درمان تب کودکان در خانه؛ آبی بر روی آتش

درمان تب کودکان همیشه یک چالش بزرگ برای والدین به شمار می‌رود. درمان تب با داشتن اطلاعات کافی درباره روش‌های کنترل و پایین آوردن آن در خانه امکان پذیر است. اما علت تب کودکان چیست؟ چه زمانی مادر باید نگران تب فرزند خود باشد؟ چگونه باید تب کودک را کنترل و اندازه‌گیری کرد؟ آیا روش‌های خانگی، درمان مناسبی برای کاهش تب هستند؟ در ادامه این مقاله از مجله سلامت ژین طب قصد داریم درباره درمان تب در کودکان، درمان تب کودکان در خانه و علل و علائم آن صحبت کنیم.

تعریف تب در کودکان

تب پاسخ طبیعی بدن به انواع بیماری‌هاست که شایع‌ترین آن‌ها عفونت است. بسیاری از کودکان هنگام بروز انواع بیماری‌ها دچار تب می‌شوند. چنانچه حرارت بدن کودک بیش از حد بالا رفت، سریعا باید به پزشک مراجعه کنید. دمای بدن هر فرد و کودکی ممکن است به طور طبیعی تغییر کند. به همین دلیل هیچ عدد واحدی وجود ندارد که بتوان آن را به عنوان تب تعریف کنیم. از این رو دمای بالاتر از 38 درجه سانتیگراد معمولا نشانه تب است.

اندازه‌گیری دما

برای درمان تب کودکان، قبل از هرچیزی ابتدا باید میزان تب آنها را بررسی و اندازه‌گیری کنید. اندازه‌گیری میزان تب در کودکان از طریق روش‌های زیر ممکن است.

دمای شریان تمپورال

دمای شریان تمپورال را می‌توان با وسیله‌ای که روی پیشانی و جلوی گوش قرار دارد (دماسنج تماسی) یا دماسنجی که دما را بدون لمس کردن کودک و با استفاده از یک سنسور مادون قرمز (غیر تماسی) اندازه گیری می‌کند، تعیین کرد. دقت این دستگاه‌ها بالا نیست، اما ممکن است برای غربالگری تب در کودکان بزرگتر از چهار سال استفاده شوند.

بیشتر بدانید: خرید زانوبند زاپیامکس از نمایندگی رسمی 

دمای گوش

دماسنج‌های گوش به اندازه دماسنج‌های مقعدی یا دهانی دقیق نیستند. در این روش اگر کودکتان از بیرون آمده باید ابتدا 15 دقیقه صبر کنید تا دمای گوش به حالت طبیعی بازگردد. پس از آن والدین باید گوش خارجی کودک را به عقب بکشند و پروب گوش دماسنج را درون گوش کودک به مدت دو ثانیه نگه دارند. وجود لوله‌های گوش یا عفونت روی مقدار اندازه‌گیری شده، تاثیری ندارند.

دمای دهانی

یکی دیگر از روش‌هایی که میزان تب کودک را به طور دقیق اندازه‌گیری می‌کند، دمای دهانی است. در این روش کودک 30 دقیقه قبل نباید غذا یا نوشیدنی سرد یا گرم مصرف کرده باشد. قبل از هرچیزی باید بهداشت را رعایت کنید. به همین دلیل ابتدا دماسنج را با آب خنک و صابون به خوبی تمیز و سپس آن را آبکشی کنید. نوک دماسنج را زیر زبان کودک به سمت پشت قرار دهید.

 از فرزند خود بخواهید تا دماسنج را با لب‌هایش در دهان نگه دارد. در این روش لب‌ها باید دور دماسنج بسته نگه داشته شوند. سعی کنید از دماسنج‌های دیجیتال استفاده کنید؛ زیرا دماسنج‌های شیشه‌ای برای نشان‌ دادن عدد دقیق به سه دقیقه زمان نیاز دارند، ولی دماسنج دیجیتال در کوتاهترین زمان ممکن میزان دمای بدن را نشان می‌دهد.

دمای زیر بغل

یکی از آسان‌ترین روش‌های اندازه‌گیری دمای بدن کودک، روش زیربغل است که به دلیل احتمال خطای زیاد، بهتراست برای انتخاب روش تعیین درجه تب کودکان استفاده نشود.

نوک دماسنج را در زیربغل خشک کودک قرار دهید. دماسنج را با نگه داشتن آرنج کودک در مقابل سینه، به مدت چهار تا پنج دقیقه در محل خود نگه دارید.

 دمای مقعدی

درمان تب کودکان با توجه به میزان تبشان متفاوت است. به همین دلیل برای یک درمان مناسب باید دمای بدن کودک به درستی اندازه‌گیری شود. روش مقعدی نسبت به دیگر روش‌ها، عدد درست‌تری را نمایش می‌دهد.

در این روش ابتدا کودک باید روی شکم دراز بکشد، سپس کمی ژل (مانند وازلین) را به معقد و دماسنج بمالید. دماسنج را به آرامی وارد مقعد کودک کنید تا زمانی که نوک نقره‌ای دماسنج دیده نشود. سعی کنید در این روش از دماسنج‌های دیجیتال بهره بگیرید؛ چرا که دماسنج شیشه‌ای دو دقیقه زمان نیاز دارد تا تب را نشان دهد و کودک ممکن است اذیت شود، اما دماسنج‌های دیجیتال به کمتر از یک دقیقه زمان نیاز دارند.

علل تب در کودکان چیست؟

فراموش نکنید که تب به خودی خود یک بیماری نیست و معمولا نشانه یا علامت یک بیماری است. به همین دلیل برای درمان تب کودکان باید قبل از هرچیزی علت آن را بررسی کنید.

عفونت

بیشتر تب‌ها در اثر عفونت یا سایر بیماری‌ها در کودکان بروز می‌کنند. در حقیقت تب اصلا چیز بدی نیست؛ زیرا با تحریک مکانیسم‌های دفاعی طبیعی به بدن کمک می‌کند تا با عفونت‌ها مبارزه کند.

لباس پوشیدن بیش‌ازاندازه کودک

بسیاری از مادران عادت دارند کودکان خود به ویژه نوزادان تازه متولد شده را می‌پوشانند. لباس بیش از حد کودک و قراردادن او در یک محیط گرم باعث می‌شود او تب کند. این علت در نوزادان شایع‌تر است؛ زیرا بدن نوزادان به خوبی بدن بزرگترها دما را تنظیم نمی‌کند، اما از آنجایی که تب در نوزادان  نشان‌دهنده یک عفونت جدی است، باید معاینات پزشکی انجام شود.

واکسیناسیون

بسیاری از نوزادان و کودکان پس از واکسینه شدن، تبی خفیف خواهند داشت. این تب در حد قابل کنترل نگران‌کننده نیست، اما با افزایش دمای بدن بایستی مراقبت‌های لازم صورت گیرد.

دندان درآوردن

اگرچه دندان درآوردن ممکن است باعث افزایش جزئی دمای بدن شود، اما اگر دمای کودک بالاتر از 100 درجه فارنهایت (37.8 درجه سانتیگراد) باشد، احتمالاً علت از دندان نیست.

ویروس‌ها

ویروس‌ها از دیگر عواملی هستند که باعث تب شدید یا خفیف در بدن کودک می‌شوند. در برخی کودکان، تب‌های ناشی از ویروس‌ها تا چندین روز ادامه دارد و قطع نمی‌شود. میزان تب ویروسی با توجه به ویروس عامل، از 37.5 تا 39 درجه سانتی گراد متغیر است، اما شاید برای شما هم سوال باشد که تب ویروسی در کودکان چند روز طول می‌کشد؟ در پاسخ به این پرسش باید گفت تب ویروسی در کودکان به طور معمول در حدود ۳ الی ۴ روز طول می‌کشد.

توجه داشته باشید که در اثر بیماری‌هایی مانند آنفولانزا، تب ویروسی ممکن است  بیشتر از ۱۰ روز (دو هفته) زمان ببرد. در این صورت می‌توانید تعداد روز‌هایی که کودکتان تب دارد را ثبت کنید. این کار برای تشخیص تب ویروسی و باکتریایی به پزشک کمک زیادی می‌کند.

درمان تب در کودکان کار سختی نیست. برای درمان فقط کافی است نشانه‌های تب را دنبال کنید تا به بیماری موجود در بدن کودک برسید. برای مثال تب در ناحیه شکم و سر کودک یا تب سر و گردن کودک هرکدام نشان دهنده بیماری خاصی هستند، اما نشانه‌های تب در کودکان چیست؟

نشانه‌های تب در کودکان

برای درمان تب در کودکان قبل از هرچیزی باید نشانه‌ها را بررسی کنید. تب در کودکان علائم مختلفی دارد که عبارتند از:

• تعریق و لرز
• سردرد
• دردهای عضلانی
• بی‌اشتهایی
• تحریک‌پذیری
• کم‌آبی بدن
• ضعف عمومی
• بی‌حالی و مشکل در راه رفتن
• ایجاد جوش‌های قرمز رنگ روی پوست (قبل از بیمار شدن کودک)
• کبود شدن لب‌ها، زبان یا ناخن‌ها
• مشکل در تنفس که بعد از تمیز کردن و پاک کردن بینی هم بهتر نشود
• سرگیجه
• درد شکم
• گریه مداوم و تسلی‌ناپذیر

پس از آشکار شدن نشانه‌ها چه باید کرد؟ آیا پایین آوردن تب کودک با روش‌های خانگی امکان‌پذیر است؟

سریع‌ترین روش پایین آوردن تب کودکان

هنگامی که کودکان تب می‌کنند، والدینشان به شدت می‌ترسند و به دنبال راهی برای پایین آوردن تب کودکان خود هستند. اکثر مادرها به دنبال این هستند که برای تب بچه چی خوبه؟ آنها برای رفع تب کودکان خود به هر دری می‌زنند. در ادامه به برخی روش‌های درمان تب کودکان اشاره کرده‌ایم.

درمان تب کودکان در خانه

کودک در هر سنی که باشد تب برای او خطرآفرین است. به همین منظور والدین باید سریعا برای پایین آوردن آن اقدام کنند. یکی از روش‌هایی که تب کودکان را کنترل خواهد کرد، روش‌های درمان خانگی است.

کمپرس سرد برای کاهش تب

کمپرس سرد روی پیشانی، یکی از روش‌های قدیمی برای کنترل تب کودک است. به محض مشاهده اولین نشانه‌های تب در کودکتان، دستمالی را خیس کنید و آن را روی پیشانی نوزاد یا کودک قرار دهید. زمانی که آب از روی پوست کودک تبخیر شود، درجه حرارت کودک آرام آرام کاهش می‌یابد.

مقداری آب سرد را درون کاسه‌ای بریزید و یک حوله یا پارچه تمیز را داخل آن خیس کنید. سپس پارچه را به خوبی فشار دهید تا مقدار زیادتری آب دستمال از آن خارج شود. پارچه مرطوب را روی پیشانی نوزاد قرار دهید. پس از گرم شدن پارچه، مجددا فرآیند را انجام دهید. این کار را تا کاهش درجه حرارت بدن کودک انجام دهید. دستمال مرطوب را زیر بغل، پا، دست و کشاله ران کودکتان نیز بمالید و مرطوب کنید تا دمای بدنش کاهش پیدا کند.

حمام نیمه‌گرم و ولرم برای درمان تب

یکی از روش‌های خانگی درمان تب کودکان، حمام نیمه گرم و ولرم است. دوش آب ولرم علاوه بر کنترل تب، کودک شما را شاداب و آرام‌تر می‌کند. برای کودکان زیر 6 ماه، دو تا سه بار در روز حمام اسفنجی و خیس کردن بدنشان کفایت می‌کند. اگر کودک شما 6 ماهه یا بیشتر است می‌توانید اورا در طول روز بیشتر به حمام ببرید و با آب ولرم شست‌و‌شو دهید.

نکته: پس از حمام گرم و ولرم باید سریعا لباس کودک را بپوشانید؛ چرا که ممکن است سینه پهلو کند و مشکل دیگری برایش رخ بدهد.

درمان تب کودک با مایعات

خوردن مایعات فراوان برای کودکان بیمار و تب‌دار بسیار مفید و مهم است. کودکان هنگام تب به شدت عرق می‌کنند. به همین دلیل باید مایعات بیشتری بخورند تا کم‌آبی بدنشان جبران شود. در این مواقع سعی کنید به آنها نوشیدنی‌های خنک بدهید. خوردن مایعات در درمان تب کودکان بسیار مهم است و روند بهبودی‌شان را سرعت می‌بخشد.فرزند شما هنگام تب ممکن است تمایلی به نوشیدن مایعات نداشته باشد. به همین منظور بهتر است مایعات را در مقادیر کم، اما تعداد دفعات بیشتر به آنها بدهید.

کودک خود را در مکان خنک نگه دارید

هنگامی‌که از یک کودک بیمار مراقبت می‌کنید، مهم است که به طور منظم دمای اتاق را چک کنید. اتاق کودک نباید بیش از حد گرم یا خیلی سرد باشد. اتاق را در دمای بین ۷۰ تا ۷۴ درجه فارنهایت نگه دارید (۲۱.۱ تا ۲۳.۳ درجه سانتیگراد). اگر از فن استفاده می‌کنید، آن را در پایین‌ترین حالتش نگه دارید.

با این حال، مطمئن باشید که کودک شما به طور مستقیم زیر فن نمی‌خوابد و اگر از دستگاه تهویه مطبوع استفاده می‌کنید، درجه را در سطح متعادل نگه دارید. اطمینان داشته باشید، که کودک نمی‌لرزد و درجه حرارتش بالا نمی‌رود. همچنین، از بخاری ثابت استفاده نکنید؛ زیرا بدن کودک را گرم می‌‎کند. نوزادان بیمار را در یک مکان خنک نگه دارید. اگر کودک خود را بیرون می‌برید، سعی کنید در سایه باشید.

پایین آوردن تب کودک با گلاب

از روش‌های درمان تب کودکان با طب سنتی، مصرف گلاب است. گلاب یک ماده ضدباکتریایی و ضدالتهابی است. به همین دلیل به کاهش حرارت بدن نیز کمک می‌کند. برای درمان تب و لرز کودکان یک یا دو قاشق گلاب کافی است.

درمان تب و لرز کودکان در خانه تنها با خواب کافی

یکی دیگر از روش‌های درمان خانگی تب و لرز کودکان در خانه استراحت و خواب کافی است. هنگامی که بدن کودک کم خواب می‌شود به خوبی نمی‌تواند با ویروس‌ها، باکتری‌ها و… مبارزه کند. هنگامی که کودک به اندازه کافی استراحت می‌کند سطح انرژی او بالا می‌رود و با مصرف برخی داروها بهبود خواهد یافت؛ بنابراین در زمان تب، فرزند خود را به خواب و استراحت کردن تشویق کنید.

استفاده از دمنوش‌های گیاهی

برخی خانواده‌ها می‌پرسند که چگونه تب کودک ۷ ساله را پایین بیاوریم یا راه درمان تب کودکان 9 ساله من چیست؟ در پاسخ به این سوال می‌توان گفت شما می‌توانید با خوراندن برخی دمنوش‌ها، تب کودکان را در خانه کنترل کنید؛ زیرا دمنوش‌ها نه تنها سبب هیدراته شدن بدن می‌شوند، بلکه به تعریق بدن نیز کمک می‌کنند. بسیاری تصور می‌کنند کودک با نوشیدن دمنوش گرم بدتر می‌شود و شرایط جسمی او تغییر می‌کند، اما اینگونه نیست.

نوشیدن برخی دمنوش‌ها مانند: گل ختمی، بادرنجبویه، آویشن و گل محمدی به درمان تب کودکان بسیار کمک می‌کند. در حقیقت این گیاهان دارویی با خاصیت ضدالتهابی باعث کاهش درجه حرارت بدن می‌شوند. اگر به دمنوش‌ها چند قطره عسل یا آبلیمو ترش اضافه کنید تاثیر آن چند برابر خواهد شد.

پایین آوردن تب کودک با پیاز

پیاز یک ماده رایج و همه کاره در درمان‌های خانگی است. این ماده خاصیت ضدعفونی‌کنندگی بسیار بالایی دارد؛ به همین دلیل بسیاری از دردها را درمان می‌کند. یکی دیگر از کاربردها و مزیت‌های دیگر پیاز، درمان تب کودکان است. این ماده علاوه بر کاهش تب، دردهای به وجود آمده از تب را نیز در کودکان رفع می‌کند. نحوه پایین آوردن تب کودک با پیاز به شرح زیر است:

• یک پیاز را به سادگی برش دهید و ۲ تا ۳ برش را بر هر پای کودک به مدت ۲ دقیقه مالش دهید
• این کار را تا ۲ بار در روز انجام دهید

به غیر از مالیدن پیاز، می‌توان آن را مصرف هم کرد:

• پیاز را خرد و آسیاب کنید و آب آن را بگیرید
• چندین بار در روز آن را به کودک بدهید.

چه غذایی برای تب کودکان خوبه

تغذیه مناسب در درمان تب کودکان نقش بسیار مهمی ایفا می‌کند. برای مثال برخی غذاها یا میوه‌ها تب را برطرف می‌کنند و برخی دیگر باعث چند برابر شدن تب می‌شوند، اما چه غذایی را باید هنگام تب به کودکان بدهیم؟ بهتر است از مصرف غذاهای جامد بپرهیزید و سعی کنید غذاهای آبکی مانند سوپ به او بدهید. برخی غذاهای مهم که به کاهش تب کودک کمک می‌کنند عبارتند از:

غذاهای حاوی ویتامین E؛ درمان تب کودکان، بسیاری محققان آمریکایی دریافته‌اند که غذاهای حاوی ویتامین E تا حد بسیار زیادی تب را در کودکان کاهش می‌دهد و سیستم ایمنی بدنشان را قوی‌تر می‌کند. به همین علت برای کاهش تب کودک خود می‌توانید در وعده‌های غذایی او کمی از خوراکی‌ها و ریزمغذی‌های دارای ویتامین E را بگنجانید. برخی از غذاها و ریزمغذی‌هایی که حاوی ویتامین E هستند عبارتند از:

• بادام
• روغن ذرت
• فندق
• ماهی سالمون
• تخمه آفتابگردان

سوپ‌های رقیق، غذایی مناسب در درمان تب کودکان، یکی از بهترین سوپ‌هایی که می‌توانید در دوران تب به کودکان خود بدهید، سوپ سبزیجات با آب مرغ یا آب گوشت است. فقط فراموش نکنید هنگام درست کردن این مدل سوپ‌ها، تمامی چربی‌های آب مرغ یا گوشت را بگیرید.

غلات کامل، غذایی مناسب در درمان تب کودکان، غلات کامل غذایی مناسب است که اکثر کودکان آن را دوست دارند. این ماده غذایی مفید  تب کودکان را کاهش می‌دهد. فراموش نکنید غلات‌ باید به خوبی پخته شوند. می‌توانید آنها را با شیر بپزید. یکی از میان‌وعده‌های لذیذی که کودکان در هنگام تب عاشق آن خواهند شد، اتمیل است.

درمان پزشکی تب کودکان؛ چه داروهایی در دوران تب باید به کودکان بدهید؟

در صورتی که تب کودک شما بسیار شدید باشد، باید حتما او را به پزشک متخصص کودکان نشان دهید؛ زیرا تب بسیار بالا خطرآفرین است و باید به سرعت درمان شود. در صورت بی توجهی، ممکن است کودک دچار تشنج شدید شود، اما تب برهای قوی برای کودکان کدامند؟

نکته مهم: قبل از اینکه داروهای تب‌بر کودکان را به شما معرفی کنیم باید به این نکته توجه نمایید که به هیچ وجه بدون مشورت با پزشک به کودکان خود به صورت خودسرانه داروی تب‌بر ندهید؛ چرا که نسبت به نوع عامل بیماری‌زا و علت بروز تب در کودکان، دستور پزشک متفاوت خواهد بود.

در برخی شرایط تنها راه درمان تب کودکان، استفاده از داروهای تب‌بر قوی است. این داروها به مرور زمان و در یک بازه زمانی، حرارت بدن را کاهش می‌دهند. در بسیاری از موارد استفاده از روش‌های خانگی به همراه مصرف دارو، تب فرزند شما را قطع می‌کند.

اما در برخی موارد که دلیل تب وجود باکتری، عفونت، ویروس و انگل در کودک است، تب به سادگی پایین نمی‌آید. در این حالت والدین مجبور خواهند بود به فرزندشان داروهای آنتی بیوتیکی بدهند. البته این داروها حتما باید به تجویز پزشک باشند.

علاوه بر داروهای آنتی بیوتیکی در شرایط معمول، والدین می‌توانند از برخی داروهای دیگر مانند استامینوفن، ایبوپروفن، شربت سرماخوردگی و شیاف استامینوفن نیز استفاده کنند.

سخن پایانی

در این مقاله از ژین طب شما را با روش‌های خانگی و دارویی درمان تب کودکان آشنا کردیم. این روش‌های درمانی در کنترل تب به والدین کمک می‌کنند. بی توجهی به تب پایین و افزایش تدریجی درجه حرارت بدن، موجب تشنج و مشکلات دیگر می‌شود. به همین دلیل خیلی زود باید نسبت به درمان اقدام کنید. شما برای پایین آوردن تب کودکان خود از چه روشی بهره گرفته‌اید؟ تجربیات خود را با ما به اشتراک بگذارید.

سوالات متداول