آیا یبوست در بارداری خطرناک است و به جنین آسیب می‌رساند؟

عملکرد صحیح روده از فردی به فرد دیگر متفاوت است و در دوره بارداری عوامل زیادی وجود دارند که عملکرد درست اندام‌های بدن مادر را تغییر می‌دهند. یکی از مشکلاتی که مادران باردار با آن مواجه می‌شوند و نگران تأثیر آن روی نوزاد خود هستند، یبوست است. آیا یبوست در بارداری خطرناک است و روی جنین اثر منفی می‌گذارد؟ آیا زور زدن هنگام دفع مدفوع منجر به زایمان زودرس می‌شود؟ آیا یبوست روی رشد جنین اثر دارد؟ این موارد سؤالاتی هستند که ذهن مادران باردار و مبتلابه یبوست را درگیر می‌کنند.

توجه داشته باشید که هر نوع دفع دردناک یا دشوار مدفوع نشان‌دهنده یبوست نیست و گاهی خشک یا سخت بودن مدفوع منجر به دفع دشوار آن می‌شود. یبوست زمانی اتفاق می‌افتد که مدفوع هم خشک و سخت است و هم برای دفع آن نیاز به زور زدن و فشار دادن وجود دارد. گاهی حتی با وجود زور زدن مدفوع به‌درستی و کامل دفع نمی‌شود که دل‌درد را به دنبال خواهد داشت. ابتلا به یبوست در مادران باردار شایع است و از هر پنج نفر، دو فرد دچار یبوست می‌شوند. برای اینکه بتوانید این مشکل را برطرف کنید، با ما در این مقاله از سایت ژین طب همراه باشید.

آیا یبوست در بارداری خطرناک است و رشد جنین را با مشکل مواجه می‌کند؟

اگر باردار هستید و با علائم یبوست مواجه شده‌اید، نگران نباشید. با اینکه سختی و مشکلات دفع مدفوع شما را آزار می‌دهد ولی تأثیری روی نوزاد در حال رشد ندارد. درصورتی‌که شما نیاز به مصرف ملین داشته باشید، پزشک ملین‌هایی را تجویز می‌کند که وارد جریان خون نمی‌شوند و هیچ اثری روی رحم و نوزاد ندارند.

برخی از این ملین‌ها مانند متاموسیل (Metamucil) بدون نسخه پزشک ارائه می‌شوند؛ اما در دوره بارداری یا شیردهی نباید هیچ دارویی را بدون نظر پزشک مصرف کنید. مشورت با پزشک متخصص یا ماما به شما اطمینان می‌دهد که دارو برای نوزاد ضرر ندارد و در این صورت جواب سؤال آیا یبوست در بارداری خطرناک است یا داروهای درمان یبوست برای نوزاد ضرر دارند، منفی خواهد بود.

بیشتر بدانید: یبوست طولانی مدت نشانه چیست؟ از کمبود آب تا داروهای خاص

دلایل یبوست در دوران بارداری چیست؟ آیا یبوست در افرادی که پیش از بارداری آن را تجربه کردند، شایع‌تر است؟

یکی از دلایل ابتلا به یبوست در دوران بارداری، تغییرات هورمونی است که بدن مادر را درگیر می‌کند. زمانی‌که شما باردار می‌شوید، تولید هورمون‌هایی مانند پروژسترون (Progesterone) و استروژن (Estrogenic) افزایش می‌یابد. افزایش این هورمون‌های جنسی زنانه در بدن گاهی باعث کم‌کاری روده می‌شود و غذا با سرعت کمتری در دوده حرکت می‌کند که احتمال یبوست را افزایش می‌دهد.

اگر دلیل بروز یبوست تغییرات هورمونی باشد، آیا یبوست در بارداری خطرناک است یا مشکلی در بدن مادر وجود ندارد؟ تغییر هورمون‌های جنسی زنانه در بدن و افزایش ترشح آن‌ها یکی از مراحل طبیعی تغییرات بدن مادر در دوره بارداری است و حتی اگر منجر به مشکلات ناخوشایندی مانند یبوست شود، نیازی به نگرانی وجود ندارد. اگر دلیل یبوست در شما تغییرات هورمونی باشد، احتمال دارد در تمام دوره بارداری خود مشکل دفع مدفوع داشته باشید و به‌آسانی نتوانید بر این مشکل غلبه کنید.

• داروها، مکمل‌ها و سبک زندگی شما روی یبوست اثر دارند

مصرف داروهای خاص یا مکمل‌های خوراکی از دلایل دیگری است که احتمال بروز یبوست را بالا می‌برد. داروهایی که برای کنترل تهوع و استفراغ یا کاهش دل‌درد و سوزش معده تجویز می‌شوند، گاهی باعث خشکی مدفوع و درنتیجه یبوست می‌شوند. مکمل‌های خوراکی و تقویتی مانند کلسیم و آهن یا برخی مولتی‌ویتامین‌ها نیز از دلایلی هستند که باعث افزایش فشار به خاطر یبوست در بارداری و زور زدن برای دفع مدفوع می‌شوند.

ویارهای دوره بارداری یا بی‌میلی نسبت به خوردن برخی غذاها سبب می‌شود که رژیم غذایی شما تفاوت‌های قابل‌توجهی با قبل از بارداری داشته باشد. اگر رژیم غذایی‌تان را کنترل نکنید و با کمبود فیبر غذایی مواجه شوید، به یبوست مبتلا خواهید شد. اگر به دلایل پزشکی باید از مصرف برخی خوراکی‌ها اجتناب کنید، مبتلا شدن به یبوست را با پزشک معالج خود در میان بگذارید تا با ارائه مواد غذایی جایگزین مشکل شما را برطرف کند.

بیشتر بدانید: خواص تخم کتان؛ از لاغری تا سلامت رحم

اگر قبل از بارداری نیز تجربه یبوست‌های دوره‌ای و مداوم را داشته‌اید، نشان‌دهنده ناسالم بودن سبک زندگی شما یا مشکلاتی مانند تنبلی روده است. در این صورت احتمال بیشتری وجود دارد که در دوره بارداری علائم یبوست شما عود کنند یا تشدید شوند. برای پیشگیری از این مشکل باید قبل از اقدام به بارداری عادت‌های سالمی را در زندگی‌تان ایجاد کنید و اگر باردار هستید، از روش‌های جلوگیری یا درمان یبوست استفاده کنید.

یبوست نشان‌دهنده یک بیماری جدی است یا نیازی به نگرانی وجود ندارد؟

در بیشتر مواقع یبوست نشان‌دهنده هیچ بیماری جدی نیست و مشکلی برای مادر یا جنین به وجود نمی‌آورد. بااین‌حال اگر یبوست درمان نشود، فرد به بیماری‌هایی مانند هموروئید، شقاق مقعدی، نهفتگی مدفوع یا افتادگی راست‌روده مبتلا می‌شود که شرایط بارداری را دشوار می‌کنند. در برخی شرایط بسیار نادر امکان دارد که یبوست نشان‌دهنده وجود تومور در روده باشد. به همین دلیل اگر خون در مدفوع مشاهده می‌کنید یا علائم دیگری مانند سرگیجه دارید، با متخصص مشورت کنید.

برخی افراد نگران زور زدن در دستشویی در بارداری هستند و تصور می‌کنند که این کار به جنین آسیب می‌رساند و احتمال زایمان زودرسی را بالا می‌برد. اگر شما یک بارداری طبیعی دارید و رشد نوزاد در رحم شما مشکلی ندارد، زور زدن برای دفع مدفوع آسیبی به جنین نمی‌رساند و مشکلات یبوست فقط روی شما اثر می‌گذارند.

چگونه می‌توانیم بدون استفاده از دارو یبوست در دوره بارداری را درمان کنیم؟

همان‌طور که احتمالاً می‌دانید یکی از سریع‌ترین راه‌های درمان یبوست استفاده از ملین‌ها است که در دوره بارداری باید زیر نظر پزشک مصرف شوند. گاهی مکمل‌های فیبر جایگزین ملین‌ها می‌شوند تا مشکل دفع مدفوع خشک را به‌صورت ریشه‌ای درمان کنند.

با اینکه بیشتر این داروها و مکمل‌های خوراکی بدون ضرر هستند و تأثیری روی نوزاد ندارند؛ اما گاهی عوارض ناخواسته‌ای مانند دل‌درد‌های شدید یا اسهال وجود دارد که مشکلات جدیدی برای شما به وجود می‌آورد. به‌جای استفاده از داروهای گوناگون و نگرانی بابت عوارض ناخواسته آن‌ها می‌توانید از روش‌های جایگزین برای درمان یبوست در بارداری استفاده کنید.

1. برنامه تغذیه‌ای مفید و سالم داشته باشید

خوردن و آشامیدن به شما کمک می‌کنند که یبوست را درمان کنید و دفع مدفوع راحتی داشته باشید؛ ولی برای یبوست در بارداری چی بخوریم و از خوردن چه خوراکی‌هایی پرهیز کنیم؟ سعی کنید برنامه غذایی روزانه‌تان را با فیبر و سایر مواد غذایی سالم پر کنید تا هم نیازهای بدنتان برطرف شود و رشد نوزاد به‌خوبی پیش برود، هم فیبر کافی برای فعالیت روده فراهم باشد.

نوشیدن آب بدن شما را هیدراته می‌کند و به فعالیت بهتر روده‌ها منجر می‌شود. آب ولرم و گرم را جایگزین آب سرد و یخ کنید تا نتیجه بهتری را احساس کنید. اگر روز خود را با یک لیوان آب ولرم شروع کنید و بعد به سراغ خوردن صبحانه بروید، دفع مدفوع برای روده آسان‌تر می‌شود.

مصرف فرآورده‌های صنعتی، فست‌فودها، لبنیات، نان سفید، شکلات، چیپس و برنج را کم کنید و به جای آن‌ها سبزی‌ها و میوه‌های تازه را مصرف کنید. به‌هیچ‌وجه آب‌میوه‌های طبیعی یا صنعتی را جایگزین میوه‌ها نکنید؛ ‌چون نتیجه عکس دارد و یبوست را شدید می‌کند. اگر دلیل یبوست شما خوردن مکمل‌های خاصی است، با مشورت پزشک مصرف آن‌ها را قطع یا از داروهای جایگزین استفاده کنید.

بیشتر بدانید: معرفی بهترین قرص ضد یبوست برای بهبود وضعیت سیستم گوارش

2. در طول روز تحرک کافی داشته باشید و ورزش کنید

فعالیت روزانه و ورزش کردن به فعالیت روده‌ها کمک می‌کند و از جمع شدن مدفوع در روده جلوگیری می‌شود. یکی از مهم‌ترین عواملی که منجر به یبوست می‌شود یا علائم یبوست را بدتر می‌کند، نداشتن تحرک کافی و ورزش نکردن است. در دورانی که باردار هستید، زیر نظر پزشک ورزش‌های مخصوص بارداری را انجام دهید. این کار نه‌تنها به شما کمک می‌کند که دفع مدفوع آسان‌تری داشته باشید و از رنج یبوست رها شوید؛ بلکه از اضافه‌وزن شدید در دوران بارداری جلوگیری می‌کند و شما بعد از زایمان راحت‌تر می‌توانید تناسب‌اندامتان را بازگردانید.

3. بدنتان را به دفع منظم مدفوع عادت دهید

بهترین زمان برای دفع مدفوع صبح و حدود 20 دقیقه بعد از صرف صبحانه است. در این زمان سعی کنید با آرامش در دستشویی بنشینید و به بدنتان اجازه دهید تا برای دفع مدفوع آماده شود. اگر نگران هستید که آیا یبوست در بارداری خطرناک است و زور زدن در دستشویی شما را نگران می‌کند، آگاهانه عضلات شکمتان را شل کنید و از فشار آوردن خودداری کنید.

با توجه به اینکه نشستن طولانی‌مدت در توالت‌های ایرانی برای مادران باردار آسان نیست، از توالت فرنگی کمک بگیرید. البته توجه داشته باشید که برای دفع آسان در توالت فرنگی باید چهارپایه‌ای زیر پاهایتان قرار دهید تا فشار را از اطراف دهانه روده بردارید. ستون فقراتتان را صاف نگه دارید و با خم کردن بالاتنه به سمت زانوهایتان، شرایط آسان‌تری را برای دفع مدفوع ایجاد کنید.

سخن پایانی

موارد زیادی مانند تغییر در شیوه تغذیه یا تغییرات هورمونی منجر به یبوست در مادران باردار می‌شوند و این نگرانی را ایجاد می‌کنند که آیا یبوست در بارداری خطرناک است و باید برای درمان آن اقدام کرد؟ در این مقاله از سایت ژین طب تمامی موارد پیرامون خطرناک بودن یا نبودن یبوست در بارداری را بررسی کردیم و به این نتیجه رسیدیم که یبوست به‌تنهایی خطرناک نیست ولی اگر با علائم دیگری مانند درد غیرقابل‌تحمل، خون‌ریزی یا سرگیجه همراه باشد، باید در سریع‌ترین زمان به پزشک مراجعه کنید.

با اینکه یبوست بی‌خطر است ولی امکان دارد چکاب‌های دوره‌ای شما و سونوگرافی را با اختلال مواجه کند؛ بنابراین درمان آن اهمیت دارد. راه‌های گوناگونی برای پیش‌گیری و درمان یبوست وجود دارند که از این روش‌ها می‌توانیم به بهبود وضعیت تغذیه، ورزش کردن و داشتن تحرک یا استفاده از ملین‌ها زیر نظر پزشک اشاره کنیم. از دیگر راه‌هایی که به شما برای دفع راحت‌تر مدفوع کمک می‌کند، اصلاح وضعیت نشستن در دستشویی است. اگر هنگام نشستن ستون فقراتتان را صاف نگه دارید و تا جای ممکن بالاتنه را به زانوهایتان نزدیک کنید، دفع مدفوع آسان‌تر خواهد بود.

سؤالات متداول