تاثیر ورزش بر دیابت و کنترل قند خون نوع 1 و نوع 2 + معرفی 7 ورزش
تاثیر ورزش بر دیابت چقدر است؟ رابطه میان ورزش و پیشگیری از دیابت چیست؟ بسیاری از افراد مبتلا به این بیماری، از اهمیت ورزش اطلاعی ندارند، در صورتی که انجام فعالیت‌های بدنی در درمان و کنترل انواع دیابت اهمیت بالایی دارد. در این مقاله از ژین طب قصد داریم درباره ورزش و درمان دیابت صحبت کنیم. همراه ما باشید.
دیابت سرد چیست؟
قبل از اینکه درباره فواید ورزش برای کاهش قند خون بگوییم، بیایید مفهوم این بیماری را بررسی کنیم. دیابت یک بیماری مزمن است که براثر افزایش سطح قند خون در بدن به وجود می‌آید. گلوکز به‌عنوان (قند) یک منبع مهم برای رساندن انرژی به سلول‌های ماهیچه‌ها و بافت‌های بدن و یک منبع سوخت برای مغز شناخته می‌شود.
هورمونی به نام انسولین که توسط سلول‌های پانکراس لوزالمعده به وجود می‌آید، گلوکز را از خون دریافت می‌کند و به‌منظور تأمین انرژی در اختیار سلول‌های بدن قرار می‌دهد. زمانی که هورمون انسولین به‌اندازه کافی تولید نشود یا تولید آن دیگر توسط بدن صورت نگیرد، بیماری دیابت رخ می‌دهد. برای مثال قند خون 300 بالای مرز طبیعی است و خطراتی را برای بیمار به همراه دارد. از عوارض قند خون بالای 300 می‌توان به مشکلات کلیوی، آسیب به قلب و عروق، مشکلات بینایی و دیگر آسیب‌های سیستم عصبی اشاره کرد؛ بنابراین برای درمان بیماری دیابت، انجام فعالیت‌های ورزشی توصیه می‌شود.
انواع دیابت
به‌طورکلی بیماری دیابت به سه دسته تقسیم می‌شود:
دیابت نوع 1
طبق آمار به دست آمده حدود 5 تا 10 درصد افراد، به دیابت نوع یک مبتلا هستند. این نوع دیابت یک بیماری خودایمنی است. به گونهای که سلول‌های ایمنی بدن به‌اشتباه به سلول‌های پانکراس حمله می‌کنند و انسولین را از بین می‌برند. درواقع در این نوع بیماری بدن قادر به ساخت هورمون انسولین نیست. متأسفانه تاکنون راهی برای درمان کامل این نوع دیابت مشخص نشده است، اما با انجام ورزش برای دیابت نوع 1 می‌توانید از پیشرفت آن جلوگیری کنید. در ادامه این مقاله درباره تاثیر ورزش بر دیابت نوع یک بیشتر می‌خوانید.
دیابت نوع 2
دیابت نوع 2 گونهای دیگر از این بیماری است که حدود 90 درصد افراد به آن مبتلا می‌شوند. در این نوع دیابت برخلاف نوع اول، سلول‌های پانکراس هورمون انسولین تولید می‌کنند، اما سلول‌های بدن با مقاومت در برابر استفاده از انسولین، باعث تجمع گلوکز در جریان خون می‌شوند. خوشبختانه افراد مبتلا به دیابت نوع دوم با تغییر سبک زندگی و انجام ورزش دیابتی، میزان گلوکز تجمع یافته در خونشان را به حداقل میرسانند. ارزش فعالیت‌های ورزشی برای درمان دیابت نوع دو را به هیچ‌وجه نباید نادیده گرفت.
دیابت بارداری
همان‌طور که از نام این بیماری مشخص است، در دوران بارداری اتفاق می‌افتد و معمولا پس از به پایان رسیدن دوران حاملگی از بین می‌رود، اما به دلیل اینکه دیابت بارداری روی سلامت مادر و جنین اثر میگذارد و ممکن است پس از تولد کودک، خطر ابتلا به دیابت نوع 2 با او همراه باشد، بهتر است با انجام ورزش برای دیابت بارداری این احتمال را به صفر برسانید. کارایی تمرینات ورزشی در کنترل دیابت باردای زیاد است و از اضافه وزن شدید مادر نیز به شدت جلوگیری خواهد کرد.
چه کسانی دچار بیماری دیابت می‌شوند؟
تقریبا می‌شود گفت که خطر ابتلا به دیابت تمامی گروه‌های سنی و افراد را تهدید می‌کند. در ادامه گروه‌های مبتلا به دیابت را بررسی کنیم.
بزرگسالان
فارغ از جنسیت، خانم و آقا به بیماری دیابت دچار می‌شوند که هرکدام علل متفاوتی دارند.
- دیابت در آقایان
آقایان معمولا به دلیل سابقه خانوادگی، افزایش سن (40 با بالا)، فشار خون بالا، چربی خون بالا، افزایش وزن، استعمال دخانیات و… به بیماری دیابت مبتلا می‌شوند که با علائمی چون تکرر ادرار، کاهش وزن ناگهانی، اختلال نعوظ، تاری دید و… همراه است.
- دیابت در خانم‌ها
از مواردی که در مبتلا شدن خانم‌ها به بیماری دیابت مؤثر هستند، می‌توان به سابقه خانوادگی یا ژنتیک، بیماری خودایمنی، افزایش وزن، کم‌تحرکی، افزایش سن، سندروم تخمدان پلی‌کیستیک و بارداری اشاره کرد. زنان مبتلا به دیابت معمولا به علائمی مانند عفونت ادراری، عفونت‌های قارچی و پوست خشک و خارش‌دار اشاره می‌کنند. ورزش کردن در کنترل دیابت خانم‌ها و متابولیسم بدن آنها ماثر است، به گونهای که از افزایش وزن و کم‌تحرکی جلوگیری می‌کند.
کودکان
اکثر کودکان به دیابت نوع 1 مبتلا هستند که براثر یک بیماری خودایمنی به وجود می‌آید. برخی دیگر از کودکان (نوجوان) نیز به دلیل افزایش وزن، نداشتن یک رژیم غذایی مناسب (مصرف بیش‌ازحد غذاهای چرب) و نداشتن فعالیت به بیماری دیابت نوع 2 مبتلا می‌شوند.
از تأثیر ورزش بر دیابت می‌توان به درمان دیابت نوع دوم اشاره کرد؛ چراکه ورزش و دیابت با یکدیگر رابطه عکس دارند؛ یعنی هرچه بیشتر فعالیت ورزشی انجام دهید، بهتر می‌توانید بیماری خود را کنترل و از بین ببرید.
علل افزایش قند خون
بیماری دیابت انواع مختلفی دارد؛ بنابراین هر نوع آن می‌تواند علت خودش را داشته باشد که در ادامه بیشتر توضیح می‌دهیم.
علت بروز دیابت نوع اول
از آنجایی که دیابت نوع اول، بیماری خودایمنی محسوب می‌شود، بنابراین می‌توان علت آن را عوامل ژنتیک یا ارثی دانست؛ یعنی اگر یکی از اعضای خانواده به یک بیماری خودایمنی یا دیابت مبتلا باشند، امکان دارد این بیماری در شما هم به وجود آید.
علت بروز دیابت نوع دوم
دیابت نوع دوم که به “دیابت بزرگسالان” مشهور است علاوه بر عوامل ژنتیکی، بیشتر به دلیل اضافه وزن و نداشتن سبک زندگی سالم رخ می‌دهد. ورزش کردن دیابت نوع دوم به نسبت سایر انواع دیگر، بسیار بیشتر بوده و از اضافه وزن زیاد جلوگیری می‌کند.
علت دیابت بارداری
همه ما می‌دانیم که در دوران بارداری هورمون‌ها تغییر می‌کنند. در واقع هورمون‌هایی که توسط جفت تولید می‌شوند روی بدن مادر تأثیر می‌گذارند. در نتیجه سلول‌ها نسبت به انسولین واکنش کم‌تری نشان می‌دهند. علاوه بر تغییرات هورمونی، افزایش وزن هم در بروز دیابت بارداری مؤثر است.
در ادامه مقاله قصد داریم درباره تأثیر ورزش در دیابت صحبت کنیم. همراه ما باشید.
تاثیر ورزش بر دیابت و درمان آن
همه ما می‌دانیم که ورزش روی سلامت انسان چقدر تأثیر میگذارد؛ به‌طوری که در درمان بسیاری از بیماری‌ها مؤثر است و پزشکان آن را توصیه می‌کنند. از فواید ورزش برای دیابت می‌توان به افزایش حساسیت سلول‌های بدن به انسولین، کاهش مقاومت در برابر انسولین و کاهش قند خون اشاره کرد.
انواع ورزش برای درمان و بهبود بیماری دیابت
تاثیر ورزش بر دیابت را نباید نادیده بگیریم. درمان دیابت با ورزش میسر است؛ البته بستگی به نوع بیماری دارد. مثلا بیماران مبتلا به دیابت نوع یک، با انجام فعالیت‌های ورزشی می‌توانند این بیماری را تا حدودی کنترل کنند. برای برخی از خوانندگان این سؤال به وجود می‌آید که برای مدیریت و درمان دیابت چه ورزش‌هایی مناسب است؟ برای پاسخ به این سؤال باید گفت انجام فعالیت‌های هوازی و مقاومتی یا ترکیب هردو در کاهش قند خون مؤثر هستند. در ادامه تعدادی از بهترین ورزشها را برای کاهش قند خون معرفی خواهیم کرد.
معرفی بهترین ورزش برای دیابتی‌ها
حالا که متوجه اثر حرکات ورزشی بر کنترل دیابت شدید، سعی کنید انجام این فعالیت‌ها را در برنامه روزانه خود قرار دهید.
ورزش برای دیابت نوع 1
تاثیر ورزش بر دیابت از کسی پوشیده نیست اما رابطه ورزش با دیابت هر بیمار متفاوت است؛ بنابراین توصیه می‌شود هر یک از روش‌های تمرینی را جداگانه امتحان کنید تا واکنش بدنتان را نسبت به آن ببینید.
- پیاده‌روی
افرادی که مبتدی هستند و هیچ‌گونه تحرکی ندارند بهتر است برای شروع روزانه، یک مسیر کوتاه را برای پیاده‌روی درنظر بگیرند. پیاده‌روی یک روش آسان و تأثیرگذار در درمان و کنترل دیابت نوع 1 است.
- دوچرخه‌سواری
درچرخه‌سواری یکی از بهترین ورزشها برای کاهش قند خون است. بیماران مبتلا به دیابت نوع 1 بسته به توانایی خود می‌توانند مسافت کوتاه یا طولانی را دوچرخه‌سواری کنند.
- شنا
شنا فعالیتی ایده‌آل برای افراد مبتلا به دیابت نوع اول است. ورزش شنا روی سلامت قلب تأثیر دارد. همان‌طور که می‌دانید سلامت قلب و کاهش فشار خون در کاهش سطح قند خون مؤثر خواهد بود. در صورت استفاده از پمپ انسولین، قبل از شنا چک کنید که ضد آب باشد.
- دویدن
برای شروع توصیه می‌شود مسافت کوتاهی را بدوید و پس از گذشت چند هفته زمانی که بدنتان به این فعالیت عادت کرد، دو سرعتی انجام دهید.
ورزش برای دیابت نوع 2
همان‌طور که می‌دانید دیابت نوع دوم به دلیل کم‌تحرکی و افزایش وزن اتفاق می‌افتد؛ بنابراین ورزش می‌توان به کاهش وزن و کاهش قند خون اشاره کرد. بهترین ورزشها برای کاهش قند خون در دیابت نوع دوم، به سه دسته اصلی تقسیم می‌شوند:
- فعالیت‌های هوازی
این فعالیت‌ها شامل پیاده‌روی، شنا، دویدن، ایروبیک، زومبا، رقص، تنیس، بسکتبال و شنا می‌شوند. انجام فعالیت‌های هوازی در کاهش وزن، بهبود سلامت قلب، کاهش چربی و کاهش فشار خون و کاهش قند خون مؤثر هستند.
- فعالیت‌های مقاومتی
پس از اینکه فعالیت‌های هوازی را در برنامه خود قرار دادید، بهتر است ورزش‌های مقاومتی مانند وزنه‌برداری و… را هم انجام دهید. انجام این‌گونه فعالیت‌ها باعث چربی‌سوزی و کاهش وزن می‌شود و در نتیجه می‌توانید سطح قند خون خود را کنترل کنید.
- فعالیت‌های کششی مانند یوگا و پیلاتس
حالا که فواید ورزش بر دیابت نوع 2 را فهمیدید بهتر است به‌منظور کنترل و درمان بیماری خود، سبک زندگیتان را تغییر دهید و این فعالیت‌ها را در برنامه روزانه خود بگنجانید.
ورزش برای دیابت بارداری
دوران بارداری، حساس‌ترین دوره زندگی است؛ بنابراین انجام هرگونه فعالیت ورزشی باید با نظر پزشک متخصص زنان صورت گیرد. برخی از این فعالیت‌ها عبارتند از: پیاده‌روی، قدم زدن در آب، دوچرخه‌سواری ثابت، پیلاتس، یوگا و ایروبیک مقدماتی. البته حواستان باشد که در انجام فعالیت‌های ورزشی در دوران بارداری زیاده‌روی نکنید.
مدت‌زمان انجام ورزش در هر روز، هر هفته و هر ماه برای بیماران دیابتی
برای بیماران دیابتی انجام فعالیت‌های هوازی حدود 150 دقیقه در هر هفته توصیه می‌شود؛ بنابراین فرد بیمار می‌تواند برای هریک از تمرینات، روز و زمان مشخصی تعیین کند.
بهترین زمان ورزش برای دیابتی‌ها چه موقعی است؟
از نظر زمانی، بهترین وقت برای ورزش افراد دیابتی، نیم الی یک ساعت پس از غذاست؛ چراکه جذب گلوکز حدود 90 دقیقه پس از خوردن یک وعده غذایی طول میکشد؛ بنابراین با انجام فعالیت‌های ورزشی از ته‌نشین شدن آنها در جریان خون جلوگیری می‌شود. بیمارانی هم که انسولین مصرف می‌کنند، باید حداقل دو ساعت پس از تزریق، فعالیت بدنی انجام دهند.
به‌طورکلی انجام فعالیت‌های ورزشی برای افراد مبتلا به دیابت نوع یک صبح قبل از خوردن صبحانه و برای بیماران دیابت نوع دوم، ظهرها بعد از صرف ناهار مناسب است. بنابراین، بهتر است در زمان‌های ذکر شده ورزش کنید یا هرگاه که توانستید فعالیت‌های سبک ورزشی را انجام دهید.
آمادگی‌های موردنیاز پیش از شروع ورزش
درست است که تنظیم سطح خون از آثار ورزش به حساب می‌آید، اما گاهی برخی فعالیت‌های ورزشی باعث افت قند خون بیمار می‌شوند. در نتیجه بیماران دیابتی به‌خصوص دیابت نوع اول باید قبل از انجام فعالیت‌های ورزشی اقداماتی انجام دهند.
اقدامات لازم دیابتی‌ها قبل از ورزش
برای اینکه بدانید انواع مختلف فعالیت‌ها چگونه بر شما تأثیر می‌گذارند، باید قند خون خود را قبل، در حین و بعد از یک جلسه ورزش بررسی کنید. مثلا اگر قبل از ورزش سطح قند خونتان پایین است باید یک نوشیدنی یا میان وعده کوچک حاوی کربوهیدرات مانند آبمیوه طبیعی بنوشید.
یادداشت پایانی
حالا که از تأثیر ورزش بر دیابت مطلع شدید، برای کنترل و حفظ سلامتی‌تان بهتر است فعالیت‌های ورزشی هوازی و مقاومتی را در برنامه خود قرار دهید.
