علائم کمبود کلسیم در کودکان؛ از کجا بدانیم کمبود کلسیم داریم

علائم کمبود کلسیم در کودکان زمانی بروز می‌کند که سطح کلسیم در خون بسیار پایین باشد. شایع‌ترین علائم کمبود استخوان در کودکان بی‌خوابی و رشد کوتاه قد است. کودکی که کلسیم پایینی دارد ممکن است زود به زود بیمار شود و در صورت عدم درمان، بعدا دچار مشکلات استخوانی و اعصاب شود. کلسیم یک ماده معدنی ارزشمند است که بدن برای ساختن استخوان‌ها و دندان‌های سالم به آن نیاز دارد.

اضافه بر این، کلسیم بر عملکرد صحیح عضلات بدن، فعالیت قلب و انتقال تکانه های عصبی نیز اثرگذار است. با توجه به نقش کلسیم در رشد و سلامت کودکان تصمیم گرفتیم، مطلبی را تحت عنوان علائم کمبود استخوان در کودکان آماده کنیم. این مطلب را از مجله سلامت ژین طب با ما دنبال کنید.

آشنایی با اهمیت کلسیم در بدن

کلسیم یک ماده معدنی حیاتی برای بدن است. calcium مهم‌ترین ماده‌ استخوان ساز بدن است که همراه با سایر ویتامین‌ها و املاح به افزایش تراکم استخوان و تقویت آن کمک می‌کند. این ماده معدنی عنصر کلیدی هدایت الکتریسیته در بدن است. سیستم عصبی شما برای عملکرد مناسب، اعصاب شما برای انتقال پیام بین مغز و بقیه اعضای بدن، عضلات شما برای حرکت و استخوان‌های شما برای استحکام، رشد و بهبودی به کلسیم نیاز دارند.

نقش کلسیم در بدن به همین چند مورد ختم نمی‌شود. در واقع کلسیم برای کودکان یک ماده حیاتی و کلیدی است. کمبود سطح کلسیم در خون منجر به هیپوکلسمی می‌شود. در ادامه به بحث و گفتگو درباره میزان نیاز کودک به این ماده غنی در کودکان و نشانه‌های کمبود آن می‌پردازیم.

کودک شما به چه میزان کلسیم در روز احتیاج دارد؟

 هر چه سن کودکان افزایش می‌یابد، به مقدار کلسیم بیشتری نیاز دارند تا از استخوان‌های آنها محافظت به عمل آید. به طور کلی نیاز اطفال به کلسیم را می‌توان به صورت زیرطبقه بندی کرد:

• کودکان ۱ تا ۳ سال: ۷۰۰ میلی گرم کلسیم در روز
• کودکان ۴ تا ۸ سال: ۱۰۰۰ میلی گرم کلسیم در روز
• کودکان و نوجوانان ۹ تا ۱۴ سال: ۱۳۰۰ میلی گرم کلسیم در روز

مصرف زیاد کلسیم منجر به مسمومیت دارویی می‌شود از اینرو بدون مشاوره پزشک و خودسرانه ‌کلسیم را مصرف نکنید.

نشانه‌های نبود calcium کافی در بدن، ۱۰ تا از علائم کمبود کلسیم در کودکان

احتمالا تا حالا چندین بار با مشکلات و علائم کمبود کلسیم در کودکانتان مواجه شده باشید، البته تشخیص این عارضه کار آسانی نیست. زیرا کمبود کلسیم در بزرگسالی علامت شایعی از خود نشان می‌دهد و آن هم پوکی استخوان و شکنندگی استخوان است. اما کمبود کلسیم در کودکان نشانه واضحی ندارد. با این حال به ۱۰ نشانه از بارزترین نشانه‌های کمبود این ماده معدنی مهم، زیر اشاره شده است:

بیشتر بدانید: شایع‌ترین علائم کمبود کلسیم؛ سندرم پیش از قاعدگی علت رایج کمبود کلسیم در بانوان

۱. تشنج‌های احتمالی به‌خصوص در رنج‌های سنی کم‌تر از ۵ سال

کلسیم یکی از موادی است که برای رسیدن اکسیژن به مغز لازم است. باتوجه به اینکه یکی از کارکردهای کلسیم در بدن، تاثیر بر تنظیم سیستم اعصاب است، کمبود آن منجر به اخلال در کارکرد سیستم عصبی شود. طبق مطالعات انجام شده، کمبود مواد معدنی از جمله کلسیم، سدیم و منیزیم فعالیت سلول‌های مغزی را تحت تاثیر قرار می‌دهد و منجر به تشنج می‌شود. در واقع در صورتی که کلسیم در بدن کودک کم باشد. فرآیند رسیدن اکسیژن به مغز دچار اختلال می‌شود و تشنج در او اتفاق می‌افتد.

۲. بی‌خوابی؛ اصلی ترین نشانه هیپوکلسمی در کود‌کان

کودکانی که دچار کمبود کلسیم هستند در خوابشان دچار اختلال می‌شوند. بسیاری از آن‌ها در شب، به بی‌خوابی و بی‌قراری دچار می‌شوند. به عبارت دیگر، کمبود کلسیم می‌تواند توانایی مغز برای تولید هورمونی که مسئول خواب سریع و آسان و آرامش بخش در شب است را مهار کند. این یک مشکل خاص یا فقط یک اختلال خواب نیست. در واقع، یک جنبه وجود دارد که باید در نظر گرفته شود. بخش‌ اصلی رشد کودک به خواب وابسته است. این بی‌خوابی عواقبی نظیر کوتاهی قد، لاغری زیاد، بداعصابی و ضعیف بودن را در اغلب کودکان به دنبال دارد.

 ۳. ضعف مینای دندان و مشکلات دندانی؛ علامت نقصان کلسیم در کودکان

کلسیم نقش حیاتی در سلامت دندان‌ها دارد. کمبود کلسیم باعث شکستگی و ضعف دندان‌ها، التهاب و خونریزی لثه و افزایش حساسیت دندانی می‌شود. مجله بین المللی تحقیقات علمی (IJSR) گزارش داد که در دندان‌ها، کلسیم به عنوان “هیدروکسی آپاتیت” که از کلسیم و فسفات تشکیل شده است، وجود دارد. کلسیم و فسفات در طول رشد دندان با هم ترکیب می شوند و ساختار مشخص دندان سخت را تشکیل می‌دهند.

کلسیم فسفات و هیدروکسی آپاتیت مواد شیمیایی هستند که حاوی کلسیم مورد نیاز برای محافظت و تقویت مینای دندان هستند. غلظت کم این مواد شیمیایی دندان‌های شما را در معرض خطر بیشتری برای پوسیدگی قرار می‌دهد و آن‌ها را مستعد پوسیدگی و فرسایش می‌کند.

بیشتر بدانید: درمان سریع دندان درد در شب؛ از تاثیر سیر و زردچوبه غافل نشوید

 ۴. کوتاهی قد؛ علائم کمبود کلسیم در نوجوانان و کودکان

قدکوتاه که نسبت به هم سن و سالان بسیار مشخص و قابل تشخیص است. کلسیم ماده اولیه ساخت استخوان و یکی از مهمترین عوامل رشد قد است. در دوران کودکی و نوجوانی استخوان‌ها در حال رشد هستند. حتی پس از توقف رشد، هنوز استخوان سازی ادامه دارد، اما باعث رشد طولی استخوان و افزايش قد نمی‌شود. استخوان برای رشد نیاز به کلسیم دارد، وجود کلسیم کافی در بدن استخوان‌ها را قوی و پروسه رشد قد کودک را تکمیل می‌کند.

۵. خشکی پوست‌؛ علامت کمبود کلسیم

هیپوکلسمی یا کمبود کلسیم می‌تواند در پوست هم قابل مشاهده باشد. کمبود کلسیم پوست را پوسته‌پوسته و خشک می‌کند و ارتباط نزدیکی با ایجاد مشکلات پوستی از جمله اگزما و پسوریازیس دارد. نبود کلسیم کافی در خون برابر است با عدم تولید کلاژن. کم و بیش در جریان هستیم که کلاژن ماده اصلی شفافیت، رطوبت و جوانی پوست است. هنگامی که پوست به اندازه کافی کلاژن دریافت نکند، با خشکی پوست و در نهایت پیری پوست مواجه می‌شود.

۶. موی خشک و حالت مجعد در کودکان و نوزادان بر اثر کمبود ماده معدنی کلسیم

خشکی مو زمانی ایجاد می‌شود که موها بر اثر کمبود مواد مغذی رطوبت کافی نداشته و یا رطوبت آن حفظ نشود. کمبود کلسیم باعث کاهش شفافیت موها می‌شود و می‌تواند موها را مجعد، مرده و سست کند. اگر موهایتان سالم باشد، روغن طبیعی در لایه بیرونی به محافظت لایه‌های داخلی مو کمک می‌کنند. همچنین نور را منعکس کرده و موهای شما را براق می‌کنند. درخشندگی و براق بودن‌ دو نشانه‌ مهم موهای سالم و وجود کلسیم کافی در خون است.

 ۷. ناخن‌های شکننده و پوست اطراف عموماً زخم و دارای ورم

ناخن های ضعیف یکی از علائم کمبود‌ کلسیم در کودکان است. همانطور که لازمه تقویت و رشد استخوان‌ها وجود کلسیم کافی در بدن است. در حقیقت ناخن‌ها هم مانند استخوان‌ها برای حفظ یکپارچگی خود به مقدار مشخصی کلسیم نیاز دارند. برای داشتن ناخن‌های سالم و غیر شکننده بدن باید به میزان کافی کلسیم جذب کند.

بیشتر بدانید: فواید کلاژن برای ناخن؛ ناخن­‌هایمان با کلاژن زیبا می‌مانند

۸. چرا کودکم به مرحله بلوغ نمی‌رسد، بلوغ دیر رس

یکی دیگر از نشانه‌های کمبود کلسیم در کودکان، بلوغ دیر رس است. بدن هنگامی که با کمبود کلسیم مواجه شود مخصوصا در دختران سبب بلوغ دیر هنگام و اختلال در عملکردهای قاعدگی می‌شود. این وضعیت زمانی رخ می‌دهد که غدد جنسی به اندازه کافی هورمون‌‌ جنسی تولید نمی‌کند. یکی از علت‌های این اختلال کمبود کلسیم در بدن نوجوان است.

۹. گرفتگی عضلات و دردهای عضلانی؛ نشانه واضح هیپوکلسمی

چنانچه کودک شما هنگام پیاده روی یا انجام تمرینات ساده دچار کرامپ و گرفتگی عضلانی می‌شود مبتلا به کمبود کلسیم است. کلسیم یک ماده معدنی ضروری برای بدن است که برای تولید مولکول‌های عصبی استفاده می‌شود. کمبود این ویتامین کارکرد مولکول‌های عصبی را مختل کرده که نتیجه آن گرفتگی عضلات در طول خواب شب و بیماری است.

 ۱۰. کمبود کلسیم و سرگیجه، کمبود کلسیم و اعصاب

یکی دیگر از کارکردهای کلسیم در بدن، تاثیر بر تنظیم سیستم اعصاب است، در نتیجه کمبود کلسیم موجب اخلال در کارکرد سیستم عصبی می‌شود. کمبود کلسیم باعث اختلال در عملکرد سیستم عصبی مرکزی و عضلانی می‌شود که به صورت سرگیجه نمایان می‌گردد. سرگیجه در کودکان و بزرگسالان با عدم تعادل، گیجی و حالت تهوع همراه باشد.

علت بروز علائم کمبود کلسیم در کودکان، چرا کودک من با هیپوکلسمی روبرو می‌شود؟

دلایل زیادی وجود دارد که کودک را دچار کمبود این ماده معدنی می‌کند. از دلایل شایع بروز کمبود کلسیم در کودکان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• عدم مصرف غذاهای حاوی کلسیم به حد کافی
• کمبود کلسیم یا ویتامینD مادر در مدت بارداری
• استفاده بیش از حد از شیرخشک در زمان نوزادی
• مشکلات مربوط بهجذب کلسیم در بدن
• مصرف برخی از داروها
• اختلالات هورمونی
• کمبود ویتامینD
• زایمان زودرس
• بیماری دیابت

عدم تحرک نیز یکی از دلایلی است که باعث می‌شود کودک دچار کمبود کلسیم شود. حتی اگر در طول روز کودک از مواد حاوی کلسیم استفاده کند در صورت عدم تحرک، کلسیم به اندازه کافی در بافت استخوان‌های کودک جمع نمی‌شود و کودک را دچار کمبود این ماده می‌کند.

درمان کمبود کلسیم در کودکان

بازگرداندن سطح طبیعی کلسیم با مکمل‌های غذایی یا دارویی کلسیم بسیار موثر است. هیپوکلسمی طولانی‌مدت باعث تشکیل استخوان ضعیف و استخوان‌های شکننده شود که مستعد شکستگی هستند. برای درمان کمبود کلسیم در کودکان باید توسط پزشک تصمیم گرفته‌ شود. احتمالا کودک یا نوجوان با روش درمان مخالفت کرده و از پیروی کردن دستورات تجویز شده سر باز زنند.

در این مواقع تنها گزینه‌ای که می‌تواند به شما در این زمینه کمک کند مشورت با روانشناس است. روانشناس با صبوری کامل پروسه درمان را برای کودک شرح می‌‌دهد و او را توجیه می‌کند. برخی از راهکارهای درمان کمبود کلسیم در کودکان عبارتند از:

• تغذیه مناسب؛ بهترین دارو برای کمبود کلسیم

 برای جذب کلسیم بهینه، باید رژیم غذایی غنی از منابع کلسیم مانند محصولات لبنی، سبزیجات سبز تاریک، ماهی، بادام و بروکلی را مصرف کنید. همچنین، ترکیب غذاها با منابع ویتامین D نیز بسیار مهم است، زیرا این ویتامین به جذب کلسیم کمک می‌کند.

• مکمل کلسیم و ویتامین D؛ درمان سریع کمبود کلسیم

در برخی موارد، به خصوص بیماری‌های مرتبط با کمبود کلسیم، مصرف مکمل کلسیم تحت نظر پزشک ممکن است لازم باشد. مکمل‌های کلسیم نیاز روزانه بدن را به خوبی تامین می‌کنند، البته برای جذب کلسیم باید ویتامین D بدن نیز تامین باشد.

بیشتر بدانید: آمپول ویتامین دی چیست؟ دارویی با فواید زیاد برای بدن و استخوان‌ها

• فعالیت و ورزش؛ روش محافظه کارانه و درمان هیپوکلسمی

فعالیت و ورزش منظم، به خصوص ورزش‌های وزن‌برداری، می‌تواند به تقویت استخوان‌ها و افزایش جذب کلسیم کمک کند. همچنین با انجام ورزش منظم استخوان‌ها تقویت شده و عضلات قوی می‌شوند. در یان حالت از میزان آسیب‌پذیری استخوان‌ها و مفاصل کم خواهد شد.

چرا کودکان به کلسیم نیاز دارند؟

کلسیم نقش مهمی در حفظ سیستم ایمنی سالم دارد. همچنین کودکان برای ساختن استخوان‌های قوی به کلسیم نیاز دارند. وقتی بچه‌ها و نوجوانان کلسیم کافی دریافت می‌کنند زندگی بزرگسالی خود را با قوی‌ترین استخوان‌های ممکن آغاز می‌کنند. استخوان‌های محکم آنها را در برابر از دست دادن استخوان در مراحل بعدی زندگی محافظت می‌کند. کودکان خردسال و نوزادان برای پیشگیری از بیماری به نام راشیتیسم به کلسیم و ویتامین D نیاز دارند. راشیتیسم استخوان ها را نرم می‌کند و باعث ایجاد پاهای پرانتزی، توقف رشد و گاهی اوقات درد یا ضعیف شدن عضلات می‌شود.

پرسش‌های پرتکرار در زمینه کمبود کلسیم در کودکان