درمان کمردرد زنان باردار و رهایی از دردهای طاقت فرسا

درمان کمردرد زنان باردار را می‌توان به عنوان اصلی‌ترین دغدغه بانوان بعد از بارداری دانست. حدود 50 تا 80درصد زنان باردار کمردرد را تجربه می‌کنند. از آنجایی که ارتباط بین کمردرد و بارداری به طور کامل درک نشده است، دسترسی به درمان مناسب می‌تواند چالش‌برانگیز باشد. خوشبختانه درد ستون فقرات مربوط به بارداری معمولا طول عمر کوتاهی دارد و بیشتر موارد مدت کوتاهی پس از تولد کودک از بین می‌روند.

زنان معمولا کمردرد مربوط به بارداری را در قسمت تحتانی ستون فقرات، کمر و ناحیه لگن تجربه می‌کنند. کمردرد مربوط به بارداری اغلب در ناحیه خاصی از ستون فقرات و موضعی است و به عبارتی گسترده‌تر نمی‌شود. این نوع کمردرد معمولا بین ماه‌های پنجم و هفتم بارداری ایجاد می‌شود، اما احتمال دارد در مواقعی زودتر نیز شروع شود.

درمان کمردرد زنان باردار کمی سخت است، چرا که زنان در این دوران نمی‌توانند به طور آزادانه از هر قرص و درمانی بهره ببرند و همین موضوع کار درمان را سخت می‌کند.

در ادامه این مطلب از مجله پزشکی ژین طب قصد داریم مواردی را تحت عنوان درمان کمردرد زنان باردار و به طور کلی کمردرد زنان باردار، بیان کنیم. با ما همراه شوید.

علت بروز کمردرد در دوران بارداری چیست؟

علت کمردرد مرتبط با بارداری احتمالا به ترکیبی از عوامل مکانیکی، متابولیک، گردش خون و روانی-اجتماعی مربوط می‌شود. با این حال بیشتر علل را می‌توان در زمینه‌های زیر دسته بندی کرد:

افزایش وزن

زنان معمولا در طول بارداری بین 10 تا 20 کیلو وزن اضافه می‌کنند که فشار بیشتری بر ستون فقرات وارد می‌کند. این فشار اضافی ممکن است منجر به کمردرد شود.

بیشتر بخوانید: قرص ضد التهاب دیسک کمر؛ جدیدترین داروهای ۲۰۲۳ برای کمر درد

تغییر در مرکز ثقل بدن

با افزایش وزن و رشد شکم، توانایی برای حفظ وضعیت مناسب به چالش کشیده می‌شود. تغییرات وضعیت بدن در دوران بارداری با لوردوز و فتق دیسک مرتبط است که می‌تواند منجر به کمردرد شود.

بیشتر بخوانید: آمپول کمر درد؛ درمانی سریع اما محدود

تغییرات هورمونی

در حالی که اکثر زنان در طول ماه پنجم تا هفتم کمردرد را تجربه می‌کنند، برخی دیگر از آن‌ها کمردرد را در سه ماهه اول گزارش می‌کنند. از آنجایی که کودک به اندازه کافی بزرگ نیست که بتواند فشار فیزیکی به ستون فقرات وارد کند، ممکن است تغییرات هورمونی باعث درد شود. زنان باردار ریلکسین تولید می‌کنند، هورمونی که رباط‌ها و مفاصل ستون فقرات و لگن را شل می‌کند تا زایمان را تسهیل کند.

این هورمن می‌تواند باعث ناپایداری ستون فقرات و در نهایت کمردرد شود. در واقع برخی هورمون‌های تولید شده در دوران بارداری می‌توانند باعث اختلال عملکرد مفصل ساکروایلیاک شوند، وضعیتی که باعث کمردرد می‌شود.

بیشتر بخوانید: بهترین پماد برای دیسک کمر؛ درمان موضعی برای رهایی از دردهای عمیق

افزایش استرس

بارداری برای بسیاری از زنان یک زمان هیجان انگیز و خاص است، اما می‌تواند استرس‌زا نیز باشد. استرس می‌تواند کمردرد را بدتر کند یا حتی باعث بروز آن شود. در نتیجه یافتن راه‌هایی برای مدیریت استرس در دوران بارداری  به کاهش درد و درمان کمردرد زنان باردار کمک شایانی می‌کند.

بیشتر بخوانید: قرص گاباپنتین برای کمردرد خوبه؟ جدیدترین دارو برای کمردرد

چه مواردی باعث افزایش کمردرد در دوران بارداری می‌شود؟

وزن زیاد، تجربه حاملگی‌های متعدد، سابقه قبلی کمردرد و سابقه قبلی درد در دوران بارداری با افزایش درد در این دوران و حین زایمان مرتبط است. این درحالی است که برخی پزشکان بر این باورند که سن و سیگار کشیدن نیز می‌تواند بر کمردرد دوران بارداری تاثیرگذار باشد.

زنان جوان‌تر در مقایسه با زنان مسن‌تر، درد شدیدتری دارند. مطالعات گزارش داده‌اند که تقریبا 10درصد از زنان کمردرد در دوران بارداری را مانعی برای انجام کار روزانه می‌دانستند و بیش از 80درصد گفته‌اند که بر توانایی آن‌ها در انجام کارهای روزانه تاثیر می‌گذاشته است.

بیشتر بخوانید: قرص باکلوفن برای کمر درد؛ فواید و نحوه اثر دارو

سیاتیک در بارداری

سیاتیک در نتیجه آسیب یا تحریک عصب سیاتیک رخ می‌دهد. سیاتیک در دوران بارداری زمانی رخ می‌دهد که جنین در حال رشد به عصب سیاتیک فشار وارد می‌کند. یکی از علائم سیاتیک، کمردردی است که از باسن و پایین ساق پا منتشر می‌شود.

بیشتر بخوانید: کمردرد چرا ایجاد می‌شود؟ ۱۵ علت و چندین روش درمانی برای کمر درد

درمان کمردرد زنان باردار چگونه است؟

برای درمان کمردرد زنان راه‌هایی زیادی وجود دارد، از مصرف دارو و انجام فیزیوتراپی تا تزریق دارو و انجام عمل جراحی؛ اما در دوران بارداری پزشک نمی‌تواند به راحتی به درمان بپردازد. البته که برخی پزشکان توصیه می‌کنند برای کاهش کمردرد در دوران بارداری پاراستامول مصرف کنند، گرچه زنان باردار باید طبق نظر پزشک خود دارو مصرف کنند.

برای درمان کمردرد زنان باردار راه‌های زیادی وجود دارند که عبارتند از:

قرار گرفتن در وضعیت بدنی خوب را تمرین کنید

همان‌طور که کودک رشد می‌کنید، مرکز ثقل به جلو منتقل می‌شود. گاهی زنان برای جلوگیری از خم شدن به سمت جلو با کشیدن بدن به سمت عقب این خم شدگی را جبران کنند که می‌تواند عضلات کمر را تحت فشار قرار دهد و موجب کمردرد در دوران بارداری شود. این اصول وضعیت بدنی خوب را در ذهن داشته باشید:

• صاف بایستید
• سینه خود را بالا نگه دارید
• شانه‌های خود را عقب نگه دارید و آرام باشید
• زانوهای خود را قفل نکنید

هنگامی که می‌ایستید، برای بهترین تکیه‌گاه از یک پایه راحت و پهن استفاده کنید. اگر مجبورید برای مدت طولانی بایستید، یک پا را روی یک چهارپایه استراحت دهید و مکررا استراحت کنید. وضعیت خوب همچنین به معنای نشستن با احتیاط است. صندلی‌ای را انتخاب کنید که پشت شما را نگه دارد یا یک بالش کوچک در پشت کمر خود قرار دهید.

بیشتر بخوانید: قولنج کمر، دلایل ابتلا و راه‌های درمان خانگی آن را یاد بگیرید

ابزار مناسب را تهیه کنید

کفش‌های پاشنه‌دار با قوس خوب بپوشید و کفش‌های تخت و صاف را کنار بگذارید. از پوشیدن کفش‌های پاشنه بلند که می‌تواند تعادل شما را بیشتر به جلو تغییر دهد و باعث زمین خوردن شما شود، خودداری کنید.

شاید لازم باشد به فکر بستن کمربند حمایتی برای بارداری باشید. اگرچه تحقیقات در مورد اثربخشی کمربندهای حمایتی زایمان محدود است، اما برخی از زنان استفاده از آنان را مفید می‌دانند.

اجسام را به درستی بلند کنید

هنگام بلند کردن یک جسم کوچک، چمباتمه بزنید و با پاهای خود بلند شوید، هرگز از کمر خم نشوید.

به پهلو بخوابید

به پهلو بخوابید نه به پشت. یک یا هر دو زانو را خم نگه دارید. استفاده از بالش‌های حاملگی یا پشتیبان بین زانوهای خمیده، زیر شکم و پشت می‌تواند در تسکین یا درمان کمردرد زنان باردار کمک کند.

بیشتر بخوانید: درد دیسک کمر به کجا می ‌زند؟ عارضه‌ای کوچک که تمام بدن را درگیر می‌کند

گرما، سرما دهی یا ماساژ را امتحان کنید

در حالی که شواهد برای اثربخشی گرما و سرمادهی محدود است، اما بسیاری از زنان گزارش کرده‌اند که ماساژ یا استفاده از یک پد گرم کننده یا کیسه یخ روی کمر می‌تواند برای درمان کمردرد زنان باردار مفید باشد.

بیشتر بخوانید: علائم دیسک کمر؛ ۷ دردی که درمان نشود کمر و پاها را از کار می‌اندازد

فعالیت بدنی را در برنامه روزانه خود قرار دهید

ورزش برای تقویت عضلات پشت و مرکزی بسیار مفید است. به طور کلی زنان باردار باید در مورد فعالیت از افراط و تفریط پرهیز کنند؛ فعالیت زیاد و کم هر دو می‌تواند باعث افزایش کمردرد در دوران بارداری شود.

فعالیت بدنی منظم می‌تواند عضلات و استخوان‌های کمر را قوی نگه دارد و کمردرد را در دوران بارداری تسکین دهد. با تایید پزشک، فعالیت‌های ملایم مانند: پیاده‌روی یا ورزش در آب را امتحان کنید. یک فیزیوتراپ همچنین می‌تواند حرکات کششی و تمریناتی را به شما نشان دهد که در روند درمان تاثیرگذار باشد. گزارشات از زنان باردار نشان می‌دهد که انجام حرکات کششی می‌تواند درمان کمردرد زنان باردار را زودتر میسر کند.

استرس خود را کنترل کنید

کاهش استرس در دوران بارداری مسئله‌ای مهم برای حفظ سلامت مادر و کودک است. یافتن راه‌هایی برای مدیریت استرس در دوران بارداری فواید فیزیکی و عاطفی دارد. ماساژ، گرم کردن با یک پد گرم کننده روی کمر و استراحت زیاد راه‌های عالی برای مدیریت استرس و کمک به ستون فقرات هستند.

اجتناب از افزایش وزن بیش از حد

رژیم غذایی سالم یکی از بهترین راه‌ها برای حفظ وزن سالم در دوران بارداری است و برخی از غذاها با کاهش التهاب ستون فقرات (یکی از دلایل رایج کمردرد) مرتبط هستند. خوردن روزانه 5 وعده یا بیشتر میوه و سبزیجات، مواد مغذی ضروری را تامین می‌کند. دیگر انتخاب‌های خوب شامل آجیل و ماهی‌های چرب مانند سالمون است که دوز سالمی از اسیدهای چرب امگا 3 برای مبارزه با التهاب دارد.

درمان‌های مکمل را در نظر بگیرید

برخی تحقیقات نشان می‌دهد که طب سوزنی ممکن است کمردرد را در دوران بارداری تسکین دهد. درمان کایروپراکتیک می‌تواند برای برخی از زنان نیز آرامش ایجاد کند. با این حال، تحقیقات بیشتری مورد نیاز است. اگر در حال بررسی یک درمان مکمل هستید، آن را با پزشک یا مامای خود در میان بگذارید. حتما به پزشک کایروپراکتیک یا طب سوزنی بگویید که باردار هستید.

چه زمانی باید برای درمان کمردرد زنان باردار به دکتر مراجعه کرد؟

زنانی که در دوران بارداری دچار کمردرد می‌شوند، در صورت مشاهده علائم زیر باید با پزشک متخصص زنان و زایمان یا سایر ارائه دهندگان مراقبت‌های بهداشتی تماس بگیرند:

• گرفتگی‌هایی که در فواصل زمانی معین رخ می‌دهد و به تدریج تشدید می‌شود
• مشکل یا درد هنگام ادرار کردن
• احساس سوزن سوزن شدن در اندام‌ها
• دردی که بیش از 2 هفته طول بکشد
• خونریزی واژینال
• ترشحات نامنظم واژن
• احساس درد شدید
• تب

زنانی که از کمردرد شدیدی رنج می‌برند که بیش از 2 هفته ادامه دارد، باید گزینه‌های درمانی را با پزشک خود در میان بگذارند. زنان باردار باید قبل از شروع هر گونه دارو، مکمل یا درمان‌های طبیعی با پزشک خود صحبت کنند.

یادداشت پایانی

کمردرد بخش شایع بارداری است. عوامل متعددی می‌توانند باعث کمردرد در دوران بارداری شوند، از جمله: افزایش سطح هورمون، تغییرات وضعیتی، افزایش وزن، از دست دادن عضلات، افزایش استرس.

درمان کمردرد زنان باردار از جهتی که پزشک نمی‌تواند روش‌های مختلف درمانی را به کار ببرد کمی دشوار است و در اغلب موارد به روش‌های خود مراقبتی و نهایتا انجام ورزش ختم می‌شود، بنابراین ادامه درمان کمردرد زنان باردار به بعد از زایمان محول می‌شود.

گفتنی است که کمردردهای مرتبط با بارداری معمولا پس از زایمان به خودی خود برطرف می‌شوند. کمردرد شدید که بیش از 2 هفته طول بکشد ممکن است به درمان پزشکی یا فیزیوتراپی نیاز داشته باشد.

در این نوشتار سعی کردیم مطالبی را در باب درمان کمردرد زنان باردار بیان کنیم. امیدواریم مفید واقع شده باشد.