لیزر درمانی: فواید و کاربرد لیزرتراپی چیست؟
نور از فوتون تشکیل شده است. فوتون‌ها بسته‌های کوچک انرژی نورانی هستند که در قالب موج‌هایی با طول مشخص هستند که به صورت موازی تابیده می‌شوند. این ویژگی کاربردهای متعددی ایجاد کرده است؛ از جمله این موارد می‌توان به کاربردهای متعدد درمانی لیزر اشاره کرد که به آن لیزردرمانی یا لیزرتراپی می‌گویند. لیزردرمانی به روش‌های درمانی گفته می‌شود که طی آن نور لیزر با بسامد و طول مشخص به ارگان‌های بدن وارد می‌شود تا فرآیند متابولیک را در سطح سلولی تحریک کند. نور لیزر که توسط بدن جذب می‌شود وارد پوست و ساختار زیرین آن می‌شود و منجر به افزایش سرعت ترمیم بافت‌ها می‌شود. در ادامه همراه ژین طب باشید تا لیزر درمانی را به طور ویژه بررسی کنیم.
مزایای لیزر درمانی
استفاده از لیزر در درمان بیماری‌ها مزایای متعددی به همراه دارد. برخی از مهم‌ترین مزیت‌های لیزردرمانی شامل موارد زیر است:
- در مصارف پزشکی لیزر این امکان را به پزشک می‌دهد که با دقت بالاتری عمل جراحی را انجام دهد
- به بافت‌های کمتری آسیب برساند.
- لیزرتراپی باعث می‌شود درد و ناراحتی کمتری در بیمار ایجاد شود.
- یک روش غیرتهاجمی محسوب می شود و آسیب به بافت‌های سالم وارد نمی‌شود
- در مقایسه با جراحی به صرفه‌تر است
لیزر درمانی می‌تواند هم برای پزشک معالج و هم برای بیمار مزیت‌هایی به همراه داشته باشد. لیزر از طرفی دقت در انجام جراحی‌ها را افزایش می‌دهد و از سوی دیگر به دلیل عدم آسیب به بافت‌های سالم سرعت ترمیم جای زخم بسیار سریعتر است.
کاربردهای لیزردرمانی
لیزردرمانی برای سلامتی مضر نیست؛ و ریسک درمان با لیزر با ریسک جراحی‌های باز یکسان است. با این حال دوره ریکاوری در لیزردرمانی بسیار سریعتر از روش‌های جراحی باز است. لیزردرمانی برای درمان برخی از بیماری‌ها کاربرد دارد:
- درمان واریس
- عمل جراحی قرنیه چشم
- عمل پروستات
- سنگ کلیه
- دیسک کمر
- دیسک گردن
- برداشتن تومورها
- جراحی زیبایی
- بیماری‌های مفصلی
- رفع چین و پروک
- از بین بردن زگیل
- رفع موی زائد
- رفع اسکار
- بستن و سوزاندن رگ‌های خونی برای جلوگیری از خونریزی
- درمان آب مروارید
- کاهش علائم سرطان
- از بین بردن تتو
کاربردهای لیزر در پزشکی بسیار گسترده است، لیزرتراپی هم در انجام عمل‌های جراحی به عنوان یک روش مکمل و هم در زیباسازی و جوانسازی پوست نقش اساسی دارد.
درمان برخی بیماری‌های شایع با لیزر
اثرات لیزردرمانی با توجه به اهداف انجام لیزر می‌تواند متفاوت باشد:
بیماری های مفاصل: آرتروز، رماتیسم، پوکی استخوان، کمر درد، زانو درد، آسیب‌های ناشی از ضربه، پیچ خوردگی، و اسیب‌های التهابی ناشی از واکنش سیستم ایمنی مانند آرتروئید روماتوئید.
بیماری قلبی عروقی: در درمان بیماری‌های نظیر فشار خون، انسداد عروق، واریس، آمبولی ریه و … باعث گشادی عروق، رگسازی جدید، افزایش گردش خون و افزایش متابولیسم می شود.
بیماری گوش و حلق وبینی: به دلیل دارا بودن اثرات ضدالتهاب، ضددرد، تعادل سیستم ایمنی در درمان سینوزیت، وزوزگوش، عفونت گوش میانی و التهاب لوزه کاربرد دارد.
بیماری زنان و زایمان: در درمان بیماری‌های عفونی دردهای لگن، عفونت واژینال، کیست، دردهای مثانه و …کاربرد دارد.
بیماری‌های گوارشی: زخم معده، زخم اثنی عشر، التهاب پانکراس، یبوست و کولیت و زخم فیشر و شقاق را می‌توان با لیزر درمان کرد.
بیماری های پوستی: لیزر برای ترمیم پوست، جای جوش ، زخم و انواع اسکار کاربرد دارد
بیماری دهان و دندان: از لیزر برای درمان بافت‌های آسیب دیده لثه و حفره دهان استفاده می‌شود. همچنین لیزر می‌تواند با هدف افزایش سرعت ترمیم بافت‌ها و بستن زخم‌های باز استفاده می‌شود.
اثرات لیزردرمانی در زمان استفاده از آن
اثرات لیزر شامل اثرات فتوشیمیایی (تاثیر بر میتوکندریها و فعال کردن زنجیره اکسیداتیو)، فتومکانیکال (در لیزرهای با توان بالا که سبب ایجاد امواج تحریکی روی بافت‌ها می‌شود)، فتوحرارت (در دمای بالای 40-42 اثرات ضدالتهاب ظاهر می شود و باعث مهار درد می شود) در ادامه به برخی از مهم‌ترین این موارد اشاره می‌کنیم:
- لیزردرمانی می‌تواند خواص ضدالتهابی داشته باشد
- لیزردرمانی خواص ضد درد دارد
- می‌تواند روند ترمیم بافت را تسریع ببخشد
- التهاب مفاصل را کاهش می‌دهد
- منجر به افزایش خونرسانی می‌شود
- افزایش سوخت و ساز در سلول‌ها
- افزایش میزان اکسیژن در سلول‌ها
- تولید ATP که همان مولکول حامل انرژی است را افزایش می‌دهد
- جلوگیری از انتقال پیام درد به سیستم عصب مرکزی
- افزایش تولید ترشح هورمون ضد درد
- مسدود کردن مسیر اعصاب
- افزایش تولید هورمون ضد درد
- افزایش تولید کلاژن
- ترمیم اسکار
- بهبود عملکرد سیستم ایمنی
خواص لیزرتراپی به طول موج و قدرت نور بستگی دارد؛ هر قدر قدرت نور بیشتر باشد لیزر به درون بافت‌های عمیق‌تری نفوذ کرده و منجر به ترمیم آنها می‌شود.
انواع روش‌های لیزر تراپی
لیزرتراپی به روش‌های مختلف و با اهداف متفاوتی صورت می‌گیرد. در ادامه به برخی از مهم‌ترین این موارد اشاره می‌کنیم:
- لیزر co2 اغلب برای درمان بیماری‌های پوستی خوش خیم و بدخیم از آن استفاده می‌شود. این روش در درمان چین و چروک، اسکار، زگیل و سایر بیماری‌های پوستی کاربرد دارد.
- لیزر فرکشنال برای لایه برداری‌های سطحی پوست کاربرد دارد.
- لیزر Pulsed-Dye برای برش پوست، از بین بردن زخم، آکنه، واریس و کک و مک استفاده می‌شود.
- لیزر YAG حداقل آسیب به بافت اطراف را دارد و برای درمان چین و چروک نسبتا عمیق استفاده می شود
- لیزر IPL برای جوانسازی، شفاف سازی و رفع موهای زائد کاربرد دارد
لیزرهایی که در فیزیوتراپی از آنها استفاده می‌شود در دو دسته کم توان و پرتوان ارائه می‌شوند. با افزایش طول موج قدرت نفوذ به بافت بیشتر می‌شود و در درمان بافت‌های عمیق‌تر کاربرد دارد.
- لیزر کم توان LT یا سرد: به دلیل طول موج پایین در بازسازی بافت و یا جراحی جزئی به کار می‌رود.
- لیزر پرتوان HPLT: در درمان های عمیق‌تر از آن استفاده می‌شود. درمان آسیب مفصلی، التهاب تاندون‌ها و …
عوارض لیزر درمانی
پیش بینی عوارض لیزردرمانی کاری سخت است زیرا برای هر بیمار عوارض می‌تواند متفاوت باشد. لیزردرمانی یک روش کم تهاجمی محسوب می‌شود که ندرتا ممکن است باعث تاول و جوش شود. معایب لیزر درمانی بستگی به نوع دستگاه لیزری که با آن تحت لیزر قرار گرفته‌اید دارد.
- قرمزی و حساسیت: قرمزی و حساس شدن پوست یکی از معایب رایج لیزردرمانی است. درواقع هر شخصی که تحت لیزردرمانی قرار می‌گیرد دچار آن می‌شود. در موارد شدید ممکن است با تورم همراه باشد که اغلب با کمپرس سرد برطرف می‌شود.
- پوسته شدن: پوسته شدن از عوارض رایج و بی خطر است. به همین دلیل است که توصیه می‌شود پس از درمان ناحیه مورد نظر را با یک مرطوب کننده مناسب مرطوب نگه دارید.
- تغییر رنگ پوست: افزایش یا کاهش پیگمنت در اطراف محل درمان طبیعی است و بهتر است از پماد ضدآفتاب استفاده کرد.
- عفونت پوست: در برخی مواقع آسیب به پوست در اثر سوختگی ناشی از لیزر می‌تواند باعث عفونت پوست شود.
- خشکی پوست: خشکی و کشیدگی پوست یکی از عوارض طبیعی لیزردرمانی به خصوص به منظور جوانسازی و رفع موهای زائد است.
زمان انجام لیزر درمانی چقدر است؟
طول مدت لیزردرمانی بستگی به نوع درمان دارد. اما لیزردرمانی با اهداف زیباسازی و جوانسازی پوست معمولا 10 تا 20 دقیقه طول می‌کشد که در چند نوبت انجام می‌شود.
دوره نقاهت لیزردرمانی چقدر است؟
دروه نقاهت لیزردرمانی بستگی به نوع عمل جراحی دارد ولی به طور کلی دوره نقاهت در جراحی‌هایی که به کمک لیزردرمانی انجام می‌شود به دلیل عدم آسیب به بافت‌ها سالم و اسکار کوچکتر بسیار کوتاهتر از روش‌های جراحی باز خواهد بود.
یادداشت پایانی
لیزردرمانی یک روش درمانی کم تهاجمی است که علاوه بر کاربردهای صنعتی دارای مصارف پزشکی متعددی است. لیزردرمانی با دستگاههای مختلف و روش‌های مختلف صورت می‌گیرد که هر یک می‌تواند به نوع خاصی از بافت‌ها نفوذ کرده و تغییراتی را در سطح مولکولی ایجاد کند. کاربردهای لیزر در جوانسازی و زیباسازی پوست از کاربردهای ملموس‌تر لیزر است اما استفاده از آن در عمل‌های جراحی به منظور کاهش اسکار جراحی، دقت بالاتر و تسریع روند درمان از دیگر کاربردهای لیزردرمانی محسوب می‌شود.
سوالات متداول
عوارض لیزر درمانی چیست؟
قرمزی، پوسته پوسته شدن، تغییر رنگ و خشکی پوست از عوارض شایع لیزردرمانی است.
عوارض لیزردرمانی فیزیوتراپی چیست؟
لیزر درمانی یک روش ایمن برای استفاده در فیزیوتراپی است و بروز عوارض در آن نادر است.
