مضرات ویپ؛ عوارضی که فرد را به کام مرگ می‌کشاند

مضرات ویپ، بدون شک به مراتب از سیگارهای معمولی کمتر است، چون بسیاری از مواد شیمیایی تنباکو معمولی را در خود ندارد. تنباکو مورد استفاده در سیگارهای معمولی 7000 ماده شیمیایی در خود دارد و بسیاری از آن‌ها سمی ‌هستند. ویپ به دلیل استفاده از فیلترها و مکانیزم ساختاری خود فرد را در معرض مواد شیمیایی سمی ‌کمتری نسبت به سیگارهای سنتی قرار می‌دهد.

ولی واقعیت این است که ویپ‌ها و سیگارهای الکترونیکی هم عوارض خاص خود را به دنبال دارند. سیگارهای الکترونیکی نیکوتین (استخراج‌شده از تنباکو)، طعم دهنده‌ها و سایر مواد شیمیایی را گرم می‌کنند تا آئروسل ایجادشده را استنشاق کند. اما نکته حائز اهمیت درباره سیگارهای الکترونیکی اینکه دقیقا نمی‌دانیم چه مواد شیمیایی در آن‌ها وجود دارد و مضرات ویپ چیست.

مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری آمریکا(CDC) 2807 مورد آسیب ریه ناشی از مصرف سیگار الکترونیکی یا بخار (EVALI) و 68 مورد مرگ ناشی از آن را تایید کرد. به‌همین دلیل این مقاله از مجله سلامت ژین طب را به مضرات ویپ اختصاص داده‌ایم تا افراد از ابتلا به بیماری‌های جدید در امان بمانند.

متداول‌ترین مضرات ویپ برای ریه که همه با آن آشنا هستند

بر اساس مطالعه‌ای در سال ۲۰۲۱ حدود ۴۰ درصد از افرادی که روزانه از سیگارهای الکترونیکی استفاده می‌کنند، رایج‌ترین مضرات ویپ را تجربه می‌کنند. بیشترین عوارض جانبی گزارش‌شده، خشکی و سوزش گلو و دهان، سرفه و سردرد بود.

عوارض جانبی رایج ویپ عبارتند از:

• سرفه کردن
• خشکی و درد دهان و گلو
• تنگی نفس
• تحریک دهان و گلو
• سردرد
• سرگیجه
• حالت تهوع
• تپش قلب
• خواب آلودگی
• سوزش چشم
• طعم ضعیف‌شده
• احساس سوزش یا خراش در دهان، لب‌ها و گلو

مطالعات اپیدمیولوژیکی حوزه دندانپزشکی علاوه بر این مضرات ویپ، سیگار الکترونیکی را با خشکی کلی دهان، بیماری لثه و تحریک مرتبط دانست. بیشتر مضرات ویپ برای شرکت‌کنندگان در مطالعه خفیف بود. اما محققان خاطرنشان کردند که عوارض نسبتا بالایی گزارش شـده و این تایید می‌کند که استفاده از سیگار الکترونیکی بدون خطر برای سلامتی نیست.

CDC نیز گـفته سیگارهای الکترونیکی کاربران را در معرض مواد شیمیایی سمی ‌کمتری نسبت به سیگارهای سنتی قرار می‌دهد، اما آن‌ها جایگزینی بدون خطر نیستند.

مایع موجود در ویپ معمولا مخلوط تبخیر‌شـده‌ای از نیکوتین، پروپیلن گلیکول، گلیسیرین، طعم دهنده‌های مختلف و سایر مواد شیمیایی را ارائه می‌دهد. طبق مطالعه‌ای در سال 2014 گلیکول و گلیسیرین محرک‌های شناخته‌شـده راه هوایی فوقانی هستند که باعث تحریک گلو، دهان و تحریک سرفه خشک می‌شوند.

مضرات ویپ بدون نیکوتین که جدی، بالقوه و بلندمدت هستند

عوارض جانبی جدی معمولا نادر است. اما محققان مصرف ویپ را با عوارض جانبی جدی مانند آسیب‌های قلبی، ریوی و عصبی مرتبط دانسته‌اند که می‌تواند باعث مشکلات طولانی مدت شود. دو مطالعه جدید در سال 2022 نشان دادند که سیگارهای الکترونیکی می‌توانند به‌اندازه سیگار سنتی به عروق خونی آسیب برساند.

عوارض جانبی شدید ویپ‌ها عبارتند از:

• اعتیاد به نیکوتین
• آسیب شدید ریه
• تشنج
• پنومونی سازمان‌دهنده کریپتوژنیک (COP)، که قبلا به عنوان برونشیولیت انسدادی ایدیوپاتیک با پنومونی سازمان‌دهنده (BOOP) شناخته می‌شد.
• ریه پاپ کورن
• سکته مغزی
• حمله قلبی

طبق بررسی سال 2020 قرارگرفتن در معرض سیگار الکترونیکی می‌تواند عملکرد ریه‌ها را کاهش دهد. التهاب راه‌های هوایی را افزایش، سیستم ایمنی را تضعیف و خطر عفونت‌های تنفسی را افزایش خواهد داد.

ایا ویپ باعث اب اوردن ریه میشود؟ مضرات ویپ که باید با دقت زیر نظر داشت

نکته بسیار مهم اینکه، تا مدتی به طور کامل دامنه مضرات ویپ درک نخواهد شد، اگرچه در حال حاضر شاهد بسیاری از این موارد هستیم. درست مانند تنباکو و سیگار در گذشته، چندین دهه طول خواهد کشید تا واقعا اثرات مضر آن را دریابیم. مهم‌ترین مضرات ویپ که باید به آن‌ها توجه ویژه‌ای داشت عبارتند از:

اوالی: یک آسیب بالقوه مرگبار ریه

EVALI (مخفف سیگار الکترونیکی، بخار، آسیب ریوی مرتبط با استفاده از محصول) یکی از جدی‌تریم مضرات ویپ به شمار می‌رود. علائم این آسیب ریه، شبیه آنفولانزا، سایر شرایط تنفسی یا گوارشی است. بیمارانی که در بیمارستان به دلیل این مشکل ریه بستری می‌شوند اغلب برای تنفس نیاز به ونتیلاتور مکانیکی دارند. برخی از بیماران نیز پس از ترخیص از بیمارستان فوت کرده‌اند.

پاپ کورن ریه و COP، بیماری که باید آن را با مضرات ویپ مرتبط دانست

اگرچه نادر است، اما برخی از افراد در اثر مصرف ویپ، دچار مشکلات تنفسی شدید و بیماری‌های ریوی شـده‌اند. دو مورد از این موارد عبارتند از: برونشیت انسدادی و پنومونی سازمان‌دهنده کریپتوژنیک (COP) که قبلا به‌نام برونشیت انسدادی سازمان‌دهنده پنومونی یا BOOP شناخته می‌شد.

• ریه پاپ کورن کوچک‌ترین راه هوایی ریه یعنی برونشیول‌ها را تحت تاثیر قرار می‌دهد. امکان دارد باعث آسیب، التهاب و زخمی‌ شود که برونشیول‌ها را مسدود می‌سازد. این ماده با دی استیل، یک ماده شیمیایی که برای طعم دادن به برخی غذاها و مایعات سیگار الکترونیکی استفاده می‌شود، مرتبط است.
• مانند برونشیت انسدادی، پنومونی سازمان‌دهنده کریپتوژنیک بر برونشیول‌ها تاثیر می‌گذارد. همچنین باعث التهاب در آلوئول‌ها (کیسه‌های هوایی در انتهای برونشیول‌ها) و دیواره‌های برونش‌های کوچک می‌شود.

سکته مغزی، سکته قلبی و استفراغ از خطرات و مضرات ویپ

مطالعات بیشتری برای تعریف بهتر ارتباط بین بیماری‌های قلبی عروقی و سیگار الکترونیکی مورد نیاز است. بر اساس یک نظرسنجی در سال احتمال حمله قلبی در بین مصرف کنندگان سیگار الکترونیکی در مقایسه با افراد غیر سیگاری 42 درصد افزایش یافته است.

مطالعه‌ای در سال 2019 نشان داد، مصرف‌کنندگان دوگانه سیگارهای الکترونیکی و سیگارهای قابل احتراق نسبت به افرادی که فقط سیگارهای سنتی مصرف می‌کنند، «به طور قابل‌توجهی شانس ابتلا به بیماری‌های قلبی عروقی» را دارند.

تحقیقات در مورد مضرات ویپ و سیگارهای الکترونیکی و خطر سکته مغزی هنوز کامل نیست. مطالعات نشان می‌دهد که ویپ بر پوشش رگ‌های خونی تاثیر گذاشـته و آن‌ها را سفت می‌کند. این یک عامل خطر برای سکته محسوب می‌گردد.

خطرات و مضرات ویپ در دوران بارداری

بر اساس CDC، سیگار در دوران بارداری ایمن نیست. نیکوتین به رشد مغز و ریه کودک آسیب می‌رساند و ممکن است بر سایر اندام‌ها نیز تاثیر بگذارد. علاوه بر نیکوتین، طعم دهنده‌ها و سایر مواد شیمیایی موجود در سیگارهای الکترونیکی بر رشد کودک تاثیر منفی خواهد گذاشت.

مطالعه‌ای در سال ۲۰۲۱ نشان داد زنانی که در دوران بارداری از سیگارهای الکترونیکی استفاده می‌کردند، ۳۳ درصد بیشتر احتمال دارد که نوزادان کم‌وزن به دنیا بیاورند.

مضرات پاد؛ تفاوت ویپ پادها یا ویپ چیست؟

ویپ پادها از لحاظ ظاهری و کاربردی با ویپ‌ها تفاوت زیادی دارند. از این تفاوت‌ها می‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:

• ویپ پادها کوچک‌تر از ویپ هستند.
• ویپ پادها حمل آسان‌تری دارند.
• راه اندازی ویپ پاد آسان‌تر است.
• دارای نیکوتین بر خلاف ویپ‌ها دیگر.

در حالت کلی باید بگوییم که ویپ پادها بیشتر برای جذب نیکوتین کاربرد دارند و به همین دلیل برای افرادی که می‌خواهند بدون نیکوتین دخانیات استفاده کنند، مناسب نیستند. پس یعنی ویپ پادها علاوه بر تولید بخار آب، نیکوتین نیز به بدن می‌رسانند و این مهمترین مضرات پاد ها به شمار می‌رود.

ایا ویپ سرطان زاست؟

تاکنون، تحقیقات نشان می‌دهد که سیگارهای الکترونیکی خطر سرطان کمتری نسبت به سیگارهای سنتی دارند. حتی اگر سطح سموم و مواد سرطان‌زا در مصرف‌کنندگان سیگار الکترونیکی در مقایسه با سیگاری‌های تنباکو کمتر باشد، بخار سیگارهای الکترونیکی علاوه بر نیکوتین حاوی چندین‌ترکیب بالقوه سرطان‌زا مانند فرمالدئید، استالدئید، استون، کروم، آکرولئین است.

تحقیقات مربوط به ارتباط سیگارهای الکترونیکی با سرطان کامل نیست و دانشمندان هنوز در حال بررسی این خطر هستند. اما برخی از مطالعات حیوانی، آزمایشگاهی و انسانی، مصرف سیگارهای الکترونیکی را با چندین نوع سرطان مرتبط دانسته‌اند. دانشمندان سلول‌های قسمت‌های مختلف بدن را در معرض بخار سیگار الکترونیکی قرار دادند و دریافتند آسیب DNA، التهاب و مرگ سلولی از مضرات ویپ است.

انواع سرطان مرتبط با ویپ و سیگارهای الکترونیکی عبارتند از:

• دهانی: بخار مایع الکترونیکی، حلق و راه‌های هوایی برونش را در معرض کربونیل‌ها قرار می‌دهد. مواد سرطان‌زا با DNA واکنش می‌دهند و باعث التهاب و مرگ سلولی خواهند شد.
• ریه: محققان دریافته‌اند که مواد شیمیایی موجود در آئروسل‌های سیگار الکترونیکی می‌توانند باعث آسیب DNA و التهاب در سلول‌های ریه کشت‌شـده در آزمایشگاه شوند. بدون شک نباید به سادگی از کنار سیگارهای الکترونیکی گذشت چون آسیب‌های جدی به ریه‌ها از مضرات ویپ بر شمرده می‌شوند.
• سر و گردن: رد پای آسیب بالقوه DNA به دلیل افزایش استرس اکسیداتیو ناشی از بخار سیگار الکترونیکی در پژوهش‌ها قابل رویت است. به نظر می‌رسد که مایعات الکترونیکی با طعم مضرتر هستند. هنگام استفاده از سیگار الکترونیکی استثنایی برای مصون ماندن از مضرات ویپ وجود ندارد.

همان‌طور که احتمال ابتلا به انواعی از سرطان‌ها از مضرات ویپ محسوب می‌گردد، مصرف سیگارهای الکترونیکی افرادی تحت درمان سرطان را نیز تحت تاثیر می‌گذارد. استفاده از سیگار الکترونیکی در طول شیمی ‌درمانی امکان دارد اثربخشی شیمی ‌درمانی را کاهش دهد. پس نمی‌توان مضرات ویپ را بر روند درمان سرطان جدی نگرفت.

مطالعه در 2021 نشان داد که سلول‌های سرطانی سر و گردن در معرض آئروسل سیگار الکترونیکی نسبت به داروی شیمی ‌درمانی سیس پلاتین مقاوم‌تر هستند. محتوای مطالعه معرف این بُعد از مضرات ویپ است که نیکوتین و سایر مواد شیمیایی موجود در سیگارهای الکترونیکی روند درمان را بشدت کاهش می‌دهند.

خطرات ویپینگ قبل از جراحی

مصرف سیگارهای الکترونیکی قبل از جراحی می‌تواند خطرات و مضرات ویپ را افزایش دهد. مطالعات نشان می‌دهد که ویپ و استعمال سیگار قبل از عمل، خطر ذات‌الریه پس از عمل را دو برابر می‌کند. همچنین خطر حمله قلبی را تا 70 درصد افزایش می‌دهد.

سیگارهای الکترونیکی و ویپینگ با بدن چه می‌کند؟

نیکوتین و سایر مواد شیمیایی موجود در ویپ‌ها بر چندین سیستم بدن، به‌ویژه بر ریه‌ها، مغز و دهان تاثیر منفی می‌گذارند. برخی از مواد شیمیایی امکان دارد برای مصرف بی‌خطرتر باشند، اما زمانی که گرم و تبخیر ‌گردند، برای استنشاق بسیار سمی خواهند شد.

• ویپینگ با ایجاد التهاب به ریه‌ها آسیب می‌رساند که امکان دارد منجر به زخم دائمی ‌شود. همچنین ممکن است آسم را بدتر و فرد را مستعد ابتلا به عفونت ریه کند.
• از مضرات ویپ باید به آسیب‌رسانی به مغز بخصوص در جوانان اشاره کرد. اختلالات خلقی، مشکلات حافظه و کنترل ضعیف تکانه از مضرات ویپ بر مغز به شمار می‌رود.
• بیماری لثه، حفره و از دست‌دادن استخوانی که دندان‌ها را به فک متصل می‌کند از جدی‌ترین مضرات ویپ محسوب می‌گردد. نیکوتین جریان خون به لثه‌ها را کاهش و سایر مواد شیمیایی سمی خطر ابتلا به بیماری‌های لثه را افزایش می‌دهد.
• تضعیف سیستم ایمنی بدن نیز از مضرات ویپ محسوب می‌شود. سیستم ایمنی ضعیف مبارزه با عفونت‌های ویروسی را سخت‌تر خواهد کرد و ابتلا به بیماری‌های عفونی را بشدت افزایش می‌دهد.

محققان هنوز در حال مطالعه در مورد تمام قسمت‌هایی از بدن هستند که ویپ بر آن‌ها تاثیر می‌گذارد. بخار دست دوم بی‌ضرر نیست و امکان دارد حاوی نیکوتین، بنزن و دی استیل باشد.

کلیاتی که درباره مضرات ویپ باید دانست

در قیاس با سیگارهای سنتی مضرات ویپ بسیار کمتر است. اما واقعیت این است که ناشناخته‌های زیادی درباره مضرات ویپ وجود دارد که برای دستیابی به آن‌ها باید پژوهش‌های بیشتری انجام پذیرد. متاسفانه آنقدرها که به نظر می‌رسد بی‌ضرر نیستند.

بیماری‌های شدید ریوی در بین افرادی که از ویپ استفاده می‌کنند، سؤالات مهمی را در مورد بی‌خطر‌بودن و مضرات ویپ ایجاد خواهد کرد. سال‌ها طول کشید تا آسیب‌های جدی سیگار بر ریه‌ها و سایر اندام‌های بدن شناسایی شد.

پس برای کشف مضرات ویپ نیز بهتر است در مسیر مشابهی با سیگارهای سنتی قرار بگیریم. برای اینکه به عمق مضرات ویپ بر بدن پی ببرید متن مقاله را بخوانید. با امید به اینکه این نوشتار موجب شود هر چه زودتر از تبعات سیگارهای الکترونیکی دور شـده و در امان بمانید.

مهم‌ترین پرسش‌هایی که کاربران درباره مضرات ویپ می‌پرسند