غذاهای مضر در دوران بارداری و معرفی 31 خوراکی ممنوعه 2022

غذاهای مضر در دوران بارداری که در سبد غذایی مادر قرار دارند، باعث آسیب دیدن و بیمار شدن مادر و کودک می شوند. پرهیز از غذاهای ناسالم و مواد خوراکی که فاقد ارزش غذایی هستند به عنوان وعده اصلی یا میان وعده و احتیاط در تغذیه با شناخت نوشیدنی های مضر و غذاهای ممنوعه در بارداری به حفظ سلامت مادر و جنین کمک میکند، زیرا یک بیماری هر چند خفیف در بدن مادر باردار می تواند منجر به سقط جنین، مرده زایی یا بیماری سخت در نوزاد تازه متولد شده، گردد. از این رو شناخت غذاهای مضر در دوران بارداری مانند مصرف تخم مرغ خام یا مصرف غذاهای دریایی مثل برخی ماهی‌ها که حاوی مقدار زیادی جیوه هستند و مصرف زعفران که به طور مستقیم منجر به سقط جنین می‌شود، به افزایش کیفیت بارداری کمک میکند.

تصور این موضوع که غذاهای زیادی وجود دارد که باید از خوردن آن‌ها بپرهیزید، ناراحت کننده است، اما جای نگرانی نیست؛ چراکه تعداد غذاهای ممنوعه از تعداد خوراکی‌هایی که می‌توانید در دوران بارداری بخورید، کم‌تر است. برخی غذاهای ممنوعه نیاز به پختن یا تهیه به روش خاصی دارند و برخی دیگر به‌طورکلی نباید مصرف شوند. در این مقاله اطلاعاتی درباره نخوردنی‌های دوران بارداری وجود دارد که به شما کمک می‌کند تا بفهمید که چگونه یک رژیم غذایی ایمن در دوران بارداری داشته باشید.

معرفی خوراکی‌های مضر در دوران بارداری

در دوران بارداری، تغذیه مادر از طریق جفت به جنین منتقل می‌شود. از آن‌جایی که دوران بارداری از حساس‌ترین دوره‌های زندگی هر مادری است، رعایت دستورالعمل‌های غذایی از به خطر افتادن سلامتی مادر و کودک جلوگیری می‌کند. در ادامه لیستی از غذاهای مضر در دوران بارداری را آورده‎‌ایم.

غذاهای مضر در دوران بارداری

بسیاری از غذاها، دارای میکروب و باکتری‌های عفونی هستند که امکان دارد روی سلامتی مادر یا جنین تأثیر بگذارند. این مواد غذایی عبارتند از:

1. گوشت خام یا نیم‌پز

از مصرف گوشت خام یا نیم‌پز به‌خصوص گوشت گوساله، مرغ، کبک، غاز، قرقاول و بوقلمون در دوران بارداری بپرهیزید. گوشت یک ماده غذایی مهم و مفید در تمامی دوران زندگی است، اما در دوران بارداری باید هر گوشتی که می‌خورید کاملا پخته شود و نباید هنگام طبخ از آن خون بیرون بیاید. در واقع گوشت خام در کل دوران بارداری جز غذاهای مضر در دوران بارداری محسوب می‌شود.

2. گروه خاصی از غذاهای دریایی

غذاهای دریایی منبع خوبی از پروتئین هستند؛ زیرا اسیدهای چرب امگا 3 موجود در بسیاری از ماهی‌ها روی سلامت رشد مغز و چشم کودک تأثیر می‌گذارند. با این حال، برخی ماهی‌ها و صدف‌ها حاوی مقدار بسیار زیادی جیوه هستند که برای سلامتی مادر و جنین خطرناکند و در دسته غذاهای مضر در دوران بارداری به حساب می‌آیند. همچنین گروهی دیگر از ماهی‌ها به دلیل زندگی در آب‌های آلوده حاوی میکروب‌هایی هستند که سلامت جنین را به‌خطر می‌اندازند.

در دوران بارداری از مصرف خوراکی‌های دریایی زیر بپرهیزید:

• ماهی‌های بزرگ
• شاه‌ماهی خال‌خال
• اره‌ماهی
• کوسه

همچنین مصرف غذاهای دریایی مانند صدف خام، میگوی نپخته، خرچنگ، سوشی، گوش‌ماهی، کنسروهای ماهی و غذاهای دودی در این دوران ممنوع است.

3. تخم‌مرغ خام یا نیم‌پز

برای ایمن بودن از بیماری و به خطر افتادن سلامتی جنین و خودتان همیشه تخم‌مرغ‌ها را به طور کامل بپزید یا تخم‌مرغ پاستوریزه مصرف نمایید.

البته غذاهایی هستند که برای تهیه آن‌ها معمولاً از تخم‌مرغ خام استفاده می‌شود مانند سس هلندی، سس مایونز خانگی، چند سس سالاد خانگی و مایع کیک خانگی. از آن‌جایی که این مواد از تخم‌مرغ پاستوریزه تهیه می­‌شوند، مصرف آن‌ها اشکالی ندارد، اما توصیه می­‌کنیم تا حد امکان از مصرف این مواد غذایی بپرهیزید.

4. گوشت اندام

منظور از گوشت اندام، جگر، دل، قلوه، زبان و مغز است که همگی حاوی ویتامین A، B12 و چندین ویتامین دیگر هستند که در سلامتی جنین و مادر تأثیر دارند، اما مصرف بیش ‌از اندازه هرکدام از این مکمل‌های ویتامین به‌خصوص ویتامین A عوارض بسیاری دارد و جز غذاهای مضر در دوران بارداری هستند.

5. غذاهای آماده

سوسیس، کالباس، گوشت چرخ شده همبرگر و انواع کنسروهای حاوی مواد افزودنی از غذاهای مضر در دوران بارداری محسوب می‌شوند.

6. شیرینی‌جات

مصرف زیاد شیرینی در دوران بارداری باعث افزایش سطح قند خون در بدن خانم باردار می‌شود. به همین دلیل خوردن شیرینی باید در این دوران کاملا متعادل باشد.

7. پنیرهای خاص

خانم‌های باردار باید از مصرف پنیرهای نرم مانند فتا، کاممبرت، بری و پنیرهای غیر پاستوریزه حاوی لیستریا به دلیل داشتن باکتری خودداری نمایند. پنیرهای نرم در دسته‌ غذاهای مضر در دوران بارداری محسوب می‌شوند.

8. لبنیات غیر پاستوریزه

خامه، کره و ماست که به‌صورت محلی یا در فروشگاه‌های لبنیاتی نامعتبر تهیه شده‌اند و پاستوریزه نیستند  سلامتی مادر و فرزند را به خطر می­اندازند.

میوه‌های ممنوعه در دوران بارداری

مصرف میوه‌ها به دلیل وجود ویتامین‌ها و مواد مغذی در دوران بارداری توسط پزشکان توصیه می‌شود، اما برخی میوه‌ها هستند که ممکن است سلامتی جنین را به‌خطر اندازند و نباید آن­ها مصرف کنید. این میوه‌ها عبارتند از:

1. آناناس
2. موز
3. پاپایا
4. هلو
5. هندوانه
6. تمر هندی

سبزیجات ممنوعه در دوران بارداری

استفاده از سبزیجات خام یا پخته در دوران بارداری یک راه طبیعی عالی برای دریافت ویتامین‌های موردنیاز بدن مادر است، اما چند نوع سبزیجات وجود دارد که زنان باردار باید از مصرف آن‌ها بپرهیزند. همه این موارد، خطر قرار گرفتن در معرض باکتری‌هایی را به همراه دارند که ممکن است به کودک شما آسیب برسانند:

1. جوانه‌های خام مانند جوانه ماش، شبدر، یونجه، نخود، سویا و آفتاب‌گردان
2. تربچه
3. سالادهای رستورانی
4. هرنوع سبزیجاتی که به خوبی شسته نشده و حاوی آلودگی باشند.

ادویه‌های ممنوعه در دوران بارداری

وجود ادویه‌ها در غذاها، به آن‌ها رنگ و طعم می‌بخشد، اما مصرف برخی مضر است. در ادامه برخی گیاهان ممنوعه در دوران بارداری را معرفی خواهیم کرد:

1. زیره سبز
2. شنبلیله
3. پودر سیر
4. رازیانه
5. کنجد
6. زعفران
7. دارچین
8. آویشن
9. سایه‌دانه
10. مریم گلی

اکثر ادویه‌های گفته شده طبع گرمی دارند و قاعده‌آور هستند؛ بنابراین روی هورمون‌های خانم باردار تأثیر می‌گذارند و موجب خونریزی و سقط جنین می‌شوند.

نوشیدنی‌های ممنوعه در دوران بارداری

غذاهای مضر در دوران بارداری نوشیدنی‌ها را هم شامل می‌شود. این نوشیدنی‌ها عبارتند از:

1. نوشیدنی‌های حاوی کافئین

کافئین به طور طبیعی در بسیاری از غذاها مانند قهوه، چای و شکلات وجود دارد و به برخی از نوشابه‌ها و نوشیدنی‌های انرژی‌زا هم اضافه می‌شود. حتی برخی داروهای سرماخوردگی و آنفولانزا نیز حاوی کافئین هستند. مصرف زیاد کافئین در دوران بارداری سلامت جنین را به خطر می­اندازد. به همین‌خاطر مصرف آن‌ها در دوران بارداری توصیه نمی‌شود.

2. شیر غیرپاستوریزه

مصرف شیرهای پاستوریزه که در فروشگاه‌ها وجود دارند بی‌ضرر هستند و باکتری‌های مضری که  باعث مسمومیت غذایی ناشی از توکسوپلاسموز، لیستریوز و کمپیلوباکتر می­شوند را ازبین می‌برند، اما شیرهای غیرپاستوریزه نباید در دوران بارداری مصرف شوند.

3. نوشیدنی‌های حاوی الکل

بهترین و بی‌خطرترین کار در دوران بارداری این است که به‌طور کامل از مصرف نوشیدنی‌های الکلی بپرهیزید. الکل به شما و کودک شما آسیب می­رساند و کارشناسان نمی­توانند مطمئن باشند که چه مقدار الکل بی‌خطر است.

تا این بخش از مقاله غذاهای مضر در دوران بارداری معرفی شدند. در ادامه قصد داریم عوارض مصرف این مواد غذایی را برای شما بگوییم. همراه ما باشید.

غذاهای مضر در سه ماهه اول

تمامی مواد غذایی مضر گفته شده در دوران بارداری مانند گوشت خام، ماهی با جیوه بالا، ادویه‌ها و… نباید مصرف شوند؛ به‌خصوص در سه ماهه اول بارداری که امکان دارد سقط جنین صورت گیرد. ممنوعات سه ماهه اول بارداری عبارتند از:

• از مصرف جگر، قلوه، مغز، زبان و… در سه ماهه اول بارداری خودداری کنید.
• خوردن کنجد در دوران بارداری به‌خصوص سه ماهه اول ممنوع است.
• مصرف میوه‌های آناناس و تمرهندی در سه ماه اول بارداری منجر به سقط جنین می­شود.
• نوشیدنی الکلی
• زعفران
• گوشت خام
• ماهی خام
• شکلات
• لبنیات غیرپاستوریزه
• دمنوش‌های گیاهی

عوارض مصرف غذاهای مضر برای مادر

مصرف غذاهای مضر در دوران بارداری به‌طور مستقیم روی سلامت مادر و جنین تأثیر می‌گذارند و برخی از آن‌ها عواقب خطرناکی به همراه دارند.

بیماری‌هایی که خانم‌های باردار با مصرف مواد غذایی مضر به آن مبتلا می‌شوند، عبارتند از:

1. به دلیل وجود انگل در گوشت خام، مادر ممکن است به بیماری توکسوپلاسما یا لیستریا مبتلا شود.
2. مصرف غذاهای دریایی حاوی جیوه برای سیستم ایمنی، عصبی و کلیه‌ها سمی است و امکان دارد زایمان زودرس رخ می‌دهد.
3. با مصرف تخم‌مرغ خام، خانم باردار به عفونت سالمونا با علائم اسهال، استفراغ، تب، معده درد مبتلا می‌شود و ممکن است گرفتگی رحم یا زایمان زودرس اتفاق بیفتد.
4. مصرف سبزیجات ممنوعه امکان ابتلا به عفونت‌ها و آنفولانزا را افزایش می‌دهند.
5. ادویه‌ها و گیاهان با تغییرات هورمونی باعث خونریزی و سقط جنین می‌شوند.
6. با مصرف غذاهای شیرین امکان بروز دیابت دوران بارداری در مادر وجود دارد.
7. نوشیدن شیر و زردچوبه در بارداری به تقویت سیستم ایمنی، گوارش، بهبود جریان خون، سلامت پوست مادر و… کمک می‌کند، اما مصرف زیاد آن باعث سقط جنین می‌شود.
8. عوارض مصرف میوه‌های ممنوعه در دوران بارداری برای مادر عبارتند از:

• آناناس

آناناس حاوی بروملین است؛ آنزیمی که پروتئین را تجزیه می‌کند. این آنزیم  به انقباضات شدید رحم و در نتیجه سقط جنین می­انجامد.

• تمر هندی

تمر هندی حاوی مقدار زیادی ویتامین C است که اگر بیش‌ازحد مصرف شود، تولید پروژسترون را در بدن شما سرکوب می­کند. با پایین آمدن سطح پروژسترون ممکن است سقط جنین یا زایمان زودرس اتفاق بیفتد.

• خرما

خرما در دسته گرمی‌جات قرار دارد. از عوارض خوردن گرمی در بارداری می‌توان به انقباضات رحمی و زایمان زودرس اشاره کرد.

• پایاپا

میوه پایاپا سرشار از انواع مواد مغذی و ویتامین‌ها است، اما از آنجایی دمای بدن را بالا می‌برد، برای خانم‌های باردار ممنوعیت دارد؛ چراکه باعث خون‌ریزی، انقباضات رحمی و سقط جنین می­شود.

عوارض مصرف غذاهای مضر برای جنین

همان‌طور که مصرف غذاهای مضر در دوران بارداری برروی بدن مادر تأثیر می‌گذارند، سلامتی جنین را هم به خطر می‌اندازند و منجر به مرگ او می‌شوند.

1. مصرف گوشت نیم‌پز یا خام در دوران بارداری به بروز نابینایی، بیماری صرع و ناتوانی ذهنی در جنین می­انجامد.
2. با مصرف غذاهای دریایی حاوی جیوه بسیار، باکتری‌های خطرناکی چون لیستریا به جنین انتقال می‌یابند و عارضه‌هایی چون اختلالات بینایی، کاهش وزن یا مرگ جنین رخ می‌دهند.
3. استفاده از تخم‌مرغ خام یا نیم‌پز علاوه بر مبتلا شدن مادر به مسمومیت، به مرگ نوزاد (مرده‌زایی) منجر خواهد شد.
4. مصرف کافئین رشد جنین را محدود می‌کند و خطر وزن کم هنگام تولد (دو نیم کیلوگرم) را افزایش می‌دهد.
5. مصرف سبزیجات ممنوعه و آلوده در دوران بارداری به سرایت عفونت توکسوپلاسما به جنین می‌انجامد. اکثر نوزادانی که این باکتری در بدنشان وجود دارد، در بدو تولد هیچ علامتی ندارند. با این حال، علائمی مانند نابینایی یا ناتوانی‌های ذهنی ممکن است بعداً در زندگی آن‌ها رخ دهد. علاوه‌براین، درصد کمی از نوزادان مبتلا در بدو تولد دچار آسیب‌های جدی چشمی یا مغزی هستند.

منابع جایگزین غذاهای مضر در دوران بارداری

درست است که مصرف غذاهای مضر در دوران بارداری سلامتی مادر و فرزند را به‌خطر می‌اندازد و ممنوع است، اما می‌توانید برخی از این مواد غذایی را با مواد بی‌ضرر جایگزین کنید.

خوردنی‌های جایگزین گوشت و ماهی

مصرف گوشت در هر مرحله از زندگی برای تمامی افراد لازم است، اما گفتیم که در دوران بارداری مصرف گوشت خام و نیم‌پز مضر است؛ بنابراین شما می‌توانید گوشت بخورید، اما باید به‌طور کامل پخته شده باشد.

ماهی‌های حاوی جیوه زیاد عوارض و خطرات بسیاری دارد، اما می‌توانید ماهی‌های کم جیوه مانند قزل‌آلا، تیلاپیا، سالمون، ماهی آزاد و… را مصرف کنید.

ویتامین‌های جایگزین میوه‌های ممنوعه

همه ما می‌دانیم که میوه‌ها منبع ویتامین هستند و پزشکان برای سلامت جنین هم مصرف میوه را توصیه می‌کنند. میوه‌هایی که در دوران بارداری مصرف می­شوند عبارتند از: سیب، پرتقال، انار، انبه، گلابی، آووکادو و انگور.

ادویه‌های جایگزین گیاهان ممنوعه

ادویه‌هایی وجود دارند که مصرفشان در دوران بارداری مجاز است و هیچ‌گونه خطری ندارند. این گیاهان شامل هل، زردچوبه، فلفل سیاه و دارچین به مقدار کم است.

نوشیدنی‌های جایگزین کافئین و الکل

نوشیدن آبمیوه‌های طبیعی، شیر پاستوریزه، چای میوه‌ای و آب در دوران بارداری توصیه می‌شود. همچنین مصرف سبزیجات و سالاد در دوران بارداری برای بدن ضروری است، اما قبل از مصرف باید آن‌ها را به‌خوبی بشویید تا میکروب و آلودگی‌های آن‌ها از بین برود.

• یادداشت پایانی

در این مقاله غذاهای مضر در دوران بارداری و تأثیر آن‌ها بر سلامتی مادر و جنین را معرفی کردیم. دوران بارداری، جزو حساس‌ترین دوره‌های زندگی است؛ بنابراین توصیه می‌شود با مشورت و راهنمایی گرفتن از پزشک متخصص خود یا متخصص تغذیه برنامه غذایی سالم و مناسبی برای این دوران تهیه کنید.