست چون این نوع گرفتگی با انجام حرکات کششی، استفاده از حوله یا کیسه آب گرم یا کیسه سرد و دارو برطرف خواهند شد.
اما اگر متوجه شدید که گرفتگی گردن شما غیر طبیعی و همراه خود نشانههایی دارد حتما به پزشک مراجعه کنید تا در صورت خطرات احتمالی بتوانید از حاد شدن وضعیت جلوگیری کنید. برای مثال یک علت جدیتر گرفتگی گردن مننژیت است که حتما نیاز به درمانهای پزشکی دارد و نباید به سادگی از کنار آن گذشت.
با توجه به اینکه گردن متشکل از ماهیچهها، تاندونها، رباطها و استخوانها است احتمال اینکه گرفتگی آن ناشی از آسیب به یکی از این بافتها باشد دور از ذهن نیست. اگر ریشه گرفتگی گردن آسیب به یکی از این عضوها باشد امکان دارد شرایط بسیار سختی را برای بیمار ایجاد و زندگی او را مختل سازد.
مجله پزشکی ژین طب با هدف کمک به افرادی که دچار گرفتگی گردن هستند علتهای ابتلا به این عارضه را مورد بررسی قرار داده و همچنین درمانهای آن را نیز در این مقاله خود بیان کرده است. با ما همراه باشید تا دانستنیهای مهم گرفتگی گردن را با شما به اشتراک بگذاریم.
گرفتگی گردن چرا به وجود میآید؛ علت چیست؟
گرفتگی گردن معمولا زمانی رخ میدهد که یکی از ماهیچهها دچار تنش یا کشیدگی شود. همچنین در صورت آسیب دیدن یک یا چند مهره هم سفتی گردن به وجود میآید که همراه با درد شدید است. در ادامه به شایعترین علل سفت شدن و گرفتگی گردن میپردازیم که این علتها عبارتند از:
1. رگ به رگ شدن و کشیدگی جزئی؛ شایعترین علت گرفتگی گردن
سفت شدن گردن اغلب به دلیل آسیب یا فشار جزئی به وجود میآید که احتمالا دلایل زیر عامل ایجاد آن به حساب میآیند:
- نشستن یا خمیدن به مدت طولانی، مانند پشت میز
- نگاه کردن مکرر به یک شی مانند تلفن همراه
- بد خوابیدن
- آسیب ورزشی
- سقوط یا زمین خوردن
- انقباض عضلات گردن به دلیل استرس و اضطراب
بیشتر بدانید: درمان رگ به رگ شدن گردن؛ ورزش یا دارو، بهترین کدام است
2. اضطراب و ردپای آن در ایجاد گرفتگی گردن
معمولا برای همه ما ممنکن است اتفاق افتاده باشد که همزمان با ایجاد اضطراب دچار سر درد میشویم. باید بدانید اضطراب علاوه بر سر درد روی عضلات گردن نیز تاثیر گذاشته و موجب گرفتگی گردن خواهد شد.
3. شلاق زدن؛ اتفاقی که هم خطرناک است و هم قابل درمان
از صدمات شدیدتر گردن باید به شلاق زدن اشاره کرد که افراد معمولا در هنگام تصادفات رانندگی آن را تجربه میکنند یعنی سر ناگهان به جلو و عقب به حالت شدیدی حرکت میکند.
شلاق ضربهای است که به عضلات، استخوانها، رباطها، اعصاب گردن یا همه اینها وارد و موجب درد، سفتی و گرفتگی گردن خواهد شد.
از دیگر علائم شلاق گردن باید به موارد زیر اشاره کرد:
- سردرد
- درد پشت یا شانه
- احساس سوزش در ناحیه گردن
- از دست دادن حافظه یا مشکل در تمرکز
- سرگیجه
4. کمبود آب بدن؛ آیا موجب گرفتگی گردن میشود؟
به چشم نمیآید ولی باید یکی از مهمترین عاملهای گرفتگی گردن و سایر عضلات بدن را باید در کمبود آب بدن دید. بدنی که آب کافی در خود نداشته باشد دارای عضلات، تاندونها و رباطهای سفتتری است که در ادامه منجر به گرفتگیهای شدید خواهد شد. پس برای جلوگیری از تحلیل رفتن و دژنراسیون دیسک گردن باید به سمت ایجاد عادت و سبک زندگی هیدراته شدن حرکت کنید. بدون شک هیدراته ماندن بدن در جلوگیری و کاهش درد نقش بسیار موثری دارد زیرا سلامت دیسکهای گردنی با میزان آب کافی بدن ارتباط مستقیم دارد.
5. تورتیکولی اسپاسمودیک؛ بیماری دردناکی که گردن را قفل میکند
دیستونی گردن یا تورتیکولیس اسپاسمودیک حالت دردناکی که در آن عضلات گردن به صورت غیر ارادی دچار انقباض عضلات میشوند. در این وضعیت معمولا سر به یک طرف خم میشود. دیستونی گردن اغلب در افراد میانسال رخ میدهد و در زنان بیشتر از مردان پدید میآید. یکی از راههای درمان دستونی گردن تزریق سم بوتولینوم است.
6. آرتروز؛ فراگیرترین عامل ابتلا به گرفتگی گردن
اسپوندیلوز گردن یا آرتریت در رده مهمترین عاملهای ابتلا به سفتی و گرفتگی گردن قرار گرفته که معمولا هنگام دراز کشیدن بهبود مییابد.
بیشتر بدانید: آرتروز گردن؛ رایجترین آسیب مفصلی و مهرهای در افراد شاغل و کارمندان
درد ناشی از آرتروز گردن امکان دارد زمانی شدت یابد که فرد برای مدت طولانی در همان وضعیت بماند، مانند هنگام رانندگی یا نشستن در مقابل کامپیوتر. سایر علائم اسپوندیلوز گردنی که نباید از کنار آنها به سادگی گذشت عبارتند از:
- ضعف در بازوها یا پاها
- بی حسی در بازوها یا دستها
- مشکل در راه رفتن، مشکلات تعادل یا هر دو
- سردرد
7. تنگی کانال نخاعی و تاثیر آن بر گرفتگی گردن
بدون شک محدود و باریک شدن کانال نخاعی و تحت فشار قرار گرفتن ریشههای عصبی میتواند علاوه به درد شدید در گردن موجب گرفتگی گردن نیز شود. عمدتا تنگی کانال نخاعی گردن به دلیل افزایش سن رخ میدهد ااعوامل دیگری نیز در ایجاد آن دخیل هستند مانند استفاده بیش از حد و قرارگیری در حالت بد که منجر به فتق دیسک گردنی خواهد شد. علام تنگی کانال نخاعی گردن بی حسی و گزگز و ضعف در بازوها است.
8. فتق دیسک گردن؛ عارضهای که منشا بسیاری از مشکلات بدن است
فتق یا بیرن زدگی دیسک به فراخور محل آن دردهای متفاوتی از خود به وجود میآورد. فتق دیسک گردن دردی را ایجاد میکند که از گردن تا پایین بازو و احتمالا دستها را هم درگیر میسازد. وقتی به فتق دیسک گردن مبتلا باشید هنگام چرخاندن سر و خم کردن گردن به جلو دردی تیز در روی تیغه شانه احساس خواهید کرد که امکان دارد همراه با اسپاسم عضلانی و گرفتگی گردن همراه باشد.
بیشتر بدانید: خطرات دیسک گردن؛ مهمترین عوارض ابتلا به دیسک گردن چیست؟
9. اسپوندیلیت آنکیلوزان؛ علت درد رگ گردن سمت راست
این بیماری معمولا به چند طریق موجب سفی و گرفتگی گردن میشود که عبارتند از:
- التهاب ستون فقرات گردن: اسپوندیلیت آنکیلوزان نوعی بیماری به نام انتزیت را در گردن به وجود میآورد. انتزیت موجب شکلگیری التهاب و بافت اسکار در نقطه اتصال تاندونها، رباطها و سایر بافتهای نرم استخوان خواهد شد. به صورت کلی در ابتدا ستون فقرات کمر را درگیر و به مرور مهرههای گردن را درگیر میسازد. یکی از مشکلات جدی که انتزیت به وجود میاورد اینکه در مفصل فاست ستون فقرات گردنی شروع به تشکیل استخوان بیشتر میکند و موجب سفتی و گرفتگی گردن خواهد شد. در دل بیماری انتزیت امکان اینکه دیسکهای گردن شروع به کلسیفیه شدن و سفت دن کنند دور از ذهن نیست.
- وضعیت قرارگیری نامناسب بدن: تغییرات در حالت قرارگیری بدنموجب شدت گرفتن درد در ناحبه گردن خواهد شد حتی اگر گردن و بدن فاقد بیماری باشد. اگر عضلات گردن در ناحیه فوقانی کمر و سینه ضعیف شده باشد و ستون فقرات به دلیل این تغییرات قرار گیری به مرور به سمت جلو خم شده و ایجاد کیفوز ستون فقرات خواهد کرد.
10. مننژیت؛ یکی از خطرنات گرفتگی گردن
دور از ذهن نیست که سفتی گردن از علائم مننژیت باشد که یک خطر جدی به حساب میاید. مننژیت التهاب مننژها یعنی پوششی روی مغز و نخاع هستند.
یک ویروس، باکتری یا قارچ امکان دارد موجب ایجاد مننژیت شود. مننژیت ویروسی اغلب به خودی خود بهبود پیدا میکند، اما مننژیت باکتریایی و قارچی تهدید کننده زندگی هستند و باید سریعا تحت نظرپزشک قرار بگیرید. برخی از علائم مننژیت عبارتند از:
- تب ناگهانی، معمولا همراه با سردرد، سفتی گردن یا هر دو
- ناتوانی در بیدار شدن از خواب
- حالت تهوع
- حساسیت به نور
- استفراغ
- گیجی، تحریک پذیری یا هر دو
در صورت بروز این علائم، باید فورا به دنبال مراقبتهای پزشکی باشید.
انواع درمان گرفتگی گردن
بدون شک بهترین راه برای از بین بردن و درمان سفتی گردن به علت آن بستگی دارد. اگر گرفتگی گردن جزئی باشد، به کمک درمانهای خانگی زیر قابل درمان خواهد بود:
1. درمان سریع گرفتگی گردن با گرما و سرما درمانی
اغلب اوقات وقتی فردی با گرفتگی گردن روبرو میشود در قدم اول سراغ استفاده از حوله یا کمپرس گرم میرود، که عمدتا برای کشیدگی عضلات، استفاده متناوب از این روش میتواند تا حدود زیادی دردهای جزیی را برطرف سازد. به صورت کلی برای بهبود درد ناشی از گرفتگی گردن استفاده از پدهای گرم کننده یا حمام آب گرم به شل شدن عضلات منقبض و تسکین کمک خواهد کرد.
کیسه یخ از جمله راهکارهای خانگی برای بهبود التهاب و تورم پس از یک فشار جزئی است. یخ اثر بی حسی داشته و به طور موقت دردها را تسکین میدهد. استفاد از کیسه یخ معمولا در 48 ساعت اول پس از آسیب، زمانی که بیشترین تورم وجود دارد، بیشتر از هر زمانی مؤثرتر است. برای جلوگیری از سرمازدگی پوست از کیسه یخ کمکهای اولیه یا کیسه نخود فرنگی یخ زده پیچیده شده در پارچه را استفاده کنید. یخ را هر بار به مدت 20 دقیقه و بعد 20 تا 30 دقیقه استراحت کنید.
بیشتر بدانید: ۱۰ درمان گردن درد عصبی؛ راهکارهایی برای رفع فشار به عصب تا کاهش استرس زیاد
2. مصرف داروهای بدون نسخه برای درمان گرفتگی گردن سمت چپ
در صورتی که استفاده از یخ، گرما یا هر دو گرفتگی گردن را تسکین ندادند، داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) گزینه مناسب برای کنترل درد است.
از داروهای بدون نسخه برای تسکین درد ناشی از گرفتگی گردن باید به ایبوپروفن، دیکلوفناک و ناپروکسن اشاره کرد که میتوانند تورم را کاهش و درد را تسکین دهند. در کنار مسکنها نباید از شل کنندههای عضلانی مانند متوکاربامول غافل شد که در رفع گرفتگی گردن گاهی بهتر از هر دارویی عمل میکند. اگر فردی بیماری دارد و داروهای دیگری مصرف میکند، باید قبل از استفاده از NSAIDها با پزشک مشورت کند.
3. انجام تمرینات کششی؛ سنگ بنایی برای درمان گرفتگی گردن
عضلات گردن را با حرکت آرام و آهسته سر از این طرف به سمت دیگر بکشید. شانهها را به جلو و عقب بچرخانید. اگر کششها باعث درد میشوند، متوقف شوید.
4. فیزیوتراپی گردن، مهمترین روش برای بهبود درد و گرفتگی گردن سمت راست
در فیزیوتراپی تمرینات و تکنیکهایی توسط فیزیوتراپ توصیه میشود که به منظور تقویت عضلات گردن، بهبود عملکرد عمومی گردن، افزایش محدوده حرکتی، بهبود تعادل، کاهش درد و التهاب اجرا خواهد شد. در واقع فیزیوتراپی جزو بهترین روشهای درمان عارضههای مانند آرتروز گردن، اسپاسم عضلانی، فتق دیسک گردن، آسیبهای عضلانی و دیگر مشکلات مربوط به گردن است. به طور قطع گردنی با عضلات قویتر و محکمتر هم انعطافپذیری بیشتری دارد و هم عملکرد بیشتری خواهد داشت.
بیشتر بدانید: بهترین گردنبند طبی برای دیسک گردن ؛ ویژگیها و موارد استفاده
5. بررسی محیط خواب برای کنترل درد ناشی از گرفتگی عضلانی
گاهی اوقات بالشی که اندازه یا سفتی نادرست دارد امکان دارد منجر به سفتی و گرفتگی گردن شود. سر، گردن و پشت باید در هنگام خواب در یک وضعیت مناسب قرار گیرند. بالشهایی که فرد استفاده میکند باید متناسب با وضعیت خواب او باشد.
یک بالش سفتتر و بزرگتر برا کسانی که به پهلو میخوابند گزینه بهتری است تا بالشهای نرم و کوتاه. کسانی که به پشت میخوابند بهتر است از بالشی صافتر استفاده کنند که سر و گردن را بدون فشار آوردن به سمت جلو حمایت کند.
6. ماساژ گرفتن روشی لذت بخش برای درمان گرفتگی گردن
یک ماساژدرمانگر مجاز کمک کننده در تسکین عضلات منقبض و دردناک است. اگرچه تحقیقات هنوز موثر بودن ماساژ را ثابت نکردهاند ولی مطالعهای در سال 2014 نشان داد که ماساژ درد افراد مبتلا به آرتریت گردن را بهبود میبخشد.
درمان خانگی گرفتگی گردن
گاهی برای درمان گرفتگی گردن نیاز به پزشک نیست و راه درمان آن در آشپزخانه شما قرار دارد. بیاریاز درمانهای خانگی کخ تحت پوشش طب سنتی هستند تاثیرات متفاوتی دارند ولی در دراز مدت نتایج آنها مشخص میشود. در میان روشهایی که در خانه برای گرفتگی گردن به کار برده میشود چند گزینه بیشتر از سایر روشها تاثیر دارد که عبارتند از:
- روغن زنجبیل: ویژگی که این روغن دارد طبع گرم آن است که با جذب در پوست نقش یک مسکن کارامد و قوی را بازی میکند. بهترین میزان برای استفاده از روغن زنجبیل، دوبار استفاده از آن در طول روز و هر بار چند قطره استفاده کنید. سعی کنید به میزان زیاد از این روغن استفاده نکنید چون اماکن ایجاد حساسیت پوستی دور از ذهن نیست.
- نمک اپسوم: ویژگی درمانی نمک اپسوم در سولفات منیزیم موجود در آن است که خاصیت ضد دردی و تسکین دهندگی دارد. نمک اپسوم را در وان حمام ریخته و در آن دراز بکشید تا گرفتگی عضلانی شمت بخصوص در ناحیه گردن و شانه و کمر برطرف شود.
- روغن اسطوخدوس: به دلیل خاصیت آرامبخشی که دارد در کاهش استرس و اضطراب میتوان به خوبی عمل کند و گرفتگیهای عضلانی ناشی از شکهای اضطرابی را از بین ببرد.
- روغن ریحان: یکی از بهترین روغنهای سنتی برای کنترل و کاهس التهاب عضلانی است. این روغن تنشهای عضلانی را کم و عملکرد حرکتی ماهیچهها را تا حد زیادی بهبود میبخشد. روغن ریحان گزینه مناسبی برای درمان گرفتگی گردن است پس به آن توجه ویژهای داشته باشید.
- سرکه سیب: این محلول درمانی نیز یکی از گزینههای درمانی در طب سنتی است که برای گرفتگی گردن روی استفاده از آن بسیار تاکید میکنند. سرکه سیب خاصیت ضد التهابی دارد و در تسکین دردهای دیسک گردن یه قول طبیبان سنتی معجزه میکند.
جمع بندی نهایی درباره گرفتگی گردن
معمولا سفتی گردن در نتیجه یک آسیب یا حادثه جزئی ایجاد میشود. در موارد نادر گرفتگی گردن امکان دارد نشانه یک بیماری جدی باشد که به درمان پزشکی نیاز دارد.
گرفتگی گردن از آن دسته مشکلات رایجی است که معمولا فرد با درمانهای خانگی و راهکارهای پیشگیری آن را درمان میکند. معمولا ناشی از صدمات ناشی از ضربه شلاق، بدخوابی، داشتن وضعیت بدنی نامناسب یا استرس است. گرفتگی گردن معمولا نشانه مشکل جدیتری نیست. با این حال، اگر به طور ناگهانی ظاهر و با علائم دیگر همراه شد، آن را نادیده نگیرید و به پزشک متخصص مراجعه کنید.
سوالات مهم درباره گرفتگی گردن
در صورتی که گرفتگی گردن ناشی از مننژیت باشد چقدر زمان برای درمان نیاز دارد؟
مننژیت در واقع التهاب مایعات و غشاهای اطراف مغز و نخاع است که همراه با نشانههایی مانند تب، سردرد و سفتی گردن خود را نشان میدهد.
در اغلب موارد روند درمان مننژیت ویروسی به 7 تا 10 روز زمان نیاز دارد. گاهی برای درمان امکان بستری شدن در بیمارستان نیز وجود دارد و در این وضعیت شاید نیاز به زمان بیشتری برای درمان مننژین بود. در کودکان اگر گرفتگی گردن ناشی از مننژیت شدید نباشد، امکان درمان آن در خانه با استراحت، نوشیدن مایعات و داروهای مسکن بدون نسخه بسیار زیاد است.
چه زمانی برای گرفتگی گردن و شانه باید به پزشک مراجعه کرد؟
سفتی با علائم دیگری مانند تب، سردرد یا تحریک پذیری همراه باشد.
سفتی در عرض چند روز و پس از انجام درمانهای خانگی مانند NSAIDها و کششهای ملایم از بین نرود.
درد آن بسیار شدید وفروکش نکند بلکه تشدید شود.
درمان سریع گرفتگی گردن چیست؟
برخی تکنیکهای فیزیوتراپی که توسط فیزیوتراپیستهای با تجربه انجام میشون مانیپولاسیون نام دارد که در آن بافتهای نرم گردن را دستکاری میکنند و عملکرد حرکتی گردن را بهبود میبخشند. مانیپولاسیون در کاهش درد، بهبود انعطاف پذیری، درمان سریع درد و گرفتگی گردن و افزایش دامنه حرکتی مفصل نقش قابل توجهی دارد.