پماد پیروکسیکام: موارد استفاده، عوارض و تداخلات دارویی

پماد پیروکسیکام (Piroxicam) از جمله داروهای NSAID محسوب شده و به منظور تسکین درد مورد استفاده قرار می‌گیرد. این دارو در اشکال مختلفی چون کپسول، آمپول، شیاف، ژل موضعی ساخته شده و متناسب با موضع و نوع درد مورد استفاده قرار می‌گیرد. در این مقاله از مجله سلامت ژین طب به معرفی پماد پیروکسیکام خواهیم پرداخت و نحوه کارکرد تا نوع استفاده و موارد منع آن را مورد بررسی قرار خواهیم داد.

آنچه که به عنوان هدف اصلی در این نوشتار به دنبال آن هستیم اینکه کاربران نحوه درست استفاده از این ژل را برای دردهای مرتبط بدانند. چون هر دارویی برای درمان یا تسکین دردی خاص توصیه می‌شود و پماد پیروکسیکام نیز از این قاعده مستثنی نیست.

پماد پیروکسیکام یا ژل موضعی پیروکسیکام برای چیست؟

ژل یا پماد پیروکسیکام تسکین‌دهنده درد ضد التهابی غیر استروئیدی است. این ژل که از طریق پوست جذب گردیده، بر ناحیه دارای درد مالیده شده و با اثرگذاری بر آن منطقه از بدن میزان درد را کاهش می‌دهد یا آن را از بین می‌برد. اما مسلم است که این دارو نمی‌تواند بیماری عامل درد را معالجه کند و صرفا نوعی مسکن موضعی محسوب ‌می‌شود.

نحوه عملکرد پماد پیروکسیکام برای کمر درد به چه صورت است؟

NSAIDها داروهای ضد درد هدفمندی هستند که التهاب را به صورت موضعی کاهش داده و اثر خود را در محل درد می‌گذارند. پیروکسیکام از تولید ماده‌ای بنام سیکلو اکسیژناز (COX) در بدن جلوگیری می‌کند. سیکلو اکسیژناز در تولید مواد شیمیایی از جمله پروستاگلاندین نقش دارند. زمانی که بدن دچار عارضه یا بیماری می‌گردد، در پاسخ به آن موادی چون پروستاگلاندین تولید می‌کند که موجب درد و التهاب در بدن می‌شود. پیروکسیکام در واقع با جلوگیری از تولید این ماده شیمیایی در بدن باعث می‌شود درد و التهاب تسکین یابد.

پماد پیروکسیکام برای چه مواردی استفاده می‎‌شود؟

به طور کلی این ژل برای کنترل و بهبود بیماری‌هایی چون روماتیسم (درد یا التهاب مفاصل ناشی از گرفتگی، اسپاسم و خشکی عضلات)، انواع کمردرد و دردهای ستون فقرات، آسیب ماهیچه‌ای و بافت نرم، رگ به رگ شدن، کشیدگی و آرتروز خفیف مفاصل (زانو، مچ دست، مچ پا و غیره)، آرتریت روماتوئید، نقرس حاد، درد بعد از عمل، شرایط حاد اسکلتی- عضلانی و آرتریت روماتوئید جوانان مورد استفاده قرار می‌گیرد.

استفاده از پماد پیروکسیکام برای گرفتگی گردن، کمر و زانو چگونه است؟

در ابتدا کاغذ راهنمای داخل جعبه پماد را به صورت دقیق و کامل مطالعه کنید تا از تمامی اطلاعات مربوط به آن را آگاه شوید و از عوارض جانبی احتمالی مطلع گردید، همچنین در صورت هر گونه سوال با پزشک خود مشورت کنید. این ژل معمولا تا سه بار در روز می‌تواند مورد استفاده قرار گیرد، اما باید طبق دستور پزشک از آن استفاده کرد. آنچه مسلم است این پماد فقط مخصوص استعمال خارجی بوده و به هیچ عنوان نباید بلعیده گردد.

قبل از استفاده دست‌ها باید کاملا شسته و پاکیزه شوند. سپس لایه‎ای نازک از ژل را بر روی پوست مالیده و زمان می‌دهیم تا جذب گردد. استفاده از این پماد برای صورت یا اطراف آن، چشم یا دهان و اطراف دستگاه تناسلی یا مقعد مناسب نیست، همچنین از استفاده ژل بر روی پوست آسیب‌دیده، ملتهب، عفونی، زخم­های باز و نواحی شکسته اکیدا خودداری شود.

همچنین پوشاندن ناحیه تحت درمان توسط باند توصیه نمی‌شود زیرا ممکن است موجب افزایش جذب دارو و تشدید عوارض جانبی آن شود. نهایت زمان استعمال این دارو بیشتر از چهار هفته نیست و در صورت عدم بهبود درد بهتر است برای ادامه استفاده آن با پزشک مربوطه مشورت کنید.

آیا پماد پیروکسیکام عوارض جانبی دارد؟

مسلماً این ژل نیز مانند داروهای دیگر ممکن است عوارضی به همراه داشته باشد، اما آنچه مشخص شده این عوارض بسیار کم بوده و خطری به همراه ندارد. ممکن است محلی که پماد روی آن مالیده شده دچار تحریک موضعی از جمله قرمزی و خارش خفیف شود که معمولا طی یک یا دو روز برطرف می‌شود. اما پماد پیروکسیکام می‌تواند بثورات پوستی تهدیدکننده زندگی از جمله سندرم استیونز جانسون و نکرولیز سمی اپیدرم را موجب گردد.

این عوارض معمولا به صورت لکه‌های دایره‌ای شکل هستند که اغلب دارای تاول‌های مرکزی در قسمت تنه‌‌ بدن است و با علائم شبیه آنفلونزا همراه است. در صورت هر گونه بروز این موارد می‌بایست استعمال پماد پیروکسیکام سریعا قطع و به پزشک مراجعه شود. از سوی دیگر حساسیت به نور طبیعی خورشید از دیگر عوارضی است که باعث می‌شود محلی که در آن دارو استفاده شده مستعد آفتاب‌سوختگی گردد. لذا بهتر است پس از استعمال در معرض نور آفتاب قرار نگیرید.

از دیگر عوارض این دارو می‌توان به مشکل تنفسی اشاره کرد که با علائمی مانند خس خس سینه یا نفس نفس می‌تواند خود را نشان دهد. به همین دلیل افرادی که دچار آسم هستند حتما با مشورت پزشک باید از آن استفاده کنند. مصرف NSAIDها، که پماد پیروکسیکام هم جزئی از آن‌هاست، ممکن است موجب آسیب یا نارسایی کلیه شود. حالت تهوع، سوء هاضمه و ناراحتی معده نیز از عوارض جانبی غیر معمول این پماد محسوب می‌گردد.

موارد منع استفاده از پماد پیروکسیکام  برای سوختگی و سایر موارد

استفاده از این پماد برای کودکان زیر دوازده سال توصیه نمی­شود. در صورت داشتن هر گونه حساسیت و بیماری پوستی مانند اگزما نباید از آن استفاده کرد. افرادی که سابقه حساسیت به داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی دارند و واکنش‌های آلرژیک مانند حمله آسم، کهیر، التهاب بینی، تورم لب‌ها، زبان و گلو را از خود نشان دادند نمی‌توانند از این ژل استفاده کنند. زنان باردار یا شیرده نیز نباید پماد پیروکسیکام مصرف کنند مگر تحت نظر پزشک و برای موارد خاص.

همچنین افرادی که سابقه حمله قلبی یا لخته شدن خون، بیماری قلبی، نارسایی احتقانی قلب، فشار خون بالا، سابقه زخم معده یا خونریزی، بیماری کبد یا کلیه، آسم، پولیپ بینی، خونریزی یا اختلال لخته شدن خون و مصرف سیگار دارند می‌بایست از دکتر خود مجوز استفاده و میزان پیروکسیکام مصرفی را دریافت کنند.

آیا پماد پیروکسیکام با داروهای دیگر تداخل دارد؟

استفاده هم‌زمان پماد پیروکسیکام با برخی داروها می‌تواند موجب بروز مشکلاتی گردد. مصرف پماد پروکسیکام با داروهای ضد افسردگی مانند سیتالوپرام (سلکسا)، دولوکستین (سیمبالتا)، اس‌‎سیتالوپرام (لکساپرو)، فلوکستین (پروزاک، سارافم، سیمبیاکس)، فلووکسامین (لووکس)، پاروکستین (پاکسیل)، سرترالین (زولوفت) یا ونلافاکسین (افکسور) می‌تواند موجب بروز کبودی یا خونریزی گردد.

همچنین اگر داروهایی چون رقیق‌کننده‌های خون مانند وارفارین (کومادین)، لیتیوم، متوترکسات (روماترس، ترکسال)، دیورتیک یا ادرارآورهایی مانند فوروزماید (لازیکس)، استروئیدها (پردنیزون و سایر داروها)، آسپرین یا سایر داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی مانند اتودولاک (لودین)، فلوربی پروفن (آنساید)، ایندومتاسین، کتوپروفن، کتورولاک، مفنامیک اسید، ملوکسیکام، نابومتون، ناپروکسن و مهارکننده‌های آنزیم‌های مبدل آنژیوتانسین مانند بنازپریل (لوتنسین)، کاپتوپریل (کاپوتن)، فوزینوپریل (مونوپریل)، انالاپریل، لیزینوپریل (پرینیویل، زستریل)، رامیپریل (آلتاس) را مصرف می‌کنید، قبل از استفاده از پیروکسیکام دکتر خود را مطلع کنید.

برداشتی پایانی درباره پماد پیروکسیکام

پیروکسیکام دارویی با نام داروی ضد التهابی غیر استروئیدی است. اغلب به سادگی به عنوان ضد التهاب یا گاهی اوقات به عنوان NSAID نامیده می‌شود. این کار با جلوگیری از تولید برخی از مواد شیمیایی طبیعی در بدن که باعث درد و التهاب می‌شود، عمل می‌کند. به همین دلیل در این مقاله ابعاد کلی پماد پیروکسیکام، تداخلات دارویی آن و اینکه چه مقدار به صورت موضعی روی پوست استفاده شود، می‌پردازد.

پیروکسیکام را می‌توان از طریق خوراکی به شکل قرص و کپسول نیز مصرف کرد، اگرچه داروهای دیگر معمولا به آن ترجیح داده می‌شوند.

هنگامی که پیروکسیکام به صورت ژل روی پوست استفاده می‌شود، به جای اینکه روی تمام بدن اثر بگذارد، فقط در ناحیه‌ای که آن را استفاده کرده‌اید، کار می‌کند. جذب پوست شده و سپس به قسمت‌هایی از بدن که در آن التهاب وجود دارد (مثلا عضله) حرکت می‌کند.

استفاده از ژل موضعی به این معنی است که مقدار کل پماد پیروکسیکام در بدن شما کم می‌ماند. این به نوبه خود یعنی احتمال بروز عوارض جانبی دارو بسیار کمتر است. ضد التهاب‌های موضعی مانند پماد پیروکسیکام برای بزرگسالان تجویز می‌شود. آن‌ها معمولا برای استفاده کودکان گزینه مناسبی به حساب نمی‌آیند.

سوالات متداول