نوار عصب عضله برای تشخیص 7 بیماری؛ با EMG اعصاب را تست کنید

نوار عصب عضله یا EMG یکی از پرکاربردترین تست‌های آزمایشی برای بررسی آسیب در اعصاب و عضلات مرتبط با آن‌هاست. به طور کلی وقتی یک عصب صدمه می‌بیند، عضله و بافت کنار آن نیز دچار مشکل در عملکرد خود می‌شوند. به همین دلیل برای بررسی فعالیت عصب از تست‌هایی مانند EMG و NCS استفاده می‌کنند.

باید اشاره کنیم که نوار عصب عضله برای بررسی طیف وسیعی از اعصاب در بدن قابل استفاده است. از بیماری‌ها و مشکلاتی که با کمک این تست تشخیص‌داده می‌شوند می‌توان به MS، سندرم تونل کارپال، سیاتیک و فتق دیسک اشاره کرد. در این مطلب از مجله سلامت ژین طب به بررسی نوار عصب عضله خواهیم پرداخت. با ما همراه باشید.

نوار عصب عضله یا الکترومیوگرافی چیست؟ آیا این نوار با مطالعه هدایت عصبی یکی است؟

الکترومیوگرافی (electromyography) یا EMG آزمایشاتی هستند که فعالیت الکتریکی عضلات و اعصاب را اندازه‌گیری می‌کنند. اعصاب سیگنال‌های الکتریکی ارسال می‌کنند تا عضلات به روش‌‎های خاصی واکنش نشان دهند. همان‌طور که عضلات به سیگنال‌های الکتریکی عصب واکنش نشان می‌دهند و این سیگنال‌ها منتشر می‌شوند، با کمک دستگاه الکترومیوگرافی می‌توان این فعالیت‌ها را اندازه‌گیری کرد.

باید اشاره کنیم که تست EMG به سیگنال‌های الکتریکی که عضلات هنگام استراحت و زمانی که در حال استفاده هستند می‌پردازد. نوار عصب و عضله اندازه‌گیری می‌کند که سیگنال‌های الکتریکی بدن با چه سرعتی و چگونه به اعصاب منتقل می‌شوند.

این در حالی است که مطالعه هدایت عصبی یا NCS (nerve conduction study) سرعت و درستی انتقال سیگنال‌های الکتریکی در اعصاب بدن بررسی می‌کند. باید اشاره کنیم که تست EMG و NCS برای تشخیص اختلالات عضلات، اعصاب یا هر دو انجام می‌شود. همچنین معمولا این دو تست به صورت هم‌زمان انجام خواهند شد.

از نوار عصب عضله پا و دست برای چه مواردی استفاده می‌کنند؟ این تست برای تشخیص چه مشکلاتی است؟

نوار عصب عضله و مطالعه هدایت عصبی برای کمک به تشخیص انواع اختلالات عضلانی و عصبی استفاده می‌شود. آزمایش EMG کمک می‌کند تا پزشک بفهمد آیا عضلات به سیگنال‌های عصبی به درستی پاسخ می‌دهند. از طرف دیگر مطالعات هدایت عصبی به تشخیص آسیب یا بیماری عصبی کمک می‌کنند. هنگامی که آزمایش‌های EMG و مطالعات هدایت عصبی با هم انجام می‌شوند، به پزشک کمک می‌کنند تا تشخیص دهند که آیا علائم بیمار ناشی از اختلال عضلانی یا مشکل عصبی است.

چرا به آزمایش EMG و مطالعه هدایت عصبی نیاز داریم؟

بیمارانی که علائم اختلال عضلانی یا عصبی دارند، امکان دارد که به آزمایش نوار عصب عضله نیاز داشته باشند. این علائم عبارتند از:

• ضعف عضلانی
• سوزن سوزن شدن یا بی حسی در بازوها، پاها، دست‌ها، پاها یا صورت
• گرفتگی عضلات، اسپاسم یا پرش عضله
• فلج یا بی حسی در عضلات

در صورت بروز این علائم پزشکان برای تشخیص بیماری و مشکل بیمار آزمایش EMG و NCS را تجویز می‌کنند.

نوار عصب و عضله برای تشخیص ام اس و دیگر بیماری‌ها؛ از EMG برای تشخیص مشکل در کدام عضله و اعصاب استفاده می‌شود؟

آزمایشات الکترومیوگرافی و هدایت عصبی برای تشخیص شرایط مختلف ضروری هستند، از جمله:

• آسیب اعصاب محیطی
• آسیب عصب صورت
• آسیب عصبی در شانه
• آسیب عصبی در بازو
• آسیب عصب اولنار
• آسیب عصب سیاتیک
• آسیب عصبی در پا
• آسیب عصب دیابتی
• آسیب عصبی در دست یا سندرم تونل کارپال
• آسیب عصبی در کمر یا رادیکولوپاتی کمری
• آسیب عصبی در گردن که به آن رادیکولوپاتی دهانه گردن می‌گویند.

در این حالت می‌توان گفت که با کمک تست EMG طیف گسترده‌ای از مشکلات عصبی عضلانی تشخیص‌داده می‌شوند. همچنین باید اشاره کنیم که یکی از روش‌های موثر برای تشخیص بیماری MS، آزمایش‌های مغز و اعصاب مثل نوار عصب عضله است.

در طول آزمایش EMG چه اتفاقی می افتد؟ آیا نوار عصب عضله درد دارد؟

معمولا روند انجام آزمایش الکترومیوگرافی در کلینیک‌ها و مراکز درمانی مختلف یکسان است. در حالت کلی روند انجام آزمایش EMG به صورت زیر است:

• بیمار روی یک میز یا تخت می‌نشیند یا دراز می‌کشد.
• سپس تکنسین یا پزشک پوست روی عضله مورد آزمایش را تمیز می‌کند.
• تکنسین یک الکترود سوزنی را در عضله قرار می‌دهد. الکترود سوزنی سیم خاصی است که جریان الکتریکی ملایمی از آن عبور می‌کند. هنگام قرار دادن الکترود ممکن است بیمار کمی درد یا ناراحتی حس کند.
• دستگاه در زمانی که عضله در حال استراحت است، فعالیت عضلانی را ثبت می‌کند.
• سپس از بیمار خواسته می‌شود که عضله را به آرامی و پیوسته سفت (انقباض) کند. دستگاه این فعالیت را ثبت خواهد کرد.
• الکترود ممکن است برای ثبت فعالیت در عضلات مختلف حرکت داده شود.

باید اشاره کنیم که فعالیت الکتریکی ضبط‌شده روی یک صفحه ویدیویی نشان‌داده می‌شود. این فعالیت‌ها به صورت خطوط امواج نشان داده می‌شوند. البته باید بگوییم که در مواردی احتمال دارد که فعالیت الکتریکی ضبط‌شده به بلندگوی خاصی ارسال شود و هنگام عضله صدای ترکیدن شنیده شود.

در طول تست مطالعه هدایت عصبی چه اتفاقی رخ می‌دهد؟ آیا این تست هم درد دارد؟

برای مطالعه هدایت عصبی روش انجام کار به این صورت است که:

• بیمار روی یک میز یا تخت می‌نشیند یا دراز می‌کشد.
• تکنسین دستگاه یک یا چند الکترود را با استفاده از چسب یا خمیر به عصب یا اعصاب خاصی متصل می‌کند. الکترودها که الکترودهای محرک نامیده می‌شوند، یک پالس الکتریکی ملایم را ارسال می‌کنند.
• تکنسین انواع مختلفی از الکترودها را به عضله یا عضلاتی که توسط آن اعصاب خاص کنترل می‌شوند وصل می‌کند. این الکترودها پاسخ به تحریک الکتریکی عصب را ثبت می‌کنند.
• تکنسین پالس کوچکی از الکتریسیته را از طریق الکترودهای محرک ارسال می‌کند تا عصب را برای ارسال سیگنال به عضله تحریک کند.
• این کار ممکن است باعث احساس سوزن سوزن شدن خفیف می‌شود.
• تکنسین مدت زمانی را که طول می‌کشد تا عضله به سیگنال عصبی پاسخ دهد را ثبت می‌کند. به این میزان سرعت پاسخ، سرعت هدایت می‌گویند.

باید اشاره کنیم که در حالتی که EMG و NCS با هم انجام می‌شوند، در ابتدا تست مطالعه هدایت عصبی انجام خواهد شد.

آیا برای آماده شدن تست EMG در کلینیک نوار عصب و عضله کاری باید انجام دهیم؟

افرادی که دستگاه ضربان ساز قلب یا دستگاه شوک الکتریکی خفیف (دفیبریلاتور) قلبی دارند، باید قلب از انجام تست EMG و NCS به پزشک خود اطلاع دهند. برای افرادی که این دستگاه‌ها را دارند، آزمایش‌های خاصی انجام می‌شود.

درصورتی که بیمار دستگاه‌های نام برده را ندارد، می‌تواند خیلی راحت و بدون تشریفات خاص تست عصب عضله را انجام دهید. کافی است که در زمان آزمایش لباس گشاد و راحت بپوشید تا دسترسی به محل آزمایش برای تکنسین راحت باشد. همچنین مطمئن شوید که پوستتان تمیز است. یک یا دو روز قبل از آزمایش از لوسیون، کرم یا عطر استفاده نکنید.

مدت زمان آزمایش EMG چقدر است؟ آیا این تست یکبار انجام می‌شود؟

آزمایش الکترومیوگرافی معمولا بین 30 تا 60 دقیقه طول می‌کشد. البته باید اشاره کنیم که مدت زمان آزمایش به شرایط مورد تست و نتایج آن بستگی دارد. اما در اغلب موارد انجام این تست بین 30 تا 60 دقیقه است و بیشتر نمی‌شود.

آیا نوار عصب و عضله خطر دارد؟ و آیا نوار عصب دست درد دارد؟

ممکن است در طول آزمایش EMG بیمار کمی درد یا گرفتگی احساس کند. همچنین احتمال دارد در حین مطالعه هدایت عصبی، بیمار احساس گزگز مانند یک شوک الکتریکی خفیف داشته باشد. پس طبیعی است که در حین آزمایش نوار عصب دست بیمار کمی درد خواهد داشت.

تفسیر جواب نوار عصب و عضله؛ نتایج این آزمایش چه معنی می‌دهد؟

در مواردی که نتایج آزمایش نرمال باشد، به معنی سلامت اعصاب و عضلات ناحیه تست شده است. اما در مواردی که جواب تست نرمال نباشد، امکان دارد که به دلیل شرایط مختلفی اعصاب یا عضلات دچار مشکل شوند. بسته به اینکه کدام عضلات یا اعصاب تحت تاثیر قرار می‌گیرند، ممکن است یکی از موارد زیر باشد:

1. سندرم تونل کارپال: وضعیتی که بر اعصاب دست و بازو تاثیر می‌گذارد. معمولا این آسیب جدی نیست اما در اغلب موارد دردناک است.
2. فتق دیسک: این عارضه زمانی اتفاق می‌افتد که بخشی از ستون فقرات به نام دیسک آسیب‌دیده باشند. فتق دیسک به ستون فقرات فشار وارد می‌کند و باعث درد و بی حسی می‌شود.
3. سندرم گیلن باره (Guillain-Barré syndrome): این سندرم یک اختلال خود ایمنی است که بر اعصاب تاثیر می‌گذارد و منجر به بی حسی، گزگز و فلج می‌شود. اکثر افراد پس از درمان از این اختلال بهبود می‌یابند.
4. میاستنی گراویس (Myasthenia gravis): یک اختلال نادر است که باعث خستگی و ضعف عضلانی می‌شود.
5. دیستروفی عضلانی: یک بیماری ارثی است که ساختار و عملکرد عضلات را به طور جدی تحت تاثیر قرار می‌دهد.
6. بیماری Charcot-Marie-Tooth: یک بیماری ارثی است که باعث آسیب عصبی، بیشتر در بازوها و پاها می‌شود.
7. اسکلروز جانبی آمیوتروفیک (ALS): این بیماری به نام لو گهریگ نیز شناخته می‌شود. اسکلروز جانبی آمیوتروفیک یک اختلال پیشرونده و در نهایت کشنده است که به سلول‌های عصبی مغز و نخاع حمله می‌کند. این بیماری بر تمام عضلات که برای حرکت، صحبت کردن، خوردن و تنفس استفاده می‌کنید تاثیر می‌گذارد.

باید اشاره کنیم که بیماری‌ها و عارضه‌های دیگری نیز وجود دارند که باعث آسیب به اعصاب و عضلات می‌شوند.

هزینه نوار عصب و عضله 1401 و 1402 چقدر است؟ آیا بیمه هزینه این تست را پوشش می‌دهد؟

به طور کلی هزینه نوار عصب و عضله به محل آزمایش بستگی دارد. هر چه وسعت محل آزمایش بیشتر باشد، هزینه انجام تست نیز افزایش پیدا می‌کند. اما باید اشاره کنیم که انواع مختلفی از بیمه‌های پایه و تکمیلی میزان مشخصی از هزینه آزمایش EMG را تحت پوشش قرار می‌دهند. در ادامه با قیمت‌های تقریبی نوار عصب عضله آشنا خواهیم شد.

توجه داشته باشید که این قیمت‌ها تقریبی هستند.

جمع بندی انتهای در مورد نوار عصب عضله که باید بدانید

یکی از تست‌های رایجی که برای بررسی سلامت اعصاب و عضلات درگیر با آن‌ها انجام می‌شود، آزمایش نوار عصب عضله یا EMG است. در این آزمایش فعالیت الکتریکی عضلات و اعصاب اندازه‌گیری می‌شود که در حین انجام آن امکان دارد که بیمار کمی درد را حس کند. اما میزان این درد قابل تحمل است و ارزش آن را دارد که بیماری یا مکشل ایجادشده تشخیص داده شود. در مورد هزینه انجام نوار EMG نیز باید بگوییم که با توجه به اندام و وسعت محل تست، تعداد اندام‌هایی که باید آزمایش شوند،کلینیک درمان و تعرفه بیمه متغیر است. سپاس که تا انتهای این مقاله از مجله پزشکی ژین طب با ما همراه بودید.

سوالات پرتکرار در مورد نوار عصب عضله