انحراف زانو؛ چرا شکل زانوها تغییر می کند | بهترین راه اصلاح انحراف زانو |  2023

انحراف زانو زمانی نمود پیدا می‌کند که شکل ایستادن شما عوض می‌شود. یعنی نگرانی و گله فرد از شکل بدی است که پاها به خود گرفته‌اند و به اصطلاح  فرد به بدشکلی پا دچار شده است. این بد شکلی پا به دلیل انحراف زانو پدیده‌ای است که به شکل‌های گوناگون نمود پیدا خواهد کرد. از پای پرانتزی گرفته تا ضربدری و انواع انحراف‌ها شکل بدی هنگام راه رفتن یا ایستادن پدید می‌آورند که فرد مبتلا را به فکر یافتن راه چاره می‌اندازد. ناهمتراز شدن مفصل ران و زانو دلیل عمده این نابسامانی‌هاست. در این مقاله از مجله پزشکی ژین طب به برسی انواع انحراف زانو و علت آن و راه‌های درمان آن می‌پردازیم.

چه دلایلی ممکن است سبب انحراف زانو شود؟

تاکنون به ساختار زانو توجه کرده‌اید؟ زانو از استخوان ران، درشت نی و نازک نی و تعدادی غضروف و رباط و تاندون تشکیل یافته است. وقتی مفاصل درون زانو از حالت نرمال خودشان خارج شوند، انحراف زانو رخ می‌دهد. به بدشکل شدن استخوان زانو، انحراف زانو می‌گویند. این انحراف گاهی مربوط به ناپایداری کشکک است و گاهی به زاویه گرفتن زانو ربط دارد. گاهی   زانو بر اثر ضربه حاصل از تصادف یا رخ‌دادهایی از این دست منحرف می‌شود. سابقه انحراف زانو، کاهش سطح حفره فیمورال و  ضعف عضلات چهار سر ران داخلی از دیگر علل انحراف زانوست. ناهنجاری استخوان مثل نرمی استخوان وقتی ویتامین دی کم باشد و سایر بیماری‌های استخوان را هم باید از علل انحراف زانو به شمار آورد.

نشانه‌های انحراف استخوان زانو

اما چگونه بفهمیم که به انحراف زانو دچار شده‌ایم؟ گاهی  هنگام راه رفتن یا ایستادن می‌بینید که زانوها به خط میانی بدن نزدیک شده‌اند یا قوزک داخلی از هم فاصله گرفته‌اند یا احساس می‌کنید زانو‌ها به هم ساییده می‌شوند. اینها نشانه هایی از ابتلا به انحراف زانو است. علاوه بر این، احساس درد پشت ساق و جلوی ران و ساییده شدن زیاد کناره‌های داخلی کفش  نشان دهنده این موضوع است که شما انحراف زانو دارید.

انواع انحراف زانو؛ پس از انحراف زانو و استخوان چه شکلی به خود می‌گیرند؟

یادتان باشد که زانو می‌تواند به جهت‌های گوناگون حرکت کند. پس اگر انحرافی در زانو پدید آید یکی از مهمترین ابزارهای حرکتی ما دچار مشکل شده است. انحراف زانو از مشکلاتی است که ممکن است در روند حرکت و راه رفتن ما مشکل ایجاد نماید:

انحراف زانو به داخل

این حالت از احراف زانو را زانوی ضربدری نیز می‌نامند. به گونه ای که در این حالت استخوان پا از بالای ساق به داخل متمایل شده است و زانو‌ها به هم نزدیک و ساییده می‌شوند. بیمار در گیر با این عارضه نمی‌تواند به طور همزمان از زانو و مچ پا استفاده نماید. این انحراف یک انحراف مادرزادی است.

انحراف زانو به بیرون

این نوع انحراف زانو را زانوی پرانتزی می‌گویند. به این ترتیب که در این عارضه قوزک پاها به هم نزدیک خواهند شد و زانوها از هم فاصله بیشتری پیدا می‌کنند. درمان این عارضه با توجه به سن بیمار و شرایطش متفاوت خواهد بود. البته تشخیص زودهنگام این بیماری در درمان زودهنگام و موثر آن مهم است و می‌توان با استفاده از بریس‌ها آن را درمان کرد. این انحراف نیز یک انحراف مادر زادی قلمداد می‌شود.

انحراف زانو به عقب

شکل سوم انحراف مادر زادی زانو عقب زدگی زانو نام دارد. به طوری که زانو‌ها به عقب رانده شده‌اند و در یک راستا نیستند. البته درصد ابتلا به این عارضه از دو نوع قبلی کمتر است. ولی به هر روی این شکل انحراف نیز مشکلاتی در حرکت افراد پدید می‌آورد.

سایر علل انحراف زانو در بزرگسالی

 یکی از علل مهم انحراف زانو در بزرگسالی کمبود ویتامین D است که تاثیر زیادی در ابتلا به این عارضه دارد. بیماری‌هایی مانند راشیتیسم، بیماری بلانت، پاگت و عارضه آرتروز هم ممکن است انحراف زانو در بزرگسالی را پدید آورد. پس می بینید که به جز عوامل مادرزادی در بزرگسالی نیز ممکن است به این عارضه دچار شویم.

درمان انحراف استخوان زانو؛ اصلاح انواع تغییرات در زانو

درمان انحراف زانو هرچه زودتر و درسنین پایین تشخیص داده شود بهتر است. البته انحراف زانو مسئله‌ای است که باید با نظارت کامل یک پزشک اورتوپد درمان شود و مراحل اصلاحی آن طی گردد. پزشک ابتدا نوع انحراف زانو را تشخیص می دهد و در مرحله بعد درمان مناسب را به شما پیشنهاد خواهد داد.

اصلاح انحراف زانو با ورزش

ورزش یکی از راه‌کارهای موثر برای اصلاح انحراف زانوست که در تمامی سنین می‌ توان از آن بهره برد. انحراف زانو راه رفتن را دچار مشکل خواهد کرد و ورزش، فرم پاها را اطلاح می‌کند. در اینجا چند ورزش برای اصلاح پاهای ضربدردی و پرانتزی پیشنهاد می‌کنیم:

اصلاح زانوی ضربدری بدون جراحی و با ورزش

حرکات اصلاحی زیر را به طور مرتب انجام دهید تا پس از مدتی نتیجه آن را ببینید و شاهد اصلاح آهسته پای ضربدری باشید:

لانگ به پهلو

•  بایستید و پاها را به اندازه عرض شانه‌ها باز کنید؛
• دست‌هایتان را مقابل سینه قرار دهید؛
• یک قدم بلند به سمت پهلوی راست بردارید؛
• روی زانو یک نشست داشته باشید.  زانوی خود را خم کنید و باسن را عقب دهید؛
•  پای مخالف باید صاف و کشیده شود و انقباض را در پشت پای خود احساس نمایید؛
• سپس به حالت اولیه بازگردید.

زانو بلند استپ

• روبروی پله یا استپ بایستید؛
• با یک حرکت ثابت پای راست‌تان را بلند کنید و روی استپ بایستید؛
• پس از دو ثانیه پایین بیایید.

اسکات

• بایستید و پاها را به اندازه عرض شانه باز کنید، دست‌ها مقابل سینه قرار دهید؛
• تا نیمه بنشینید، دقت کنید که زانوهای‌تان نباید از انگشتان پا جلو بزنند؛
• دو ثانیه مکث کنید و سپس به نقطه شروع بازگردید.

ورزش برای پای پرانتزی

 پای پرانتزی نیز ورزش های خاص خودش را دارد. با این حرکات مخصوص پای پرانتزی، انتظار می‌رود عارضه‌های خفیف به خوبی درمان شوند:

حرکت بالا آوردن پا

• روی زمین به پهلو دراز بکشید، تمام بدن باید در یک راستا باشد؛
• پای چپ را تا جایی‌که می‌توانید بالا بیاورید؛
• بالاتنه‌تان ثابت باشد و حرکت نکند؛
•  چند ثانیه در این حالت بمانید و سپس پای‌تان را پایین بیاورید.

حرکت پل باسن

• به پشت روی زمین دراز بکشید؛
• زانوهای‌تان را تا ۹۰ درجه خم نمایید؛
• باسن‌تان را به‌آرامی بالا بیاوریدو یک پل ایجاد کنید؛
• چند ثانیه در حالت فشار بمانید؛
•  در صورت توان پل باسن را به‌صورت تک پا هم انجام دهید.

 دایره کشیدن با توپ

• توپ نرم کوچک یل یک جعبه بین زانوهای خود قرار دهید؛
•  با توپ یا جعبه بین زانوهای‌تان، یک دایره فرضی بکشید؛
• این حرکت را به سمت چپ و راست تکرار کنید؛
• توجه کنید فقط زانوها باید حرکت کند و لگن و کمر ثابت باشد.

  همچنین برای اصلاح انحراف زانو معمولا از زانوبندهای اصلاحی استفاده می‌کنند. درمان انحراف زانو با لیزر نیز یکی از روش‌هایی است که در کنار فیزیوتراپی تجویز می‌شود. اما راه حل نهایی جراحی است. برخی از انحراف‌ها چنان پیشرونده اند که تنها راه درمان آن جراحی است. جراح ارتوپد براساس شدت عارضه، نوع جراحی مناسب را مشخص خواهد کرد.

سوالات متداول در زمینه انحراف زانو