درد دنبالچه؛ 10 علت درد و راه‌های درمان کوکسیدینیا

درد دنبالچه یا کوکسیدینیا دردی است که در داخل و اطراف استخوان مثلثی کوچک در انتهای ستون فقرات، بالای شکاف باسن قرار دارد. درد دنبالچه کارهای روزمره را در بهترین حالت ناراحت کننده و در بدترین حالت غیر قابل تحمل می‌کند. دنبالچه، یک استخوان مثلثی شکل کوچک در پایین ستون فقرات که از سه تا پنج مهره تشکیل شده و امکان کبودی و حتی شکستن دارد.

چندین تاندون، ماهیچه و رباط به آن متصل می‌شوند. هر دو استخوان دنبالچه و ایسکیال (دو استخوانی که قسمت پایینی لگن را تشکیل می‌دهند) وزن را هنگام نشستن تحمل می‌کنند. دو سوم بزرگسالان دنبالچه دارند که به جای اینکه مستقیما به سمت پایین باشد کمی‌ خمیده می‌شود، اما انحنای بیش از حد آن غیر طبیعی و در نتیجه دردناک است.

نشستن درد را افزایش می‌دهد در حالی که راه رفتن به تسکین آن می‌انجامد. استفاده از درمان‌های خانگی و تغییر رفتارهایی مانند نشستن بیش از حد طولانی، بزرگترین تفاوت‌ها را به وجود می‌آورد. در این مقاله از مجله سلامت ژین طب ابعاد کلی درد دنبالچه را مورد بررسی قرار می‌دهیم تا کمکی به بیماران این حوزه شده باشد.

درد دنبالچه (کوکسیدینیا) چقدر شایع است؟

درد دنبالچه عارضه‌ای شایع که زنان پنج برابر بیشتر از مردان در معرض ابتلا به آن هستند. بزرگسالان و نوجوانان نیز بیشتر از کودکان به آن مبتلا می‌شوند. افراد چاق سه برابر افراد دارای وزن ایده آل بر اساس مقیاس BMI (شاخص توده بدن) مستعد ابتلا هستند. همچنین اگر خیلی سریع وزن کم کنید آسیب‌پذیری و درد دنبالچه دور از ذهن نیست.

علت درد دنبالچه؛ 10 عاملی که بیشترین تاثیر را دارند

علت هر چه باشد، اگر درد دنبالچه بهتر نشد، باید به پزشک مراجعه کرد. هرچه زودتر بفهمید که چه چیزی باعث این مشکل شده، زودتر می‌توان آن را درمان کرد. عوامل موثر در ایجاد درد دنبالچه عبارتند از:

1.نشستن روی یک سطح سخت اولین عامل درد دنبالچه هنگام نشستن

اگر برای مدت طولانی روی یک صندلی یا سطح سخت بنشینید، کوکسیدینیا دور از ذهن نخواهد بود. همچنین هنگام رانندگی یا اگر روی سطحی با بالشتک سفت قرار دارید امکان دارد اتفاق بیفتد. ایستادن یا راه رفتن درد را تا حدودی کاهش می‌دهد. گرما، ماساژ، مسکن‌های بدون نسخه و نشستن روی یک کوسن دوناتی شکل گزینه‌هایی هستند که درد دنبالچه ناشی از نشستن زیاد را کاهش می‌دهند. برای درمان کوکسیدینیا ناشی از نشستن زیاد موارد زیر را باید رعایت کرد:

• برای جلوگیری از درد دنبالچه، هنگام نشستن از فرم خوب استفاده کنید
• راست بنشین
• پشت خود را به صندلی نگه دارید
• زانوهای خود را در سطح باسن خود نگه دارید
• پاهای خود را روی زمین نگه دارید
• شانه‌های خود را شل کنید

2. تروما یا آسیب؛ علتی که می‌تواند خطرناک باشد

درد دنبالچه می‌تواند ناشی از کبودی، دررفتگی یا شکستگی استخوان ناشی از ضربه یا جراحت باشد. اگر در حین انجام ورزش‌هایی مانند اسکیت و ژیمناستیک به عقب بیفتید یا آسیب ببینید کوکسیدینیا بسیار محتمل است.

همچنین می‌تواند ناشی از فشارهای مکرر باشد که با فعالیت‌هایی مانند دوچرخه سواری یا قایقرانی همراه است. انجام مکرر این کارها باعث فشار مداوم بر عضلات، رباط‌ها و ستون فقرات می‌شود که منجر به درد دنبالچه خواهد شد.  علائمی‌ که نشان می‌دهد استخوان دنبالچه آسیب دیده است عبارتند از:

• درد و تورم
• بی حسی یا گزگز
• ضعف در پاهای
• مشکلات روده یا مثانه

اگر هر یک از این علائم، به ویژه ضعف، بی حسی، گزگز، یا مشکلات مثانه یا روده را دارید، فورا به پزشک مراجعه کنید.

اگر آسیب دیدید، زمانی را برای استراحت و بهبودی اختصاص دهید. مسکن‌های بدون نسخه ممکن است کمک کنند. اگر درد زیادی دارید که در فعالیت‌های منظم اختلال ایجاد می‌کند مراجعه به پزشک را در اولویت قرار دهید. گزینه‌های درمان عبارتند از:

• داروی ضددرد
• بالش‌های دوناتی شکل برای نشستن
• فیزیوتراپی
• تزریق استروئید

3. زایمان؛ علت درد دنبالچه در خانمها

رباط‌ها و ماهیچه‌های اطراف دنبالچه می‌توانند در حین زایمان کشیده شده و باعث درد شوند. نادر است، اما استخوان‌های دنبالچه ممکن است در حین زایمان بشکنند. امکان دارد ماه‌ها پس از زایمان همچنان درد داشته باشید. اگر بهتر نشد با پزشک صحبت کنید تا بهترین قرص برای درد دنبالچه را معرفی کند. امکان دارد برای درمان درد دنبالچه ناشی از زایمان گزینه‌های زیر را پیشنهاد دهند:

• استفاده از کمپرس سرد روی محل درد
• داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs)، مانند ایبوپروفن و ناپروکسن
• فیزیوتراپی
• بالشتک دنبالچه‌ای U شکل

4. هموروئید؛ التهابی در دهانه مقعد که عامل درد دنبالچه می‌شود

هموروئید؛ بافتی که دهانه مقعد را بالشتک و محافظت می‌کند ملتهب و عضلات دنبالچه را می‌کشند. این عارضه گاهی به درد دنبالچه منتهی می‌گردد. سایر علائم هموروئید عبارتند از:

• خونریزی از پایین
• سوزش یا درد
• بیرون زدگی یا افتادگی
• خارش
• تورم

برای درمان هموروئید، پزشک ممکن است موارد زیر را توصیه کند:

• داروی بدون نسخه
• یک رژیم غذایی با فیبر بالا
• نوشیدن آب بیشتر
• حمام سیتز یا خیساندن ناحیه در آب گرم و کم عمق

اگر بهتر نشد، پزشک امکان دارد هموروئید را در مطب خود بردارد.

5. تعادلی وزن را جدی بگیرید؛ ریشه درد دنبالچه گاهی در آن است

تحمل وزن بیش از حدف فشار مضاعفی به دنبالچه در هنگام نشستن وارد می‌کند که در نهایت منجر به درد دنبالچه خواهد شد. اما اگر لاغر هستید نیز آسیب به دنبالچه دور از ذهن نیست. وقتی چربی کافی روی باسن نباشد، استخوان دنبالچه به بافت‌های مجاور ساییده و موجب درد خواهد شد. گزینه‌های تسکینی درد دنبالچه ناشی از وزن نامناسب عبارتند از:

• گرما یا یخ
• ایبوپروفن، استامینوفن یا آسپرین

6. کوردوما؛ تومور سرطانی نادری که می‌تواند علت درد دنبالچه باشد

کوردوما یک تومور سرطانی نادر که در ستون فقرات، پایه جمجمه یا دنبالچه ایجاد می‌شود. همراه با رشد توده درد نیز پدیدار خواهد شد. علائم کوردوما عبارتند از:

• یک توده قابل توجه
• بی حسی در کشاله ران
• مشکلات روده
• مشکلات مثانه
• ضعف پا، بی حسی یا گزگز

اگر فردی مبتلا به کوردوما باشد، پزشک درمان با موارد زیر را توصیه می‌کند:

• عمل جراحی
• تابش – تشعشع
• درمان پرتو پروتون

7. سرطان پروستات؛ بیماریی شایع که بر استخوان دنبالچه تاثیر می‌گذارد

درد دنبالچه گاهی با سرطان پروستات مرتبط است. رشد سرطان پروستات رشد درد در استخوان را به دنبال دارد. علائم سرطان پروستات عبارتند از:

• احساس سوزش یا درد هنگام ادرار کردن یا انزال
• ادرار کردن اغلب به خصوص در شب
• تغییرات در جریان ادرار
• اختلال نعوظ که به طور ناگهانی ایجاد می‌شود
• خون در ادرار یا منی

اگر فردی مبتلا به سرطان پروستات باشد، پزشک اغلب برای درمان موارد زیر را توصیه می‌کند:

• عمل جراحی
• تابش – تشعشع
• سرما درمانی
• هورمون درمانی
• شیمی‌ درمانی
• ایمونوتراپی

8. تومور مهره‌ای؛ توده‌ای در ستون فقرات که بر دنبالچه تاثیر می‌گذارد

توموری در ستون فقرات است که استخوان‌ها یا مهره‌های را تحت تاثیر قرار می‌دهد. همانطور که رشد می‌کند، باعث درد دنبالچه می‌شود. علائم تومور مهره‌ای عبارتند از:

• کمردرد به خصوص در شب
• دردی که به قسمت‌های دیگر بدن منتقل می‌شود
• ضعف یا از دست دادن حس در بازوها یا پاها
• مشکل در راه رفتن
• حساسیت کمتر به سرما، گرما و درد
• از دست دادن عملکرد مثانه یا روده
• فلج

اگر درد دنبالچه بدتر شد یا از بین نرفت، علائم دیگری یا سابقه سرطان دارید، به پزشک مراجعه کنید.

9. سرطان روده بزرگ؛ بیماری که درد دنبالچه می‌تواند متاثر از آن باشد

تومور یا سرطان در روده بزرگ یا راست روده می‌تواند باعث درد دنبالچه شود. رکتوم 15 سانتیمتر آخر کولونست. سرطان در این نواحی سرطان روده بزرگ نامیده می‌شود. علائم سرطان کولورکتال عبارتند از:

• یبوست یا اسهال
• مدفوع باریک
• خون در مدفوع
• گرفتگی یا درد در لگن یا پایین شکم
• کاهش وزن
• خستگی

درمان سرطان روده بزرگ می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

• عمل جراحی
• شیمی ‌درمانی
• تابش – تشعشع

10. کیست پیلونیدال؛ بافت مویی که یکی از عامل‌های اصلی درد دنبالچه است

بیشتر کیست‌های پیلونیدال یا قسمت‌های غیرطبیعی مو و بقایای بافت در پوست در نزدیکی استخوان دنبالچه‌ ایجاد می‌شوند. هنگامی‌که کیست عفونی می‌شود، باعث تورم و درد می‌شود. اگر فردی کیست پیلونیدال داشته باشد امکان دارد علائم زیر را تجربه کند:

• ترشح چرک یا خون از دهانه پوست
• قرمزی پوست
• بوی بد ناشی از چرک

اگر کیست پیلونیدال دارید، پزشک ممکن است ناحیه را بی حس کند و برشی برای تخلیه کیست ایجاد کند. اگر عود کرد، ممکن است برای برداشتن آن نیاز به جراحی داشته باشید.

علائم درد دنبالچه (کوکسیدینیا) چیست؟

• درد دردناک یا سوراخ کننده در دنبالچه
• درد شدیدتر هنگام تغییر حالت نشسته به ‌ایستادن
• درد شدیدتر هنگام نشستن طولانی مدت.
• درد در هنگام اجابت مزاج
• درد هنگام رابطه جنسی

سایر علائم مرتبط که ممکن است با کوکسیدینیا رخ دهد عبارتند از:

• افسردگی
• اضطراب
• خواب بد
• باسن دردناک
• کمر درد

آیا درد دنبالچه (کوکسیدینیا) نشانه بارداری است؟

همانطور که جنین رشد می‌کند، وزن آن بر فضای لگن فشار می‌آورد و باعث ایجاد درد در آن ناحیه عمومی دنبالچه ‌می‌شود.

آیا درد دنبالچه (کوکسیدینیا) می‌تواند باعث درد رکتوم شود؟

بله، کوکسیدینیا مزمن یکی از علل درد رکتوم به حساب می‌آید.

آیا قاعدگی باعث درد دنبالچه (کوکسیدینیا) می‌شود؟

درد دنبالچه معمولا زمانی که زن در حال قاعدگی است بدتر می‌شود.

راه‌های پزشکی و درمان خانگی درد دنبالچه (کوکسیدینیا)

اکثر افراد بدون انجام هیچ گونه درمانی بهبود می‌یابند. از کسانی که نیاز به درمان دارند، 90 درصد فقط باید از داروهای خانگی استفاده کنند.

درمان‌های خانگی برای درد دنبالچه (کوکسیدینیا) عبارتند از:

• مصرف یک NSAID مانند ایبوپروفن برای کاهش درد و تورم
• کاهش زمان نشستن؛ اگر مجبور به نشستن هستید به جلو خم شوید
• حمام آب گرم برای شل شدن عضلات و کاهش درد
• هنگام نشستن از یک بالش ژله‌ای گوه‌ای یا بالش دنبالچه‌ای (بالش دونات) استفاده کنید
• مصرف نرم کننده‌های مدفوع برای کاهش درد در هنگام اجابت مزاج
• کشش و تقویت عضلات کمر و لگن
• استفاده از بسته‌های گرم یا سرد در قسمت پایین کمر. بیش از 20 تا 30 دقیقه، چند بار در روز استفاده کنید
• پوشیدن لباس‌های گشاد

درمان‌های سرپایی برای درد دنبالچه (کوکسیدینیا) عبارتند از:

• مسدود کردن منبع عصبی ناحیه (بلوک عصبی دنبالچه) با استفاده از داروهای بی‌حس‌کننده و استروئیدها برای کاهش التهاب
• ماساژ درمانی (معمولا فقط تسکین موقتی ایجاد می‌کند)
• تمرینات کششی و بهبود وضعیت بدن با هدایت فیزیوتراپیست
• طب سوزنی
• TENS (تحریک الکتریکی عصب از طریق پوست)

گزینه‌های جراحی برای درمان درد دنبالچه  عبارتند از:

• کوکسیژکتومی ‌جزئی (برداشتن بخشی از دنبالچه که بسیار نادر است)
• کوکسیژکتومی ‌کامل (برداشتن کل دنبالچه، بسیار نادر)

زمان نقاهت از کوکسیژکتومی ‌می‌تواند چند ماه تا یک سال طول بکشد. متأسفانه، هیچ تضمینی وجود ندارد که درد حتی در صورت از بین رفتن استخوان از بین برود.

سایر علائمی‌ که می‌تواند همراه با کوکسیدینیا رخ دهد، مانند افسردگی، اضطراب و سیاتیک نیز باید مورد توجه و درمان قرار گیرند.

درد دنبالچه (کوکسیدینیا) در دوران بارداری چگونه درمان می‌شود؟

وقتی باردار هستید، داشتن درد دنبالچه طبیعی است. درد ناشی از نشستن طولانی مدت است، اما می‌تواند هنگام ایستادن و راه رفتن نیز ایجاد شود. به‌این دلیل که جنین در حال رشد به استخوان فشار می‌آورد. فیزیوتراپیست‌ها توصیه می‌کنند هنگام خواب به پهلو دراز بکشید و روی بالشتک دنبالچه بنشینید. هر دو با برداشتن فشار از روی دنبالچه به تسکین بخشی از درد کمک می‌کنند.

نکاتی کلی درباره درد دنبالچه

درد دنبالچه معمولا نتیجه آسیب فیزیکی به دنبالچه و بافت اطراف آن است. زایمان اغلب می‌تواند منجر به درد دنبالچه شود. ضربه زدن یا نشستن بر روی سطوح سخت برای مدت طولانی نیز باعث آسیب به دنبالچه و عضلات آن خواهد شد.

افراد می‌توانند در بیشتر موارد درد دنبالچه را با داروهای بدون نسخه، ورزش‌های سبک و وسایل کمکی برای نشستن درمان کنند. با این حال، در صورت تداوم درد یا عدم تشخیص علت درد، فرد باید با پزشک مشورت کند.

پزشک معمولا داروهای ضد درد، فیزیوتراپی و احتمالا تزریق استروئید را برای درمان درد شدیدتر دنبالچه توصیه می‌کند. در برخی موارد، ممکن است فرد برای ‌ترمیم هر گونه آسیب استخوانی یا عضلانی که باعث درد می‌شود، به جراحی نیاز داشته باشد که تشخیص آن به عهده پزشک است.

سوالات متداول