جراحی استخوان اضافی زانو، عمل کم تهاجمی آرتروسکوپی زانو

جراحی استخوان اضافی زانو، در موارد شدید خار زانو،  انجام می‌شود. این جراحی شامل برداشتن یا تغییر شکل خار زانو می‌شود. خار استخوانی، که به آن استئوفیت نیز گفته می‌شود، برآمدگی استخوان در مفاصل است که به دلیل افزایش فشار ناشی از کمبود غضروف بین استخوان‌ها ایجاد خواهد شد. استخوان اضافی در داخل زانو باعث درد و محدودیت تحرک مفصل می‌شود و در فعالیت‌های روزمره اختلال ایجاد می‌کند.

درمان این حالت معمولاً با استفاده از روش‌های غیرجراحی مانند استراحت، فیزیوتراپی، داروها و تغییرات در سبک زندگی آغاز می‌شود. در صورت عدم پاسخ به درمان‌های غیرجراحی، جراحی استخوان اضافی زانو یا آرتروسکوبی زانو ضرورت پیدا می‌کند. در این مقاله از مجله پزشکی ژین طب به بررسی خار استخوان زانو و درمان آن به وسیله جراحی می‌پردازیم.

استخوان اضافی زانو (osteophyts) چیست؟

استخوان اضافی زانو یا خار استخوانی زائده و برآمدگی‌هایی بر روی استخوان است که در آن بافت اضافی رشد کرده و خار زانو تشکیل می‌شود. این استخوان‌ها سفت هستند اما پیوسته در حال تجدید بوده و رشد می‌کنند. استخوان بافت اضافی را به عنوان راهی برای امتحان و عادی سازی یک عدم تعادل نیروها در یک مفصل تولید می‌کند. این استخوان اضافی به غلط نامگذاری شده است. خارهای استخوان برخلاف نامشان معمولا گرد و صاف هستند.

بیشتر بدانید: آیا آب آوردن زانو خطرناک است؟ ۵ درمان متنوع این عارضه

علت استخوان اضافه در زانو؛ آیا وجود استخوان اضافی مادر‌زادی باشد؟

دلیل بروز استخوان اضافه در کشکک زانو هنوز مشخص نشده است، اما برخی از عوامل هستند که در میزان شیوع آن تاثیر دارد. شایع‌ترین دلیل بروز این آسیب مربوط به از بین رفتن غضروف در مفصل زانو است. همان طور که می‌دانید آرتروز زانو جزو بیماری‌هایی است که موجب ساییدگی مفاصل و از بین رفتن آن‌ها می‌شود، بنابراین آرتروز زانو یکی از دلایل ایجاد این بیماری محسوب می‌شود.

از دست رفتن غضروف در مفصل زانو نیز می‌تواند ناشی از آسیب به زانو باشد‌، از جمله پارگی رباط صلیبی قدامی (ACL)، پارگی مینیسک و در رفتگی کشکک (پاتلا) که خطر آسیب غضروف و آرتروز زانو را در آینده افزایش می‌دهد. هر کسی که از مفاصل خود بیش از حد استفاده کند‌، از جمله ورزشکاران‌، افراد نظامی و افرادی که مشاغل سختی دارند، ممکن است در معرض خطر ابتلا به آرتروز باشند. جدا از این موضوع روماتیسم مفصلی نیز در ایجاد این عارضه موثر است، روماتیسم نوعی بیماری خود ایمنی بدن است که سبب آسیب مفصلی در اثر حمله بدن به مفاصل می‌شود.

البته استخوان اضافه در زیر زانو یا خار استخوان زانو که در این بیماران ایجاد می‌شود به اندازه بیماران آرتروز نیست. همچنین گاهی، نقص‌های مادرزادی به دلیل یک بیماری عمومی یا سندرم است که چند بخش از بدن را تحت تأثیر قرار می‌دهد. نقص استخوان اضافی مادرزادی ممکن است ارثی باشد و از طریق خانواده منتقل شود.

آمادگی قبل از جراحی استخوان اضافی زانو

بیماران بالای ۱۸ سال باید رضایت نامه را تحویل بیمارستان دهند. والدین بیماران زیر ۱۸ سال باید فرزند خود را همراهی و رضایت نامه عمل را امضا کنند. بیمار موظف است پزشک را از هر گونه حساسیت دارویی یا غیر آن آگاه کند و داروهای مصرفی خود را به پزشک اطلاع دهد. آمادگی پیش از عمل (در روز انجام آرتروسکوپی) موارد زیر را شامل می‌شود:

• بررسی شرایط بیمار و ارائه توصیه‌های قبل و بعد از عمل
• معاینه جسمی و بررسی سابقه پزشکی گفتگوی پزشک با بیمار در مورد عمل، خطرهای احتمالی و مزایای آن
• امضا رضایت نامه توسط بیمار پس از کسب آگاهی لازم
• مشاوره با متخصص بیهوشی
• ملاقات با متخصص فیزیوتراپی (آموزش تمرین‌های اصلاحی و استفاده از چوب زیر بغل و اندازه کردن زانوبند)

بیشتر بدانید: درمان دررفتگی زانو با روش‌های غیر جراحی و ۳ روش جراحی خاص

جراحی استخوان اضافی زانو چیست؟

جراحی استخوان اضافی زانو با روش‌های کاست کندروسیت اتولوگ، میکروفرکچر زانو یا آرتروسکوپی زانو انجام می‌‌شود.

جراحی استخوان اضافی زانو با روش آرتروسکوپی

آرتروسکوپی یک روش جراحی است که برای تشخیص و درمان مشکلات زانو همچنین زانو درد استفاده می‌شود. در این روش، پزشک با استفاده از یک‌ دستگاه کوچک به نام آرتروسکوپ، یک برش کوچک در پوست روی زانو انجام می‌دهد و سپس آرتروسکوپ را از طریق این برش وارد زانو می‌کند. آرتروسکوپ یک لوله با قطر کمی است که دارای یک دوربین و ابزار جراحی کوچک است. با استفاده از دوربین آرتروسکوپ، پزشک تصاویر زنده از داخل زانو را مشاهده می‌کند و می‌تواند با دقت بیشتری مشکلات زانو را تشخیص دهد و برای انجام عمل جراحی دقیق‌تر  از این اطلاعات استفاده کند. این روش عموماً برای مفاصل مانند زانو، شانه، مچ دست و مچ پا استفاده می‌شود.

بیشتر بدانید: علت زانو درد ناگهانی؛ ۳ هشدار اصلی که همه دردهای زانو را در بر می‌گیرد

جراحی استخوان اضافی زانو با روش میکروفرکچر زانو

این نوع جراحی  یک روش آرتروسکوپی است که برای تحریک جریان خون در داخل و اطراف ناحیه آسیب به منظور تسریع توانایی‌های درمانی طبیعی بدن استفاده می‌شود. خون ما معمولاً همه چیزهایی را که برای کمک به بهبودی ما لازم است را تأمین می‌کند، اما خونی در نزدیکی غضروف وجود ندارد که این روند را بسیار دشوارتر می‌کند. در طول جراحی، سوراخ‌هایی در استخوان ایجاد می‌شود تا خونریزی اتفاق بیافتد. سپس خون لخته‌ای تشکیل می‌دهد که به بافتی به نام فیبرو غضروف تبدیل می‌شود که به اندازه غضروف معمولی مقاوم نیست، اما می‌تواند سوراخ‌های تازه تشکیل شده را برای تسکین درد و حفظ حرکت طبیعی در کل زانو پر کند.

جراحی استخوان اضافه زانو با عمل کاشت کندروسیت اتولوگ

در این روش، از جراحی آرتروسکوپی برای شناسایی مناطق آسیب غضروف و برداشت  سلول‌های غضروف استفاده می‌شود. سلول‌های خود فرد سپس در آزمایشگاه رشد داده شده و در یک روش جداگانه در مفصل کاشته می‌شوند که به یک جراحی باز نیاز است. در واقع هدف اصلی جراحی خار استخوان زانو بهبود علائم مرتبط با خارها، کاهش درد، افزایش حرکت مفصل زانو، و بهبود کیفیت زندگی بیمار است. نوع جراحی و روش درمانی بستگی به وضعیت خار، سن بیمار، و توصیه‌های پزشک دارد.

مراحل جراحی آرتروسکوپی زانو چگونه است؟

در طول جراحی آرتروسکوپی زانو، مراحل زیر عموماً انجام می‌شود:

• بیهوشی: شما قبل از شروع جراحی با یک تیم تخصصی توافق می‌کنید و بیهوش می‌شوید. پزشک بیهوشی شامل استفاده از داروهای مخصوص برای کنترل درد و بیهوشی محلی یا کلی است.
• ایجاد سوراخ‌ها: پزشک با استفاده از چندین سوراخ کوچک (حدود نیم سانتی‌متر) در پوست زانو، آرتروسکوپ را وارد مفصل زانو می‌کند. این سوراخ‌ها به عنوان مسیر برای وارد کردن آرتروسکوپ و سایر ابزارهای جراحی استفاده می‌شوند.
• بررسی مفصل: آرتروسکوپ، یک دوربین کوچک با نورپردازی است که به صورت مستقیم درون مفصل زانو قرار می‌گیرد. این دستگاه به پزشک اجازه می‌دهد تا ساختارهای داخلی مفصل را بررسی کند و مشکلات را تشخیص دهد.
• انجام عملیات: از طریق سوراخ‌های دیگر، ابزارهای جراحی مانند ماشین‌آلات برش، پین‌ها، بردها و لوله‌های جراحی وارد مفصل می‌شوند. با استفاده از این ابزارها، پزشک می‌تواند ترمیم یا درمان کند. به عنوان مثال، از بردها برای برداشتن قطعه شکسته، ترمیم بافت‌های آسیب‌دیده یا حذف ضایعات استفاده می‌شود.
• پایان عملیات و بستن جراحی: پس از انجام عملیات و ترمیم مفصل، سوراخ‌ها با دوخته‌های کوچک بسته می‌شوند و محل جراحی پوشیده و تثبیت می‌شود.
• بازیابی: پس از جراحی، شما به بخش بازیابی منتقل خواهید شد. زمان بازیابی بستگی به نوع عمل، شدت مشکل زانو و سایر عوامل فردی دارد. ممکن است نیاز به فیزیوتراپی، تغییر در رژیم غذایی و فعالیت‌های محدودی داشته باشید.

بیشتر بدانید: مراقبت های بعد از عمل آرتروسکوپی زانو؛ روش هایی برای رسیدن به بهترین نتیجه

اقدامات لازم پس از جراحی استخوان خار زانو

بیمار پس از اتمام جراحی به اتاق ریکاوری منتقل می‌شود و معمولاً یک ساعت در آن اتاق تحت نظر می‌ماند؛ البته مدت ماندن در اتاق ریکاوری به عمل جراحی و نوع بیهوشی بستگی دارد. ممکن است از پانسمان بزرگ، زانوبند یا کمپرس یخ استفاده شود. این جراحی چندان تهاجمی نیست. این عمل در اکثر موارد تنها یک تا دو ساعت طول می‌کشد و بیمار معمولاً همان روز عمل ترخیص می‌شود. بیمار باید در منزل از کمپرس یخ و پانسمان استفاده کند، یخ ورم را کاهش می‌دهد و درد را تسکین می‌دهد.

• خطرات و عوارض جراحی استخوان اضافی زانو: آرتروسکوپی به طور کلی یک روش بی خطر است. اما مانند همه انواع جراحی، خطراتی نیز وجود دارد. کبودی، سفتی و ناراحتی پس از آرتروسکوپی طبیعی است. اینها معمولاً در طی روزها و هفته‌های بعد از عمل بهبود می‌یابند. اما خطرات و عوارض جدی  مرتبط با جراحی آرتروسکوپی زانو شامل عفونت، آسیب عصبی، لخته شدن خون، تورم و سفتی مداوم، حمله قلبی و سکته است.
• لخته شدن خون در یکی از اندام‌ها به نام ترومبوز ورید عمقی (DVT): خطر ایجاد لخته‌های خون پس از آرتروسکوپی زانو در بیمارانی که دارای اختلالات خونی یا مشکلات ژنتیکی هستند که آنها را مستعد لخته شدن می‌کند، افزایش می‌یابد. برای بیمارانی که اختلالات خونی ندارند، این خطر بسیار کم است. برای جلوگیری از لخته شدن خون، داروهای ضد انعقاد یا رقیق کننده‌های خون تجویز می‌شوند. جوراب‌های فشاری و همچنین تمرینات حرکتی و فیزیوتراپی نیز برای جلوگیری از لخته شدن خون حیاتی هستند.
• عفونت داخل مفصل (آرتریت سپتیک): آرتروسکوپی به دلیل انجام برش‌های کوچکی که برای عبور آرتروسکوپ لازم است، خطر عفونت را کاهش می‌دهد. خطر عفونت ناشی از جراحی آرتروسکوپی زانو بسیار کم است و از 0.009 تا 0.4 درصد متغیر است. یک عارضه جدی‌تر پس از عمل، عفونت عمیق در مفصل است. این نوع عفونت نسبت به عفونت‌های سطحی میزان بروز کمتری دارد اما در صورت بروز باعث تب، درد و تورم در مفصل می‌شود.
• خونریزی در داخل مفصل: که اغلب باعث درد شدید و تورم می‌شود
• آسیب به اعصاب نزدیک مفصل: آسیب عصبی ممکن است در طول بخیه زدن منیسک نیز رخ دهد، که باعث بی حسی موقت یا دائمی و برخی از دست دادن حس شود. قبل از موافقت با انجام آرتروسکوپی با جراح خود در مورد خطرات آن مشورت کنید.

بهبودی پس از جراحی استخوان اضافه زیر کشکک زانو

زمان بهبودی پس از آرتروسکوپی به روشی که انجام داده‌اید بستگی دارد. اغلب ممکن است در عرض چند هفته به کار و فعالیت‌های سبک و بدنی بازگردید. فعالیت‌های بدنی سخت تر ممکن است تا چند ماه امکان پذیر نباشد. مثلاً لیفتینگ و ورزش. جراح یا تیم مراقبتی شما به شما اطلاع می‌دهند که احتمالاً چقدر طول می‌کشد تا بهبود یابد و چه فعالیت‌هایی می‌توانید انجام دهید.

فیزیوتراپی بعد از جراحی استخوان  اضافی زانو

شروع فیزیوتراپی پس از جراحی آرتروسکوپی زانو بستگی به نوع و شدت جراحی، توصیه‌های پزشک و عوامل دیگری مانند وضعیت عمومی و بهبود شما دارد. به‌طور کلی، فیزیوتراپی پس از جراحی زانو معمولاً در ۲۴ تا ۴۸ ساعت اولیه آغاز می‌شود. پزشک و یا فیزیوتراپیست شما ممکن است پس از جراحی یک نوبت اولیه فیزیوتراپی را برای شما تعیین کند. هدف اصلی فیزیوتراپی پس از جراحی زانو، بهبود حرکت مفصل زانو، افزایش قدرت عضلات، کاهش التهاب و درد، و بازگرداندن عملکرد طبیعی زانو است. فیزیوتراپیست شما برنامه تمرینات و تکنیک‌های مختلفی را تجویزمی‌کند، از جمله تمرینات تقویت عضلات، تمرینات انعطاف‌پذیری و حرکتی، تمرینات تعادل و استحکام بدن، و تمرینات کشش‌دهی.

سوالات متداول درباره جراحی استخوان اضافی زانو