ورزش تنگی کانال نخاعی درمانی کم هزینه و موثر
ورزش تنگی کانال نخاعی اولین خط درمان برای این عارضه به شمار می‌آید اما آیا می‌توان دردهای ناشی از تنگی کانال نخاعی را با ورزش درمان کرد؟ در ادامه ابتدا به چیستی این عارضه و سپس به تاثیر ورزش بر تسکین دردهای ناشی از آن می‌پردازیم.
زمانی که ستون فقرات دچار تنگی کانال نخاعی می‌شود در واقع فضای بین ستون فقرات باریک شده و بر اعصابی که از طریق ستون فقرات حرکت می‌کنند فشار وارد می‌شود.
تنگی کانال نخاعی اغلب در ناحیه کمر و گردن رخ می‌دهد. گفتنی است که این عارضه در برخی افراد هیچ علائمی ندارد، اما برخی دیگر احساس درد، سوزن سوزن شدن، بی‌حسی و ضعف عضلانی را تجربه می‌کنند. این علائم می‌تواند در طول زمان نیز بدتر شود.
این عارضه درمان‌های متفاوتی دارد که یکی از آن‌ها ورزش تنگی کانال نخاعی است. در ادامه این مطلب از مجله پزشکی ژین طب قصد داریم مطالبی را تحت عنوان انواع درمان و ورزش تنگی نخاعی بیان کنیم. با ما همراه شوید.
نگاهی سریع به مقاله ورزش تنگی کانال نخاعی
- احتمال دارد تنگی کانال نخاعی باعث کاهش حس یا بی‌حسی کامل در بازو، پا یا سایر نواحی بدن شود
- تنگی نخاعی معمولا در افراد 50 ساله یا بالاتر رخ می‌دهد
- درمان تنگی کانال نخاعی با مصرف دارو بهبود می‌یابد
- ورزش تنگی کانال نخاعی بهترین روش برای رفع این بیماری است
تنگی کانال نخاعی چیست؟
تنگی ستون فقرات زمانی اتفاق می‌افتد که یک یا چند روزنه استخوانی (فورامینا) در ستون فقرات شروع به باریک شدن کرده و فضا را برای اعصاب کاهش می‌دهد. این فرآیند می‌تواند در کانال نخاعی (جایی که نخاع به سمت پایین می‌رود) یا در سوراخ‌های بین مهره‌ای که اعصاب نخاعی از کانال نخاعی خارج می‌شوند، رخ دهد.
بسته به محل و میزان باریک شدن در طول زمان، یک عصب نخاعی یا نخاع می‌تواند فشرده شده و باعث درد، سوزن سوزن شدن، بی‌حسی و یا ضعف شود.
علائم و نشانه‌های تنگی نخاعی
تنگی کانال نخاعی می‌تواند از فردی به فرد دیگر بسیار متفاوت باشد. علائم و نشانه‌ها شامل یک یا چند مورد از موارد زیر می‌شود:
- احساس درد مبهم و محدود به گردن یا کمر که گاهی شبیه به شوک الکتریکی است و به بازو یا پاها می‌رسد. درد می‌تواند در طول زمان متفاوت باشد و احتمالا در طول فعالیت‌های خاص تشدید می‌شود. در بعضی مواقع درد بیشتر به صورت احساس سوزن سوزن شدن است
- احتمال دارد کاهش حس یا بی‌حسی کامل در بازو، پا یا سایر نواحی بدن رخ دهد
- ضعف، کاهش قدرت یا مشکلات هماهنگی در بازو، پا یا سایر قسمت‌های بدن تجربه می‌شود
- فشردگی شدید طناب نخاعی یا دم اسبی (ریشه‌های عصبی که زیر طناب نخاعی قرار دارند) می‌تواند منجر به اختلال عملکرد روده یا مثانه شود
- این نیز گفتنی است که تنگی ستون فقرات همیشه باعث درد نمی‌شود
علل شایع تنگی کانال نخاعی چیست؟
تنگی کانال نخاعی معمولا توسط یک یا چند عامل زیر ایجاد می‌شود:
آرتروز ستون فقرات
هنگامی که غضروف صاف پوشاننده مفاصل فاست (که پشت مهره‌های مجاور را به هم متصل می‌کند) شروع به شکستن می‌کند، استخوان‌ها دچار ساییدگی روی یکدیگر می‌شوند.
این فرآیند در نهایت منجر به تشکیل رشد غیرطبیعی استخوان خواهد شد که استئوفیت یا خار استخوانی نامیده می‌شود. التهاب حاصله و تشکیل استئوفیت می‌تواند به باریک شدن سوراخ‌ها کمک کند. (فرآیند مشابهی مسئول آرتروز است که منجر به بزرگ شدن بند انگشتان دست می‌شود.)
بیماری دژنراتیو دیسک
هنگامی که دیسک‌ها آب خود را از دست می‌دهند و شروع به صاف شدن می‌کنند، سوراخ‌های بین مهره‌ای نیز شروع به باریک شدن می‌کنند. برآمدگی دیسک نیز می‌تواند فشار به داخل کانال نخاعی را در پی داشته باشد. انحطاط دیسک همچنین می‌تواند فشار بیشتری بر مفاصل فاست وارد کند و انحطاط آن‌ها را نیز تسریع کند.
ضخیم شدن یا کمانش رباط
رباط‌های کانال نخاعی می‌توانند استخوانی شوند، به این معنا که ضخیم شده و به بافت استخوانی تبدیل شوند. از این رو ممکن است به نخاع یا اعصاب نخاعی مجاور حمله کنند. برخی از رباط‌ها نیز احتمالا با پیشرفت انحطاط ستون فقرات، مستعد کمانش به داخل کانال نخاعی خواهند شد. عوامل دیگری مانند تغییر شکل ستون فقرات یا رشد کیست نیز ممکن است در ایجاد تنگی ستون فقرات نقش داشته باشند.
تنگی نخاعی در چه سنی رخ می‌دهد و چه مقدار طول می‌کشد؟
باریک شدن روزنه‌ها در ستون فقرات معمولا در طول زمان به عنوان بخشی از روند پیری ایجاد می‌شود. در حالی که تنگی نخاعی در افراد 50 ساله یا بالاتر رخ می‌دهد، می‌تواند زودتر از موعد و به دلیل آسیب یا به شکل مادرزادی رخ دهد.
تنگی ستون فقرات ممکن است در طول زمان بدتر شود، اما سرعت پیشرفت متغیر است و همیشه علامت یا علائمی ایجاد نمی‌کند. در حالی که برخی از افراد بدتر شدن تدریجی علائم را تجربه نخواهند کرد، برخی دیگر ممکن است متوجه شوند که علائم آن‌ها با فیزیوتراپی، دارو، دوره کوتاه مدت استراحت یا سایر درمان‌های غیر جراحی کاهش می‌یابد.
هنگامی که نقص‌های عصبی، مانند بی‌حسی یا ضعف، با وجود استراحت و درمان‌های غیرجراحی، همچنان بدتر می‌شوند، نیاز به جراحی محرز می‌شود.
زمانی که تصویربرداری و سایر اقدامات تشخیصی نشان می‌دهد که علائم و نشانه‌ها احتمالا با برداشتن فشار عصب نخاعی یا طناب نخاعی برطرف می‌شوند، معمولا جراحی برای تنگی نخاع توصیه خواهد شد. قبل از انتخاب جراحی تنگی نخاعی، مهم است که در مورد خطرات احتمالی و سایر گزینه‌های درمانی با جراح صحبت کنید.
راه‌های درمان تنگی نخاعی چیست؟
تنگی کانال نخاعی باریک شدن کانال ستون فقرات است که بیشتر افراد 50 ساله و بالاتر را تحت تاثیر قرار می‌دهد. هیچ چیز نمی‌تواند آن را درمان کند، اما کارهایی وجود دارد که می‌توانید به تنهایی و با راهنمایی پزشک خود انجام دهید تا از یک زندگی فعال لذت ببرید.
بیشتر پزشکان پیشنهاد می‌کنند که افراد قبل از اینکه به سراغ جراحی بروند، ورزش تنگی کانال نخاعی و داروهای بدون نسخه را امتحان کنند.
تمرینات تنگی کانال نخاعی
افرادی که اضافه وزن دارند، ورزش تنگی کانال نخاعی همراه با عادات غذایی خوب می‌تواند کمک کند تا لاغر شوند. این کار فشار روی ستون فقرات را کاهش می‌دهد. حتی افرادی که تصمیم به جراحی دارند، ورزش تنگی کانال نخاعی بعد از عمل نیز می‌تواند بهبودی را افزایش دهد.
ورزش تنگی کانال نخاعی می‌تواند بهبودی را میسر کند و موارد زیر را به وجود آورد:
- به دست آوردن انعطاف‌پذیری: تمرینات کششی و ورزش تنگی کانال نخاعی می‌تواند به کاهش درد کمک کند و نگه داشتن و حرکت دادن گردن و ستون فقرات را آسان کند
- تقویت عضلات: مجموعه‌ای از تمرینات به نام تمرینات تثبیت کننده می‌تواند به ساخت عضلاتی که از گردن حمایت می‌کنند کمک کند و به آن‌ها تعادل بهتری بدهد. مانند: حرکات کششی، این‌ها تمرینات ساده‌ای هستند که می‌توان بدون هیچ وسیله خاصی در خانه انجام داد
- برخورداری از تناسب اندام: تمرینات هوازی، آن‌هایی که ضربان قلب و تنفس را بالا می‌برند، مواد شیمیایی به نام اندورفین ترشح می‌کنند که می‌تواند درد را کاهش دهد. نمونه‌هایی از ورزش‌های هوازی شامل دوچرخه سواری یا شنا است
گاهی اوقات، می‌توان برای سهولت در ورزش کردن، از کرست یا بریس دور شکم استفاده کرد. با این حال در صورت استفاده بیش از حد از آن‌ها، می‌توانند نتیجه معکوس داشته باشند و باعث ضعیف شدن عضلات شوند.
چند ورزش تنگی کانال نخاعی
یکی از مهمترین کارهایی که در صورت ابتلا به تنگی کانال نخاعی باید انجام داد پیروی از یک برنامه منظم ورزش تنگی کانال نخاعی است.
ورزش تنگی کانال نخاعی باید بر تغییر موقعیت ستون فقرات تمرکز کند تا فشار بر روی اعصاب ستون فقرات کاهش یابد. پیروی از یک برنامه ورزشی منظم می‌تواند درد را کاهش داده یا از بین ببرد و توانایی فرد را برای راه رفتن بدون درد بهبود بخشد.
در ادامه یک برنامه ورزشی خانگی که فزیوتراپیست‌ها تجویز می‌کنند را معرفی خواهیم کرد.
این نکته نیز قابل ذکر است که قبل از شروع هر برنامه ورزشی تنگی کانال نخاعی، باید حتما با پزشک مشورت کرد تا مطمئن شد که ورزش برای شرایط خاص بی‌خطر است. چند مورد ورزش تنگی کانال نخاعی عبارتند از:
اکستنشن پایدار کمر
این نظریه وجود دارد که این وضعیت به آرامی به دیسک‌های نرم کمر فشار می‌آورد و آن‌ها را از کانال نخاعی دور می‌کند. این کار می‌تواند به اعصاب کمر فضای بیشتری بدهد.
برای انجام تمرین:
- بایستید و پاها را به اندازه عرض شانه باز کنید
- پشت خود را بگیرید و به سمت عقب خم شوید
- این موقعیت را حدود 60 ثانیه حفظ کنید
در بعضی مواقع این وضعیت باعث افزایش کمردرد، پا درد یا گزگز می‌شود. در برخی افراد علائم در عرض 60 ثانیه کاهش می‌یابد. اگر اکستنشن مداوم کمر باعث افزایش علائم شما می‌شود که در عرض 60 ثانیه یا بیشتر از بین نمی‌رود، برای شما مناسب نیست و باید آن را از برنامه ورزشی خانگی خود حذف کنید.
فلکشن کمر دراز کش
برای شروع تمرین فلکشن کمر تنگی نخاعی خود، این ورزش را در حالت درازکش انجام دهید.
برای انجام تمرین:
- به پشت دراز بکشید و زانوهای خود را خم کنید
- به آرامی زانوهای خود را به سمت قفسه سینه خود بیاورید و با دستان خود آن‌ها را بگیرید
- این وضعیت توپی شده را به مدت 2 ثانیه نگه دارید
- زانوهای خود را به حالت اولیه رها کنید
- خم شدن کمر را در حالت دراز کشیدن 10 مرتبه انجام دهید و سپس به تمرین بعدی بروید
فلکشن کمر نشسته
هنگامی که خم شدن کمر را در حالت خوابیده به پشت انجام دادید، زمان آن است که تمرین ورزش تنگی کانال نخاعی خود را در حالت نشسته انجام دهید. برای انجام فلکشن کمر در حالت نشسته:
برای انجام تمرین:
- روی یک صندلی محکم بنشینید و هر دو پا را روی زمین بگذارید
- به آرامی خود را به جلو خم کنید و به سمت زمین برسید
- حالت کاملا خم شده را به مدت 2 ثانیه نگه دارید. اگر نیاز به اضافه کردن فشار بیش از حد دارید، قوزک پاهای خود را بگیرید و به آرامی بکشید
- پس از 2 ثانیه نگه داشتن وضعیت، رها کرده و به حالت نشسته کامل و عمودی برگردید
- تمرین خم شدن کمر نشسته را برای 10 مرتبه تکرار کنید و سپس به تمرین بعدی بروید
خم شدن کمر ایستاده
خم شدن کمر ایستاده یک تمرین عالی برای درمان تنگی ستون فقرات است. برای انجام تمرین:
برای انجام تمرین:
- بایستید و پاهای خود را از هم باز کنید
- به آرامی خود را به جلو خم کنید و به سمت زمین برسید
- وقتی کاملا خم شدید، 2 تا 3 ثانیه در همان حالت بمانید
- به آرامی به حالت ایستاده عمودی برگردید
- تمرین را 10 مرتبه تکرار کنید
این تمرین می‌تواند کمک ویژه‌ای برای از بین بردن کمردرد و درد پا که ممکن است در حین پیاده روی ظاهر شود، باشد. هر زمان که هنگام راه رفتن احساس کردید کمردرد یا گزگز ساق پای شما افزایش یافته است، به سادگی خود را چند بار به جلو خم کنید تا علائم کاهش یابد.
تمرین شیب لگن
اگر تنگی کانال نخاعی دارید، ممکن است از تقویت هسته برای کمک به بهبود عملکرد عضلاتی که ستون فقرات را پشتیبانی می‌کنند بهره ببرید. شیب لگنی خلفی یک تمرین عالی است که عضلات شکم و لگن را همراه با ستون فقرات خم می‌کند.
برای انجام تمرین:
- به پشت دراز بکشید و زانوهای خود را خم کنید
- به آرامی لگن خود را به سمت بالا بیاورید، انگار که ستون فقرات خود را صاف می‌کنید. به مدت سه ثانیه در این حالت بمانید
- به آرامی به موقعیت قبل بازگردید
- لازم است که این تمرین را 10 بار تکرار کنید
گاهی اوقات، در صورت تنگی کانال نخاعی، تقویت عضلات لگن می‌تواند به منظور کمک به بهبود توانایی راه رفتن باشد. با بلند کردن پاها به شکل مستقیم شروع کنید و سپس به تمرینات تقویتی پیشرفته لگن بروید. (فیزیوتراپ می‌تواند به شما کمک کند تصمیم بگیرید کدام تمرینات برای شرایط خاص شما بهترین هستند.)
ورزش هوازی
تنگی ستون فقرات کمری یک بیماری پیشرونده است که به تدریج ظاهر می‌شود. ممکن است متوجه شوید که از زمان شروع علائم، به آرامی سطح فعالیت خود را کاهش داده‌اید. این کاهش فعالیت ممکن است بر سطح کلی آمادگی تمرینات هوازی شما تاثیر بگذارد.
هنگامی که علائم تنگی نخاعی شما تحت کنترل قرار گرفت، می‌توانید ورزش هوازی را در برنامه روزانه خود بگنجانید. پیاده روی همیشه ایده خوبی برای افراد مبتلا به کمردرد است.
اگر علائم شما مانع از راه رفتن شما در هر مسافتی می‌شود، می‌توانید دوچرخه سواری را برای کمک به بهبود سطح آمادگی قلبی-تنفسی خود در نظر بگیرید. دوچرخه سواری انتخاب خوبی است، زیرا هنگام دوچرخه سواری می‌نشینید و این امر ستون فقرات شما را در وضعیت خمیده مناسب تنگی قرار می‌دهد.
فیزیوتراپی برای تنگی کانال نخاعی
یک برنامه فیزیوتراپی می‌تواند تا حد زیادی به کاهش علائم تنگی کانال نخاعی و همچنین به موارد زیر کمک کند:
- انعطاف‌پذیری
- تعادل
- تحمل
یک مطالعه نشان داد که یک برنامه فیزیوتراپی رسمی به اندازه جراحی برای بهبود عملکرد روزمره خوب است. در آن مطالعه، افراد ورزش تنگی کانال نخاعی مانند: خم شدن، کج شدن لگن، اسکات ایستاده و سایر تمرینات را انجام دادند.
داروهای تنگی نخاعی
تنگی کانال نخاع معمولا با دارو بدون نسخه یا با نسخه درمان می‌شود.
- داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs) درد و التهاب را کاهش می‌دهند. نمونه‌هایی از NSAIDهای بدون نسخه شامل آسپرین، ناپروکسن و ایبوپروفن است
- مسکن‌ها به تسکین درد کمک می‌کنند، اما بر التهاب تاثیر نمی‌گذارند. استامینوفن (تیلنول) یک مسکن رایج است که برای تنگی کانال نخاعی استفاده می‌شود
- داروهای ضد افسردگی: برخی از انواع آن‌ها می‌توانند به درد مزمن کمک کنند. آمی تریپتیلین رایج‌ترین آن‌ها است
- داروهای ضد تشنج: این داروها را برای کمک به درد ناشی از اعصاب آسیب دیده تجویز می‌کنند
اگر هیچ یک از این داروهای ذکر شده کمکی نکند، ممکن است پزشک داروی قوی‌تر مانند مواد افیونی را تجویز کند. این داروها می‌توانند دوره‌های کوتاهی از درد را تسکین دهند، اما مصرف آن‌ها برای مدت طولانی خطرناک است، زیرا می‌توانند اعتیادآور باشند و عوارض دیگری برای سلامتی ایجاد کنند.
عوارض جانبی داروهای تنگی کانال نخاعی چیست؟
- همه داروها حتی داروهای بدون نسخه، می‌توانند عوارض جانبی داشته باشند. بسیاری از NSAIDها می‌توانند باعث زخم و سایر مشکلات معده شوند
- مصرف این نوع داروها به ویژه در میان افراد مسن می‌تواند احتمال حملات قلبی و سکته مغزی را افزایش دهند. همچنین امکان دارد با داروهای دیگر تداخل داشته باشند
- داروهای ضد افسردگی می‌توانند فرد را خواب آلود کنند، بنابراین بهتر است آن‌ها قبل از خواب مصرف شوند. سایر عوارض جانبی احتمالی عبارتند از: تاری دید، یبوست، خشکی دهان، سبکی سر، مشکلات ادرار کردن، افزایش یا کاهش وزن، تعریق و مشکلات جنسی
- داروهای ضد تشنج نیز می‌توانند عوارض جانبی مانند: خواب‌آلودگی، سرگیجه یا گیجی، تورم در پاها و ساق‌ها یا مشکلات کلیوی داشته باشند اما دوزهای کم این دارو عوارض چندانی ندارند. در برخی موارد این داروها می‌توانند گاه به گاه افکار خودکشی را در افراد ایجاد کنند
- توصیه می‌شود همیشه قبل از مصرف هر دارویی، حتی داروهایی که نیاز به نسخه ندارند، با پزشک مشورت شود
تزریق برای تنگی نخاع
بعضی از تزریقات اثر مشابه بسیاری از داروها را دارند. پزشکان از دو نوع اساسی برای تنگی نخاع استفاده می‌کنند:
- کورتیکواستروئیدها را می‌توان مستقیما در ناحیه اطراف نخاع تزریق کرد. به این عمل تزریق اپیدورال می‌گویند. مانند NSAIDها، استروئیدها بر التهاب و درد اثر می‌گذارند. معمولا یک متخصص بیهوشی یا متخصص دیگر تزریق را انجام می‌دهد
- بلوک‌های عصبی داروهای بی‌حس کننده‌ای هستند که در نزدیکی اعصاب آسیب دیده تزریق می‌شوند. واکنش افراد به این تزریق‌ها متفاوت است. برخی افراد برای مدتی طولانی، برخی دیگر برای مدتی کوتاه و عدهای اصلا تسکین نمی‌یابند
روش رفع فشار برای تنگی نخاعی
این روش که رفع فشار کمری با هدایت تصویر از راه پوست (PILD) نام دارد، بخشی از رباط را که ضخیم‌تر شده است، برمی‌دارد. این کار از تاثیر رباط بر ریشه عصبی جلوگیری و فضای کانال نخاعی را آزاد می‌کند.
لازم نیست برای PILD بخوابید، بنابراین ممکن است گزینه‌ای برای افرادی باشد که به دلیل سایر مسائل پزشکی نمی‌توانند عمل جراحی انجام دهند.
درمان‌های جایگزین برای تنگی نخاع
دو درمان جایگزین رایج عبارتند از طب سوزنی و درمان کایروپراکتیک.
- طب سوزنی: این یک روش سنتی چینی است که در آن فردی سوزن‌های ریز و انعطاف‌پذیر را به داخل بدن فرد فرو می‌کند یا برای کاهش درد به قسمت‌های خاصی از بدن فشار می‌آورد
- مراقبت‌های کایروپراکتیک: کایروپراکتیک‌ها سعی می‌کنند ستون فقرات را برای کاهش درد و بهبود حرکت تنظیم کنند. برخی نیز از کشش استفاده می‌کنند که شامل کشیدن استخوان‌ها از هم می‌شود تا فضای بیشتری برای اعصاب ایجاد کند. اگرچه شواهد علمی زیادی برای این موضوع وجود ندارد اما برخی افراد می‌گویند که کشش به آن‌ها کمک می‌کند
یادداشت پایانی
ورزش تنگی کانال نخاعی یکی از روش‌های درمان این بیماری پیشرونده است. گفتنی است که علائم بسته به محل تنگی و اینکه کدام اعصاب تحت تاثیر قرار می‌گیرند متفاوت است.
بی‌حسی یا گزگز در دست، بازو، پا یا ساق پا، ضعف در دست، بازو، پا یا ساق پا، مشکلات راه رفتن و تعادل، گردن درد و در موارد شدید بروز اختلال عملکرد روده یا مثانه (فوریت ادرار و بی اختیاری) از جمله علائم تنگی کانال نخاعی است. این علائم معمولا با مصرف دارو و پیگیری جلسات فیزیوتراپی و انجام ورزش تنگی کانال نخاعی برطرف می‌شوند. با این حال عدهای هستند که بر اثر این عارضه نیاز به انجام عمل جراحی پیدا می‌کنند.
در این نوشتار سعی کردیم مطالبی را در ارتباط با ورزش تنگی کانال نخاعی عنوان کنیم. امیدواریم مفید واقع شده باشد.
