خشکی مفصل چیست و چرا مفاصل ما خشک می‌شوند؟

خشکی مفصل چیست؟ آیا سفتی و خشکی مفاصل و استخوان ها به علت وجود یک بیماری زمینه‌ای در بدن ما است؟ بهترین روش درمان خشکی مفصل آرنج، شانه، مچ پا، لگن و غیره چیست؟ بدن ما در صورت کمبود کدام ویتامین دچار خشکی مفصل می‌‎شود؟

احتمالا شما هم به دنبال پاسخی دقیق و جامع برای سوالات فوق هستید. بر این اساس، مدت زمان اندکی را صرف مطالعه مقاله زیر از مجله ژین طب کنید تا پاسخ تمامی پرسش‌های خود را دریافت نمایید.

دلیل دردناک شدن مفاصل هنگام نشستن و برخاستن

خشکی مفصل به معنی سفت شد‌‎ن استخوان‌‌های بدن پس از نشستـن‌های طولانی است. معمولا زمانی که دچار خشکی مفصل می‌شویم، علائم خفیفی از درد و التهاب را تجربه می‌کنیم. به همین جهت هنگام راه رفتـن، ایستاد‌ن یا حمل اجسام سنگین احساس دردناکی به ما دست می‌دهد.

برای همه مکرر اتفاق افتاد‌ه است که به محض بیدار شد‌ن از خواب دچار سفتی و خشکی مفاصل خود می‌شویم. از این رو حرکت دادن مفاصل با مشکل روبه‌رو خواهد شد. در اغلب موارد خشکی و سفتی مفاصل ما خفیف است و در عرض مدت کوتاهی رفع می‌شود. منتها سفتی مفصل می‌تواند شدیدتر باشد و بر تحرک ما تأثیر مستقیمی بگذارد. این عارضه اغلب در پی افزایش سن و تضعیف سیستم اسکلتی بدن رخ می‌دهد. با این حال خشکی مفصل و استخوان‌های بدن به علت دیگری نیز می‌تواند اتفاق بیفتد.

در ادامه مقاله با ما همراه باشید تا از علل مختلف خشکی مفاصل مطلع شوید.

علل خشکی مفصل های بدن چیست؟

در حالت کلی، خشکی و سفتی مفصل به علت یکی از موارد زیر رخ می‌دهد:

عوامل محیطی؛ پارامترهای مهم در خشکی مفاصل

افزایش سن، آغاز خشکی

با افزایش سن، غضروف‌های ما (ماده اسفنجی محافظت‌کننده از انتهای استخوان‌ها) شروع به خشک شد‌ن می‌کند. بدن ما همچنین مایع سینوویال کمتری تولید خواهد کرد. مایع سینوویال موادی شبیه روغن هستند که مفاصل شما را به آرامی حرکت می‌دهند. در نتیجه با کمبود مایع سینوویال، مفاصل ما همچون گذشته نمی‌توانند آزادانه حرکت کنند.

خوابید‌ن طولانی؛ ارتباط عدم تحرک با خشکی مفاصل

زمانیکه چند ساعت طولانی می‌خوابیم و بی حرکت هستیم، مایع سینوویال به درستی کار خود را انجام نمی‌دهد. به همین جهت زانوها یا دست‌های ما به هنگام بیدار شد‌ن سفت و متورم می‌شوند. برای جلوگیری از وقوع این امر بهتر است مدل خوابید‌ن خود را چندین بار عوض کنیم. 

تغییرات آب و هوا و پایین آمدن فشار

پزشکان بر این باورند که درد و خشکی مفاصل ما با تغییرات آب و هوا هم ارتباط دارند. زمانی که فشار هوا پایین می‌آید مفاصل ما ناگهان خشک و سفت می‌شوند. 

بیماری‌های زمینه‌ای موثر در خشک شدن مفاصل

علاوه بر موارد فوق، وجود برخی بیماری‌های زمینه‌ای در بدن ما نیز گاها موجب خشکی و سفتی مفاصل می‌شوند. مهم‌ترین بیماری‌هایی که با خشکی مفصل همراه هستند، عبارتند از:

بورسیت؛ کیسه هایی پر از مایع

بورس‌ها کیسه‌های ریز و مملو از مایعاتی هستند که از استخوان‌ها، رباط‌ها و ماهیچه‌های مفاصل ما شما حمایت می‌کنند. با ملتهب شد‌ن این بورس‌ها دچار بیماری بورسیت می‌شویم. بنابراین شاهد خشکی، سفتی و درد مفصل آسیب‌دیده خود خواهیم بود. اگرچه احتمال بروز بورسیت در هر مفصلی وجود دارد اما میزان شیوع آن در مفاصل بزرگ مانند آرنج، شانه و باسن است. 

خوشبختانه بیماری بورسیت موقتی است و در عرض چند هفته بهبود می‌یابد. به شرطی که فعالیت بدنی خود را در طول این دوران کاهش دهید و مفصل آسیب‌دیده خود را ثابت نگه دارید. برای رهایی از شر سفتی مفاصل ناشی از بورسیت، پزشکان انجام برخی ورزش‌ها را توصیه می‌کنند. در کنار آن مصرف NSAIDهای خوراکی مانند ایبوپروفن و ناپروکسن یا NSAIDهای موضعی مانند دیکلوفناک نیز برای کاهش درد و التهاب توصیه می‌شود.

آرتریت روماتوئید (RA)؛ یک اختلال التهابی مزمن 

بیماری آرتریت رایج‌ترین علت درد و خشکی مفاصل بدن است. آرتریت روماتوئید (RA) یکی از شایع‌ترین اشکال آرتریت است که اغلب افراد بین 30 تا 60 ساله را درگیر می‌کند. این بیماری یک اختلال التهابی مزمن است که در آن سیستم ایمنی بدن به قسمت‌های سالمی مانند پوشش مفاصل ما حمله خواهد کرد. این مسئله با بروز التهاب، درد و سفتی مفاصل به مرور زمان باعث تغییر شکل مفصل و فرسایش استخوان می‌شود.

درد، سفتی و تورم از اصلی‌ترین علائم RA است. متاسفانه علائم این بیماری به طور قطعی درمان نمی‌شوند. فقط با مصرف دارو و سایر اقامات پزشکی تا حدودی قابل مدیریت هستند.

استئوآرتریت (OA) و ساییدگی و پارگی مفاصل

آرتروز یا استئوآرتریت (OA) از دیگر انواع رایج آرتریت است که بیشتر در افراد بالای 50 سال دید‌ه می‌شود. این نوع از آرتریت در پی ساییدگی و پارگی مفاصل ما اتفاق می‌افتد. 

معمولا بیماری استئوآرتریت هر مفصلی از بدن را درگیر می‌کند. با این حال میزان تاثیر آن در مفصل زانو، باسن، انگشتان دست و گردن بیشتر است. بیماری علاوه بر سفتی و خشکی مفاصل، سبب بروز درد و ورم در ناحیه آسیب دید‌ه نیز می‌شود. به طوریکه در حین حرکت صدای ترک خوردگی مفاصل به گوش ما می‌رسد. 

در حالت معمول درمان OA با رو‌ش‌های خانگی مانند ورزش منظم و تغییر سبک زندگی امکان می‌یابد. با این حال بعضا برای کاهش درد و خشکی مفصل ناشی از آن، پزشک نمونه‌ای از داروهای زیر را تجویز می‌کند:

• مسکن‌ها
• پاراستامول
• مواد افیونی
• داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs)

نقرس، شایع در میان مردان

بر خلاف سایر علل احتمالی خشکی مفاصل، بیماری نقرس به طور ناگهانی رخ می‌دهد. این بیماری اغلب در هنگام خواب ایجاد می‌شود و موقع بیدار شد‌ن احساس دردناکی را به ما القا می‌کند. حملات نقرس در هر مفصلی از بدن رخ می‌دهند، اما میزان وقوع آنها در انگشت شست پا بیشتر است. 

به عبارت دیگر، نقرس نوعی آرتریت است که در مردان بیشتر از زنان دید‌ه می‌شود. متاسفانه علائم این بیماری گاها تا پایان عمر تداوم می‌یابد، اما خشکی و سفتی مفاصل ناشی از آن قابل درمان هستند. 

لوپوس و حمله بدن به بافت‌های سالم

لوپوس نوعی بیماری خود ایمنی است که طی آن بدن به اندام‌ها و بافت‌های سالم ما حمله می‌کند. این بیماری با حمله به مفاصل باعث سفتی، درد و تورم آنها می‌شود. متاسفانه این بیماری همانند RA مزمن است و احتمال بقای علائم آن تا پایان عمر وجود دارد. درمان قطعی این بیماری امکان‌پذیر نیست اما با مصرف داروهایی مانند هیدروکسی کلروکین و کورتیکواستروئیدها می‌توان آن را تا حدودی مدیریت کرد.

سرطان استخوان و تورم همراه با خشکی

سرطان استخوان از دیگر علل به وجود آورنده درد و خشکی مفاصل است. افراد مبتلا به سرطان استخوان گاها دچار درد و خشکی مفاصل و استخوان‌های خود می‌شوند. آنها معمولا در کنار سفتی و خشکی مفصل، شاهد تورم یا حساسیت اطراف استخوان‌های خود نیز می‌شوند. 

اگرچه بیماری سرطان سخت درمان است، اما میزان بهبودی آن به عوامل مختلفی از جمله اندازه، محل و نوع تومور بستگی دارد. سرطان استخوان همانند سایر سرطان‌ها با گزینه‌های درمانی پیشرفته‌ای مانند پرتو درمانی، شیمی درمانی و جراحی درمان می‌شود.

بهترین راه درمان خشکی مفصل چیست؟

در حالت کلی، خشکی مفصل و استخوان‌های بدن از طریق درمان‌های خانگی به‌سادگی رفع می‌شوند. ساده‌ترین روش‌های موثر در درمان خشکی مفصل شامل این موارد است:

• استراحت: اولین کاری است که باید به منظور تثبیت مفاصل خود انجام دهیم. احتمالاً پزشک به ما توصیه می‌کند که از یک آتل استفاده کنیم و هنگام استراحت روی ناحیه آسیب‌دیده خود تکه‌ای یخ قرار دهیم.
• مصرف مسکن بدون نسخه: به تسکین موقت درد و خشکی شدید مفاصل ما کمک می‌کند. در صورت عدم اثربخشی مسکن‌ها می‌توانیم داروی قوی‌تری را مستقیماً به بورس یا تاندون خود تزریق کنیم.
  ورزش: به طور قطع هرچه بیشتر مفاصل خود را حرکت دهیم، احتمال سفت شد‌ن آنها کمتر است. به علاوه با ورزش و پیاده روی روزانه می‌توانیم به تقویت مفاصل و استخوان‌های خود بپردازیم.
• گرما درمانی: بهترین گزینه‌ برای رفع سفتی مفاصل ما هنگام صبح است. به همین جهت می‌توانیم دوش یا حمام آب گرم را در اول صبح امتحان کنیم. همچنین می‌توانیم از پدهای حرارتی مرطوب و کمپرس آب گرم در ناحیه آسیب‌دیده استفاده نماییم.
• یخ درمانی: استفاده از یخ روی مفصل دردناک موجب تسهیل در گردش خون ناحیه آسیب‌دیده می‌شود. به همین منظور می‌توانیم از کیسه‌های سبزیجات یخ‌زده درون فریز خود استفاده کنیم یا از بسته‌های سرد موجود در فروشگاه‌ها خریداری نماییم.

همه چیز درباره دلایل ایجاد خشکی مفاصل

خشکی مفصل به معنی سفت شد‌ن مفاصل و استخوان‌های ما در شرایط مختلف است. این عارضه اغلب در پی افزایش سن و نزدیک شد‌ن به سنین کهنسالی ظاهر می‌شود. در برخی موارد دیگر، خوابیدن‌های طولانی و نادرست نیز باعث بروز سفتی و خشکی مفصل های بدن ما می‌شود.

خوشبختانه درمان خشکی مفصل با روش‌های خانگی مانند ورزش و گرما درمانی یا سرما درمانی امکان‌پذیر است. با این حال بهتر است اقدامات لازم جهت جلوگیری از بروز این عارضه را بررسی کنیم. اگر به سختی حرکت می‌کنیم و قادر به انجام فعالیت‌های روزمره خود نیستیم، بهتر است در پی تشخیص و درمان مشکل خود باشیم. همچنین در صورت قرمزی و تورم پوست به هنگام لمس و تداوم علائم خشکی به مدت بیش از 3 روز سریعا به پزشک مراجعه نماییم.

سوالات متداول در زمینه خشکی مفصل