عوارض قوز کمر؛ در 3 مرحله درمان شوید

عوارض قوز کمر در ابتدا نمود بیرونی ندارد و به تدریج با بالا رفتن سن خود را نشان می‌دهد. از جمله مواردی که کیفیت زندگی افراد را در میان سالی به بعد تحت‌الشعاع قرار می‌دهد قوز کمر است چون این عارضه زمینه ساز ابتلا به بیماری‌ها و مشکلات دیگری از قبیل دیسک کمر، آرتروز و تنگی کانال نخاعی می‌شود.

قوز کمر یا کیفوز انحنای بیش از حد ستون فقرات است که گاهی با نام کمر درد از آن اسم می‌برند. با آشکار شدن عوارض قوز کمر پزشک می‌تواند تشخیص دهد که نیازی به درمان هست یا خیر. انواع مختلفی از قوز کمر وجود دارد که از طریق درمان‌های متفاوتی قابل حل هستند اما در بیشتر مواقع نیازی به درمان ندارد.

در واقع کیفوز یا قوز کمر یک بیماری ستون فقرات به حساب می‌آید. در طی این عارضه ستون فقرات بیش از آنچه که باید باشد به سمت بیرون خم می‌گردد. در نتیجه قسمت بالایی پشت به صورت غیر طبیعی گرد به نظر خواهد رسید. انحنای که باعث خمیده شدن افراد خواهد شد که به مرور و با بالا رفتن سن شدت می‌یابد.  

ستون فقرات به صورت کلی دارای انحنا و این امری طبیعی است. این منحنی‌ها از وضعیت بدن حمایت کرده و موجب صاف وایسادن فرد خواهد شد. اما انحنای بیش از حد بر وضعیت بدن تأثیر گذشته و ایستادن را دشوار خواهد کرد. در این مقاله از مجله سلامت ژین طب علل، درمان و عوارض قوز کمر را مورد بررسی قرار داده‌ایم تا کمکی به افراد مبتلا به ان عارضه شده باشد.

عوارض قوز کمر چگونه بر آناتومی فرد تاثیر می‌گذارد؟

در بیشتر مواقع، قوز کمر مشکلاتی برای سلامتی ایجاد نمی‌کند و نیاز به درمان پزشکی ندارد. اما نکته مشهود تغیر حالت بدن است که خود فرد از آن آگاهی دارد. در موارد شدید، عوارض قوز کمر را باید در درد پشت و مشکلات تنفسی دنبال کرد.

چه کسانی به کیفوز یا قوز مبتلا می‌شوند؟

کیفوز (پاسچرال) بیشتر در نوجوانان ظاهر می‌شود که استخوان‌های آن‌ها به سرعت در حال رشد است. اما می‌تواند در هر کسی ایجاد شود. همچنین ممکن است در افراد مسن ایجاد شود. با افزایش سن، مهره‌ها انعطاف پذیری خود را از دست می‌دهند و ستون فقرات آن‌ها ممکن است شروع به کج شدن به جلو کند. همچنین می‌توانید با این بیماری (مادرزادی) متولد شوید.

انواع کیفوز یا قوز پشت و کمر چیست؟

سه نوع شایع کیفوز عبارتند از قوز وضعیتی، قوز شوئرمن و قوز مادرزادی.

• کیفوز یا قوز وضعیتی: شایع‌‌ترین نوع قوز، کیفوز وضعیتی است که معمولا در سنین نوجوانی اتفاق می‌افتد. خمیدگی یا وضعیت نامناسب باعث کشیدگی رباط‌ها و ماهیچه‌ها می‌شود که مهره‌ها (استخوان‌های ستون فقرات) را در جای خود نگه می‌دارند. این کشش، مهره‌ها را از وضعیت طبیعی خود خارج و باعث ایجاد شکل گرد در ستون فقرات می‌شود. دارای یک منحنی انعطاف‌پذیر که موقعیت انحنای طبیعی کمر را تغییر می‌دهد. برای نوجوانان اتفاق می‌افتد و دختران را بیشتر از پسران تحت تاثیر قرار خواهد داد. معمولا درد یا مشکلی به دنبال ندارد.
• کیفوز شوئرمن: این نوع به نام رادیولوژیست که برای اولین بار این بیماری را شناسایی کرد، نامگذاری شده است. زمانی اتفاق می‌افتد که مهره‌ها شکل متفاوتی داشته باشند. مهره‌ها به جای مستطیل شکل گوه‌ای دارند. استخوان‌های گوه‌ای شکل به سمت جلو خم می‌شوند و ستون فقرات را گرد جلوه می‌دهند.

بیشتر در نوجوانان ظاهر می‌شود و پسران را بیشتر از دختران تحت تاثیر قرار می‌دهد. می‌تواند شدیدتر از کیفوز وضعیتی باشد، به خصوص در افراد زیر وزن متوسط. باعث ایجاد یک منحنی صلب و غیر قابل انعطاف در ستون فقرات خواهد شد. اغلب با درد همراه است بخصوص در حین فعالیت یا در هنگام ایستادن یا نشستن طولانی مدت.

• کیفوز یا قوز مادرزادی: مادرزادی به معنای وضعیتی است که با آن متولد شده‌اید. افراد مبتلا به کیفوز مادرزادی با ستون فقراتی متولد می‌شوند که قبل از تولد به درستی رشد نکرده است. عوارض قوز کمر مادرزادی عبارتند از: ممکن است با رشد کودک بدتر شود. معمولا در سنین پایین به جراحی نیاز دارد تا از بدتر شدن انحنا جلوگیری به عمل آید. همراه با سایر نقایص مادرزادی که بر قلب و کلیه‌ها تاثیر می‌گذارد امکان بروز دارد.

عوارض قوز کمر؛ علت را بدانید تا سریع‌تر درمان شوید

اغلب بیماران مبتلا به قوز کمر، به ویژه کیفوز وضعیتی، ممکن است بدون علامت باشند. اما درد ناشی از قوز کمر نیز دور از ذهن نیست. بیماران متوجه تفاوت در ظاهر خود می‌شوند که نیاز به ارزیابی بیشتر دارد. شایع ترین ناحیه ای که کمردرد مرتبط با کیفوز در آن احساس می شود، قسمت میانی کمر یا ستون فقرات قفسه سینه است. عوارض قوز کمر که زندگی فرد را تحت تاثیر قرار می‌دهند عبارتند از:

• مشکلات تنفسی: قوز شدید منجر به فشار بر ریه‌ها خواهد شد که در نهایت این فشار فرد را با مشکلات تنفسی روبرو می‌سازد.
• مشکلات گوارشی: وقتی قوز شدید باشد، دستگاه گوارش را هم تحت فشار قرار می‌دهد و این فشار منجر به عوارضی مانند مشکل در بلع و رفلکس اسید خواهد شد.
• عملکردهای فیزیکی محدود: عملکردهای فیزیکی محدود ناشی از قوز کمر با ضعیف شدن عضلات پشت و دشواری در انجام کارهایی مانند راه رفتن و بلند شدن از صندلی همراه است. انحنای ستون فقرات همچنین می‌تواند نگاه کردن به سمت بالا یا رانندگی را دشوار سازد و در هنگام دراز کشیدن دردی عمیق را به کمر فرد وارد آورد.
• مشکلات مربوط به تصویر بدن: افرادی که از قوز کمر رنج می‌برند به دلیل گرد بودن پشت می‌توانند تصویر بدنی ضعیفی داشته باشند و برای افراد مسن، تصویر ضعیف بدن می‌تواند منجر به انزوای اجتماعی شود. پس باید گفت هر کدام ازعوارض قوز کمر را جدی بگیرید تا با درمان به موقع از کیفیت زندگیتان در میان سالی و پیری افت شدیدی نداشته باشد.

علت قوز کمر چیست؟

قوز کمر می‌تواند در بدو تولد وجود داشته باشد یا در مراحل بعدی زندگی به وجود آید. به غیر از وضعیت بدنی نامناسب، عوامل مادرزادی یا بیماری شوئرمن، سایر علل شایع کیفوز عبارتند از:

• شکستگی‌های ستون فقرات
• پوکی استخوان یا از دست دادن‌‌ تراکم استخوان
• بیماری‌های دژنراتیو ستون فقرات، مانند آرتریت یا دژنراسیون دیسک
• اسکولیوز یا انحنای غیر معمول ستون فقرات
• آسیب یا ضربه به ستون فقرات
• مهره‌های نامرتب که به عنوان دیسک‌های لغزنده نیز شناخته می‌شوند

علل کمتر شایع  قوز کمر عبارتند از:

• عفونت در ستون فقرات
• ناهنجاری‌های مادرزادی، مانند اسپینا بیفیدا
• تومورهای ستون فقرات
• بیماری‌های بافت همبند
• بیماری پاژه که منجر به تشکیل سریع استخوان‌های بزرگ، شکننده و بدشکل می‌شود
• دیستروفی عضلانی
• فلج اطفال

علائم کیفوز یا قوز پشت و کمر

علائم و نشانه‌های کیفوز متفاوت است. آن‌ها به علت و شدت انحنای ستون فقرات بستگی دارند. علائم کلی قوز کمر محدود به موارد زیر نیست و دامنه وسیع‌تری دارد:

• شانه‌های گرد
• تفاوت در ارتفاع شانه
• قوز قابل مشاهده در پشت
• درد یا سفتی در پشت و تیغه‌های شانه آن‌ها
• خستگی مفرط
• همسترینگ سفت (ماهیچه‌های پشت ران)

در موارد نادر، کیفوز ممکن است منجر به عوارضی مانند:

• بی حسی یا گزگز در پاها
• ضعف
• بی اختیاری روده یا مثانه
• تنگی نفس یا سایر مشکلات تنفسی به دلیل فشار ستون فقرات به مجاری هوایی.
• مسائل مربوط به تعادل

درمان قوز کمر را اصولی انجام دهید

هدف از درمان جلوگیری از بدتر شدن منحنی و کنترل عوارض قوز کمر است. در موارد شدید برای درمان عوارض قوز کمر باید سراغ جراحی رفت. اما اکثر افراد مبتلا به قوز کمر نیازی به جراحی ندارند. روش‌های درمانی غیرجراحی که میتوان از طریق آن‌ها عوارض قوز کمر را برطرف ساخت عبارتند از:

رفع قوز کمر در یک هفته با درمان‌های غیر جراحی

برای درمان قوز وضعیتی، استراتژی غیرجراحی به جلوگیری از بدتر شدن ظاهر انحنا کمک می‌کند. همچنین اگر انحنای ستون فقرات آن‌ها کمتر از 70-75 درجه باشد، می‌تواند به افراد مبتلا به کیفوز شوئرمن کمک کند.

درمان غیر جراحی ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• مشاهده: در موارد وجود قوز خفیف، پزشک در ابتدا پیشنهاد می‌کند منتظر بمانید تا ببیند آیا قوز پیشرفت می‌کند یا خیر. اگر اینطور نباشد و عوارض قوز کمر مشکلات دیگری ایجاد نکند، احتمالا نیازی به درمان بیشتر نباشد.
• فیزیوتراپی: شامل تمرینات خاصی است که عضلات پشت و مرکزی را تقویت و ممکن است به بهبود وضعیت بدن کمک کند. فیزیوتراپی از جمله رویکردهای درمانی است که می‌تواند به تدریج عوارض قوز کمر را برطرف سازد.
• بریسینگ: در برخی موارد برای مدیریت کیفوز شوئرمن، اگر ستون فقرات هنوز در حال رشد است، پزشک بریس نخاعی را توصیه می‌کند. بریس‌های ستون فقرات از پشت حمایت می‌کنند در حالی که ستون فقرات به حالت معمولی رشد می‌کند و از انحنای پیشرونده جلوگیری خواهد کرد. برای جلوگیری از بروز بیشتر عوارض قوز کمر باید ترکیبی از راهکارهای درمان را پیش گرفت.
• درمان بیماری‌های زمینه‌ای: اگر یک فرد مسن مبتلا به پوکی استخوان یا بیماری دیگری باشد که باعث ضعیف شدن یا تغییر شکل ستون فقرات ‌شود، درمان اختلال زمینه‌ای پیشرفت انحنا را متوقف خواهد کرد. زمانی که پزشک پوکی استخوان را زود تشخیص دهد، عوارض قوز کمر فرصت اختلال برای فرد را بدست نمی‌آورد. آن‌ها ممکن است مکمل‌های ویتامین D، ورزش‌های تحمل وزن، یا برای زنان، هورمون درمانی را توصیه کنند که هر کدام بخشی از عوارض قوز کمر را از بین می‌برد.

ورزش برای قوز کمر؛ سه تمرین اصلی را بشناسید تا سریع درمان شوید

فیزیوتراپیست تمرینات و حرکات کششی را برای تقویت عضلات پشت و شکم به بیمار توصیه می‌کند تا عوارض قوز کمر را به حداقل برساند. این تمرینات ورزشی عبارتند از:

تمرین رول زانو برای کنترل عوارض قوز کمر

• روی زمین دراز بکشید، زانوها را خم کرده و پاها را صاف روی زمین بگذارید.
• زانوها را به آرامی به یک سمت حرکت دهید تا زمانی که فشار روی کمر احساس شود.
• حداقل پنج بار در هر طرف تکرار شود

کج شدن لگن ورزش برای از بین بردن عوارض قوز کمر

• روی زمین دراز بکشید، زانوها را خم و پاها را صاف روی زمین بگذارید.
• به آرامی پشت را قوس دهید و باسن و قسمت بالایی پشت را صاف روی زمین نگه دارید.
• قبل از اینکه به حالت کاملا صاف برگردید، قوس را برای چند ثانیه نگه دارید.
• حداقل پنج بار تکرار شود

زانو تا سینه؛ تمرینی کششی برای رفع عوارض قوز کمر

• در حالت دراز کشیدن مانند دو تمرین قبلی، یک زانو را به سمت قفسه سینه بالا بیاورید.
• دست‌ها را دور زانو ببندید و به آرامی زانو را به قفسه سینه نزدیک کنید.
• این وضعیت را برای چند ثانیه نگه داشته و سپس رها کنید.
• حداقل پنج بار روی هر پا این تمرین را تکرار کنید

جراحی‌هایی مورد نیاز برای درمان قطعی قوز کمر

افراد مبتلا به قوز مادرزادی، یا اشکال شدید قوز شوئرمن، برای درمان نیاز به جراحی دارند. هدف از جراحی کاهش عوارض قوز کمر، انحنای ستون فقرات و علائم مرتبط با آن مانند درد است.

روش دقیقی که فرد دریافت می‌کند بسته به موقعیت متفاوت است. یک نوع رایج جراحی فیوژن ستون فقرات است. این شامل جوش دادن چندین مهره به یکدیگر برای تشکیل یک بخش از استخوان است و رایج‌ترین جراحی برای کنترل عوارض قوز کمر به حساب می‌آید.

سایر روش‌های جراحی برای قوز شدید شامل قرار دادن میله‌ها، پیچ‌های فلزی و صفحات در ستون فقرات است. این به تثبیت ستون فقرات و افزایش سرعت همجوشی برای پیوند استخوان کمک می‌کند و انحنای ستون فقرات بالایی را به حداقل می‌رساند.

این روش‌ها جراحی‌های بزرگی هستند، بنابراین پزشکان معمولاً در ابتدا روش‌های غیرجراحی را تا جایی که ممکن است امتحان می‌کنند، اگر عوارض قوز مر از بین نرفت سراغ جراحی خواهند رفت.

در جراحی قوز پشت چه اتفاقی می‌افتد؟

شایع‌‌ترین جراحی قوز پشت و کمر، جراحی فیوژن ستون فقرات است. در طی این روش، جراح مهره‌های ستون فقرات را در وضعیت صاف‌‌تری قرار می‌دهد. آن‌ها را با استفاده از تکه‌های کوچک استخوان برای پر کردن فضای بین مهره‌ها به یکدیگر متصل خواهد کرد. با طی شدن روند بهبودی، مهره‌ها به هم می‌پیوندند و یکی خواهند شد. این روش شدت منحنی را کاهش می‌دهد تا بدن را بهتر پشتیبانی کند و از بدتر شدن روند قوز کمر جلوگیری به عمل می‌آورد.

برای سرعت بخشی به روند بهبود جراحی مهم است که مراقبت‌های بعد از عمل را دقیق انجام داد. بهترین گزینه برای کمک به بهبودی جراحی قوز کمر استفاده از کمربند پلاتینر است. چون این کمربند مجهز به تکنولوژی‌های پیشرفته اولتراسوند، اینفرارد و کلاک پالس است که موجب ترمیم و بازسازی بافت‌های آسیب‌دیده کمر می‌شوند. همچنین برای تسکین درد ناشی از جراحی جزو عالی‌ترین گزینه‌ها است. به همین دلیل پزشکان بعد از اتمام جراحی، خرید کمربند پلاتینر را به شدت به بیماران توصیه خواهند کرد.

آیا قوز کمر می‌تواند عود کند؟

قوز حتی پس از درمان امکان عود دارد. برای سالم و قوی ماندن و همچنین خلاص شدن از عوارض قوز کمر باید رویکردهای درمانی را به صورت ثابت ادامه دهید. انجام اقدامات درمانی به موقع برای کنترل عوارض قوز کمر بسیار حائز اهمیت است.

عوارض قوز کمر در یک نگاه

قوز پشت و کمر زمانی است که ستون فقرات انحنای بیش از حد داشته باشد. امکان دارد با درد همراه باشد و گاهی فاقد درد است. اگر قوز کمر و پشت بدتر شود، تجربه درد، سفتی و سایر مسائل دور از ذهن نیست. درمان نخست با فیزیوتراپی و سپس با بریس پشت انجام می‌پذیرد. برای قوز مادرزادی و کیفوز شدید شوئرمن، جراحی فیوژن ستون فقرات می‌تواند درد را تسکین و انحنا را اصلاح کند.

اگر قوز کمرو پشت به موقع تشخیص داده شود و تحت درمان قرار بگیرد، بیماران می‌توانند علائم خود را بدون مداخله جراحی مدیریت کنند.

سوالات متداول