بی حسی پا نشان از وجود چه بیماری هایی است؟ علائم و علل بی حسی پا

بی حسی پا و گزگز آن یکی از بیماری‌های شایع اندام تحتانی در میان سنین مختلف است. بی حسی پا به عنوان یکی از علائم نوروپاتی (آسیب عصبی) شناخته می‌شود و سندرمی است که بر اعصاب تاثیر می‌گذارد. بی حسی پا می‌تواند دلایل خوش خیم تا بد خیم داشته باشد. در صورت خوش خیم بودن این عارضه، نیاز به اقدامات خاص پزشکی نیست. در صورتی که بی حسی پا یا گزگز آن مداوم بوده و بعد از مدتی قطع نشود، نیاز به مراجعه به پزشک متخصص است.

چنانچه بی حسی پا با علائم دیگری از جمله خارش، درد و ناتوانی عضلانی همراه باشد، ممکن است نشانه یک آسیب عصبی جدی باشد. استرس، عفونت، تیروئید، میگرن، دیابت و نارسایی کلیه از جمله بیماری‌هایی هستند که می‌توانند علائمی مانند بی حسی پا ایجاد کنند. در ادامه این مطلب از مجله ژین طب، به توضیح علائم و علل اصلی بی حسی پا می‌پردازیم.

10 علت بی حسی پا چیست؟ اعصاب و دیابت، 2 محرک اصلی بی حسی پا هستند

بی حسی پا ممکن است نشان از وجود بیماری‌های مختلفی باشد. بی حسی پا یکی از علائم شایع بیماری‌هایی همچون دیابت و فشارهای عصبی است. از دیگر بیماری‌هایی که ممکن است دلیل اصلی بی حسی پا باشند می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:

1. بی حسی پا به دنبال افزایش قند خون و ابتلا به دیابت

دیابت موجب درگیر شدن اعصاب و در ادامه بی حسی پاها می‌شود. دیابت که یکی از شایع‌ترین دلایل بی حسی پا است از طریق آزمایش خون قابل تشخیص و بررسی است. چناچه دلیل بی حس شدن پا در فردی دیابت باشد، پزشک سعی می‌کند آسیب‌های عصبی حاصل از افزایش قند خون در بدن فرد را کاهش داده و گزگز شدن پاهای بیمار را کنترل کند.

2. آیا بی حسی پا و گزگز شدن آن در سه ماهه دوم و سوم بارداری طبیعی است!

بیشتر زنان باردار در دوران بارداری دچار بی حسی می‌شوند. بی حسی در دوران بارداری، در سراسر بدن و به صورت یکنواخت احساس می‌شود. علامتی رایج که بسیاری از زنان باردار آن را در طول زایمان خود تجربه می‌کنند. علائم به این دلیل به وجود می‌آید که که بدن مادر با ورود نوزاد جدید دستخوش تغییراتی می‌شود.

بی حسی یا گزگز که در سه ماهه دوم بارداری رخ می‌دهد بیشتر به دلیل کمبود خواب مادر ایجاد می‌شود. در طول سه ماهه سوم، دلیل بروز علائم بی حسی، فشرده شدن رگ‌های خونی به دلیل رحم بزرگ شده و تغییراتی است که در وضعیت خواب مادر ایجاد می‌شود. درمان دقیقی برای برطرف نمودن این حس وجود ندارد، با این حال، اقدامات یا راه‌هایی برای درمان گزگز یا بی‌حسی پاها در این مدت وجود دارد.

3. اعصاب و بی حسی پا؛ بی حسی پا به دنبال اعصاب فشرده، سیاتیک و فتق دیسک اوج می‌گیرد

نخاع شما از اعصاب ظریفی تشکیل شده است که به مغز و بدن اجازه برقراری ارتباط دو طرفه می‌دهد. هنگامی که به یکی از اعصاب نخاعی فشار وارد ‌شود، ممکن است با پیام‌های ارسال شده به پاها تداخل یابد. در نتیجه علائمی همچون درد، سوزن سوزن شدن یا بی حسی پا در یک یا هر دو پا رخ می‌دهد. برای جلوگیری از ایجاد مشکلات دائمی، بهتر است که اعصاب تحت فشار فوری درمان شوند. سیاتیک نیز که در نتیجه گرفتگی ریشه عصب نخاعی رخ می‌دهد، دارای عصبی است که از پايين كمر و پاها مي‌گذرد و هنگام فشرده شدن بر هر دو ناحيه اثر مي‌گذارد. درد ناشی از سیاتیک معمولا فقط یک طرف بدن را تحت تاثیر قرار می‌دهد و از قسمت پایین کمر به پشت ساق پا می‌رسد.

ستون فقرات دارای استخوان‌های جداگانه‌ای به نام مهره است که با دیسک‌های نرم پوشیده شده‌اند. هنگامی که یک دیسک تحت فشار بیش از حد قرار می‌گیرد، بافت نرم درونی آن از دیواره بیرونی عبور می‌کند. در حالی که برخی از افراد مبتلا به فتق دیسک هیچ نشانه‌ای از بی حسی پا ندارند، برخی دیگر دچار بی حسی پا یا ضعف در بازوها و پاها می‌شوند. فتق دیسک همچنین ممکن است باعث درد شدید بعد از بی حسی پاها شود.

4. استرس و بی حسی پا؛ بیماری‌‌های خود ایمنی به بافت‌های سالم بدن حمله می‌کنند!

بیماری‌های خودایمنی زمانی رخ می‌دهند که سیستم ایمنی بدن شما به اشتباه به بافت‌های سالم بدن خودتان حمله کرده و آ‌ن‌ها را از بین می‌برد. برخی از این بیماری‌ها مانند مولتیپل اسکلروزیس (MS) مستقیما به بافت عصبی حمله می‌کنند.

برخی دیگر به اعصاب آسیب می‌زنند. برای مثال در دیابت نوع 1، توانایی پانکراس برای تولید انسولین با آسیب عصبی (نوروپاتی) از بین می‌رود. که باعث می‌شود بدن شما نتواند گلوکز خون (قند) را به طور معمول پردازش کند. برخی افراد، استرس را عامل اصلی شکل‌گیری بیماری‌های خود ایمنی می‌دانند در حالی که هنوز شواهد علمی قاطعی بر این اساس موجود نیست.

علائم نوروپاتی محیطی ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• بی حسی یا سوزن سوزن شدن پاها، دست‌ها یا بازوها
• دردی که تیز، الکتریکی و همراه با سوزش بوده و ممکن است متناوب یا ثابت باشد.
• فقدان حس در ناحیه آسیب دیده
• حساسیت شدید حتی به لمس سبک، مانند پوشاندن پا با پتو
• درد با فعالیت معمولی غیر دردناک، مانند کاشت پاهای خود روی زمین برای ایستادن
• احساسی شبیه به پوشیدن دستکش یا جوراب
• ضعف عضلانی
• مشکلات هماهنگی

این علائم معمولا از پاها و دست‌ها شروع می‌شوند و با پیشرفت آسیب عصبی به سمت بالا به بازوها یا پاها گسترش می‌یابند.

5. کمبود ویتامین باعث بی حسی پا می‌شود؛ آیا در خطر کمبود ویتامین B12 هستید؟

دلایل زیادی برای کمبود ویتامین B12 وجود دارد که در کمال تعجب، دو مورد از آن‌ها مواردی هستند که اغلب برای بهبود سلامت انجام می‌شوند: رژیم گیاهخواری و جراحی کاهش وزن. اگر شما هم از اعضا گیاهخواران هستید، بهتر است بدانید که گیاهان توان تولید ویتامین B12  را ندارند. این ویتامین تنها در غذاهایی مثل گوشت، تخم مرغ، مرغ، محصولات لبنی و سایر غذاهای حیوانی موجود است.

اگر از غلات غنی شده با این ویتامین یا مکمل‌های ویتامینی استفاده نکنید، در معرض خطر ابتلا به کمبود ویتامین B12 هستید. عمل کاهش وزن بدن نیز، توانایی بدن برای استخراج ویتامین B12 از غذا را مختل می‌سازد. بیماری سلیاک و استفاده از داروهای سوزش سر دل که معمولا در بسیاری از موارد توسط پزشکان تجویز می‌شوند، تولید اسید معده را کاهش می‌دهند. این در حالی است که اسید معده برای جذب ویتامین B12 ضروری است.

علائم کمبود ویتامین B12 چیست؟ ضعف و خستگی در پی کاهش ویتامین  B12

کمبود ویتامین B ₁₂ ممکن است به کندی ایجاد شود. علائم این کمبود به تدریج ظاهر شده و در طول زمان تشدید می‌شود. با توجه به مجموعه علائمی که ناشی از کمبود ویتامین B ₁₂ است، ممکن است نادیده گرفته شده یا با علائم دیگری اشتباه گرفته شود. علائم کمبود ویتامین B ₁₂ ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• بی حسی پا یا گزگز در دست‌ها یا پاها
• مشکل در راه رفتن (تلو تلو خوردن، مشکلات تعادل)
• کم خونی
• زبان متورم و ملتهب
• مشکل در تفکر و استدلال (مشکلات شناختی) یا از دست دادن حافظه
• ضعف
• خستگی

در حالی که یک پزشک باتجربه ممکن است علائم را متوجه شود و بتواند کمبود ویتامین B ₁₂  را با یک مصاحبه ساده و معاینه تشخیص دهد، آزمایش خون نیز برای تایید کمبود این ویتامین لازم است.

6. نارسایی کلیه چگونه دست و پاها را بی حس می‌کند؟

نارسایی کلیه زمانی رخ می‌دهد که کلیه‌ها به یکباره قدرت خود برای فیلتر کردن مواد زائد خون را از دست دهند. وقتی کلیه‌‌ها توانایی فیلتر کردن را از دست می‌دهند، ممکن است سطوح خطرناکی از مواد زائد جمع شده و ترکیب شیمیایی خون از تعادل خارج شود.

در واقع بدن شما با کمک کلیه‌ها از شر سموم موجود در خون خلاص می‌شوند. سمومی که ممکن است به اعصاب آسیب برسانند. بنابراین وقتی کلیه‌‌ها درست کار نکنند، ممکن است بی حسی پا و گزگز شدگی اندام‌های بدن اتفاق بیافتد. دو عامل شایع نارسایی کلیه، دیابت و فشار خون بالا هستند.

7. تومور؛ توده‌های جامد خوش خیم هم ممکن است باعث بی حسی اندام‌ها شوند!

تومور توده جامدی از بافت و سلول‌‌های غیرطبیعی کنار هم است. تومورها می‌توانند بر استخوان‌ها، پوست، بافت، اندام‌ها و غدد تاثیر بگذارند. بسیاری از تومورها سرطانی نیستند (خوش خیم هستند)، اما ممکن است نیاز به درمان داشته باشند. تومورهای سرطانی یا بدخیم ممکن است تهدید‌ بزرگی زندگی باشند و نیاز به درمان دارند.

مجموعه‌‌ای از سلول‌های غیرطبیعی (تومور) که در کنار یا روی اعصاب شما رشد می‌کنند، ممکن است روی اعصاب فشار بیاورند و موجب بی حسی پا و دست‌ها شوند. این احتمال در مورد تومورهای سرطانی یا غیرسرطانی صادق  است.

8. بی حسی پا در اثر کم کاری تیروئید؛ با ورزش و رژیم غذایی مناسب، تیروئید خود را کنترل کنید!

غده تیروئید اندام کوچکی است که در جلوی گردن قرار دارد و در اطراف نای پیچیده شده است. شما در سرتاسر بدن خود غده دارید. غده‌ها که موادی را تولید و ترشح می‌کنند، به بدن کمک می‌کنند تا فعالیت‌های خاص خود را انجام دهد. تیروئید هورمون‌هایی می‌سازد که به کنترل بسیاری از عملکردهای حیاتی بدن کمک می‌کنند.

کم کاری تیروئید می‌تواند باعث درد، سوزش و بی حسی پا و دست‌ها همچنین بازوها شود. بی حسی پا معمولا در صورتی اتفاق می‌‌افتد که کم‌ کاری تیروئید شدید بوده و درمان نشود. دارو‌های تیروئید، ورزش، رژیم غذایی مناسب (برای حفظ تعادل وزن بدن) می‌توانند به بهبود این علائم کمک کنند.

9. نوشیدن بیش از حد الکل ویتامین B12 بدن را کاهش می‌دهد؛ بی حسی پا در پی مصرف الکل

الکل یک ماده روان‌گردان است که هشیاری فرد را تغییر داده و درک و رفتار را دگرگون می‌سازد. با گذشت زمان، مصرف بلند مدت الکل به اعصاب و بافت‌ها آسیب می‌رساند. نوشیدن زیاد الکل باعث کاهش ویتامین‌هایی مانند B12  در بدن می‌شود. کمبود ویتامین ناشی از مصرف الکل، کارکرد صحیح اعصاب را مختل می‌سازد. این عارضه همچنین منجر به از بین رفتن احساس اندام‌های بدن، بی حسی پا، دست‌ و بازوها می‌شود. اگر نوشیدن الکل را متوقف کنید، ممکن است بتوانید بخشی از آسیب وارد شده را برطرف سازید.

10.  فیبرومیالژیا  (Fibromyalgia) از علل اصلی بی حسی پا و سندرم پای بی قرار است

فیبرومیالژیا بیماری مزمنی است که باعث ایجاد درد و حساسیت در بدن می‌شود. برخی از افراد مبتلا به فیبرومیالژیا بی‌حسی و گزگز در دست‌ها و پاها را تجربه می‌کنند. اکثر افراد مبتلا به فیبرومیالژیا علائم مختلفی را به همراه دارند از جمله:

• سفتی و درد بدون دلیل مشخص، به خصوص در صبح یا بعد از خواب
• خستگی مزمن
• مشکلات حافظه و مشکل در تفکر واضح که گاهی اوقات fibro-fog نامیده می‌شود.
• سندرم پای بی قرار

تقریبا تمام افراد مبتلا به فیبرومیالژیا حداقل به مدت 3 ماه در هر بار علائم را در بیش از یک قسمت از بدن خود تجربه می‌کنند. اگر بی حسی در پاها با علائم دیگری همراه یا طولانی مدت نباشد، بعید است که ناشی از فیبرومیالژیا باشد.

مصرف چه داروهایی باعث بی حسی پا می‌شود؟

داروهای مختلفی ممکن است باعث آسیب عصبی شوند و در بلند مدت احساس سوزن سوزن شدن در دست یا بی حسی پا را به دنبال دارند. در واقع، بی حسی پا و سایر اندام‌های بدن، یکی از عارضه‌های جانبی رایج داروهای مورد استفاده برای درمان سرطان (شیمی درمانی) و HIV است.

• داروهای قلب یا فشار خون، مانند آمیودارون یا هیدرالازین
• داروهای ضد عفونت مانند مترونیدازول و داپسون
• داروهای ضد تشنج

چندین عفونت ویروسی و باکتریایی به اعصاب شما آسیب می‌رساند و منجر به درد و بی‌حسی پا و دست‌ها می‌شود. برخی از این ویروس‌ها عبارتند از اچ آی وی، بیماری لایم، زونا، اپشتین بار، هپاتیت B وC، سیتومگالوویروس. پزشک ممکن است بتواند عفونت شما را درمان کند تا علائم از بین بروند.

علت بی حسی پاها از زانو به پایین چیست؟ از وضعیت نامناسب نشستن تا آسیب‌های لگن و ستون فقرات

دلایل متنوعی باعث بروز بی حسی پا، به ویژه در ساق و کف پاها می‌شود. از وضعیت نامناسب نشستن در طول روز گرفته تا بماری‌های زمینه‌ای، ممکن است بی حسی پا به ویژه بخش‌هایی همچون اندام‌های از زانو به پایین بدن را به دنبال داشته باشند. برای درمان انواع زانو درد و پیشگیری از ایجاد بی حسی در پا از جمله زانو، زانوبند زاپیامکس یک راه کار فوری است. زانوبند زاپیامکس با استفاده از تکنولوژی UIC، شامل سه فناوری اولتراسوند، انفرارد و کلاک پالس روند بهبود انواع زانو درد را سرعت بخشیده و موجب درمان زانو درد شما می‌شود.

۱-وضعیت نامناسب پاها؛ نشستن صحیح و اصولی باعث کاهش بی حسی پا می‌شود.

گاهی به دلیل زیاد نشستن یا روی هم قرار دادن پاها به مدت طولانی یا پوشیدن لباس‌های تنگ و جذب، خون‌رسانی به پاها کم شده و از طرف دیگر اعصاب آن ناحیه از پا تحت تاثیر قرار می‌گیرد. و به دنبال آن بی حسی و یا خواب رفتگی در پاها ایجاد می‌شود که اغلب با حرکت دادن پاها برطرف می‌شود.

۲- آسیب و ضربه به پاها؛ کمربند پلاتینر درد های ستون فقرات را درمان می‌کند

آسیب‌های فیزیکی وارد شده به لگن، ستون فقرات، نیم تنه و پاها باعث آسیب به اعصاب پاها و ایجاد بی حسی پا می‌شود. کمربند پلاتینر باعث از بین رفتن آسیب‌ عضلات کمر می‌شود. کمربند پلاتینر با استفاده از تکنولوژی روز دنیا و بهره‌مندی از 3 فناوری به نام‌های اولتراسوند (Ultrasound)، انفرارد (Infrared Therapy) و کلاک پالس (Pulse clock)درد عضلات کمر را بهبود می‌بخشد.

این تکنولوژی با استفاده از افزایش دمای نواحی کمر، گردش خون را بهبود بخشیده و موجب افزایش خون رسانی به بافت‌های کمر می‌شود. به دنبال این تغییر، درمان کمر دردهایی همچون درد ستون فقرات نیز تسریع می‌یابد.

۳- بیماری‌های زمینه‌ای در صورت عدم کنترل و پیشگیری به موقع، بی حسی پا را به دنبال دارند

بیماری‌های سیستمیک مثل انواع دیابت در صورت عدم درمان و کنترل به موقع، منجر به بی حسی اندام‌های تحتانی می‌شود. دیابت یک بیماری پیش‌رونده است که اگر به درستی و به موقع درمان نشود ممکن است آسیب‌های عصبی متعددی ایجاد کند. بیماری‌های مثل مولتیپل اسکلروزیس (MS) و سکته مغزی هم ممکن است باعث ایجاد عارضه بی حسی پاها شوند.

انواع قرص برای بی حسی پا؛ درمان فوری بی حسی پا به علت ایجاد آن وابسته است

درمان بی حسی پاها به علت ایجاد آن بستگی دارد. اگر بی‌حسی پا ناشی از بیماری‌هایی مانند دیابت باشد، از داروهای تجویزی برای آرام کردن اعصاب تحریک‌شده استفاده می‌شود، تا علائم شدت کمتری پیدا کنند. مکمل‌ها هم به کاهش علائم نوروپاتی محیطی کمک می‌کنند. داروهایی مانند نورونتین یا پره گابالین، برای درمان بی حسی و درد عصبی ناشی از سایر بیماری‌ها نیز استفاده می‌شوند.

در نوروپاتی دیابتی، پیشگیری، بهترین درمان است. زیرا آسیب عصبی ناشی از سطح بالای قند خون اغلب قابل برگشت نیست. اگر یک عصب توسط ساختار دیگری در پا یا مچ پا به دام افتاده یا تحت فشار قرار گرفته باشد، عمل جراحی برای آزاد کردن عصب از بافت اسکار یا فاسیا اطراف انجام می‌شود. درمان‌ بی‌حسی پا شامل درمان‌های غیرجراحی مانند تزریق استروئید نیز می‌شود. 

جمع بندی

بی حسی پا در طولانی مدت آزار دهنده است. برای درمان بی حسی پا در سریع‌ترین زمان ممکن، باید اول به سراغ دلایل ایجاد آن رفت. پزشک متخصص با بررسی دیگر علائم موجود و همچنین انجام آزمایش‌های مختلف، درمان نهایی و موثری را برای بی حسی پا تجویز می‌کند.

پر تکرار ترین سوالات درباره بی حسی پا