درمان خانگی نفخ معده؛ رفع باد شکم با روش گیاهی و دارویی

آیا درمان خانگی نفخ معده اثر بخش است؟ آیا تاکنون دچار نفخ معده شده‌اید؟ چه احساسی داشتید؟ نفخ معده یک مشکل گوارشی است که با احساس تورم، سفت و سنگینی شکم همراه خواهد بود. این مشکل که به دلیل حبس شدن گاز در یکی از بخش‌های دستگاه گوارش به وجود می‌آید، دلایل گوناگونی دارد و معمولا پس از گذشت 24 الی 48 ساعت علائم از بین می‌روند.

طبق آمار پزشکی به دست آمده، حدود 10 تا 25 درصد افراد به نفخ شکم موقت با علائم خفیف، حدود 75 درصد به نفخ شکم با علائم متوسط تا شدید و حدود 10 درصد افراد به نفخ شکم دائم دچار هستند. در این مقاله از مجله سلامت ژین طب قصد داریم درباره  نفخ معده، دلایل و راه‌های درمان خانگی نفخ معده صحبت کنیم. با ما همراه باشید.

نفخ معده چیست؟

همه افراد در طول زندگی خود چندین بار مشکل نفخ معده را تجربه می‌کنند. این مشکل که با احساس پری، سنگینی و متورم شدن شکم همراه است به دلیل تولید و حبس شدن گاز اضافه در دستگاه گوارش (معده یا روده) به وجود می‌آید. عوامل مختلفی از جمله اختلال در هضم غذا، مشکلات عصبی، برخی از بیماری‌ها و… در شکل‌گیری و بروز این مشکل نقش دارند، اما باید بدانید که اصلا جای نگرانی نیست؛ چراکه با استفاده از روش‌های درمان خانگی نفخ معده می‌توانید این احساس ناخوشایند را برطرف نمایید.

چه کسانی بیشتر دچار نفخ معده می‌شوند؟

همه افراد فارغ از جنسیت و سن، مشکل نفخ معده را در زندگی خود تجربه می‌کنند، اما در بزرگسالان این مشکل در خانم‌ها شایع‌تر است؛ به‌طوری که می‌توان گفت حدود 75 درصد زنان در طول دوره عادت ماهیانه خود دچار نفخ معده می‌شوند. در کودکان مشکل نفخ معده بیشتر در نوزادان اتفاق می‌افتد و دلیل هم شیوه نادرست شیردهی است. در ادامه مقاله، ‌راه‌های درمان خانگی نفخ معده بزرگسالان و کودکان را ارائه خواهیم داد.

عامل نفخ معده

به‌طورطبیعی مقدار مشخصی گاز در دستگاه گوارش وجود دارد که به هضم غذا و… کمک می‌کند. حال اگر بنابه هردلیلی مقدار این گاز افزایش یابد، نفخ معده اتفاق می‌افتد. برخی از مهم‌ترین علل نفخ معده عبارتند از:

نقش تغذیه در شکل‌گیری نفخ معده

اختلال درهضم غذا، یکی از شایع‌ترین و اصلی‌ترین دلایل به وجود آمدن نفخ معده است. غذا خوردن سریع، بلعیدن هوا حین خوردن غذا، اختلال در هضم و مصرف برخی از مواد غذایی همگی در تولید گاز اضافه در دستگاه گوارش نقش دارند که با استفاده از روش‌های درمان خانگی نفخ معده برطرف می‌شود. چگونگی درمان نفخ شکم بعد از غذا یکی از مشکلات اساسی افراد است.

1. مصرف کدام ماده غذایی منجر به ایجاد نفخ معده می‌شود؟

مصرف نوشیدنی‌های گازدار مانند نوشابه یا جویدن آدامس باعث بلعیدن و ورود هوای بیشتر به دستگاه گوارش می‌شود. همچنین مصرف غذاهای حاوی سدیم بالا (شور)، غذاها و نوشیدنی‌های حاوی الکل، مصرف بیش‌ازاندازه حبوبات (پروتئین)، لاکتوز موجود در لبنیات، موادغذایی حاوی گلوتن، موادغذایی حاوی فروکتوز (قند زیاد) در میوه و سبزیجات مانند کلم‌بروکلی، سیر، گلابی، زردآلو و… می‌توانند به ایجاد نفخ معده منجر شوند.

2. نقش سوءتغذیه در شکل‌گیری نفخ معده

عدم جذب مواد مغذی یا کمبود غذا باعث ایجاد اختلالات گوارشی مانند کرون یا سلیاک ‌می‌شود که یکی از نشانه‌های بیماری‌های مرتبط با سوءتغذیه، نفخ معده است.

3. مصرف کم یا زیاد کدام گروه غذایی در شکل‌گیری نفخ معده نقش دارند؟

برخی گروه‌های غذایی لازم برای بدن، اگر به مقدار زیاد یا کم مصرف شوند باعث بروز مشکلاتی چون اختلال در عملکرد دستگاه گوارش و بروز نفخ معده خواهند شد. این گروه‌ها عبارتند از:

• کربوهیدرات

کربوهیدرات‌ها که وظیفه تولید انرژی یا به اصطلاح سوخت بدن را دارند، به دو دسته ساده و پیچیده غنی از فیبر تقسیم می‌شوند. مصرف بیش از حد کربوهیدرات‌های ساده مانند نان سفید، شیرینی‌جات و… در بروز نفخ معده نقش دارند.

• چربی

هضم و تجزیه چربی موجود در مواد غذایی زمان زیادی می‌برد. به همین‌ دلیل  موجب بروز نفخ معده خواهد شد.

البته مواد غذایی حاوی فروکتوز (نوعی قند) و مصرف بیش‌ازاندازه پروتئین در شکل‌گیری نفخ معده نقش دارند که خوشبختانه این مشکل با به کارگیری روش‌های درمان خانگی نفخ شکم برطرف و از بین می‌رود.

نقش وضعیت سلامتی در شکل‌گیری نفخ معده

علاوه ‌بر تغذیه وجود برخی بیماری‌ها یا مشکلات می‌توانند باعث افزایش حجم گاز در دستگاه گوارش شوند، در نتیجه نفخ معده اتفاق می‌افتد.

بیماری سندروم روده تحریک‌پذیر

بیماری سندروم روده تحریک‌پذیر (IBS) با ایجاد اختلال در ارتباط و عملکرد میان مغز و روده باعث کند یا تند شدن حرکت روده‌ها می‌شود که معمولا با نشانه‌هایی چون نفخ و درد شکم همراه است.

عفونت معده

وجود برخی از باکتری‌ها یا عفونت‌های ویروسی مانند نوروویروس‌ها باعث ایجاد التهاب در معده می‌شوند که اغلب با علائمی چون نفخ، استفراغ، اسهال و… همراه هستند. البته این مشکل با درمان نفخ شکم در خانه و درمان خانگی نفخ معده و اسهال برطرف می‌شود.

یبوست

مدفوع همان غذاهایی است که توسط دستگاه گوارش هضم می‌شوند. زمانی که مدفوع برای مدت زمان بیشتری در روده باقی بماند و تخلیه صورت نگیرد، شکم منبسط می‌شود و نفخ معده اتفاق می‌افتد.

تغییرات هورمونی

نوسانات هورمونی (کاهش یا افزایش هورمون‌های استروژن و پروژسترون) در دوران قاعدگی یا دوران بارداری  باعث نفخ معده خواهد شد. در ادامه مقاله روش‌های درمان خانگی نفخ معده در بارداری را توضیح خواهیم داد.

اختلالات حرکتی

اختلالات حرکتی مانند انسداد روده، فلج موقت ماهیچه معده، اختلال در عملکرد کف لگن و… باعث کند شدن عملکرد دستگاه گوارش و ضعف عصب و ماهیچه‌های این اندام می‌شوند؛ بنابراین مشکلاتی چون یبوست و نفخ به وجود می‌آید.

رفلاکس معده، سوءهاضمه، انگل روده، برخی سرطان‌ها (مانند سرطان تخمدان که علت باد شکم زیاد در زنان است)، بیماری سلیاک، مصرف برخی از داروها، کم آبی بدن و افزایش وزن هم  از دلایل بروز نفخ هستند که با استفاده از روش‌های درمان خانگی نفخ معده برطرف می‌شود.

نقش سلامت روان در شکل‌گیری نفخ معده

وجود برخی تنش‌ها مانند اضطراب، استرس و… عملکرد دستگاه گوارش را تحت تأثیر قرار می‌دهند و باعث بروز مشکلاتی چون نفخ معده می‌شوند. حالا که با علل نفخ شکم آشنا شدید، بهتر است از قبل از ارائه راه‌حل‌های درمان خانگی نفخ معده، نشانه‌های این مشکل را هم بشناسید.

نشانه‌های نفخ معده

به یقین می‌توان گفت که اکثر افراد علائم نفخ معده را می‌دانند. این نشانه‌ها عبارتند از احساس درد و متورم شدن شکم، غرغر شکم، احساس پری، احساس فشار در شکم و باد گلو. البته بعضی مواقع با تنگی نفس هم همراه است که با درمان خانگی، نفخ معده و تنگی نفس برطرف خواهد شد.

تشخیص نفخ معده

از آنجایی که علائم نفخ معده مشخص است شما به‌راحتی می‌توانید مشکل را تشخیص دهید و برای درمان خانگی نفخ معده اقدام نمایید. پزشک هم با معاینه فیزیکی و شناخت علائم می‌تواند برای درمان گاز معده دارو تجویز کند، اما در صورتی که نفخ همیشه رخ دهد و دائمی باشد، پزشک برای تشخیص دقیق مشکل انجام تصویربرداری از شکم را تجویز می‌کند.

درمان نفخ معده

بسیاری از افراد می‌پرسند که آیا نفخ معده قابل درمان است؟ برای رفع باد شکم چی بخوریم؟ برای پاسخ باید بگوییم که درصورتی که نفخ معده از نشانه‌های یک بیماری جدی نباشد، قابل درمان خواهد بود. راه‌های درمان عبارتند از:

درمان نفخ معده در خانه؛ راهکارهایی برای درمان خانگی نفخ معده

از بین بردن نفخ شکم فوری با استفاده از روش‌های خانگی امکان‌پذیر است. روش خانگی شامل تغییر سبک زندگی و درمان گیاهی  که هرکدام را توضیح می‌دهیم. گاهی نیز برای درمان ممکن است قرص‌هایی مانند قرص مترونیدازول برای نفخ شکم را به شما پیشنهاد دهند که یک قرص ضد نفخ فوری است.

1. تغییر سبک زندگی، عاملی برای بهبود

تغییر سبک زندگی با داشتن فعالیت و تنظیم یک رژیم غذایی سالم امکان‌پذیر است. حال برخی از افراد می‌پرسند که برای نفخ معده چی بخوریم یا اینکه برای نفخ معده چی خوبه؟ داشتن یک برنامه غذایی سالم که به درمان نفخ معده کمک می‌کند عبارتند از:

• مصرف مواد غذایی حاوی فیبر را در برنامه غذایی خود قرار دهید (روزانه 25 گرم برای خانم‌ها، 38 گرم برای آقایان)
• برای درمان خانگی نفخ معده و یبوست مایعات زیاد بنوشید (آب را جایگزین نوشابه‌های گازدار و نوشیدنی‌های الکلی قرار دهید)
• از مصرف غذاهای شور و غذاهای شیرین بپرهیزید
• مصرف پروبیوتیک‌ها مانند ماست، خیارشور و… را در برنامه غذایی خود قرار دهید. همچنین خوردن قرص‌های پروبیوتیک بهترین داروی خانگی نفخ معده است
• برای درمان نفخ شدید معده، حبوبات زیاد مصرف نکنید و قبل از استفاده حتما آن‌ها را چندین مرتبه بشویید.
• وعده‌های غذایی خود را افزایش و حجم غذای هر وعده را کاهش دهید
• افرادی که به لاکتوز و گلوتن حساسیت دارند، از مصرف این‌گونه مواد غذایی بپرهیزید
• به‌منظور جلوگیری از بلعیدن هوا و نفخ، جویدن آدامس ممنوع است.

تمامی موارد گفته شده برای درمان خانگی نفخ معده کودک هم مؤثر است. علاوه‌بر رژیم غذایی، داشتن فعالیت بدنی مانند پیاده‌روی، دویدن، تمرینات هوازی، یوگا و ماساژ دادن شکم هم به درمان نفخ بسیار کمک می‌کند. همچنین مصرف غذاهای حاوی‌ فیبر، غذاهای بخارپز و مصرف زیاد مایعات از روش‌های درمان خانگی نفخ شکم در بارداری به حساب می‌آید.

2. درمان گیاهی، درمانی موثر در بهبود نفخ معده

بسیاری از دمنوش‌های گیاهی بهترین روش برای درمان گاز معده و آروغ هستند و عوارضی ندارند. برخی از دمنوش‌های مؤثر برای درمان خانگی باد شکم زیاد عبارتند از:

• دمنوش زنجبیل
• دمنوش بابونه
• دمنوش چای نعنا
• دمنوش رازیانه
• دمنوش گل سپاسی
• دمنوش عسل و دارچین
• ترکیب سرکه سیب و آب

مصرف دمنوش بابونه، زنجبیل و پودر گشنیز نیز از روش‌های درمان گیاهی نفخ شکم در بارداری است.

درمان دارویی نفخ معده

از بین بردن سریع نفخ شکم با  داروی نفخ معده شامل قرص‌های آنتی اسید، قرص‌های پروبیوتیک، قرص ذغال فعال، مکمل منیزیوم و مکمل سبوس پسیلیوم است که بدون نسخه هم می‌توانید تهیه کنید، اما توصیه می‌شود قبل از مصرف هرگونه دارو با پزشک متخصص مشورت نمایید.

چه زمانی به پزشک مراجعه کنم؟

در صورتی که نفخ شکم چند روزی ادامه داشته باشد و با علائم زیر رخ دهد باید به پزشک متخصص مراجعه نمایید. این علائم عبارتند از:

• شکم درد
• متورم شدن شکم
• اسهال
• استفراغ
• وجود خون در ادرار
• کاهش وزن ناگهانی
• احساس سوزش در معده

در صورتی که نفخ شکم به‌طور دائم اتفاق بیفتد باید برای تشخیص دقیق مشکل به پزشک متخصص گوارش مراجعه نمایید.

چگونه نفخ معده را با روش‌های خانگی درمان کنیم؟

نفخ معده به دلیل حبس شدن گاز در دستگاه گوارش به وجود می‌آید و دلایل گوناگونی دارد. این مشکل که با احساس فشار و تورم در شکم همراه است، برروی سطح کیفیت زندگی شما تأثیرمی‌گذارد؛ بنابراین می‌توانید با استفاده از روش‌های درمان خانگی نفخ معده یا دارو درمانی، از این احساسات ناخوشایند رها شوید. البته در صورتی که نفخ شکم همیشه و به‌طور دائم اتفاق بیفتد باید برای تشخیص دقیق مشکل به پزشک متخصص مراجعه نمایید.

سوالات رایج در زمینه درمان خانگی نفخ معده