درمان فوری کراتینین بالا؛ بهترین راه‌های کاهش کراتینین بالای خون
سطوح بالای کراتینین می‌تواند نشان دهنده مشکلات مختلفی در سلامتی، از جمله عفونت کلیه و نارسایی کلیه باشد. پزشکان معمولا سطح بالای کراتینین را در مردان بالاتر از ۱.۲ میلی‌گرم در دسی‌لیتر (میلی‌گرم بر دسی‌لیتر) و در زنان بالاتر از ۱.۰ میلی‌گرم در دسی‌لیتر در نظر می‌گیرند.
کراتینین بالا خون مشکلاتی از قبیل نارسایی کلیه، اورمی، کم خونی، آسیب استخوانی و همچنین افزایش خطر مرگ را به همراه خواهد داشت. به همین دلیل لازم است تا در صورت بالا بودن سطح کراتینین، نسبت به درمان و کاهش آن اقدام نمایید. در ادامه این مطلب از ژین طب، شما را با بهترین روش‌های درمان فوری کراتینین بالا آشنا خواهیم کرد.
کراتینین بالای خون یعنی چه؟
کراتینین یک ماده زائد است که توسط عضلات تولید می‌شود و معمولا از طریق کلیه‌ها دفع می‌گردد. کلیه‌های سالم، کراتینین را از خون شما فیلتر می‌کنند و آن از طریق ادرار از بدن خارج خواهند کرد. پزشکان می‌توانند با اندازه گیری میزان کراتینین در خون و ادرار، عملکرد کلیه‌ها را بررسی کنند. این اندازه گیری با نام “پاک‌سازی کراتینین” شناخته می‌شود.
داشتن سطوح بالای کراتینین به خودی خود مضر نیست، اما می‌تواند نشان دهنده مشکلات سلامتی دیگری مانند بیماری مزمن کلیه (CKD) باشد. آزمایش خون کراتینین سرم، همراه با عواملی مانند سن، وزن و سابقه پزشکی، به پزشکان کمک می‌کند تا عملکرد کلیه های شما را ارزیابی کرده و تشخیص دهند که آیا مشکلی وجود دارد یا خیر.
چرا میزان کراتینین مهم است؟
کراتینین یک ماده زائد است که از تجزیه عضلات در خون ما وجود دارد. کلیه‌های سالم آن را از خون فیلتر کرده و از طریق ادرار دفع می‌کنند. اما اگر کلیه‌ها به درستی کار نکنند، سطح کراتینین در خون بالا می‌رود.
پزشک ممکن است برای بررسی سلامت کلیه‌هایتان، علاوه بر کراتینین خون، آزمایش ادرار و تست‌های دیگری تجویز کند. میزان نرمال کراتینین بسته به سن، نژاد، جنسیت و جثه بدن متفاوت است. سطوح غیرطبیعی کراتینین می‌تواند نشانه‌ای از بیماری کلیوی باشد.
ممکن است در صورت داشتن علائم زیر به آزمایش کراتینین نیاز داشته باشید:
- تغییرات در ادرار (تکرر ادرار، درد، کف روی ادرار یا وجود خون)
- گرفتگی عضلات
- خستگی
- حالت تهوع یا استفراغ
- پف کردگی دور چشم
- تورم پاها یا مچ پا
بیشتر بدانید: بررسی کمردرد و تکرر ادرار؛ ۵ علت رایج بین افراد مختلف
همچنین اگر هر یک از شرایط زیر را داشته باشید که ممکن است باعث کاهش عملکرد کلیه شود، پزشک ممکن است آزمایش کراتینین را به طور منظم توصیه کند:
- دیابت
- فشار خون بالا
- بیماری تیروئید
- بیماری‌های خودایمنی
- عفونت باکتریایی کلیه
- انسداد مجاری ادراری
- سابقه خانوادگی بیماری کلیوی
سطوح کراتینین می‌تواند به طور موقت بر اثر ورزش شدید یا مصرف داروهای خاص مانند سولفامتوکسازول، تری متوپریم یا داروهای شیمی درمانی افزایش یابد. علاوه بر این، بارداری یا مصرف رژیم غذایی سرشار از گوشت قرمز در افزایش کراتینین نقش خواهد داشت.
کراتین خون بالا چه خطراتی دارد؟
کلیه‌های سالم کراتینین خون را فیلتر کرده و آن را از طریق ادرار دفع می‌کند. اما چنانچه مشکلی در عملکرد کلیه وجود داشته باشد، کراتینین خون بالا خواهد رفت. خطرات بالا رفتن کراتینین خون در صورت رفع نشدن، می‌تواند جبران ناپذیر باشد. خطرات کراتینین خون بالا شامل موارد زیر می‌شود:
- نارسایی کلیه: کراتینین بالا منجر به نارسایی کلیه خواهد شد. نارسایی کلیه وضعیتی است که در آن کلیه‌ها به طور کامل عمل نمی‌کنند.
- اورمی: اورمی وضعیتی است که در آن مواد زائد در بدن انباشته می‌شوند. اورمی منجر به علائمی مانند خستگی، حالت تهوع، ورم و گیجی خواهد شد.
- کم خونی: کراتینین بالا منجر به کم خونی خواهد شد. کم خونی وضعیتی است که در آن بدن به اندازه کافی گلبول قرمز سالم ندارد.
- آسیب استخوان: کراتینین بالا می‌تواند منجر به آسیب استخوان شود.
- افزایش خطر مرگ: مطالعات نشان داده است که کراتینین بالای با افزایش خطر مرگ مرتبط است.
بیشتر بدانید: ۷ درمان سریع کم خونی شدید؛ از انتقال خون تا مکمل‌های آهن
راهکارهای خانگی برای کاهش طبیعی کراتینین خون
با اجتناب از مصرف برخی مکمل‌ها، داروها و سایر مواد، مانند سیگار، ممکن است بتوانید سطح کراتینین خود را پایین بیاورید و از سلامت کلیه‌هایتان حمایت کنید. همچنین با انجام برخی اقدامات، امکان درمان فوری کراتینین بالا خون فراهم خواهد شد.
قطع مصرف مکمل‌ها و تاثیر آن بر درمان فوری کراتینین بالا
برخی از مکمل‌ها می‌توانند سطح کراتینین را افزایش دهند. اجتناب از مصرف این مکمل‌ها ممکن است به کاهش سطح آن کمک کند. بسیاری از ورزشکاران و بدنسازان برای افزایش قدرت و استقامت عضلانی، مکمل‌های حاوی کراتین مصرف می‌کنند. عضلات از کراتین برای انرژی استفاده می‌نمایند، اما اگر بدن از آن استفاده نکند، در نهایت باعث بالا رفتن سطح کراتینین در خون خواهد شد. افراد با دارا بودن سطح بالای کراتینین باید از مصرف هر محصولی که حاوی کراتین است، اجتناب کنند.
رژیم غذایی و اثرات آن بر کراتینین بالا خون
بر اساس یک مطالعه در سال ۲۰۱۴ نشان داده شد که مصرف گوشت قرمز پخته باعث افزایش سطح کراتینین خواهد شد. گوشت قرمز بافت ماهیچه‌ای است که به طور طبیعی حاوی کراتینین است و پختن آن، باعث تجزیه کراتینین به اجزای دیگر می‌شود. هنگامی که فردی گوشت می‌خورد، بدن او کراتینین را جذب می‌کند که همین امر سطح کراتینین در خون را افزایش می‌دهد.
مصرف کمتر گوشت قرمز و ماهی می‌تواند سطح بالای کراتینین را کاهش دهد. فرد می‌تواند با جایگزین کردن منابع بیشتری از پروتئین گیاهی مانند لوبیا در رژیم غذایی خود، نسبت به درمان فوری کراتینین بالا اقدام نماید.
بیشتر بدانید: درمان فوری کراتینین بالا با چند روش ساده
رژیم غذایی چگونه به کاهش سطح کراتین کمک می‌کند؟
دکتر کاپور، یک متخصص رژیم غذایی، می‌گوید: «رژیم غذایی سالم می‌تواند به کاهش سطح کراتینین کمک کند. اگر سطح بالایی از کراتینین در خون شما تشخیص داده شده است، باید از مصرف غذاهایی مانند گوشت قرمز، غذاهای شور، نان سفید، غذاهای فرآوری شده، غذاهای شیرین، کافئین، سبزیجات کنسرو شده و غذاهایی که ممکن است حاوی مقادیر زیادی پروتئین باشند، اجتناب کنید.»
دکتر کاپور در ادامه می‌گوید: “علاوه بر این، از غذاهای حاوی پتاسیم بالا نیز باید اجتناب کرد، زیرا ممکن است بیماری کلیه را تشدید کنند. در عوض، رژیم غذایی خود را با مواد سالمی پر کنید که به بدن در تولید کمتر کراتینین کمک می‌کند.” سطوح بالای کراتینین در بدن می تواند نشانه خطرناکی از بیماری هایی باشد که نیاز به مراقبت پزشکی فوری و همچنین تغییر سبک زندگی دارند.
این متخصص تغذیه می‌گوید: “علاوه بر غذا، راه‌های دیگری برای کاهش سطح کراتینین وجود دارد. بهترین راه‌ها برای مبارزه با کراتین بالا شامل کاهش مصرف الکل، اجتناب از داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (NSAIDs)، حفظ آب رسانی برای حمایت از عملکرد کلیه و اجتناب از مصرف مکمل های خوراکی حاوی کراتینین می‌شود.” اگر سطح کراتینین شما بالاست، باید سبک زندگی خود را تغییر دهید و غذاهای زیر را که توسط کاپور پیشنهاد شده است، مصرف کنید.
فیبر غذایی؛ بهترین راه درمان فوری کراتینین بالا
مصرف فیبر غذایی طیف وسیعی از مزایای سلامتی را برای بدن به همراه دارد که از جمله آن می‌توانیم به کمک به مدیریت سطح کراتینین اشاره کنیم.
بررسی مطالعات منتشر شده در سال ۲۰۱۴ نشان داد که فیبر غذایی به کاهش سطح کراتینین در افراد مبتلا به بیماری مزمن کلیوی کمک می‌کند. بسیاری از غذاهای گیاهی از جمله میوه‌ها، سبزیجات، حبوبات و غلات کامل حاوی فیبر هستند.
بیشتر بدانید: بهترین طریقه مصرف جو دو سر برای لاغری و کاهش وزن را بیاموزید
آبرسانی و کمک به کاهش میزان کراتینین بالا
هنگامی که فرد دچار کم آبی بدن می‌شود، سطح کراتینین افزایش می‌یابد. علائم کم آبی بدن شامل تشنگی، سرگیجه و خستگی است. کم آبی شدید فشار زیادی بر سیستم قلبی عروقی و سایر سیستم‌های بدن وارد می‌سازد و حتی تهدید کننده زندگی نیز هست. نوشیدن آب بهترین راه برای رفع یا پیشگیری از کم آبی بدن است. برای جذاب تر کردن نوشیدن یک آب ساده می‌توانید این پیشنهادات را دنبال کنید:
- مقداری نعناع به آن اضافه کنید.
- یک تکه لیمو یا خیار به آب بیفزایید و میل کنید.
- از آب گازدار یا دمنوش‌های گیاهی استفاده نمایید.
هر فردی که دچار کم آبی مداوم می‌شود، باید به پزشک مراجعه کند، زیرا این امر ممکن است نشان دهنده آسیب کلیه باشد. همچنین افرادی که بدون نوشیدن مایعات به شدت به انجام تمرینات ورزشی می‌پردازند، ممکن است در معرض آسیب به کلیه‌های قرار گیرند.
طبق مطالعه‌ای در سال ۲۰۲۰، ورزش منظم برای سلامتی ضروری است، اما برخی از انواع ورزش‌های شدید به طور موقت باعث افزایش سطح کراتینین خواهند شد.
ملاحظاتی که درباره مکمل‌ها و داروها باید در نظر گرفته شود
مصرف برخی داروها و مکمل‌ها سبب کاهش کراتینین بالا می‌شود:
کیتوزان: کیتوزان ماده‌ای است که در طیف وسیعی از ترکیبات کاهش وزن و همچنین مکمل‌هایی که برای کاهش کلسترول استفاده می‌شوند، وجود دارد. یک مطالعه در سال ۲۰۱۱ نشان داد که کیتوزان پس از ۴ هفته به طور قابل توجهی سطح کراتینین را در افراد مبتلا به نارسایی مزمن کلیه کاهش می‌دهد. با این حال، تحقیقات بیشتری در این باره، مورد نیاز است.
قبل از استفاده از کیتوزان یا هر مکمل دیگری با پزشک صحبت کنید، زیرا برخی از مکمل‌ها برای برخی افراد می‌توانند ناایمن باشند.
دیورتیک‌ها: دیورتیک‌ها موادی هستند که به بدن در دفع مایعات اضافی کمک می‌کنند. آنها می‌توانند تورم ناشی از احتباس مایعات را کاهش دهند. با این حال، دیورتیک‌ها سطح کراتینین را در افراد مبتلا به برخی از انواع بیماری‌های کلیوی را افزایش خواهند داد. به همین دلیل قبل از مصرف دیورتیک‌ها لازم است که حتما با پزشک صحبت کنید.
نقش میوه‌ها در درمان فوری کراتینین بالا
میوه‌های سرشار از آنتی اکسیدان مانند زغال اخته، کیوی، سیب و بلوبری به کاهش سطح کراتینین کمک می‌کنند.
سبزیجات و تاثیر آن بر کاهش کراتینین بالا
افزودن انواع سبزیجات به رژیم غذایی می‌تواند به بدن در مبارزه با بیماری‌ها کمک کند. برخی از سبزیجاتی که به تنظیم سطح کراتینین خون کمک می‌کنند عبارتند از: کدو تلخ، فلفل دلمه قرمز، خیار و پیاز.
چای برگ گزنه برای کاهش کراتینین خون بالا موثر است
روزانه 1 تا 2 فنجان چای برگ گزنه بنوشید. برگ گزنه یک تقویت کننده ساده اما قدرتمند کلیه است که می‌تواند عملکرد کلیه را بهبود بخشد و سطح کراتینین را کاهش دهد.
بیشتر بدانید: صفر تا ۱۰۰ فواید چای سبز؛ بهترین زمان نوشیدن این چایی
مصرف برخی از ادویه‌ها از بهترین روش‌های درمان فوری کراتینین بالا هستند
دارچین برای درمان بیماری‌های کلیوی و در نتیجه تنظیم سطح کراتینین در بدن مفید شناخته شده است. می‌توان دارچین را به عنوان یک ماده تشکیل دهنده به رژیم غذایی یا غذای بیماران کلیوی اضافه کرد.
اسید آلفا لیپوئیک؛ کاهنده کراتینین بالا
این ماده مغذی فوق العاده به تامین انرژی کلیه‌ها، خنثی کردن سموم، بهبود عملکرد کلیه و در نهایت کاهش سطح کراتینین کمک می‌نماید.
به طور کلی به منظور جلوگیری از آسیب‌های جدی میزان سطح بالای کراتینین خون، باید به طور تست‌های خونی انجام دهید. همان‌طور که در بالا گفته شد، سطح بالای کراتینین خون علاوه بر آسیب‌های کلیوی، افزایش خطر مرگ را نیز به دنبال خواهد داشت. به همین دلیل است که در صورتی که در معرض بالا بودن کراتینین خون هستید، باید تحت نظر پزشک باشید.
سوالات متداول درباره درمان فوری کراتین بالا
چه غذاهایی را در زمان بالا بودن کراتینین خون باید پرهیز کرد؟
گوشت قرمز پخته حاوی کراتینین است که هنگام پخت و پز، کراتینین بیشتری تولید می کند. بنابراین، بهتر است از مصرف گوشت قرمز پخته اجتناب کنید. همچنین از مصرف فرآورده‌های ماهی و لبنیات که حاوی مقدار زیادی کراتینین هستند، خودداری کنید.
آیا نوشیدن آب می‌تواند سطح کراتینین را کاهش دهد؟
در حالی که نوشیدن آب به کاهش سطح کراتینین در خون کمک می‌کند، اما در درمان بیماری زمینه‌ای کلیوی چندان موثر نیست.
چه اقداماتی می‌توانم برای کاهش سطح کراتینین در خانه انجام دهم؟
انجام برخی از اقداماتی که می‌توانید برای کاهش سطح کراتینین در خانه انجام دهید عبارتند از مصرف غذاهای کم پروتئین، مصرف غذاهای فیبری، نوشیدن آب کافی، کاهش مصرف نمک، اجتناب از مصرف کافئین.
