زانو درد مزمن؛ علت، روش‌های تشخیص و درمان

درد مفاصل به هر شکلی آزاردهنده است، اما زمانی که مزمن شود، می‌تواند ناتوان‌کننده هم باشد. زانو درد مزمن که به تورم یا حساسیت طولانی‌مدت در یک یا هر دو زانو اشاره دارد، می‌تواند ساده‌ترین کارها را با مشکل مواجه کند. انجام همه کارها در فرد مبتلا به زانو درد مزمن، از پیاده‌روی گرفته تا نشستن می‌تواند دردناک باشد و در‌صورتی‌که درمان صورت نگیرد، وضعیت به‌مرور بدتر هم خواهد شد.

مفاصل زانو قوی‌ترین و درعین‌حال آسیب‌پذیرترین مفاصل بدن هستند. بسیاری از شرایط می‌توانند موجب زانو درد مزمن شوند که در ادامه این مطلب از ژین طب به معرفی علل، روش‌های تشخیص و درمان آن خواهیم پرداخت.

علت زانو درد مزمن چیست؟

زانو مفصلی است که در آن استخوان ران، ساق پا و کاسه زانو به هم متصل شده و غضروف، رباط‌ها، منیسک‌ها و تاندون‌ها را درگیر می‌کند. غضروف یک ماده لغزنده در انتهای استخوان‌های زانو است که به استخوان‌ها اجازه می‌دهد تا زمانی که پا خم و صاف می‌شود، روی یکدیگر مالش یا عبور کنند. منیسک‌ها به‌عنوان بالشتک بین استخوان ران و درشت‌نی عمل می‌کنند.

رباط‌ها استخوان‌ها را در کنار هم نگه می‌دارند و به زانو ثبات می‌دهند. آسیب به رباط‌ها می‌تواند ناشی از استفاده بیش از حد همانند ورزش یا در اثر آسیب تروماتیک باشد. تاندون‌ها بافت‌های هم‌بند هستند که ماهیچه‌های پا را به استخوان‌هایی که کنترل می‌کنند، متصل خواهند کرد. وقتی همه این بخش‌ها با هم کار می‌کنند، زانو همان‌طور که باید عمل می‌کند و فرد می‌تواند آزادانه به اطراف حرکت نماید، در غیر این صورت، زانو درد ایجاد می‌شود.

زانو درد موقت با زانو درد مزمن متفاوت است. بسیاری از افراد در اثر آسیب یا تصادف دچار درد موقت زانو می‌شوند، اما زانو درد مزمن ممکن است به دلایل مختلفی ایجاد شود. در ادامه با دلایل ایجاد زانو درد مزمن آشنا می‌شویم.

تروما، زخم های تصادفی زانو

افتادن از ارتفاع، ضربه مستقیم به‌زانو، تغییر جهت ناگهانی یا انجام حرکات مکرر در حین تمرینات ورزشی، همگی از علل آسیب‌های ضربه‌ای به زانو هستند. آسیب به زانو می‌تواند منجر به دررفتگی کاسه زانو، شکستگی کاسه زانو، استخوان ران یا درشت‌نی، پارگی رباط و پارگی منیسک شود. در‌صورتی‌که فرد قبل یا بعد از ورزش، بدن خود را گرم نکند یا بیش از حد به زانوهای خود فشار وارد نماید، بیشتر در معرض آسیب قرار خواهد گرفت.

توجه داشته باشید که تصادفات، زمین‌خوردن و فعالیت‌های بدنی شدید از علل شایع آسیب تروماتیک زانو هستند که می‌توانند زانو را تحت‌فشار شدید قرار داده و منجر به زانو درد مزمن شوند.

فشار روی زانو و لزوم کاهش وزن

چاقی و اضافه‌وزن از عوامل اصلی زانو درد مزمن هستند. اضافه‌وزن فشار زیادی به مفاصل زانو، به‌ویژه هنگام فعالیت‌هایی همانند راه‌رفتن، دویدن یا بالارفتن از پله‌ها وارد می‌کند. این امر می‌تواند منجر به ساییدگی غضروف، التهاب و آرتروز شود. علاوه بر این، چاقی می‌تواند موجب التهاب در سراسر بدن شود که با زانو درد مزمن و سایر مشکلات مفصلی همراه است.

نقرس و ایجاد التهاب دردناک

نقرس یک اختلال متابولیک است. افراد مبتلا به نقرس ممکن است زانو درد را تجربه کنند، زیرا نقرس موجب ایجاد کریستال‌های اسید‌‎اوریک در مفاصل می‌شود و نتیجه آن می‌تواند التهاب دردناک باشد. این وضعیت بر نحوه حرکت زانو هم تأثیر گذاشته و موجب درد مزمن زانو می‌شود.

بیماری دژنراتیو

دژنراتیو یا استئوآرتریت یک بیماری مزمن شایع مفاصل است. این بیماری در اثر ساییدگی و پارگی مفاصل در طول زمان ایجاد می‌شود. علائم شایع این وضعیت درد مزمن زانو و سفتی پس از استراحت طولانی است، البته زانوها ممکن است پس از فعالیت طولانی‌مدت متورم هم شوند.

پوکی استخوان

پوکی‌استخوان یکی دیگر از اختلالات شایع است. در پوکی‌استخوان، استخوان نازک‌تر شده و در نتیجه غضروف و بافت‌های متصل زانو آسیب می‌بینند و این شرایط می‌تواند احتمال شکستگی را بیشتر کند. از‌این‌رو پوکی‌استخوان می‌تواند یکی دیگر از دلایل زانو درد مزمن باشد.

عفونت باکتریایی

عفونت‌های باکتریایی همانند سلولیت می‌توانند موجب درد ناگهانی زانو شوند. سلولیت زمانی اتفاق می‌افتد که باکتری‌هایی که به طور معمول روی سطح پوست هستند، به زیر سطح محافظ پوست راه پیدا می‌کنند. سلولیت در صورت عدم درمان می‌تواند موجب عفونت در مفصل و در نتیجه قرمزی، تورم، درد و سفتی شده و به‌مرور زانو درد مزمن را ایجاد کند.

علل خود التهابی، حمله بدن به خودش

آرتریت روماتوئید شایع ترین اختلال بافت هم‌بند است که موجب درد زانو می‌شود. این وضعیت یک بیماری خود التهابی بوده که در آن سیستم ایمنی بدن به بافت‌های خود حمله می‌کند. در مورد زانو درد، آرتریت روماتوئید به بافت‌های زانو حمله می‌کند. علائم این بیماری شامل درد، التهاب مفاصل، خستگی، تب و کاهش اشتها است.

تاندونیت

تاندونیت یکی دیگر از دلایل زانو درد مزمن است. این وضعیت به طور معمول منجر به درد در قسمت جلوی زانو شده و با ادامه حرکت بدتر خواهد شد. تاندونیت به التهاب تاندون‌ها اشاره دارد و در اثر استفاده بیش از حد، حرکات تکراری، آسیب‌دیدگی یا بیماری‌های التهابی همانند آرتریت روماتوئید ایجاد می‌شود.

کیست بیکر

مایعی در زانو وجود دارد که به روان‌شدن آن کمک کرده و موجب می‌شود که زانو به‌راحتی و بدون درد خم شود. هنگامی که این مایع جمع شود، می‌تواند کیست بیکر را تشکیل دهد که موجب درد مزمن زانو خواهد شد. کیست بیکر معمولاً به‌خودی‌خود درد ندارد، اما می‌تواند در هنگام خم‌شدن یا صاف‌کردن زانو، درد ایجاد کند.

بورسیت، فعالیت بیش از حد زانو

هنگامی که از زانو بیش از حد کار بکشید و به آن استراحت ندهید، ممکن است ملتهب شده و منجر به بروز بورسیت شود. بورسیت می‌تواند به علت آسیب‌دیدگی زانو هم رخ دهد. این عارضه در افراد مسن، ورزشکاران و افرادی که شغل‌هایی دارند که مستلزم زانوزدن یا خم‌شدن مکرر زانو هستند، شایع‌تر خواهد بود. از‌این‌رو یکی از دلایل زانو درد مزمن، بورسیت به شمار می‌رود.

کندرومالاسی کشکک

کندرومالاسی کشکک که به آن سندرم پاتلوفمورال هم می‌گویند، زمانی رخ می‌دهد که غضروف زیر کاسه زانو آسیب‌دیده باشد. غضروف یک بافت صاف و لاستیکی است که به سطوح استخوان در مفصل کمک می‌کند تا به‌آرامی روی یکدیگر حرکت کنند. اگر غضروف آسیب ببیند، می‌تواند موجب التهاب، خشکی و درد شود.

استئوسارکوم

نوعی سرطان استخوان است که اغلب در زانو اتفاق می‌افتد و دومین نوع شایع سرطان استخوان محسوب می‌شود. درد شایع‌ترین علامت استئوسارکوم است. این درد معمولاً مبهم بوده و با گذشت زمان بدتر می‌شود. زانو درد مزمن ناشی از این سرطان ممکن است در ابتدا فقط با فعالیت بدتر شود، اما به‌مرور ممکن است حتی در هنگام استراحت هم وجود داشته باشد.

تفاوت درد مزمن و حاد

درد بدن به شما هشدار یک بیماری یا ناهنجاری را می‌دهد، به همین دلیل است که معمولاً به‌سرعت بروز می‌کند و در نهایت از بین می‌رود. درد ناشی از ضربه‌زدن به انگشت پا یا بهبودی ناشی از جراحی هر دو نمونه‌ای از دردهای حاد هستند، زیرا بیشتر از چند ماه طول نمی‌کشند. در بسیاری از موارد، با ناپدیدشدن علت، درد کاهش‌یافته و از بین می‌رود.

از طرف دیگر، درد مزمن بدون مداخله پزشکی از بین نمی‌رود. بااین‌حال، درد مزمن هم ممکن است رخ دهد، حتی اگر علت اولیه درد بهبود یابد یا ناپدید شود، زیرا سیگنال‌های درد برای مدت طولانی فعال می‌مانند. معمولاً درد حاد زودگذر است و اغلب با گذشت زمان از بین می‌رود. از سوی دیگر، درد مزمن نتیجه یک حادثه مهم منحصربه‌فرد است و به‌ندرت خودبه‌خود از بین می‌رود و نیاز به درمان دارد.

نحوه تشخیص زانو درد مزمن

هر علت احتمالی زانو درد مزمن نیاز به آزمایش‌های تشخیصی متفاوتی دارد. این موارد شامل آزمایش خون، معاینه فیزیکی، اشعه ایکس، سی‌تی‌اسکن یا ام‌آرآی و سایر آزمایش‌های تصویربرداری است. پزشک حتی ممکن است از شما بخواهد تا زانوی خود را خم کنید که بتواند محل دقیق درد را پیدا کند. شما باید به توصیه پزشک آزمایش‌های لازم را انجام دهید تا ببینید چه چیزی موجب درد مزمن زانوی شما می‌شود.

چه عواملی می‌توانند درد مزمن زانو را بدتر کنند؟

عواملی که ممکن است درد مزمن زانو را بدتر کنند، شامل موارد زیر می‌شوند:

• صدمات وارده به ساختار زانو
• رگ‌به‌رگ شدن و کشیدگی
• استفاده بیش از حد از زانو و فشارآوردن به آن
• عفونت
• وضعیت و فرم بد هنگام انجام فعالیت بدنی
• گرم‌نکردن یا سردنکردن قبل یا بعد از فعالیت بدنی
• کشش نامناسب عضلات

روش‌های درمان زانو درد مزمن

استفاده از کمپرس یخ، پوشیدن کفش‌های مناسب، عدم ایستادن به مدت طولانی، استراحت‌کردن و نخوابیدن به پهلو می‌تواند تا حدی درد زانو را کاهش دهد، اما برای درمان کامل باید علت اصلی تشخیص‌داده‌شده و درمان شود. پزشک باتوجه‌به علت بروز زانو درد مزمن ممکن است موارد زیر را توصیه کند:

• داروهای مسکن
• فیزیوتراپی
• تزریق کورتیکواستروئیدها، اسید هیالورونیک و پلاسمای غنی از پلاکت
• برنامه ورزشی
• استراحت دادن به زانو
• استفاده از زانوبند
• عمل جراحی

مراقبت از بدن و انتخاب شیوه زندگی سالم اغلب می‌تواند به کاهش خطر زانو درد مزمن کمک کند. از طرفی کاهش مصرف الکل، ترک سیگار، حفظ وزن سالم، ورزش‌کردن، پیاده‌روی، شناکردن و دوچرخه‌سواری می‌تواند تا حدودی خطر زانو درد مزمن را کاهش دهد.

پرسش های شما