ویار بارداری نشان از چه کمبودهایی دارد؟
ویار بارداری زمانی رخ می‌دهد که زن باردار هوس خوردن مواد خوراکی غیر معمول یا اقلام غیر خوراکی داشته باشد. در اغلب موارد ویار بارداری به عنوان یک اختلال در خوردن محسوب می‌شود.
بسیاری از زنان در دوران بارداری خود ویار بارداری را تجربه می‌کنند. به بیان دیگر هوس‌های ناگهانی در زنان یکی از علائم رایج بارداری است.
در بعضی مواقع خوردن این مواد غذایی نامتعارف کمی عجیبب و غریب می‌شود، به طور مثال زن باردار میل به خوردن موادی پیدا می‌کند که جز مواد خوراکی نیستند مانند: خوردن خاک یا یخ. در این شرایط که در اصطلاح به آن pica گفته می‌شود بررسی پزشک لازم است، چراکه ویار بارداری عجیب می‌تواند نشان از وجود مشکلی در بدن باشد.
در ادامه قصد داریم مطالبی را پیرامون ویار بارداری عنوان کنیم. با مجله پزشکی ژین طب همراه شوید.
چرا ویار بارداری به وجود می‌آید؟
علت ویار بارداری و به طور کل میل به خوردن غذایی خاص به عنوان یک راز باقی مانده است، اما به نظر می‌رسد که هوس‌ها گاهی به دلیل کمبود رژیم غذایی یا افزایش نیاز به برخی ویتامین‌ها و مواد معدنی باشد که در تغذیه بارداری لازم می‌باشند. با این حال هیچ مدرکی دال بر ارتباط بین هوس و کمبود مواد مغذی وجود ندارد.
علاوه بر هوس غذایی، بسیاری از زنان باردار به طور ناگهانی نسبت به برخی از غذاهای با طعم قوی بیزاری پیدا می‌کنند. هوس غذایی و بیزاری ناگهانی از غذا ممکن است با اثرات هورمون‌های بارداری مرتبط باشد که می‌تواند طعم و بوی برخی غذاها را تغییر دهد.
چه موردی باعث بروز ویار بارداری می‌شود؟
ویار بارداری می‌تواند ناشی از عوامل مختلفی از جمله هورمون‌ها، افزایش حس بویایی و چشایی یا کمبودهای تغذیه‌ای باشد. ویار بارداری معمولا در سه ماهه اول شروع می‌شود و در سه ماهه دوم به اوج خود می‌رسد، اما ممکن است در هر زمانی در دوران بارداری اتفاق بیفتد.
رایج ترین هوس‌های غذایی بارداری چیست؟
در مورد ویار بارداری طیف وسیعی از تنوع وجود دارد. برخی از افراد هوس‌های بسیار غیر معمولی دارند که به نظر می‌رسد از هیچ منبع خاصی سرچشمه نمی‌گیرند. با این حال الگوهایی وجود دارد که محققان در مورد هوس بارداری در میان زنان آمریکایی پیدا کرده‌اند. طبق یک مطالعه، شایع‌ترین هوس‌های بارداری عبارتند از:
- کربوهیدرات‌های پرکالری مانند پیتزا یا چیپس
- پروتئین‌های حیوانی
- میوه‌ها
- شیرینی
سایر هوس‌های رایج بارداری عبارتند از:
هوس ترشی و خوراکی‌های نمکی
ترشی آغشته به نمک و سرکه بدون شک یکی از رایج‌ترین هوس‌های غذایی زنان باردار است. این ویار بارداری ممکن است به این دلیل باشد که سطح سدیم فرد پایین است. خیارشور کالری کمی دارد و یک میان وعده ارزان برای نگه داشتن سدیم در حد نرمال آن است.
وسوسه خوردن شکلات
زنانی که احساس ضعف یا افسردگی می‌کنند لازم است که بدانند شکلات حاوی یک ماده شیمیایی طبیعی به نام تریپتوفان است که سروتونین را در مغز تولید می‌کند. سروتونین مسئول ترشح اندورفین است که به ما کمک می‌کند احساسات خوب و مثبتی را تجربه کنیم. به عبارت ساده، شکلات به ما احساس شادی می‌دهد.
با این حال شکلات معمولا چربی و کالری بالایی دارد و زمانی که در مقادیر زیاد مصرف شود زیان‌آور خواهد بود. پیشنهاد می‌شود به جای خوردن یک آب نبات کامل، سعی کنند مقداری شکلات چیپسی در ماست خود بریزند یا کمی شکلات آب شده روی مقداری توت فرنگی تازه بریزند و میل کنند.
میل به خوردن لیمو و آب لیمو
ممکن است غیرعادی به نظر برسد، اما برای زنان باردار معمول است که هوس لیمو کنند. برخی از زنان این هوس را با اضافه کردن لیمو به لیوان آب خود ارضا می‌کنند که راهی عالی برای هیدراته ماندن است. برخی نیز هوس خوردن خود میوه لیمو را دارند. زنانی که هوس لیموهای این چنینی دارند، حتما مصرف خود را تعدیل کنند یا از نی استفاده کنند. آب لیموترش تازه مینای دندان را فرسایش می‌دهد و باعث بروز مشکلات دندانی ناراحت‌کننده می‌شود.
بسیاری از زنان برای کاهش تهوع صبحگاهی نوشابه می‌نوشند. با این حال از آنجایی که نوشابه حاوی مقادیر زیادی قند است، برای زنان باردار، به ویژه زنانی که مبتلا به دیابت بارداری هستند، انتخاب خوبی نیست. یک جایگزین سالم تر آب معدنی مخلوط با آب میوه یا لیموترش است.
میل به مصرف گوشت قرمز
گوشت قرمز مانند گوشت گاو سرشار از آهن و پروتئین است. زنانی که کمبود آهن یا پروتئین را تجربه می‌کنند، اغلب هوس خوردن گوشت قرمز برای رفع این نیازهای معدنی دارند. فقط به یاد داشته باشید، مصرف بیش از حد گوشت قرمز ممکن است خطر ابتلا به بیماری قلبی را افزایش دهد. نکته کلیدی برای ارضای هوس خود برای گوشت قرمز بدون به خطر انداختن سلامتی، انتخاب برش‌های کوچک‌تر است.
غذای تند و کاهش گرمای بدن
در دوران بارداری ممکن است آنقدر احساس گرما کنید که حتی ایستادن در فریزر هم نمی‌تواند آتشفشان درونی شما را ارضا کند. سعی کنید مقداری کاری، بال تند یا فلفل قرمز بخورید. غذاهای تند باعث تعریق بدن می‌شود که به طور طبیعی دمای بدن را پایین می‌آورد. اگر متوجه شدید که به سراغ غذاهای تند می‌روید، فقط مطمئن شوید که پخته شده و سرخ نشده باشند تا کالری ناخواسته مصرف نکنید.
میوه و سبزیجات تازه
هنگامی که باردار هستید بدن شما بهترین کار ممکن را برای ایجاد یک نوزاد سالم انجام می‌دهد. هوس کردن میوه عالی است، زیرا ارضای این نیاز ویتامین‌ها و مواد مغذی مانند ویتامین C را برای کودک شما فراهم می‌کند. به جای میوه‌های کنسرو شده در شربت سنگین، میوه‌های تازه را انتخاب کنید، زیرا گزینه کنسرو شده معمولا با دوز شکر همراه است. اگر با دیابت بارداری دست و پنجه نرم می‌کنید با پزشک خود در مورد بهترین میوه‌ها صحبت کنید. میوه‌هایی مانند گریپ فروت و انواع توت‌ها قند طبیعی پایین‌تری دارند که آن‌ها را به انتخابی عالی تبدیل می‌کند.
محصولات لبنی
بستنی و ماست هوس بسیاری از زنان باردار است که ممکن است به دلیل کمبود کلسیم (یا فقط دوست داشتن بستنی) باشد. این هوس‌ها را با مکمل‌های کلسیم و گزینه‌های غذایی غنی از کلسیم مانند پنیر و شیر برطرف کنید. اگر نمی‌توانید ولع خود را برای بستنی از بین ببرید، ماست یخ‌زده بدون چربی را با میوه‌های تازه امتحان کنید.
یخ و مواد غیر خوراکی
یخ یک غذا نیست، اما برای بسیاری از زنان باردار یک ولع است. اگر در دوران بارداری هوس یخ می‌کنید، این می‌تواند نشانه‌ای از کم‌خونی باشد که اغلب ناشی از کمبود آهن است. زنان باردار مبتلا به کم‌خونی هوس یخ می‌کنند، زیرا به تسکین التهاب دهان و زبان (یکی از علائم رایج کم خونی) کمک می‌کند.
برخی از زنان باردار با تعجب متوجه می‌شوند که پدیده‌ای به نام پیکا را تجربه می‌کنند که میل به خوردن مواد غیر خوراکی است. در این موارد ممکن است هوس چیزهایی مانند نشاسته لباسشویی، مداد رنگی، و غیره داشته باشند.
با ویار بارداری چه کنید؟
تا زمانی که به خوردن انواع غذاهای سالم ادامه می‌دهید، تسلیم شدن به هوس‌های گاه به گاه غذا مشکلی ندارد. اگر زیاد هوس خوردن غذاهای ناسالم مانند: شیرینی یا شکلات دارید، سعی کنید زیاده روی نکنید. قند بیش از حد می‌تواند باعث افزایش وزن و مشکلات دندانی و حتی بروز دیابت بارداری شود. پزشک، ماما یا پرستار سلامت مادر و کودک می‌تواند اطلاعات بیشتری در مورد افزایش وزن سالم در دوران بارداری ارائه دهد.
آیا ویار بارداری می‌تواند خطرناک باشد؟
گاهی اوقات افراد باردار در نهایت مواد غیر خوراکی مانند: خاک، مواد شوینده لباسشویی، یخ، نشاسته ذرت، خاک رس، خاکستر یا تراشه‌های رنگ را هوس می‌کنند.
زنان بارداری که هوس این موارد را دارند، ممکن است با یک بیماری پزشکی به نام پیکا مواجه شده باشند. گاهی مصرف این اقلام نشان دهنده کمبود مواد مغذی است، معمولا کمبود آهن (کم خونی) در زنان باردار منجر به میل بیش از حد به مواد خوراکی غیر معمول می‌شود.
توصیه می‌شود زنان باردار اگر هوس مصرف مواد غیر خوراکی دارند، فورا با پزشک خود در میان بگذارند. زنان بارداری که به طور ناگهانی هوس خوردن غذاهایی دارند که معمولا نمی‌خورند، مثلا اگر گیاه‌خوار هستند و ناگهان هوس گوشت می‌کنند، ممکن است کمبود آهن داشته باشند. هوس گوشت در زنان می‌تواند نشانی از وجود کم‌خونی شدید باشد؛ در این حالت پزشک مصرف منابع آهن غیر گوشتی بیشتری مانند آجیل و سبزیجات با برگ‌های تیره را توصیه می‌کند.
آیا غذایی وجود دارد که در دوران بارداری باید از مصرف آن‌ها اجتناب کرد؟
اغلب زنان باردار چند ماه اول بارداری خود را با بیزاری از غذا و کاهش اشتهای شدید می‌گذرانند. تهوع صبحگاهی، لذت بارداری را در زنان کاهش می‌دهد.
زنان باردار زمانی احساس خوبی پیدا می‌کنند که واقعا از آنچه می‌خورند لذت ببرند. ممکن است در نهایت غذاهایی را بخورند که قبلا هرگز امتحان نکرده‌اند و کام خود را به خوردن خوراکی‌های هیجان‌انگیز باز کنند.
به استثنای بعضی موارد و با در نظر گرفتن نیازهای تغذیه‌ای، هیچ مشکلی با تسلیم شدن در برابر ویارهای خارج از چارچوب وجود ندارد. بله، این ممکن است به این معنی باشد که زنان باردار شریک زندگی خود را مجبور کنند تا نیمه شب بیرون برود و برایشان هندوانه، گریپ فروت و بادام هندی برشته تهیه کند.
همان‌طور که گفته شد، هوس غذاهای ناسالم، غذاهایی که با بارداری سازگار نیستند یا اقلام غیرغذایی را حتما باید با پزشک خود در میان بگذارند. افرادی که با اختلال خوردن دست و پنجه نرم کرده‌اند، یا علائمی از اختلال در غذا خوردن مانند پرخوری، محدودیت‌های غذایی یا بد‌فرمی بدن را تجربه می‌کنند، به پزشک خود یا یک درمانگر اطلاع دهند. ویار بارداری و خوردن در دوران بارداری به طور کلی باید باعث ایجاد احساس خوب، قوی بودن و سالم ماندن شود.
چه درمانی برای ویار بارداری توصیه می‌شود؟
زنان بارداری که اجبار به جویدن یخ ، میل ناگهانی به جویدن تکه‌ای از گچ یا تمایل شدید برای چشیدن یک مشت خاک تازه باغچه دارند، باید فورا این تمایل را با پزشک خود در میان بگذارند.
هیچ آزمایش و درمان واحدی برای تشخیص این عارضه وجود ندارد، اما پزشک ممکن است سطح آهن و روی خون فرد را برای کم‌خونی آزمایش و کنترل کند (زمانی که گلبول‌های قرمز سالم کافی ندارند).
پیکا در بارداری چیست؟
طبق گفته انجمن ملی اختلالات خوردن، افرادی که هوس غیر غذایی دارند ممکن است دچار اختلال خوردن باشند. این وضعیت با مصرف مداوم یا حتی میل به اقلام غیر خوراکی با ارزش غذایی کم یا بدون ارزش غذایی مانند خاک، خاک رس، مواد شوینده لباسشویی و حتی یخ مشخص می‌شود. پیکا نام خود را از کلمه لاتین زاغی گرفته است، پرنده‌ای که تقریبا به خوردن هر چیزی تمایل دارد.
چه موردی باعث بروز پیکا می‌شود؟
به طور قطع مشخص نیست که چه موردی باعث ایجاد پیکا می‌شود، اما اعتقاد بر این است که وجود کمبود تغذیه‌ای زمینه‌ای، مانند آهن یا سایر نگرانی‌های جسمی یا روانی می‌تواند باعث بروز پیکا در باردارن شود.
اگرچه پیکا بارداری بسیار نادر است و می‌تواند در بارداری رخ دهد، اما بر اساس گزارش کتابخانه ملی پزشکی، در کودکان شایع‌تر است و بر یک سوم از کودکان یک تا شش ساله تاثیر می‌گذارد.
چگونه پیکا می‌تواند بر بارداری تاثیر بگذارد؟
زنان باردار در معرض افزایش خطر کمبود مواد مغذی به ویژه آهن هستند، زیرا نیاز آن‌ها برای حمایت از رشد جنین افزایش می‌یابد. یک متخصص در این باره می‌گوید: «کمبود آهن می‌تواند باعث خستگی شود، خواب را تحت تاثیر قرار دهد و بر گلبول‌های قرمز خونی که برای حمایت از مادر و نوزاد در حال رشد او لازم است، تاثیر بگذارد.»
اگر زنان مواد غیر خوراکی بخورند، احتمال مسمومیت و عوارض برای مادر و کودک وجود دارد. همچنین مصرف اقلام غیرغذایی می‌تواند با خوردن غذاهای سالم و دریافت ویتامین‌ها و مواد مغذی کافی برای پاسخگویی به نیازهای روزافزون بارداری تداخل داشته باشد که گاهی منجر به سوء تغذیه و اختلال در سلامت مادر و نوزاد می‌شود.
خود این مواد می‌توانند سمی (تراشه‌های رنگ)، حاوی انگل یا باکتری (خوراکی‌های کثیفی) یا غیرقابل هضم (ضایعات فلزی) باشند که منجر به مشکلاتی مانند یبوست، انسداد روده، عفونت و سوء تغذیه می‌شود.
عوارض پیکا چیست؟
برخی از عوارض بالقوه pica عبارتند از:
- آسیب به مغز در اثر خوردن سرب یا سایر مواد مضر
- آسیب رساندن به سیستم گوارش، مانند ایجاد صدمات به گلو
- مشکلات گوارشی مانند:مدفوع خونی، یبوست یا اسهال
- دندان شکستن
- خفگی
- مسمومیت
- ایجاد زخم
چه درمانی بر ای پیکا وجود دارد؟
برای درمان پیکا، پزشک ابتدا باید علت تمایل فرد به اقلام غیرخوراکی را شناسایی کند. این کار معمولا شامل ارزیابی سابقه پزشکی آن‌ها برای درک علائم یا عوامل خطر است. آن‌ها گاهی از آزمایش خون برای بررسی کمبودهای تغذیه‌ای استفاده می‌کنند.
یک پزشک ممکن است موارد زیر ر ا بررسی کند:
- رفتارهای حسی مانند جویدن اقلام غیرخوراکی
- آیا شخص متوجه می‌شود که این اقلام خوراکی نیستند یا خیر
- باورهای فرهنگی پیرامون اقلام غیرخوراکی
- پرداختن به این مسائل ممکن است به کاهش هوس فرد کمک کند
برخی از گزینه‌های درمانی برای پیکا عبارتند از:
- کار درمانی
- پشتیبانی حسی مانند ارائه یک ماده ایمن‌تر برای جویدن
- دارو برای درمان بیماری‌های زمینه‌ای سلامت روان
- افزایش مواد مغذی با مکمل‌ها و تغییرات رژیم غذایی
گفتنی است که در زنان باردار، پیکا ممکن است پس از زایمان خود به خود از بین برود.
یادداشت پایانی
همان‌طور که اشاره شد اغلب زنان در دوران بارداری خود به طور کاملا ناگهانی هوس یک غذا با خوراکی خاص می‌کنند، به این هوس‌های گاه و بی‌گاه ویار بارداری می‌گویند.
معمولا زنان باردار ویار را از سه ماهه اول بارداری احساس می‌کند که در سه ماهه دوم به اوج می‌رسد و در سه ماهه آخر به طور چشمگیری کاهش می‌یابد.
ویار بارداری موضوعی کاملا طبیعی و البته بی‌خطر است، اما تا جایی که خوردن مواد خوراکی و سالم ادامه داشته باشد. اما در صورتی که زنان میل به خوردن مواد مضر و گاها غیر خوراکی داشته باشند خطر در کمین مادر و فرزند است. در این زمان است که پزشک راهکارهایی برای کنترل هوس‌های نابجا و مضر به زنان باردار می‌دهد تا جان مادر و کودک در خطر نباشد.
