قرص دیکلوفناک؛ فواید و عوارض خطرناکی که برای بزرگسالان و کودکان دارد

قرص دیکلوفناک دارویی است که تورم (التهاب) و درد را کاهش می‌دهد. دیکلوفناک به صورت قرص و کپسول آهسته رهش و شیاف‌ها عرضه می‌شود. ژل دیکلوفناک و گچ برای درد مفاصل نیز در داروخانه‌ها ارائه می‌گردد. همچنین می‌توان آن را به صورت تزریقی یا قطره چشمی ‌نیز تجویز کرد که معمولا فقط برای مصرف بیماران در بیمارستان است.

ژل دیکلوفناک با قدرت بالا برای درمان کراتوزهای اکتینیک (لکه‌های پوسته‌پوسته و خشک پوست ناشی از آسیب نور خورشید) استفاده می‌شود. این درمان معمولا پس از ارزیابی توسط متخصص پوست شروع می‌شود. در این مقاله از مجله سلامت ژین طب به بررسی ابعاد کلی قرص دیکلوفناک می‌پردازد تا تاثیرات و عوارض آن برای بیماران روشن شود.

قرص دیکلوفناک 50 برای چیست؟

برای درمان دردها و همچنین مشکلات مفاصل، ماهیچه‌ها و استخوان‌ها به کار می‌رود. آرتریت روماتوئید، آرتروز، رگ‎به‎رگ‎ شدن و کشیدگی در عضلات و رباط‌ها، کمر‌درد، دندان‌درد، میگرن و نقرس از بیماری‌هایی است که با قرص دیکلوفناک درمان می‌شوند.

بیشتر بخوانید: کمردرد چرا ایجاد می‌شود؟ ۱۵ علت و چندین روش درمانی برای کمر درد

قرص دیکلوفناک برای چه افرادی قابل تجویز و مصرف است

بیشتر بزرگسالان می‌توانند دیکلوفناک مصرف کنند. برای درمان مشکلات مفصلی در کودکان دیکلوفناک گاهی تجویز خواهد شد. قرص، کپسول و شیاف دیکلوفناک برای کودکان 6 ماهه به بالا مناسب است. ژل دیکلوفناک برای کودکان 14 سال به بالا و پلاستر و چسب دیکلوفناک برای جوانان 16 سال به بالا مناسب است.

بیشتر بخوانید: سلکوکسیب و کمردرد

قرص دیکلوفناک برای چه افرادی مناسب نیست

• فرد به دیکلوفناک یا هر داروی دیگری واکنش آلرژیک داشته باشد
• افرادی که آلرژی به آسپرین یا سایر داروهای ضدالتهابی غیر استروئیدی (NSAIDs) مانند ایبوپروفن یا ناپروکسن دارند
• عوارض جانبی ناشی از مصرف داروهای ضدالتهاب غیر استروئیدی مانند خس‌خس سینه یا سایر علائم آسم، آبریزش بینی، تورم پوست (آنژیوادم) یا بثورات داشته باشید
• کسانی که زخم معده، خونریزی در معده یا روده یا سوراخ در معده داشته باشند
• مبتلایان به فشار خون بالا
• افراد مبتلا به نارسایی قلبی، بیماری شدید کبدی یا بیماری کلیوی
• افراد مبتلا به بیماری کرون یا کولیت اولسراتیو
• مبتلایان به بیماری لوپوس
• کسانی که اختلال انعقاد خون دارند
• افرادی که باردار هستند، قصد بارداری دارند یا در حال شیردهی هستند

بیشتر بخوانید: درمان کمردرد در پنج دقیقه؛ ترکیب سنت و تکنولوژی

نحوه و زمان مصرف قرص دیکلوفناک سدیم پیوسته رهش 100

معمولا دو تا سه مرتبه در روز قرص، کپسول یا شیاف دیکلوفناک قابل مصرف است که بستگی به تجویز پزشک دارد. دوز معمول 75 تا 150 میلی‌گرم در روز است، با توجه به آنچه که پزشک تجویز کرده باشد. توصیه‌های پزشک را در مورد تعداد قرص‌ها و تعداد دفعات مصرف در روز باید دنبال کنید.

اگر پزشک دیکلوفناک را برای کودک تجویز کند، از وزن کودک برای تعیین دوز مناسب برای او استفاده خواهد کرد. در صورت داشتن درد مداوم، پزشک اغلب قرص یا کپسول دیکلوفناک آهسته رهش را توصیه می‌کند. معمولا بیمار قرص را یک بار در روز هنگام عصر یا دو بار در روز مصرف خواهد کرد. اگر دو بار در روز قرص دیکلوفناک آهسته رهش مصرف می‌کنید، باید بین دوزها 10 تا 12 ساعت فاصله بگذارید.

بیشتر بخوانید: کمربند پلاتینر درمان سریع کمردرد در خانه با تکنولوژی UIC

نحوه مصرف کپسول و قرص دیکلوفناک

قرص یا کپسول دیکلوفناک را با نوشیدنی‌هایی مانند آب و شیر میل کنید. اگر لازم است با آب مصرف شود، بعد از غذا یا بین وعده باید دارو را خورد. مصرف دیکلوفناک با شیر یا غذا یعنی احتمال ناراحتی و تحریک معده به حداقل برسد. قرص دیکلوفناک را باید به صورت کامل خورد. از له‌کردن، شکـستن و جویدن قرص باید پرهیز کرد چون این دارو آهسته رهش است.

اگر زمان مصرف قرص دیکلوفناک فراموش شود چکار باید کرد؟

اگر مصرف قرص دیکلوفناک را فراموش کردید، به محض یادآوری آن را مصرف کنید، مگر اینکه زمان مصرف نوبت بعدی فرا رسـیده باشد. در این صورت، دوز فراموش‌شده را نادیده بگیرید و نوبت بعدی را در زمان معمول مصرف کنید. هرگز دو دوز را برای جبران دوز فراموش شـده مصرف نکنید.

عوارض خوردن زیاد قرص دیکلوفناک

مصرف بیشتر از دوز تجویز شـده کپسول، شیاف و قرص دیکلوفناک می‌تواند خطرناک باشد. عوارض جانبی عبارتند از:

• معده درد
• حالت تهوع یا استفراغ
• اسهال
• مدفوع سیاه یا خون در استفراغ (نشانه خونریزی در معده)
• سردرد
• خواب آلودگی
• صدای زنگ در گوش (وزوز گوش)

مصرف قرص دیکلوفناک با سایر مسکن‌ها خطرناک است؟

مصرف دیکلوفناک با پاراستامول یا کدئین بی‌خطر است. از مصرف دیکلوفناک با مسکن‌های مشابه مانند آسپرین، ایبوپروفن یا ناپروکسن بدون مشورت با پزشک بپرهیزید.

دیکلوفناک، آسپرین، ایبوپروفن و ناپروکسن همگی متعلق به یک گروه از داروها به نام داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs) هستند. مصرف دیکلوفناک همراه با سایر NSAID‌ها احتمال ابتلا به عوارض جانبی مانند معده درد را افزایش می‌دهد.

عوارض قرص دیکلوفناک سدیم 100

مانند همه داروها، قرص دیکلوفناک نیز می‌تواند عوارض جانبی ایجاد کند، اگرچه همه افراد دچار آن نمی‌شوند. عوارض جانبی کپسول، شیاف و قرص دیکلوفناک در بیش از یک نفر از هر 100 نفر رخ می‌دهد که عبارتند از:

• احساس بیماری (تهوع)
• استفراغ یا اسهال
• احساس سرگیجه
• سردرد
• معده درد، ورم معده یا از دست دادن اشتها

احتمال بروز عوارض جانبی با ژل یا گچ دیکلوفناک کمتر است. زیرا داروی کمتری وارد بدن می‌شود. اما ممکن است همان عوارض جانبی را به دنبال داشته باشد، بخصوص اگر در ناحیه وسیعی از پوست زیاد استعمال گردد.

عوارضی که همراه با استفاده از ژل یا گچ دیکلوفناک امکان ایجاد دارد عبارتند از:

• پوست نسبت به نور خورشید حساس‌تر از حد معمول خواهد شد
• جایی که از ژل یا گچ استفاده کردید، جوش می‌زند
• پوست خشک یا تحریک‌شده (اگزما)
• خارش یا التهاب پوست (درماتیت)

عوارض جانبی جدی قرص دیکلوفناک که به ندرت رخ می‌دهد

این عوارض جانبی جدی نادر و در کمتر از یک نفر از هر 1000 نفر اتفاق می‌افتد. هنگام رویارویی با این عوارض باید سریعا به پزشک مراجعه کرد:

• وجود خون در استفراغ یا مدفوع سیاه (این‌ها نشانه‌های خونریزی در معده یا روده هستند)
• فرد دچار ترش‌کردن شدید معده، سوزش سردل یا درد معده، استفراغ یا اسهال شود (نشانه زخم یا التهاب در معده یا روده هستند)
• سفیدی چشم یا زردی پوست، اگرچه در پوست قهوه‌ای یا سیاه کمتر آشکار خواهد شد ولی می‌تواند نشانه مشکلات کبدی باشد.
• فرد دچار بثورات برجسته، خارش‌دار یا پوست متورم یا پف کرده شود
• افرادی که دچار تنگی نفس، خستگی و تورم پاها یا مچ پا می‌شوند می‌توانند نشانه‌ نارسایی قلبی باشد.

آیا هنگام بارداری و شیردهی مصرف قرص دیکلوفناک خطرناک است

دیکلوفناک معمولا در بارداری توصیه نمی‌شود چون امکان دارد برای جنین مشکلاتی ایجاد کند. به عنوان مثال می‌تواند بر گردش خون کودک تاثیر بگذارد. همچنین می‌تواند باعث شود که مایع آمنیوتیک بسیار کمی‌ در اطراف جنین در رحم وجود داشته باشد.

پزشک تنها در صورتی توصیه می‌کند دیکلوفناک را در دوران بارداری مصرف کنید که مزایای مصرف دارو به وضوح بیشتر از خطرات آن باشد. ممکن است درمان‌های دیگری وجود داشته باشد که ایمن‌تر باشد. پاراستامول به طور کلی بهترین مسکن برای مصرف در دوران بارداری محسوب می‌شود.

در دوران شیردهی می‌توان قرص دیکلوفناک مصرف کرد. چون مقادیر بسیار کمی ‌وارد شیر مادر می‌شود و بعید است عوارض جانبی در کودک ایجاد کند. بسیاری از مادران شیرده بدون هیچ مشکلی از آن استفاده کرده‌اند.

داروهایی که بر عملکرد قرص دیکلوفناک تاثیر می‌گذارند

برخی از داروها که بر نحوه عملکرد قرص دیکلوفناک تاثیر می‌گذارند عبارتند از:

• سایر داروهای ضد التهابی مانند آسپرین یا ایبوپروفن
• آنتی بیوتیک‌ها مانند سیپروفلوکساسین، لووفلوکساسین، موکسی فلوکساسین، نالیدیکسیک اسید، نورفلوکساسین یا افلوکساسین
• قرص‌های ضد انعقاد (رقیق کننده خون)، مانند وارفارین
• داروهای مشکلات قلبی مانند دیگوکسین و داروهای فشار خون بالا
• کاهش‌دهنده‌های کلسترول مانند کلستیپول و کلستیرامین
• داروهایی درمان تشنج، مانند فنی توئین
• کاهش دهنده‌های فعالیت سیستم ایمنی مانند سیکلوسپورین یا تاکرولیموس
• داروهای ضد افسردگی مهارکننده انتخابی بازجذب سروتونین (SSRI) مانند سیتالوپرام یا سرترالین
• داروهای استروئیدی مانند هیدروکورتیزون یا پردنیزولون
• قرص‌هایی ادرار آور مانند فوروزماید یا بومتانید
• لیتیوم برای درمان مشکلات روانی
• متوترکسات برای درمان برخی از بیماری‌های التهابی و سرطان
• میفپریستون که برای پایان دادن به بارداری (سقط جنین) استفاده می‌شود
• زیدوودین برای درمان HIV
• ترکیب دیکلوفناک با داروهای گیاهی یا مکمل‌ها

حقایق کلیدی درباره قرص دیکلوفناک برای چیست

قرص دیکلوفناک را باید به صورت خوراکی و با آب یا شیر مصرف کرد. مهم است که آن را طبق دستور روی برچسب نسخه هر روز در زمان مقرر مصرف کرد. از شکـستن، له کردن و جویدن قرص دیکلوفناک برای مصرف باید دوری کنید چون اساس آن بر پایه آهسته رهش بودن است. پس فراموش نکنید که قرص را به طور کامل با غذا یا بدون غذا بخورید. در بیماران بالای 65 سال امکان بروز واکنش شدیدتری وجود دارد پس باید دوز کمتری برای آن‌ها تجویز گردد. چند نکته کلیدی که باید در رابطه با قرص دیکلوفناک رعایت کرد عبارت است از:

• برای کنترل علائم، کمترین دوز دیکلوفناک باید در کوتاه‌ترین زمان مصرف شود
• کپسول یا قرص دیکلوفناک را همراه با غذا یا میان وعده یا درست بعد از غذا مصرف کنید.
• عوارض جانبی شایع عبارتند از درد معده، حالت تهوع و استفراغ، احساس بیماری و بثورات.
• ژل و گچ دیکلوفناک را می‌توان دو بار در روز برای هدف قراردادن درد در ناحیه خاصی از بدن استفاده کرد.

سوالات متداول در مورد قرص دیکلوفناک