آشنایی با مهم‎ترین علت ورم پا+علائم و درمان

اگر در حال حاضر دچار ورم پا شده‌اید، تنها نیستید! بر اساس گزارش اداره سرشماری ایالات متحده در سال 2000، 4.4 میلیون نفر در ایالات متحده از تورم پاها شکایت داشتند. بنابراین حدس زده می‌شود که در کشور ما نیز ورم پا یکی از مشکلات عمده تعداد بسیاری زیادی از بیماران است. علت ورم پا به دلیل احتباس بیش از حد مایعات در زیر پوست اندام تحتانی بدن ایجاد می‌شود. مایعی که معمولاً باید در سیستم گردش خون باشد، به داخل عضلات و بافت نرم ساق پا رفته و آنجا تجمع پیدا می‌کند. در اصطلاح پزشکی به ورم پا، اِدم گفته می‌شود.

زمانی که به وسیله انگشت روی پاهای ورم کرده‌تان فشار وارد می‌کنید، یک فرورفتگی موقت در پوست ایجاد می‌شود. از آنجایی که حدس می‌زنیم بابت ادم پاهایتان نگرانی زیادی دارید؛ در این سری از مقالات ژین طب قصد داریم در خصوص علت ورم پاها صحبت کنیم. با ما همراه باشید.

علت ورم پاها چیست؟

شایع‌ِترین علت ورم پاها اِدم است. در عارضه ادم مایعات در بین سلول‌ها که بلوک‌های سازنده بافت‌های بدن هستند، تجمع پیدا می‌کنند. ادم ممکن است در یک قسمت خاص از بدن ایجاد شده و یا اینکه کل اندام‌های پایین تنه را درگیر کند. جالب است که بدانید نوعی از ادم وجود دارد که ناشی از گرانش زمین است. به این نوع ادم، ادم وابسته می‌گویند. در ادم وابسته زمانی که پاها را به سمت بالا می‌آورید تورم رفع می‌شود. در ادم غیر وابسته که به علل پزشکی رخ می‌دهد، هر دو پا اغلب به یک اندازه متورم می‌شوند.

مهم‌ترین علت ورم پا شامل موارد زیر است:

• حرارت: برخی افراد در هوای گرم پاهایشان کمی متورم می‌شود. معمولاً این موضوع جای نگرانی نداشته و نیازی به درمان ندارد.
• سفرهای طولانی و بی حرکت ماندن طولانی پاها: اگر به علت رانندگی پاهای شما آویزان مانده و برای مدت طولانی راه نرفته‌اید، ممکن است متورم شود. زمانی که دوباره راه بروید و یا زمانی که دراز بکشید، تورم رفع می‌شود. مهم‌ترین علت این تورم آن است که عضلات شما برای مدت طولانی منقبض نشده و خون در رگ‌ها به اطراف پمپاژ نشده است. بنابراین خون در قسمتی از بدن شما که آویزان است جمع شده و به رگ‌های خونی فشار می‌آورد. فشار خون سبب خروج مایعات به فضاهای بین سلولی می‌شود. برای جلوگیری از این اتفاق در صورت امکان برخیزید و به اطراف قدم بزنید. اگر امکانش را ندارید پاهای خود را تا جایی که می‌توانید به سمت جلو یا طرفین حرکت دهید.
• بارداری: زنان باردار ممکن است در اواخر بارداری دچار ورم پا شوند. این موضوع معمولاً جای نگرانی ندارد. در این دوران ماما به طور منظم آزمایش‌های لازم را انجام می‌دهد تا مطمئن شود که مشکل فشار خون ( پره اکلامپسی ) ندارید .
• نارسایی قلبی: اگر دچار نارسایی قلبی هستید یعنی قلب شما به اندازه کافی خون را به اطراف پمپاژ نمی‌کند. ممکن است علاوه بر احساس تنگی نفس، در هنگام دراز کشیدن یا هنگام راه رفتن دچار ورم پا شوید.
• کم خونی: کم خونی به معنای کاهش تعداد گلبول های قرمز است. در این عارضه نیز مایعات بدن در پاها تجمع پیدا می کنند.
• بیماری های کلیوی: ابتلا به بیماری‌های کلیوی مانند سندرم نفروتیک، آسیب حاد و مزمن کلیه
• کاهش سطح پروتئین: اگر سطح پروتئین در خون کاهش پیدا کند، مایعات کمتر از قسمت‌های مختلف در اطراف بدن به داخل عروق خونی وارد می‌شوند. در عوض این مایعات بیشتر به سمت بافت‌هایی مانند پاها کشیده می‌شوند. در این شرایط علاوه بر تجمع مایعات، سطح پروتئین نیز کاهش پیدا می‌کند. سایر علل کاهش پروتئین شامل: سوء تغذیه، سندرم نفروتیک، نارسایی کبد و یک بیماری روده به نام انتروپاتی است.
• عوارض جانبی داروهایی مانند مسدود کننده کانال کلسیم: یکی از عوارض جانبی مصرف داروهای مسدود کننده کانال کلسیم (شامل: آملودیپین، فلودیپین، ایزرادیپین، نیفدیپین و نتراندیپین) تجمع مایعات در پاها است.
• کم کاری تیروئید: کم کاری تیروئید معمولاً با علائمی مانند: ورم پاها، خستگی و افزایش وزن همراه است.

علت ورم یک پا چیست؟

برخلاف دلایل اشاره شده در قسمت قبلی مقاله، دلایلی وجود دارد که علت ورم پاها می‌شود. در این وضعیت یکی از پاها متورم‌تر و چاق‌تر پای دیگر دیده می‌شود. در ادامه عمده‌ترین علت ورم پاها را بررسی خواهیم کرد.

بیشتر بدانید: برای ورم پا به چه پزشکی مراجعه کنیم؟

علت ورم پا عبارت است از:

• صدمه دیدن پا: صدمه دیدن و به دنبال آن شکستگی، رگ به رگ شدن و کبود علت ورم پاها می‌شود.
• استئوآرتریت: استئوآرتریت ممکن است سبب تورم زانو و انگشت شست یکی از پاها شود.
• مشکلات مفصلی ناشی از التهاب: به عنوان مثال نقرس، آرتریت روماتوئید، آرتریت پسوریاتیک سبب بروز علائمی مانند تورم می‌شوند. در این شرایط یک یا چند مفصل در پا متورم‌تر، گرم، قرمز و دردناک‌تر از پای دیگر خواهد بود.
• عفونت های پوستی: عفونت پوستی سبب تجمع چرک، آبسه و یا سلولیت در یکی از پاها می‌شود.
• واکنش‌های پوستی: واکنش‌های پوستی به به نیش حشرات و یا استفاده از کرم سبب آلرژی و تورم پا می‌شوند.
• ترومبوز ورید عمقی: در این وضعیت یک لخته خون در رگ‌های خونی ساق پا قرار دارد. اگر اخیراً به دلایلی مانند بستری شدن در بیمارستان زیاد حرکت نکرده‌اید، بیشتر در معرض خطر ترومبوز ورید عمقی هستید. سایر علل ابتلا به این عارضه شامل: سفر طولانی با هواپیما، ابتلا به بیماری‌های حرکتی، عمل جراحی و سرطان است.
• عفونت استخوان (استئومیلیت): عفونت استخوان به علت ورود عوامل عفونی ناشی از ابتلا به بیماری یا جراحی به این بافت یکی از دلایل اصلی ورم پا است
• کیست بیکر: در این وضعیت این کیست نرم در پشت زانوی شما ایجاد می‌شود.

آشنایی با علت ورم پا

ادم اصطلاح پزشکی برای تورم ناشی از تجمع مایعات در بافت‌های مختلف بدن شما است. این عارضه در واقع اصلی‌ترین علت ورم پای چپ از زانو به پایین است. ادم اغلب در کف پاها، قوزک ها و ساق پاها دیده می‌شود؛ اما می تواند سایر قسمت‌های بدن شما مانند: صورت، دست و شکم را نیز تحت تاثیر قرار دهد.

بیشتر بدانید: علائم کبد چرب؛ از تورم پاها تا خارش دائمی

آشنایی با علائم اِدم

آشنایی با علائم آدم بسیار اهمیت دارد؛ زیرا در مواردی ممکن است تورم ناشی از پوشیدن کفش نامناسب را با آن اشتباه بگیرید. برای آشنایی بیشتر با این عارضه در این قسمت مقاله به مهم‌ترین علائم ادم اشاره خواهیم کرد. توجه داشته باشید برای تشخیص دقیق‌تر لازم است آزمایش‌های تخصصی انجام شود.

متداول‌ترین علائم و علت ورم پا شامل موارد زیر است:

• بزرگتر بودن قسمتی از بدن نسبت به قسمت‌های دیگر آن
• پوست ناحیه متورم کشیده و براق به نظر می‌رسد.
• به علت تورم در راه رفتن با مشکل مواجه هستید.
• بیشتر از قبل سرفه می‌کنید و برای تنفس دچار مشکل هستید.
• در قسمت متورم بدن خود احساس پری یا سفتی دارید.
• احساس درد خفیف در ناحیه آسیب دیده

آشنایی با انواع تورم

برای شناسایی شدت و تخمین میزان تجمع مایع در بافت‌های شما، ادم درجه بندی می‌شود. پزشک متخصص ناحیه‌ای از بدن شما را با فشار ملایم انگشت خود بر روی قسمت متورم به مدت پنج تا ۱۵ ثانیه آزمایش می‌کند (تست حفره‌ای). پس از اینکه فشار برداشته شد، یک حفره (گودال) در پوست شما ظاهر می‌شود. حفره نشان می‌دهد که تا چه حد مایع در بافت های شما جمع شده است.

مقیاس درجه بندی ادم به صورت زیر است:

• درجه 1: زمان برگشت فوری، حفره 2 میلی متری
• درجه 2: زمان برگشت کمتر از 15 ثانیه، حفره 3 تا 4 میلی متری
• درجه 3: زمان برگشت بیشتر از 15 ثانیه، حفره 5 تا 6 میلی متری
• درجه 4: زمان برگشت بین 2 تا 3 دقیقه، حفره 8 میلی متری

ادم چگونه تشخیص داده می شود؟

برای تشخیص علت ورم پا، پزشک معاینه فیزیکی و سپس آزمایش‌های تشخیصی (تهیه بیوپسی از بافت) علت انجام می‌دهد. پزشکان در واقع به دنبال یافتن منشا علت ورم پا پدر بدن هستند. به خصوص در قسمت‌هایی از بدن که پوست شما ظاهری براق یا کشیده دارد.

بیشتر بدانید: ورم زانو نشانه آسیبی در این ناحیه؛ علل و ۵ درمان ورم زانو

ادم چگونه درمان می شود؟

درمان ادم بر اساس علت آن متفاوت است. بیماری‌های زمینه ای که سبب ادم می‌شوند به شرح زیر است:

• اگر بیماری ریوی باعث ادم شود (مانند آمفیزم یا برونشیت مزمن) در صورت سیگار کشیدن، پزشک ترک سیگار را توصیه می‌کند.
• اگر ادم با نارسایی مزمن قلبی همراه باشد، پزشک توصیه می‌کند نمک کمتر و در صورت مصرف الکل، کمتر الکل مصرف کنید.
• اگر ادم ناشی از عارضه جانبی دارویی باشد که مصرف می‌کنید، ممکن است پزشک برای رفع تورم دوز دارو را کاهش دهد. هیچ گاه مصرف داروهای خود را قطع نکنید مگر اینکه آن را پزشک تشخیص دهد.

بیشتر بدانید: بهترین پماد برای ورم زانو؛ کاهش سریع درد با ۴ داروی موضعی

برای درمان سریع ورم پا از روش‌های زیر استفاده کنید:

• زمانی که نشسته‌اید یا دراز کشیده‌اید، یک بالش زیر پاهای خود قرار دهید تا آنها را بالاتر از سطح قلب خود نگه دارید.
• برای مدت طولانی بدون حرکت نیاستید.
• جوراب ساق بلند بپوشید که به قسمت‌هایی از بدن شما فشار آورد تا مایعات در آنجا جمع نشوند.

-در حال حاضر برای افرادی که دچار ادم مزمن هستند و به کفش‌های قابل تنظیم نیاز دارند، کفش‌های ادم در دسترس است.

• مقدار نمک را در رژیم غذایی خود کاهش دهید.
• دستورالعمل‌های پزشک خود را برای مصرف داروها دنبال کنید. ممکن است پزشک از شما بخواهد که یک دیورتیک (که معمولاً “قرص آب” نامیده می‌شود) مصرف کنید که به بدن شما کمک کند تا از شر مایعات اضافی خلاص شود.

سوالات شما درخصوص علت ورم پا