علت کمر درد هنگام خم و راست شدن

کمردرد هنگام خم شدن را احتمالا در زمان برداشتن جسمی از روی زمین تجربه کرده ایم. به طور کلی کمردرد یکی از رایج‌ترین مشکلات انسان است که 80 درصد افراد در سنین مختلف آن را در زندگی خود برای یکبار هم که شده تجربه خواهند کرد. ایجاد درد لگن هنگام خم شدن، کمردرد ناگهانی هنگام خم و راست شدن یا نشستن  دلایل مختلفی دارد. این دردها گاهی ممکن است به دلیل وضعیت نامناسب بدن در موقع نشستن، آسیب‌دیدگی یا سایر بیماری‌های باشد.

براساس تحقیقاتی انجام شده از هر 4 نفر بزرگسال تقریبا یک نفر در هر دوره سه ماهه، یک روز کمردرد دارد. کمردرد سن نمی‌شناسد و ممکن است در سنین نوجوانی و کودکی نیز ظاهر شود، اما با افزایش سن، این درد بدتر و شایع‌تر خواهد بود. در این مقاله از مجله سلامت و خانواده ژین طب قصد داریم به طور مفصل درباره علت کمر درد هنگام خم و راست شدن و روش‌های درمان آن صحبت کنیم.

علت کمر درد هنگام خم و راست شدن

همان گونه که بیان کردیم، علت کمر درد هنگام خم و راست شدن بسیار است. به همین دلیل ممکن است افراد زیادی روزانه این درد را هنگام خم شدن به جلو، برداشتن یا گذاشتن جسمی روی زمین و… تجربه کنند. ستون فقرات و پشت شما قسمت‌های ظریف بدنتان هستند که ممکن است تحت تاثیر عوامل مختلفی قرار بگیرند. برخی از علل کمر درد هنگام خم و راست شدن عبارتند از:

فشار پایین کمر و کشیدگی

فشار به پایین کمر یکی از شایع‌ترین علت کمر درد هنگام خم و راست شدن است. این وضعیت می‌تواند فشار قابل توجهی به کمر وارد کند و باعث کشش بیش‌ازحد عضلات و رباط‌ها شود. فشار در ناحیه پایین کمر هنگام خم شدن فرد به جلو  باعث التهاب خواهد شد. در این صورت اسپاسم عضلانی رخ می‌دهد و دیگر برگشت و راست شدن به حالت اولیه کاملا دشوار خواهد بود.

علائم کشیدگی کمر:

• سفتی کمر
• عدم تعادل هنگام ایستادن یا راه رفتن
• اسپاسم و گرفتگی عضلات کمر

عوارض کشیدگی عضلات برای افراد:

هنگامی که کمر دچار کشیدگی می‌شود، فرد درد شدیدی را در ناحیه پشت خود متحمل خواهد شد. به همین دلیل او به راحتی نمی‌تواند فعالیت و حرکت داشته باشد که همین امر موجب افزایش وزن، کاهش تراکم استخوان و از دست دادن قدرت و انعطاف‌پذیری عضلانی در سایر نواحی بدن می‌شود.

چگونه کشیدگی کمر درمان خواهد شد؟

یکی از روش‌هایی که در درمان کشیدگی عضلات کمر حین خم شدن موثر است، استراحت کردن به مدت یک یا سه روز است. هنگام استراحت عضلات به حالت اولیه خود بازخواهند گشت. علاوه براستراحت، فرد می‌تواند از برخی داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی هم مصرف کند. برخی از این داروها که بدون نسخه می‌توانید از داروخانه تهیه کنید عبارتند از: ایبوپروفن و ناپروکسن.

اسپاسم عضلانی

یکی دیگر از رایج‌ترین علت کمر درد هنگام خم و راست شدن، اسپاسم عضلانی است. اسپاسم عضلانی تنها هنگام خم شدن و راست شدن اتفاق نمی‌افتد. این درد می‌تواند در هرزمانی از روز فرد را تحت تاثیر قرار بدهد. اسپاسم‌های عضلانی در حین ورزش یا روزهای بعد تمرین بیشتر خودشان را نشان می‌دهند. ممکن است فرد حین انجام یک حرکت ورزشی به جلو خم شود و دیگر نتواند به حالت اولیه برگردد. برخی از عواملی که احتمال ابتلا به اسپاسم عضلانی را بیشتر می‌کند عبارتند از:

• کمبود آب
• کمبود جریان خون
• فشرده شدن عضلات
• استفاده بیش‌ازحد از عضلات (تمرینات سنگین ورزشی و…)

اسپاسم عضلانی در قسمت پایین کمر اغلب زمانی اتفاق می‌افتد که شما خم شده‌اید تا چیزی را بلند ‌کنید، اما این اسپاسم‌ها ممکن است در طول هر حرکتی که قسمت پایین بدن شما را درگیر می‌کند اتفاق بیفتد.

درمان اسپاسم عضلانی

اسپاسم‌های عضلانی معمولا بدون هیچ اقدامی پس از مدتی خود به خود برطرف می‌شوند، اما به طور کلی برخی از اقدامات به بهبود و تسکین این دردها کمک می‌کند. برخی روش‌های درمانی خانگی عبارتند از:

• کشش
• ماساژ
• استفاده از کمپرس سرد و گرم

در صورتی که در بازه‌های زمانی کوتاه دائما دچار اسپاسم‌های عضلانی می‌شوید بهتر است قبل از درمان خودسرانه به یک پزشک متخصص ارتوپد مراجعه کنید. در صورت تداوم ممکن است اسپاسم شما یک دلیل زمینه‌ای داشته باشد.

فتق دیسک

ستون فقرات انسان از قسمت‌های مختلفی مانند دیسک، مهره و… تشکیل شده است. دیسک‌هایی که در پشت قرار دارند معمولا به‌عنوان ضربه‌گیر عمل می‌کنند و باعث تثبیت کمر می‌شوند. در حقیقت این بالشتک‌های کوچک وظیفه محافظت از مهره‌های ستون فقرات را به عهده دارند. هنگامی که دیسک لیز می‌خورد، مرکز نرم دیسک بیرون می‌زند. در این حالت اعصاب مجاوری را تحریک و فشار زیادی را به آنها وارد می‌کند. به این وضعیت فتق دیسک گفته می‌شود. دیسک کمر معمولا ناشی از افزایش سن است که باعث تحلیل دیسک‌ها و جابه‌جایی (لیز خوردن) آنها می‌شود.

فتق دیسک که معمولا با استراحت، NSAIDها و فیزیوتراپی درمان می‌شود، اغلب پس از حدود شش هفته کمتر فرد را دچار مشکل می‌کند، اما اگر با گذشت شش تا هشت هفته همچنان با هربار خم و راست شدن درد بگیرد، باید به پزشک مراجعه کنید. در این حالت پزشک متخصص با تزریق استروئید اپیدورال در اطراف عصب، باعث کاهش التهاب و تسکین درد خواهد شد. اگر این درد همچنان ادامه‌دار باشد و زندگی فرد را تحت تاثیر قرار دهد، پزشک معالج قطعا جراحی را به او پیشنهاد می‌کند.

علائم فتق دیسک:

• ایجاد ضعف و بی‌حسی در پا و کمر
• درد سیاتیک
• در برخی شرایط نادر، از دست دادن کنترل روده و ادرار

عوارض فتق دیسک:

• آسیب دائم عصب
• درد مزمن
• ضعف و از دست دادن حس

برخی عوارض نادر اما جدی فتق دیسک

• سندرم دم اسبی
• بی‌حسی زین اسبی
• اختلال در عملکرد روده و مثانه

درمان فتق دیسک:

• استراحت
• مصرف NSAID
• تزریق استروئید
• جراحی

اسپوندلیت آنکیلوزان (روماتیسم ستون فقرات)

اسپوندلیت آنکیلوزان یک نوع بیماری التهابی است که برخی از مهره‌ها در ستون فقرات را به یکدیگر جوش می‌دهد. هنگامی که مهره‌ها به یکدیگر جوش می‌خورند، ستون فقرات شما انعطاف کمتری پیدا می‌کنند. در این‌گونه مواقع افراد دچار قوز یا حالت خمیدگی می‌شوند. بنابراین می‌توان اسپوندلیت آنکیلوزان را یک علت کمر درد هنگام خم و راست شدن، دانست.

این نوع کمردردی که به پهلو می‌زند و ممکن است دنده‌ها را نیز درگیر کند، نفس کشیدن عمیق را برای فرد سخت می‌کند. اسپوندلیت آنکیلوزان علت کمردرد هنگام خم و راست شدن است. در مردان نسبت به زنان شایع‌تر گزارش شده است. علائم این بیماری در سنین بزرگسالی بروز می‌کند. گاهی التهاب ناشی از این بیماری در نواحی دیگری از بدن مانند چشم نیز بروز خواهد کرد. این بیماری به طور قطعی قابل درمان نیست، اما با به کارگیری برخی روش‌ها ممکن است علائم آن کنترل و درد تسکین پیدا کند.

علائم اسپوندلیت آنکیلوزان:

• درد و خشکی در پایین کمر و لگن
• درگیری مفاصل لگن و شانه
• درگیری مفصل بین لگن و آخرین مهره‌ ستون فقرات

عوارض اسپوندلیت آنکیلوزان:

• التهاب چشم‌ها
• شکستگی فشاری در اثر کاهش تراکم استخوانی
• مشکلات قلبی و تنفسی

درمان اسپوندلیت آنکیلوزان

همانطور که در بالا نیز بیان شد، اسپوندلیت آنکیلوزان درمان قطعی ندارد، اما مصرف برخی داروها و سایر روش‌ها به کنترل درد و علائم آن کمک خواهد کرد. برخی از این روش‌ها عبارتند از:

• داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (NSAIDs): مانند ناپروکسن، استامینوفن و… .
• انواع داروهای TNFبلاکر: مانند ادالی‌مب، اتانرسپت، گولیموماب و…
• فیزوتراپی و کاردرمانی
• اوزون‌تراپی
• ماساژدرمانی
• طب‌سوزنی
• الکتروتراپی با TENS

اسپوندیلولیستزیس

اسپوندیلولیستزیس در اثر لغزش یا جابه‌جایی یک مهره به سمت جلو اتفاق می‌افتد. در این عارضه یک مهره به زیر مهره دیگر خواهد رفت. احتمال این اتفاق در افراد جوانی که در ورزش‌هایی مانند ژیمناستیک یا وزنه‌برداری شرکت می‌کنند شایع‌تر است. این عارضه نیز مانند اسپوندیلولیز درمان قطعی ندارد، اما با برخی از روش‌ها می‌توانید درد ناشی از اسپوندیلولیستزیس را کاهش دهید و کنترل کنید. اسپوندیلولیستزیس یک علت کمر درد هنگام خم و راست شدن است.

برخی روش‌های درمان اسپوندیلولیستزیس:

• فیزیوتراپی
• داروهای ضد درد
• عمل جراحي

سیاتیک

گاهی علت درد هنگام نشستن سیاتیک است. سیاتیک، عارضه‌ای دردناک است که ممکن است ناشی از فتق دیسک باشد. اگر دیسک برروی عصب سیاتیک در قسمت پایین کمر فشار وارد کند، سوزش یا درد ایجاد خواهد شد. این درد هر دو پا را نیز تحت تاثیر قرار می‌دهد.

علائم سیاتیک:

• کاهش دامنه حرکتی پاها
• از دست دادن کنترل ادرار و روده

عوارض سیاتیک:

• بی‌حسی پاها
• آسیب دائمی عصب
• سندرم دم اسبی که ممکن است به فلج شدن بیانجامد.

روش‌های درمانی:

• کمپرس سرد و گرم
• تمرینات کششی ملایم
• در برخی موارد نادر: جراحی

چه زمانی کمردرد در هنگام خم و راست شدن خطرناک است؟

بسیاری از کمردردهایی که در هنگام خم و راست شدن ایجاد می‌شوند با روش‌های درمان خانگی و استراحت حل می‌شوند، اما در برخی شرایط که بیمار قادر به حرکت دادن ماهیچه‌ها یا مفاصل اندام تحتانی خود نیست یا کنترل ادرار و روده خود را از دست می‌دهد باید سریعا به یک پزشک متخصص مراجعه کند. علاوه براین علائم اگر کمردرد شما با وجود درمان‌های خانگی برطرف نشد و همچنان بعد از دو هفته ادامه‌دار بود باید سریعا پزشک خود را ملاقات کنید. شاید علت کمر درد هنگام خم و راست شدن در این مواقع چیز دیگری باشد.

یادداشت پایانی

اگر شما هم بارها کمردرد شدیدی را در هنگام برداشتن یا گذاشتن اجسام روی زمین احساس کردید باید با مطالعه مقاله بالا علت کمر درد هنگام خم و راست شدن را بدانید. کمردردهایی که در اثر خم شدن پدیدار می‌شوند ممکن است به علت بیماری خاصی باشند.

سوالات متداول