بیماری بهجت روده، جزو سخت‌ترین بیماری‌ها؛ 12 درمان متفاوت

بیماری بهجت روده یکی از بیماری‌های خود ایمنی است که به آن سندروم بهجت روده نیز می‌گویند. این بیماری یک اختلال نادر است که باعث التهاب رگ‌های خونی در سراسر بدن می‌شود. بیماری بهجت روده علائم و نشانه‌های متعددی ایجاد می‌کند که در ابتدا ممکن است نامرتبط به نظر برسند. از این علائم می‌توانیم به درد و حسایت شکم، اسهال خونی، مدفوع خونی و زخم‌های روده اشاره کنیم.

داروهایی که برای درمان بیماری بهجت روده استفاده می‌شوند، همان داروهایی است که برای درمان بیماری بهجت مورد استفاده قرار می‌گیرند. توجه داشته باشید که این داروها علت اصلی بیماری را درمان نمی‌کنند، تنها از عوارض بیماری، ایجاد علائم شدید و گاهی بروز علائم جلوگیری می‌کنند. در این مطلب از سایت پزشکی ژین طب به بررسی بیماری بهجت روده خواهیم پرداخت. با ما همراه باشید.

علت بیماری بهجت روده چیست؟ آیا عواملی در ابتلا به این بیماری موثرند؟

علت بیماری بهجت روده به طور کامل شناخته نشده‌است. اما به نظر می‌رسد عوامل ژنتیکی، ایمونولوژیک و محیطی با این بیماری مرتبط هستند. به بیماری بهجت به انگلیسی Behcet’s disease می‌گویند. امکان دارد که بیماری بهجت روده در اثر نوعی اختلال خود ایمنی ایجاد شود. به این معنی که سیستم ایمنی بدن به اشتباه به بعضی از سلول‌های سالم خود حمله می‌کند.

باید اضافه کرد که تعدادی از محققان معتقدند که ژن‌های متعددی با این بیماری مرتبط هستند. برخی دیگر از محققان بر این باورند که یک ویروس یا باکتری باعث ایجاد بیماری بهجت روده در افرادی می‌شود که ژن‌های خاصی دارند و مستعد ابتلا به بهجت هستند.

علائم بیماری بهجت روده؛ علائمی که در 7 اندام مختلف ظاهر می‌شوند

علائم بیماری بهجت روده و در کل بیماری بهجت از فردی به فرد دیگر متفاوت است. این علائم امکان دارد که در دوره‌های ظاهر شوند و بعد از چند وقت بهبود یابند و اثری از آن‌ها باقی نماند. همچنین در برخی از بیماران این علائم با گذشت زمان شدت کمتری پیدا می‌کنند.

به طور کلی باید گفت که در سندروم بهجت علائم و نشانه‌ها به این بستگی دارند که کدام قسمت از بدن تحت تاثیر قرار گرفته‌است. مناطقی که معمولا تحت تاثیر بیماری بهجت قرار می‌گیرند عبارت‌اند از:

1. دهان: زخم‌های دردناک در دهان که شبیه به آفت دهان هستند. این زخم‌ها به صورت ضایعات برجسته و گرد در دهان به وجود می‌آیند و به سرعت به زخم‌های دردناک تبدیل می‌شوند. زخم‌های ایجادشده در بیماری بهجت پوست و مخاط معمولا در عرض یک تا سه هفته بهبود می‌یابند، اگرچه دوباره عود می‌کنند.
2. ناحیه تناسلی: زخم‌های قرمز و باز که روی کیسه بیضه یا فرج ایجاد می‌شوند. این زخم‌ها معمولا دردناک هستند و ممکن است جای زخم روی پوست باقی بماند.
3. پوست: برخی از بیماران دچار زخم‌های آکنه مانند در بدن خود می‌شوند. همچنین این بیماری باعث ایجاد تاول‌های قرمز، برجسته و حساس روی پوست، به ویژه در قسمت پایین پاها می‌شود.
4. چشم‌ها: التهاب در چشم (یووئیت) باعث قرمزی، درد و تاری دید خواهد شد و باید گفت که به طور معمول هر دو چشم را درگیر می‌کند. در افراد مبتلا به بیماری بهجت، این عارضه ظاهر می‌شوند و از بین می‌روند.
5. مفاصل: تورم و درد مفاصل اغلب در بین مبتلایان به این بیماران دیده‌می‌شود. همچنین باید گفت که این سندروم روی مفاصل زانو بیشتر تاثیر می‌گذارد. همچنین مچ پا، آرنج یا مچ دست نیز ممکن است درگیر التهاب مفاصل ناشی از این بیماری شوند. علائم و نشانه‌های آسیب در مفاصل احتمال دارد 1 تا 3 هفته طول بکشند و خود به خود از بین بروند.
6. رگ‌های خونی: التهاب در وریدها و شریان‌ها باعث قرمزی، درد و تورم در بازوها یا پاها در هنگام لخته شدن خون می‌شود. همچنین التهاب در شریان‌های بزرگ منجر به عوارضی مانند آنوریسم و باریک شدن یا انسداد رگ‌ها خواهد شد.
7. بهجت مغز: التهاب در مغز و سیستم عصبی باعث سردرد، تب، بی نظمی، تعادل ضعیف یا سکته می‌شود.
8. دستگاه گوارش: علائم و نشانه‌های مختلفی از جمله درد شکم، اسهال و خونریزی بر سیستم گوارشی تاثیر می‌گذارند. به همین دلیل زمانی که علائم آسیب دستگاه گوارشی در بیماری بهجت بیشتر باشد، به آن بیماری بهجت روده می‌گویند.

دیگر علائم اصلی بیماری بهجت روده عبارتند از:

• درد شکمی
• اسهال با خون یا بدون خون
• توده شکمی
• حساسیت شکم
• هماتوشزی شدید (دفه مدفوع خونی)
• سوراخ شدن روده

این علائم و دوره‌های بالینی ناهمگن هستند و از خفیف تا شدید متغیر هستند.

بهترین آزمایش تشخیص بیماری بهجت روده؛ راهکارهای تشخیص علت و میزان آسیب

تایید بیماری بهجت روده دشوار است. زیرا هیچ علت قطعی برای آن شناسایی نشده‌است و علائم مرتبط اغلب در زمان‌های مختلفی ایجاد می‌شوند. علاوه بر این بیماری بهجت روده علائمی مشابه با بیماری‌هایی مانند سل روده و کرون دارد. این موضوع باعث پیچیده شدن تشخیص آن می‌شود.

به همین دلیل پزشکان با توجه به علائم ظاهرشده و همچنین رد کردن سایر بیماری‌ها برای تشخیص این بیماری تلاش می‌کنند. برای کارها و آزمایش تشخیص بیماری بهجت از طرف پزشکان شامل موارد زیر است:

• معاینه فیزیکی و بررسی علائم ظاهرشده.
• بررسی زخم‌های ایجادشده در دهان حداقل سه بار در یک سال (زخم‌های ایجادشده در دهان جزو علائم شایع و اصلی این بیماری هستند).
• آزمایش خون یا سایر آزمایش‌هایی که بیماری‌های دیگر را رد می‌کنند .
• تست پاترژی که در آن پزشک یک سوزن استریل را وارد پوست می‌کند و یک تا دو روز بعد آن ناحیه را بررسی می‌کند. درصورتی تست مثبت است که یک برجستگی قرمز کوچک در زیر پوست جایی که سوزن واردشده ایجاد شود. این تست نشان می‌دهد که سیستم ایمنی بدن نسبت به یک آسیب جزئی بیش از حد واکنش نشان می‌دهد.
• تصویربرداری و سونوگرافی از روده
• آندوسکوپی و کولونوسکوپی روده

در بیشتر مواقع این بیماری زمانی تشخیص داده می‌شود که پزشک با انجام معاینات آندوسکوپی و رادیولوژیکی زخم‌های شدیدی را در روده مشاهده می‌کند.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنیم؟

در صورت مشاهده علائم و نشانه‌های غیرعادی که ممکن است نشان‌دهنده بیماری بهجت روده باشند، باید به پزشک مراجعه کنید. همچنین بیماران مبتلا به این سندروم در صورت مشاهده علائم و نشانه‌های جدید باید به پزشک مراجعه کنند.

عوامل خطر بیماری بهجت روده؛ فاکتورهایی که احتمال ابتلا را به بهجت بیشتر می‌کند

عواملی که ممکن است خطر ابتلا به بهجت روده را افزایش دهند عبارت‌اند از:

• سن: بیماری بهجت روده معمولا مردان و زنان بین 20 تا 30 سال را تحت تاثیر قرار می‌دهد. اگرچه کودکان و افراد مسن نیز به این بیماری مبتلا می‌شوند.
• موقعیت جغرافیایی: مردم کشورهای خاورمیانه و شرق آسیا از جمله ترکیه، ایران، ژاپن و چین بیشتر در معرض ابتلا به این بیماری هستند. به همین دلیل به این بیماری، بیماری جاده ابریشم می‌گویند.
• جنسیت: در حالی که بیماری بهجت هم در مردان و هم در زنان رخ می‌دهد، باید گفت که تعداد مردان مبتلاشده به این بیماری بیشتر است.
• ژن‌های خاص: داشتن ژن‌های خاص با خطر ابتلا به بهجت مرتبط است.

در مواردی هم دیده می‌شود که فردی با داشتن یک یا دو فاکتور از موارد گفته‌شده، به این بیماری بهجت روده نمی‌شود.

عوارض بیماری بهجت روده؛ آیا بیماری بهجت خطرناک است؟

عوارض بیماری بهجت به علائم و نشانه‌های بیماری بستگی دارد. به عنوان مثال اگر یووئیت (التهاب چشمی) تحت درمان قرار نگیرد، منجر به کاهش بینایی یا نابینایی بیمار می‌شود. افرادی که علائم و نشانه‌های بیماری بهجت چشمی دارند باید به طور مرتب به متخصص چشم مراجعه کنند.

از عوارض بیماری بهجت روده نیز می‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:

• کاهش وزن
• عدم جذب مواد غذایی به علت مشکلات ایجادشده در روده
• کم آبی شدید بدن به دلیل اسهال
• خونریزی روده به دلیل زخم‌های ایجادشده در آن
• خارج کردن قسمتی از روده به دلیل زخم‌های زیاد

این علائم و عوارض باید درمان شوند تا بیمار به درد و ناراحتی بیشتری دچار نشود.

درمان بیماری بهجت روده با راهکارهای مختلف؛ معرفی داروهای خاص

علت ایجاد بیماری بهجت روده مشخص نشده‌است و باید گفت که درمانی نیز برای آن وجود ندارد. اما پزشکان با انجام یکسری روش‌های درمانی از پیشرفت این بیماری، عوارض، بروز علائم با شدت زیاد و درد بیمار جلوگیری می‌کنند.

توجه داشته باشید که روش‌های درمانی که برای بیماری بهجت روده استفاده می‌شوند، همان داروهایی هستند که برای درمان سندروم بهجت مورد استفاده قرار می‌گیرند. این روش‌ها به کنترل علائم و عدم بروز آن‌ها کمک می‌کنند. همچنین در مواردی بین دوره‌هایی که علائم بیماری ظاهر نمی‌شود، پزشک دستور قطع مصرف داروها را خواهد داد.

داروهایی که برای کنترل علائم و عوارض بیماری بهجت روده استفاده می‌شوند عبارتند از:

1. داروهای کورتیکواستروئیدی؛ مناسب برای رفع التهاب و درد ناشی از بیماری

داروهای کورتیکواستروئیدی به صورت کرم، ژل و پماد تولید و مصرف می‌شوند. بیماران از این داروهای کورتیکواستروئیدی موضعی مستقیما روی زخم‌های پوستی و تناسلی برای کاهش التهاب و درد خود استفاده می‌کنند.

2. مصرف دهانشویه برای رفع زخم‌های دهان

استفاده از دهانشویه‌های مخصوص حاوی کورتیکواستروئیدها و سایر عوامل ممکن است درد زخم‌های دهان را کاهش دهد. با این کار از بروز زخم‌های جدید و درد و ناراحتی بیمار جلوگیری می‌شود. البته باید اشاره کنیم که بروز زخم‌های دهانی منجر به اذیت شدن بیمار حین غذاخوردن خواهد شد. پس درمان این زخم‌ها ضروری است.

3. قطره چشم؛ درمان التهاب‌های چشمی و جلوگیری از عوارض شدید

اگر بیمار التهاب چشمی خفیفی داشته باشد، قطره‌های چشمی حاوی کورتیکواستروئیدها یا سایر داروهای ضد التهابی درد و قرمزی چشم‌ها را تسکین می‌دهند. مصرف منظم این داروها به جلوگیری از بروز علائم شدید و نابینایی چشم کمک خواهد کرد.

درمان‌های سیستمیک برای بیماری بهجت روده؛ درمان‌های تخصصی‌تر

در صورتی که شدت بیماری زیاد باشد، پزشک از دارویی به نام کلشیسین (Colchicine) برای زخم‌های عود کننده دهان، ناحیه تناسلی و روده بیمار استفاده می‌کند. این دارو همچنین در کاهش تورم مفاصل موثر هستند.

موارد شدید بیماری بهجت نیاز به درمان‌هایی برای کنترل آسیب ناشی از بیماری در دوره‌های ظهور علائم دارد. برای کنترل این شرایط روش‌های درمانی زیر انجام می‌شود:

4. مصرف کورتیکواستروئیدها برای کنترل التهابات در بدن

کورتیکواستروئیدها مانند پردنیزون، التهابات ناشی از بیماری بهجت را کاهش می‌دهند. پزشکان اغلب این داروها را با یکسری داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی تجویز می‌کنند. از عوارض جانبی کورتیکواستروئیدها می‌توانیم به افزایش وزن، سوزش سردل به صورت مداوم، فشار خون بالا و پوکی استخوان اشاره کنیم.

5. داروهای سرکوب‌کننده سیستم ایمنی بدن؛ جلوگیری از واکنش بیش از حد این سیستم

التهابات مرتبط با بیماری GI را می‌توان با داروهایی که از حمله سیستم ایمنی بدن به بافت‌های سالم جلوگیری می‌کنند کاهش داد. این داروها ممکن است شامل موارد زیر باشند:

• آزاتیوپرین (azathioprine)
• آزاسان (Azasan)
• ایموران (Imuran)
• سیکلوسپورین (cyclosporine)
• جنگراف (Gengraf)
• نئورال (Neoral)
• ساندیمون (Sandimmune)
• سیکلوفسفامید (cyclophosphamide)

داروهای سرکوب‌کننده سیستم ایمنی بدن خطر ابتلا به عفونت را در بدن افزایش می‌دهند. از سایر عوارض جانبی احتمالی این داروها می‌توانیم به مشکلات کبدی، کلیوی، کم‌خونی و فشار خون بالا اشاره کنیم.

6. داروهای که پاسخ سیستم ایمنی را تغییر می‌دهند؛ کمک به کنترل زخم‌ها

اینترفرون آلفا – 2ب (Interferon alfa-2b) یا اینترفرون A فعالیت سیستم ایمنی بدن را برای کنترل التهاب‌ها تنظیم می‌کند. این داروها ممکن است به تنهایی یا همراه با سایر داروها برای کمک به کنترل زخم‌های پوستی، درد مفاصل و التهاب چشم در افراد مبتلا به بیماری بهجت استفاده شوند. عوارض جانبی این داروها شامل علائم و نشانه‌های آنفولانزا مانند درد عضلانی و خستگی است.

7. داروهای مسدودکننده فاکتور نکروز تومور (TNF)؛ مناسب برای علائم شدید

برای درمان بعضی از علائم و نشانه‌های بیماری بهجت، به‌ویژه برای افرادی که علائم شدیدتر یا مقاوم‌تری دارند، مصرف داروهای مسدودکننده فاکتور نکروز تومور موثر خواهد بود. از داروهای مسدودکننده فاکتور نکروز تومور می‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:

• اینفلیکسیماب (infliximab)
• رمیکید (Remicade)
• آدالیموماب (Remicade) یا (Humira)

عوارض جانبی این داروها شامل سردرد، بثورات پوستی و افزایش خطر ابتلا به عفونت در بدن است. گاهی در برخی از بیماران داروهای معرفی‌شده در قسمت بالا، تاثیری در کنترل و جلوگیری از عوارض بیماری نخواهد داشت. در چنین مواقعی ممکن است که زخم‌های ایجادشده در روده به قدری زیاد و شدید شوند که بودن آن‌ها در بدن بیمار درد زیاد، عفونت و یکسری خطرات را به وجود می‌آورد. به همین دلیل در یک جراحی، پزشکان آن قسمت از روده که دچار آسیب شدید شده‌است را خارج می‌کنند. این آسیب شدید در بیمارانی که بیماری آن‌ها به موقع تشخیص داده نشود نیز رخ می‌دهد.

خود مراقبتی‌ها در زمان بروز علائم بیماری بهجت روده؛ درمان‌های خانگی و غذاهای مفید برای بیماری بهجهت روده

غیرقابل پیش بینی بودن بیماری بهجت روده باعث ایجاد حس ناامیدی در بیمار می‌شود. اما توجه داشته باشید که ممکن است انجام یکسری خود مراقبتی‌ها به بیمار در مقابله با علائم کمک کند. در زمان بروز علائم انجام اقدامات زیر موثر است:

8. استراحت کافی؛ راهی برای تجدید قوای بدن در مقابل بیماری

استراحت کافی در علائم و نشانه‌ها بسیار مفید است. زیا با استراحت کافی بدن نیروی لازم برای مبارزه با بیماری را به دست می‌آورد. البته استراحت بیش از حد نیز باعث ضعف بدن و کرختی یا افسردگی بیمار خواهد شد.

9. کاهش استرس برای تقویت سیستم ایمنی بدن بسیار عالی است

سعی کنید استرس خود را به حداقل برسانید و آرام باشید. استرس به درمان بیماری کمکی نمی‌کند، بلکه در مواقعی علائم را تشدید می‌کند. با کنترل استرس بیماران می‌توانند به کاهش علائم خود و ایجاد روحیه بهتر کمک کنند.

10. ورزش کنید و فعال باشید؛ ورزش برای هر بیماری عالی است

زمانی که انرژی دارید فعال باشید. ورزش‌هایی با شدت متوسط مانند پیاده‌روی یا شنا احساس بهتری را در بیمار ایجاد می‌کنند. همچنین ورزش کردن باعث تقویت بدن، افزایش انعطاف‌پذیری مفاصل، بهبود روحیه و خلق و خوی بیمار خواهد شد.

11. ارتباط داشتن با دیگران؛ همدلی و جلوگیری از افسردگی و احساس تنهایی

از آنجایی که بهجت یک اختلال نادر است، یافتن افرادی که به این بیماری مبتلا هستند ممکن است دشوار باشد. از پزشک خود در مورد گروه‌های حمایتی در منطقه محل سکونت خود بپرسید. همچنین ارتباط خود را با سایر افراد خانواده و دوستان حفظ کنید.

12. غذاهای مفید برای بیماری بهجت را میل کنید؛ به رژیم غذایی خود توجه کنید

افرادی که به بیماری بهجت روده مبتلا هستند باید به رژیم غذایی خود توجه ویژه‌ای داشته باشند. از جمله غذاهای مفید برای این بیماری می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• مکمل‌های حاوی روی
• ویتامین b کمپلکس
• ویتامین A
• رژیم حاوی میوه و سبزیجات

در مقابل غذاهایی که موجب تشدید علائم دهانی و روده‌ای بهجت می‌شوند عبارتند از:

• خرما
• گردو
• بادام زمینی
• کاکائو
• شکلات
• غذاهای به شدت اسیدی مانند کوجه فرنگی و مرکبات

این خوراکی‌ها باعث سوزش و اذیت بیمارانی که زخم‌های دهانی یا روده‌ای دارند می‌شوند.

یادداشت پایانی در مورد بیماری بهجت روده

بیماری بهجت روده یکی از علائم و عوارض بیماری یا سندروم بهجت است که در افراد مبتلا به این بیماری دیده‌می‌شود. باید گفت که علت ایجاد بیماری بهجت روده هنوز مشخص‌نشده است و به همین دلیل درمان قطعی ندارد. اما باید گفت که با استفاده از یکسری داروها می‌توان از عوارض، علائم و خطرات آن جلوگیری کرد.

از داروهایی که برای درمان بیماری بهجت روده مورد استفاده قرار می‌گیرند می‌توانیم به داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی، کورتیکواستروئیدها، کلشیسین و مسدودکننده فاکتور نکروز تومور اشاره کنیم.

سوالات متداول در مورد بیماری بهجت روده که شاید سوال شما باشد