خارش دستگاه تناسلی مردان ؛ بیماری مقاربتی یا اگزما؟

خارش دستگاه تناسلی مردان از آن دسته از عارضه‌هایی است که علاوه بر مشکل‌ساز بودن، شرم‌آور نیز است. با این حال بسیاری از مردان ترجیح می‌دهند هیچ اقدامی برای درمان و رفع آن انجام ندهند تا به خودی خود بهبود یابد.

این در حالی است که خارش دستگاه تناسلی مردان می‌تواند نشان از یک ناراحتی پوستی باشد یا در بعضی موارد ناشی از یک بیماری جدی و در پی آن  تضعیف سیستم ایمنی بدن باشد.

به هر حال خارش دستگاه تناسلی مردان به هر دلیلی که رخ داده باشد باید به سرعت درمان شود. درمان این عارضه معمولا با به کارگیری روش‎های خانگی امکان‌پذیر است، اما در بعضی مواقع نیاز به بررسی پزشک و تجویز دارو است.

در ادامه این مطلب از مجله پزشکی ژین طب قصد داریم مطالبی را در باب علل بروز خارش دستگاه تناسلی مردان و درمان آن عنوان کنیم. با ما همراه شوید.

نگاهی سریع به مقاله خارش دستگاه تناسلی مردان

• در اغلب موارد خارش دستگاه تناسلی مردان به دلیل حساسیت پوستی است که با حذف محرک‌ها برطرف می‌شوند
• بعضی مواقع این بیماری نشان دهنده یک ناراحتی پوستی است مانند: گال، بالانیت، تبخال تناسلی و غیره
• درمان‌های خانگی می‌توانند خارش دستگاه تناسلی را به سادگی برطرف کنند
• در صورت حاد شدن خارش دستگاه تناسلی مردان، مصرف داروهای ضد قارچ و آنتی بیوتیک پیشنهاد می‌شود
• مانند هر بیماری و عارضه‌ای همواره پیشگری بهتر از درمان است و بهترین پیشگیری رعایت بهداشت است

خارش دستگاه تناسلی مردان چگونه است؟

خارش دستگاه تناسلی مردان در اغلب موارد آزاردهنده و ناراحت کننده است. اگرچه ممکن است نشانه‌ای از عفونت مقاربتی (STI) باشد، اما دلایل بالقوه دیگری برای خارش آلت تناسلی وجود دارد.

مردان ممکن است خارش را در سراسر آلت تناسلی تجربه کنند. در مواردی هم، خارش در قسمت اصلی آلت تناسلی (شفت) یا روی گلانس آلت تناسلی (نوک آلت تناسلی) احساس می‌شود.

در بسیاری از موارد خارش ناحیه تناسلی که ناشی از سوزش است، در صورت حذف محرک‌ها (مثلا لوسیون‌ها یا صابون‌ها) خود به خود از بین می‌رود، اما سایر علل خارش دستگاه تناسلی مردان ممکن است خبر از یک نوع بیماری مردان دهد که نیاز به درمان بیشتری دارد.

علل خارش دستگاه تناسلی مردان چیست؟

گاهی وجود برخی بیماری‌ها و ناراحتی‌های پوستی باعث بروز خارش دستگاه تناسلی مردان می‌شود از جمله:

کاندیدیازیس

کاندیدیازیس یا برفک یک عفونت قارچی است که می‌تواند نوک آلت تناسلی را ملتهب کرده و باعث خارش دستگاه تناسلی مردان شود. در برخی موارد، بثورات لکه‌دار یا ترشحات سفید غلیظ ممکن است همراه با خارش باشد.

زگیل ناحیه تناسلی

زگیل تناسلی یک بیماری مقاربتی است که می‌تواند روی ساقه و نوک آلت ظاهر شود. آن‌ها معمولا به صورت توده ظاهر ‌می‌شوند و ممکن است باعث خارش یا خونریزی شوند.

پسوریازیس

پسوریازیس وضعیتی است که می‌تواند باعث برافروختگی، پوسته پوسته شدن، پوست شود. پسوریازیس روی آلت تناسلی ممکن است به صورت لکه‌های برافروخته روی شفت و نوک آن ظاهر شود.

گال

گال زمانی رخ ‌می‌دهد که کنه‌ها در پوست فرو می‌روند. این مشکل می‌تواند کل بدن را تحت تاثیر قرار دهد و به طور معمول باعث احساس خارش شدید ‌می‌شود. گال ممکن است روی آلت تناسلی به صورت برآمدگی‌های کوچک برجسته روی ساقه ظاهر شود.

درماتیت تماسی

درماتیت تماسی زمانی اتفاق می‌افتد که پوست با چیزی تماس پیدا ‌می‌کند که باعث واکنش آلرژیک ‌می‌شود. هنگامی که آلت تناسلی را تحت تاثیر قرار ‌می‌دهد، احتمالا به دلیل استفاده از کاندوم لاتکس است. در اغلب موارد درماتیت تماسی بر روی آلت تناسلی به صورت برآمدگی‌های خارش‌آور ظاهر ‌می‌شود.

تب خال ناحیه تناسلی

تبخال تناسلی یک بیماری مقاربتی است که  باعث بروز تاول‌هایی روی ساقه آلت تناسلی، مقعد و ران‌ها ‌می‌شود. یکی از علائم تبخال تناسلی خارش است.

اگزما

اگزما وضعیتی است که باعث خشکی، التهاب و خارش پوست ‌می‌شود. اگزمای آلت تناسلی ممکن است به صورت خشکی پوست روی ساقه ظاهر شود.

بالانیت

بالانیت نوعی تحریک پوستی است که به طور خاص نوک آلت تناسلی را تحت تاثیر قرار ‌می‌دهد.

علائم دیگر بالانیت شامل موارد زیر است:

• خارش آلت تناسلی
• بوی بد ناشی از آلت تناسلی
• تورم و درد در هنگام ادرار

سایر علل خارش دستگاه تناسلی مردان

شرایط و مشکلات پوستی مانند پسوریازیس، گال، اگزما و درماتیت تماسی نیز می‌توانند بر ناحیه شرمگاهی تاثیر بگذارند. با این حال، ممکن است علت خارش دستگاه تناسلی مردان در جای دیگری باشد و دلایل دیگری برای خارش ناحیه شرمگاهی برشمرده شود. مانند:

تیغ سوختگی

وقتی فردی موهای ناحیه تناسلی خود را می‌تراشد، ممکن است دچار سوختگی با تیغ شود. این عارضه گاهی اوقات هنگام استفاده از یک تیغ قدیمی، اصلاح بدون روان‌کننده مانند فوم اصلاح، یا تراشیدن چندین بار پشت سر هم در همان ناحیه رخ ‌می‌دهد. تیغ سوختگی می‌تواند باعث ایجاد بثورات و برجستگی‌های کوچک و در نهایت خارش دستگاه تناسلی مردان شود.

شپش ناحیه تناسلی

شپش شرمگاهی می‌تواند دلیل دیگری برای خارش دستگاه تناسلی مردان باشد. امکان دارد که یک فرد از طریق تماس نزدیک بدن با فردی که آن را دارد، شپش شرمگاهی را بگیرد. شپش تناسلی باعث خارش در ناحیه شرمگاهی و منجر به التهاب ناشی از خاراندن ‌می‌شود.

موی فرورفته

رشد مو نیز می‌تواند باعث خارش شود. این مشکل زمانی اتفاق می‌افتد که نوک موهای ناحیه تناسلی به داخل پوست برمی‌گردد. به طور معمول، این اتفاق پس از اصلاح یا اپیلاسیون رخ ‌می‌دهد.

چه مواردی خارش ناحیه تناسلی مردان را تشدید ‌می‌کند؟

بعضی محرک‌ها می توانند خارش ناحیه تناسلی ناشی از یک بیماری پوستی را تشدید کنند مانند:

• عرق کردن
• پوشیدن لباس‌های تنگ
• حساسیت به مواد شیمیایی مانند صابون و مواد شوینده

آیا خارش اندام تناسلی مردان نشانه  STD (بیماری مقاربتی) است؟

خارش اندام تناسلی در زنان می‌تواند ناشی از تریکومونیازیس، نوعی بیماری مقاربتی باشد. تبخال تناسلی نیز می‌تواند باعث خارش دستگاه تناسلی مردان شود.

درمان‌ خانگی خارش دستگاه تناسلی مردان

خاراندن می‌تواند خارش آلت تناسلی را تسکین دهد، اما این تسکین ممکن است موقتی باشد و اگر بیش از حد خراش دهید، خطر آسیب دیدگی و عفونت احتمالی پوست وجود دارد. درمان خارش دستگاه تناسلی مردان در طب سنتی راه کارهای خودش را دارد. چند درمان خانگی وجود دارد که خارش را تسکین داده و التهاب را متوقف می‌کند که عبارتند از:

کمپرس سرد

این روش می‌تواند خارش ناشی از گال، درماتیت تماسی یا موهای زیر پوستی را تسکین دهد. یک پارچه مرطوب و سرد را به مدت 5 تا 10 دقیقه روی آلت تناسلی خود قرار دهید یا یک کیسه یخ پیچیده شده در حوله بمالید. اثر خنک کنندگی کمپرس سرد می‌تواند التهاب ناشی از بالانیت یا اورتریت را کاهش دهد.

بلغور جو دوسر کلوئیدی

خواص ضد التهابی این بلغور جو دوسر می‌تواند تحریکات پوستی مانند خارش و خشکی را کاهش دهد. با پاشیدن پودر بلغور جو دوسر در آب ولرم، خمیر بلغور جو را آماده کنید و بر قسمت‌هایی که خارش دارند بمالید.

سرکه سیب

اگر پسوریازیس باعث خارش آلت تناسلی شما شود، سرکه سیب خارش و تحریک را متوقف می‌کند. یک قسمت سرکه سیب را با یک قسمت آب مخلوط کنید. محلول را مستقیما روی آلت تناسلی بمالید و پس از خشک شدن بشویید. اگر ترک در پوست دارید، در این صورت ممکن است پوست بسوزد، از سرکه استفاده نکنید.

نمک دریای مرده

یکی دیگر از درمان‌های خارش آلت تناسلی به دلیل پسوریازیس، نمک دریای مرده یا نمک اپسوم است. به وان آب گرم حمام نمک اضافه کنید و حدود 15 دقیقه داخل بنشینید تا خارش رفع شود.

جوش شیرین

اگر برفک یا عفونت مخمری در آلت تناسلی خود دارید، استفاده از جوش شیرین ممکن است خارش را کاهش دهد. یک فنجان جوش شیرین را به یک وان آب ولرم اضافه کنید و خیس کنید یا جوش شیرین را با آب مخلوط کنید تا خمیری ایجاد شود. خمیر را روی آلت تناسلی خود بمالید و پس از چند دقیقه بشویید.

چه زمانی برای درمان خارش دستگاه تناسلی مردان باید به پزشک مراجعه کنیم؟

درمان خارش دستگاه تناسلی مردان گاهی به مراجعه به پزشک نیاز ندارند. به عنوان مثال، موهای رشد کرده در حدود یک هفته خود به خود بهبود می‌یابند. به همین ترتیب، خارش، قرمزی و التهاب ناشی از درماتیت تماسی ممکن است زمانی که دیگر در معرض آلرژن یا محرک قرار نگیرید از بین برود.

با این حال، برخی از شرایط ممکن است بدون درمان برطرف نشوند. اگر خارش آلت تناسلی شدید است یا بهبود نمی‌یابد یا اگر علائم همراهی مانند ترشح، تاول، درد یا بثورات را دارید، به پزشک مراجعه کنید.

پزشک ممکن است پس از معاینه پوست شما بتواند علت خارش آلت تناسلی را تشخیص دهد. یا ممکن است آلت تناسلی شما را سواب بکشند و نمونه را به آزمایشگاه بفرستند. پزشک با این کار می‌تواند ویروس، باکتری و عفونت قارچی را تایید یا رد کند.

چه آزمایشاتی برای تشخیص خارش ناحیه تناسلی مردان انجام ‌می‌شود؟

خارش اندام تناسلی یکی از علائم بیماری‌ها و عفونت‌های مختلف است. پزشک ممکن است مجبور باشد پوست شما را برای موارد زیر بررسی کند:

• رنگ پوست شما (قرمز، سفید، قهوه‌ای)
• تغییر در بافت پوست شما (ضخیم شدن)
• ناهنجاری‌های سطحی (خشکی، پوسته پوسته شدن)

امکان دارد پزشک نیاز به تایید تشخیص با خراش دادن پوست شما یا انجام بیوپسی داشته باشد.

سوالاتی که معمولا پزشک برای تشخیص خارش ناحیه تناسلی مردان می‌پرسد؟

• خارش شما کجاست؟
• هر چند وقت یکبار نیاز به خاراندن دارید؟
• آیا می توانید خاراندن را متوقف کنید؟
• خارش شما چقدر آزاردهنده است؟
• آیا شما را در شب بیدار نگه می‌دارد؟

درمان‌های پزشکی برای خارش دستگاه تناسلی

اگر درمان‌های خانگی موثر نباشند، ممکن است به یک کرم موضعی بدون نسخه یا نسخه‌ای نیاز داشته باشید. انتخاب دارو برای خارش دستگاه تناسلی مردان به علت اصلی خارش آلت تناسلی بستگی دارد.

گزینه‌های دارویی برای رفع خارش دستگاه تناسلی مردان عبارتند از:

• آنتی بیوتیک (عفونت ناشی از باکتری روی پوست را تسکین ‌می‌دهد)
• کرم‌های استروئیدی و هیدروکورتیزون (تسکین خارش، قرمزی و التهاب پوست)
• داروهای ضد قارچ (عفونت‌های قارچی از جمله عفونت‌های قارچی را از بین می‌برد)
• آنتی هیستامین (تسکین کننده تحریکات پوستی ناشی از آلرژی)

جلوگیری از خارش دستگاه تناسلی مردان

اگر می‌خواهید از بروز خارش آلت تناسلی جلوگیری کنید، لازم است اقدامات پیشگیرانه‌ای را انجام دهید از قبیل:

• اجتناب از مصرف برخی محصولات: از صابون‌های حاوی عطر خودداری کنید، زیرا ممکن است آلت تناسلی را تحریک کند
• رعایت بهداشت: دوش گرفتن منظم، شستشوی کامل صابون از آلت تناسلی و خشک کردن خوب پس از آن به کاهش خارش آلت تناسلی کمک می‌کند
• تمیز کردن پوست ختنه گاه: مهم است که افرادی که پوست ختنه گاه دارند زیر آن را تمیز کنند. این کار می‌تواند آلودگی و باکتری‌هایی را که ممکن است منجر به تحریک و خارش شود را پاک کند
• استفاده از روش‌های بازدارنده در طول فعالیت جنسی: برخی از علل خارش آلت تناسلی می‌تواند ناشی از بیماری‌های مقاربتی باشد. یکی از راه‌های جلوگیری از این موارد استفاده از روش‌های بازدارنده مانند کاندوم در حین رابطه جنسی است
• انجام ختنه: برخی از علل خارش آلت تناسلی، مانند بالانیت، به دلیل وجود پوست ختنه گاه است. یک مطالعه نشان ‌می‌دهد که انجام ختنه می‌تواند به عنوان یک اقدام پیشگیرانه عمل کند
• عادات اصلاح را تغییر دهید: برای جلوگیری از خارشی که ممکن است در اثر اصلاح ایجاد شود، استفاده از روان کننده مهم است. همچنین فرد باید استفاده از تیغ جدید را در نظر داشته باشد و از تراشیدن چندین بار پشت سر هم خودداری کند
• لباس زیر مناسب بپوشید: لباس‌های زیر تمیز، گشاد و قابل تنفس بپوشید، به ویژه آن‌هایی که از پنبه ارگانیک تنفسی دوخته شده‌اند. لباس زیر تنگ می‌تواند باعث اصطکاک و بثورات پوستی شود
• قبل از پوشیدن لباس‌های زیر آن‌ها را به خوبی بشویید و مطمئن شوید که خشک و بدون باقی‌مانده مواد شوینده هستند
• اگر سابقه رویش موهای زیر پوستی دارید، از اصلاح مکرر خودداری کنید، اصلاح را در جهت رشد مو انجام دهید و قبل از اصلاح از کرم موبر استفاده کنید تا پوستتان نرم شود

یادداشت آخر

خارش دستگاه تناسلی مردان معمولا با رعایت بهداشت و به کارگیری روش‌های خانگی درمان می‌شود. در صورتی که خارش دستگاه تناسلی مردان با علائم دیگری همچون ترشح و سوزش همراه شود نگران کننده است و باید تحت بررسی پزشک قرار گیرد.

اگر علت بروز خارش دستگاه تناسلی مردان عفونت یا قارچ باشد آنتی بیوتیک‌های بدون نسخه یا نسخه‌ای به سادگی آن را برطرف می‌کنند در غیر این صورت پزشک با توجه به علت به وجود آمدن آن درمان دیگری را تجویز می‌کند.

ما در این نوشتار سعی کردیم مواردی را پیرامون خارش دستگاه تناسلی مردان عنوان کنیم. امیدواریم مفید واقع شده باشد.