علت خون در مدفوع؛ از عمق فاجعه خبردار شوید

علت خون در مدفوع را باید در خونریزی بخشی از دستگاه گوارش (GI) جستجو کرد. بیماری زخم معده، شقاق مقعد، بواسیر و چندین بیماری دیگر هستند که همگی می‌توانند علت خون در مدفوع باشند. از آنجایی که وجود خون در مدفوع امکان دارد نشانه یک بیماری جدی مانند سرطان باشد، هرگز نباید آن را نادیده گرفت. معاینه فیزیکی، مشاهدات آزمایشگاهی و جزئیات تاریخچه پزشکی فرد به پزشک کمک می‌کند تا دلیل وجود خون در مدفوع را بیابد.

رنگ مدفوع یا خون نشان‌دهنده محل دقیق خونریزی در دستگاه گوارش است. خون در مدفوع معمولا قرمز تیره یا مایل به قهوه‌ای به نظر می‌رسد. خونی که از دستگاه گوارش فوقانی می‌آید و با حرکت در روده هضم می‌شود، سیاه و قیر مانند است.

پزشکان از کولونوسکوپی یا آندوسکوپی برای یافـتن دلیل خون در مدفوع کمک می‌گیرند. هنگامی‌که پزشک محل و علت خونریزی را مشخص کرد سپس سعی در توقف و عود خونریزی می‌کند. برای اطلاعات بیشتر در مورد علت خون در مدفوع، این مقاله مجله سلامت ژین طب را بخوانید تا هنگام رویارویی با آن دچار استرس نشوید.

علت خون در مدفوع؛ 10 علتی که فرد را در لبه پرتگاه مرگ قرار می‌دهد

آسیب به دستگاه گوارش (GI)، التهاب و زخم‌ها همگی می‌توانند باعث خونریزی پوشش داخلی دستگاه گوارش شوند. در برخی موارد، امکان دارد سوراخ شدگی رخ دهد که منجر به خونریزی، درد شکم و بیماری شدید می‌شود. اگر خونریزی در دستگاه گوارش رخ دهد، خون همراه با مدفوع از بدن خارج می‌شود. مشکلات سلامتی خاصی که می‌تواند منجر به خونریزی شود شامل موارد زیر است:

بیشتر بخوانید: ۸ درمان خشکی پوست نوزاد در خانه و معرفی راهکارهای تخصصی
 

1.خونریزی دستگاه گوارش فوقانی دومین علت خون در مدفوع

خون در مدفوع امکان دارد از قسمت فوقانی دستگاه گوارش نشات بگیرد. شایع‌ترین علت این بیماری، زخم معده است که در پوشش معده یا روده بالایی هستند. خون ناشی از زخم معده می‌تواند قرمز یا سیاه و قیر مانند باشد.

خونریزی گوارشی فوقانی با آندوسکوپی قابل تشخیص خواهد بود. متخصص گوارش با دوربینی که به یک لوله باریک و انعطاف‌پذیر متصل است، دستگاه گوارش فوقانی را بررسی می‌کند. لوله از گلو به روده منتقل می‌شود. اگر خونریزی گوارشی فوقانی شدید و جدی باشد برای درمان به جراحی نیاز خواهد بود.

بیشتر بدانید: شربت برای آبریزش بینی کودکان؛ معرفی سه شربت برای درمان آبریزش بینی
 

2. شقاق مقعد؛ اولین و شایع‌ترین علت خون در مدفوع

شقاق مقعدی شایع‌ترین علت مدفوع خونی در نوزادان است، اما بزرگسالان نیز می‌توانند به آن مبتلا شوند. رنگ خون ناشی از شقاق مقعد قرمز روشن است. شقاق مقعدی ناشی از یبوست یا مدفوع بزرگ و سفت است که به سختی دفع می‌شود. شقاق باعث ایجاد ‌ترک در پوست رکتوم می‌شود. خوشبختانه، شقاق مقعدی معمولا خود به خود بهبود می‌یابند. نوشـیدن آب بیشتر و خـوردن غذاهای پر فیبر به نرم‌شدن مدفوع و عدم یبوست کمک می‌کند.

بیشتر بخوانید: پایین آوردن تب کودک با گلاب
 

3. پولیپ؛ یکی از انواع علت خون در مدفوع که نشانه‌ای ندارد

پولیپ یک رشد کوچک روی پوشش مجرای روده است که چند نوع مختلف دارد. پولیپ‌های آدنوماتوز برخی از رایج‌ترین آن‌ها هستند. این پولیپ‌ها روی پوشش روده بزرگ رشد کرده و حدود 25درصد از بزرگسالان 50 سال و بالاتر به ‌این نوع پولیپ مبتلا هستند.

پولیپ‌های آدنوماتوز می‌توانند به سرطان کولورکتال یا سرطان روده بزرگ یا رکتوم تبدیل شوند. سرطان کولورکتال سومین علت شایع مرگ و میر ناشی از سرطان در آمریکا به شمار می‌آید. اگرچه بیشتر موارد سرطان کولورکتال از پولیپ‌های آدنوماتوز ایجاد می‌شود، تنها حدود 5 درصد از پولیپ‌ها سرطانی می‌شوند.

پولیپ‌ها اغلب هیچ علامتی ندارند، اما گاهی علت خون در مدفوع هستند. خون ناشی از آن قرمز یا تیره و قیری است.

پولیپ‌ها را می‌توان قبل از تبدیل شـدن به سرطان برداشت. اگر آن‌ها تبدیل به سرطان شوند، در صورت تشخیص زودهنگام قابل درمان خواهد بود. به همین دلیل است که همه افراد 45 ساله و بالاتر باید به طور مرتب از نظر سرطان کولورکتال غربالگری شوند.

بیشتر بخوانید: درمان تب کودکان در خانه؛ آبی بر روی آتش
 

4. هموروئید؛ رگ‌های خونی متورم علت خون در مدفوع

رگ‌های خونی متورم‌اند که از مقعد بیرون می‌زنند. هموروئید اغلب ناراحت کننده و معمولا همراه با درد و خارش هستند. از آنجایی که رگ‌های خونی زیادی در اطراف مقعد و راست‌روده وجود دارد، ممکن است هموروئید خون روشن و قرمز را از بین ببرد.

عواملی که فرد را در معرض خطر هموروئید قرار می‌دهد عبارتند از:

• اسهال مزمن
• یبوست مداوم
• فشار و وزنه زدن زیاد
• نشستن برای مدت طولانی
• بارداری

اگر هموروئید شدید باشد، جراحی یک گزینه درمانی به شمار می‌آید، اما اکثر هموروئیدها نیازی به جراحی ندارند. خـوردن فیبر بیشتر یا استفاده از پمادها در رفع آن کمک‌کننده هستند.

بیشتر بخوانید: دیابت در کودکان چگونه است؟ معرفی علائم و روش های درمان
 

5. گاستروانتریت؛ بیماری ویروسی که یک علت خون در مدفوع است

یک بیماری معده و روده است که توسط یک ویروس، باکتری یا انگل به وجود می‌آید. گاهی اوقات، گاستروانتریت  باعث اسهال خونی می‌شود که این اتفاق در نوع باکتریایی این بیماری شایع‌تر است.

مسمومیت غذایی نوعی گاستروانتریت است. باکتری‌هایی که معمولا باعث مسمومیت غذایی می‌شوند عبارتند از:

• کمپیلوباکتر
• coli
• لیستریا
• سالمونلا

گاستروانتریت گاهی خود به خود بهبود می‌یابد، اما اگر علائم بیش از یک یا دو روز طول بکشد، بهتر است به پزشک مراجعه کرد.

6. آنژیودیسپلازی؛ بیماری ضعیف شدن رگ‌های روده علت خون در مدفوع

مدفوع خونی که قابل توضیح نیست اغلب به دلیل آنژیودیسپلازی ایجاد می‌شود. آنژیودیسپلازی امکان دارد با پیرشدن یا ضعیف شـدن رگ‌های خونی روده اتفاق بیفتد. این نوع خونریزی معمولا قرمز یا تیره و قیری به نظر می‌رسد.

آنژیودیسپلازی در مرحله نهایی بیماری کلیوی یا نارسایی کلیوی بیشتر شایع است. افراد مبتلا به یک اختلال خونریزی ژنتیکی شایع به نام بیماری فون ویلبراند نیز ممکن است آنژیودیسپلازی داشته باشند.

آنژیودیسپلازی که یک علت خون در مدفوع به شمار می‌رود، به چند روش مختلف قابل درمان است که عبارتند از:

• برداشتن در حین آندوسکوپی
• هورمون درمانی
• انتقال خون
• مکمل‌های آهن

خوشبختانه در بیشتر افراد آنژیودیسپلازی خود به خود از بین می‌رود.

7. بیماری التهابی روده (IBD) از عوامل کمتر شایع وجود خون در مدفوع

IBD یک بیماری خودایمنی روده است. هنگامی‌که فردی به یک بیماری خود ایمنی مبتلا می‌گردد، سیستم ایمنی بدن به بخشی دیگری از بدن حمله می‌کند. در بیماری IBD، به التهاب و آسیب روده ختم می‌شود.

بیماری کرون و کولیت اولسراتیو دو نوع شایع بیماری التهابی روده هستند. علائم شامل مدفوع خونی و به رنگ قرمز، تیره و قیری خواهد بود.

بیماری التهاب روده را می‌توان به چند روش مختلف درمان کرد که عبارتند از:

• استروئیدها
• عوامل اصلاح کننده سیستم ایمنی
• عمل جراحی

خوشبختانه، داروهای جدید تعداد بیماران IBD را که نیاز به جراحی دارند کاهش می‌دهد.

8. سرطان؛ یک علت خون در مدفوع که باید بشدت مراقب آن بود

وجود خون در مدفوع امکان دارد یکی از علائم سرطان روده‌بزرگ باشد، در صورت مشاهده ‌این علامت ضروری است که به پزشک مراجعه کرد. خونریزی ناشی از سرطان کولورکتال معمولا قرمز، تیره و قیری به نظر می‌رسد.

زمانی تصور می‌شد که سرطان کولورکتال بیشتر افراد بالای 50 سال را مبتلا می‌کند. اما تحقیقات اخیر بیانگر چیز دیگری است، ‌این سرطان سومین علت مرگ ناشی از سرطان در بزرگسالان کمتر از 50 سال است.

اما خبر خوب اینکه زمانی با این علت خون در مدفوع روبرو شدید و با مراجعه سریع به پزشک می‌توان ان را درمان کرد.  به لطف تشخیص و درمان زودتر، میزان بقای پنج ساله بیماران مبتلا به سرطان کولورکتال به طور پیوسـته در طول زمان افزایش یافـته است.

9. بیماری دیورتیکولار؛ یک علت خون در مدفوع که یکباره پدید می‌آید

دیورتیکول‌ها کیسه‌های غیرطبیعی هستند که در قسمت پایین روده ایجاد می‌شوند. دو نوع بیماری دیورتیکولی وجود دارد.

• دیورتیکولوز: نوع ساده دیورتیکول
• دیورتیکولیت: نوع عفونی و ملتهب دیورتیکول

هر دو شکل بیماری دیورتیکولی می‌توانند همراه با درد و علت خون در مدفوع باشند. هنگامی‌که بیماری دیورتیکولار باعث خونریزی ‌شود، معمولا به طور ناگهانی ظهور و خون ناشی از آن به رنگ قرمز یا قهوه‌ای است. دیورتیکول‌ها از نقاط ضعیف دیواره روده‌بزرگ رشد می‌کنند که گاهی به ‌اندازه چندین سانتی‌متر رشد خواهند کرد.

اغلب علت ابتلا به این بیماری را در رژیم غذایی کم فیبر می‌دانند، اما علت واقعی هنوز ناشناخته است. جراح می‌تواند خونریزی ناشی از دیورتیکول را در طی آندوسکوپی یا جراحی شکم متوقف کند. دیورتیکولیت اغلب با آنتی بیوتیک‌ها قابل درمان است.

10. کولیت ایسکمیک؛ انسداد رگ‌های روده بزرگ علت خون در مدفوع

زمانی اتفاق می‌افتد که رگ‌های خونی تامین‌کننده روده بزرگ باریک یا مسدود شوند. این عارضه بیشتر در افراد مسن رخ می‌دهد و می‌تواند کوتاه مدت یا بلند مدت باشد. علائم کولیت ایسکمیک عبارتند از:

• خون قرمز در مدفوع
• اسهال
• نیاز فوری به اجابت مزاج
• درد شکم و استفراغ

در اکثر موارد کولیت ایسکمیک دوره‌ای کوتاه است و خود به خود برطرف می‌شود. اما گاهی اوقات، افراد مبتلا به موارد شدید کولیت ایسکمیک باید در بیمارستان بستری شوند. بیماران مبتلا به بیماری شدید ممکن است به مایعات داخل وریدی (IV)، آنتی بیوتیک‌ها و استراحت روده یا رژیم غذایی محدود نیاز داشته باشند.

حدود 20 درصد از افرادی که به کولیت ایسکمیک مبتلا می‌شوند، در نهایت به جراحی نیاز دارند. متاسفانه جراحی کولیت ایسکمیک بسیار خطرناک و تقریبا 65 درصد از بیمارانی که‌ این جراحی را انجام می‌دهند از دنیا خواهند رفت.

هشدارهای غلط در مورد علت خون در مدفوع

گاهی اوقات، چیزی که شبیه مدفوع خونی به نظر می‌رسد، در واقع فقط رنگ مواد غذایی است که خورده‌اید. رنگ‌های مورد استفاده در برخی میوه‌ها و ژلاتین مدفوع را قرمز خواهد کرد. چغندر نیز امکان دارد موجب قرمزی مدفوع شود که فرد را به اشتباه اندازد.

چکیده‌ای کلی درباره علت خون در مدفوع

وجود خون در مدفوع می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد. بواسیر و شقاق مقعدی آزاردهنده و دردناک هستند اما مضر نیستند. برخی از علل خونریزی گوارشی نیاز به جراحی دارند مانند خونریزی دستگاه گوارش فوقانی، پولیپ، آنژیودیسپلازی، بیماری التهابی روده، بیماری دیورتیکولی و کولیت ایسکمیک.

گاهی اوقات، وجود خون در مدفوع می‌تواند نشانه‌ای از چیزی جدی مانند سرطان باشد و گاهی یک زنگ خطر کاذب به نظر می‌رسد.

در صورت مشاهده خون در مدفوع، مراجعه به پزشک ضروری است. دیدن خون روی دستمال یا کاسه توالت می‌تواند‌ ترسناک باشد. شاید فرد وسوسه شود که آن را نادیده بگیرد با این امید که خود به خود بهبود می‌یابد. که سرطان کولورکتال از علل اصلی مرگ و میر است، حتی برای افراد زیر 50 سال، هرگز نباید خون در مدفوع را نادیده گرفت.

سوالات متداول