شوره سر و موثرترین روش‌های درمانی تنها با چند راهکار ساده
شوره سر اساسا زمانی اتفاق می‌افتد که تکه‌های کوچک پوست خشک از پوست سر بیرون می‌آید و زیبایی ظاهری فرد را تحت تاثیر قرار می‌دهد. ممکن است این پوسته‌ها را در موهای خود یا روی شانه‌ها مشاهده کنید.
گاهی شوره سر باعث خارش پوست سر فرد می‌شود. این یک مشکل رایج است، اما آنقدرها هم که به نظر می‌رسد ساده نیست؛ به بیان دیگر تعریف شوره سر کمی دشوار است، زیرا با درماتیت سبورئیک (شکل مزمن اگزما) و سایر بیماری‌های پوستی که منجر به پوسته پوسته شدن پوست سر می‌شود، تشابه زیادی دارد.
علل ایجاد شوره در سر می‌تواند متفاوت باشد. گاهی بر اثر خشکی پوست سر؛ پوست تحریک شده و پوسته پوسته می‌شود؛ گاهی بر اثر وجود چربی بیش از حد روی پوست سر باعث می‌شود سلول‌های پوست ساخته شده و سپس ریزش کنند. آگاهی از اینکه دلیل اصلی بروز شوره سر چیست می‌تواند به برطرف کردن یا کنترل آن کمک کند.
در ادامه قصد داریم مطالبی را پیرامون شوره سر عنوان کنیم. با ما همراه شوید.
نگاهی سریع به این مقاله
- شوره سر اغلب یک بیماری مزمن اما قابل درمان است
- شوره سر ناشی از درماتیت سبورئیک یک بیماری مزمن است که نیاز به درمان مکرر یا طولانی مدت دارد
- افزایش دریافت امگا 3، قرار گرفتن کوتاه در معرض نور خورشید و کاهش مصرف محصولات مو نیز می‌تواند به جلوگیری از شوره سر کمک کند
- مردان بیشتر از زنان تحت تاثیر شوره سر قرار می‌گیرند
این عارضه پوستی چگونه خود را نشان می‌دهد؟
اگر یک فرد به شوره سر مبتلا باشد، تکه‌های آشکار پوسته‌های سفید روی پوست سر به وجود می‌آید که از پوست مرده تشکیل شده است و در موها دیده می‌شود. طبق کتابچه راهنمای مرک، علائم دیگر عبارتند از:
- گاهی اوقات، پوست سر ممکن است خارش داشته باشد
- وجود پوسته‌های چرب یا خشک روی پوست سر
- برجستگی‌های متمایل به زرد تا قرمز در امتداد خط مو (در موارد شدید)
دلایل ایجاد شوره سر چیست؟
این بیماری پوستی ممکن است به دلایل مختلفی ایجاد شود؛ که عبارت‌اند از:
درماتیت سبورئیک
با توجه به تحقیقات انجام شده درماتیت سبورئیک شکل مزمنی از اگزما است که نواحی از بدن را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
به بیان دیگر افرادی که پوستی چرب دارند اغلب بیشتر در معرض شوره سر هستند. چرا که مخمری به نام Malassezia globosa از روغن‌های روی پوست سر تغذیه می‌کند. امی مک مایکل، دکتر، پروفسور پوست و رئیس بخش پوست در دانشکده ویک فارست خاطرنشان می‌کند که بدن برخی افراد این تجزیه روغن را به عنوان یک عامل تحریک کننده درک می‌کند، بنابراین پوست سر با افزایش سرعت تجدید سلول‌های پوست واکنش نشان می‌دهد و باعث ایجاد شوره سر می‌شود.
برای کسانی که این بیماری پوستی را ندارند، یک ماه کامل طول می‌کشد تا سلول‌های جدید پوست روی پوست سر بالغ شوند، بمیرند و از بین بروند. اما بر اساس گزارشی در مجله Medical Chemistry برای کسانی که شوره سر دارند، این فرآیند تنها طی دو تا هفت روز اتفاق می‌افتد.
با این وجود، توجه به این نکته مهم است که در حالی که مدت‌ها تصور می‌شد که M. globosa به عنوان عامل اصلی برای بروز این عارضه پوستی شناخته می‌شود، اما این رابطه علت و معلولی هنوز به طور محکم ثابت نشده است.
درماتیت تماسی
این عارضه یک تحریک پوستی است که توسط یک ماده حساسیت‌زا یا محرک ایجاد می‌شود و منجر به بثورات خارش‌دار و احتمالا دردناک خواهد شد. در نهایت این واکنش روی پوست سر موجب به وجود آمدن شوره سر می‌شود. طبق گفته انجمن پوست آمریکا، بروز درماتیت تماسی معمولا به دلیل محصولات مراقبت از مو یا رنگ‌ها رخ می‌دهد.
پوست خشک
اگر هوای سرد زمستانی پوست را در تمام نقاط بدن از جمله پوست سر خشک کند، ممکن است خشکی پوست دلیل شوره سر باشد. هنگامی که خشکی پوست باعث شوره سر می‌شود، پوسته‌ها معمولا کوچک‌تر و با چربی کمتری از پوسته‌های ناشی از درماتیت سبورئیک هستند. علاوه بر این، طبق گفته پزشکان، آب و هوای سرد و خشک نیز می‌تواند علائم درماتیت سبورئیک را بیشتر کند.
وجود قارچ
گاهی وجود قارچی به نام مالاسزیا باعث شوره سر می‌شود. این قارچ به طور معمول روی پوست سر رشد می‌کند. با این حال برخی افراد بیش از حد آن را دارند و باعث می‌شود سلول‌های پوست سریع‌‌تر از حد معمول تکثیر شوند. عوامل خاصی از جمله:سن، هورمون‌ها و فشار می‌توانند باعث تکثیر مالاسزیا شوند.
تمام افراد می‌توانند به شوره سر مبتلا شود، اما برخی عوامل فرد را مستعد ابتلا به این عارضه می‌کند، از جمله:
- عادات شامپو زدن؛ یک متخصص پوست می‌گوید: «برای کسانی که از قبل در معرض خطر این عرضه پوستی هستند، شستشوی مکرر می‌تواند وضعیت را بدتر کند، اما وقفه‌های طولانی مدت نیز می‌تواند منجر به تجمع روغن و در نهایت موجب بروز شوره سر شود»
- فاکتور سن: طبق تحقیقات انجام شده، شوره سر اغلب در سن بلوغ شروع می‌شود و در حدود 20 سالگی به اوج خود می‌رسد و در بین افراد بالای 50 سال شیوع کمتری پیدا می‌کند
- هورمون‌ها: هورمون‌های آندروژن جنسی، مانند تستوسترون، فعالیت غدد چربی را تحریک می‌کنند و روغن بیشتر به معنای افزایش احتمال واکنش التهابی و شوره سر است
- جنسیت: گفتنی است که مردان بیشتر از زنان تحت تاثیر این عارضه پوستی قرار می‌گیرند
- سیستم ایمنی: سیستم ایمنی ضعیف نیز موجب درماتیت سبورئیک می‌شود. این نوع از شوره سر در افرادی که تحت پیوند عضو قرار گرفته‌اند و مبتلایان به HIV یا ایدز، هپاتیت C یا پانکراتیت الکلی شایع‌تر است. به عنوان مثال، 30 تا 83درصد از مبتلایان به اچ‌آی‌وی از بروز این عارضه پوستی شکایت دارند
- بیماری‌های عصبی و روانی: بیماری پارکینسون، بیماری آلزایمر، صرع، آسیب مغزی تروماتیک و آسیب نخاعی از جمله شرایطی هستند که خطر ابتلا به SD یا درماتیت سبورئیک را افزایش می‌دهند به طور مثال؛ افراد مبتلا به بیماری پارکینسون، دارای اختلالات عصبی خودکار هستند. سیستمی که به کنترل مواردی مانند: ترشح غدد چربی کمک می‌کند، می‌تواند منجر به تولید بیش از حد چربی شود که در نهایت منجر به شوره سر می‌شود
- سابقه ابتلا به سایر اختلالات پوستی: اگزما، روزاسه، پسوریازیس یا آکنه می‌تواند باعث ایجاد یا بدتر شدن درماتیت سبورئیک شود
- پوست چرب؛ افرادی که به طور طبیعی پوست چرب دارند، در معرض خطر ابتلا به درماتیت سبورئیک هستند
توجه: مک مایکل یک متخصص پوست است که خاطرنشان می‌کند: «روغن‌های خاصی که روی پوست سر مالیده می‌شوند می‌توانند پوست سر را بپوشانند، اما واکنش پوسته پوسته شدن و خارش را بدتر می‌کنند.»
شوره سر چگونه تشخیص داده می‌شود؟
یک متخصص پوست معمولا می‌تواند شوره سر را به سادگی با نگاه کردن به پوست سر تشخیص دهد. اگر شوره سر به درمان پاسخ ندهد، پزشک ممکن است بیوپسی پوست (نمونه برداری از پوست به منظور بررسی و تشخیص بیماری) را به منظور رد سایر مشکلات احتمالی، انجام دهد.
شوره سر چه مدتی روی سر وجود دارد؟
شوره سر ناشی از درماتیت سبورئیک یک بیماری مزمن است که نیاز به درمان مکرر یا طولانی مدت دارد؛ اما، شوره سر ناشی از درماتیت تماسی که بر اثر پوست خشک یا عادات شامپو زدن است را می‌توان با تغییر عادات، برطرف کرد.
شوره سر مشکلی درمان‌پذیر
شوره سر اغلب یک بیماری مزمن اما قابل درمان است. گزینه‌های درمانی عبارت‌اند از:
- شامپوی ملایم بدون نسخه برای کاهش چربی و تجمع سلول‌های پوست؛ روزانه موها را با یک شامپوی ملایم بشویید و پوست سر را به آرامی ماساژ دهید تا پوسته‌های آن بریزند و برطرف شوند
- شامپو شوره سر: OTC اگر شامپوی ملایم کمکی نمی‌کند، شامپوی شوره سر بدون نسخه (OTC) را امتحان کنید. گاهی لازم است که دو یا سه عدد از این شامپوهای مخصوص شوره سر امتحان شوند تا زمانی که بهترین نتیجه را دریافت کرد
درمان‌های جایگزین و مکمل
بر اساس یک مطالعه شامپوهای روغن درخت چای یا مواد موضعی حاوی 5درصد روغن درخت چای (ضدعفونی کننده، آنتی بیوتیک و ضد قارچ) نیز می‌تواند درمان ایمن و موثری برای رفع شوره سر باشد.
- اصلاح رژیم غذایی؛ مصرف وعده‌های غذایی متعادل فقط به کاهش دور کمر کمک نمی‌کند. بلکه این روش می‌تواند برای سالم نگه داشتن سر و موها نیز معجزه کند
- چربی‌های سالم: افزایش دریافت اسیدهای چرب امگا 3، مانند اسیدهای چرب موجود در ماهی سالمون، ماهی تن و ماهی خال خالی، به تنظیم تولید چربی روی پوست کمک می‌کند. یک متخصص پوست در مورد غذاهایی که می‌توانند باعث تولید روغن بیشتر و تشدید این عارضه پوستی شوند، می‌گوید: «چربی‌های بد را در رژیم غذایی خود کاهش دهید، به ویژه شکلات و لبنیات پر چرب. اما غذاهای حاوی ویتامین B(کمبود آن در واقع می‌تواند باعث شوره سر شود) و همچنین غذاهای حاوی روغن‌های خوب مانند: سبزیجات سبز، پروتئین و غلات را به رژیم غذایی خود اضافه کنید.»
- برنامه مراقبت از پوست با توجه به محیط زندگی؛ با توجه به اینکه این عارضه پوستی می‌تواند نتیجه خشکی پوست سر باشد، آب و هوای گرم و شرجی نیز می‌تواند باعث افزایش چربی و شوره سر شود. یک متخصص در این زمینه می‌گوید: «گرما و رطوبت باعث تعریق و تولید چربی می‌شود، بنابراین موها نیاز به شستشوی مکرر دارند.» از طرف دیگر، زمستان‌ها و آب و هوای خشک‌تر باعث کم آبی بدن می‌شوند، بنابراین استفاده از ماسک‌های پوست سر مانند ماسک روغن زیتون می‌تواند مشکل خشکی پوست سر را حل و بروز شوره را برطرف کند
- بررسی و انجام مرتب آزمایش خون؛ در برخی موارد، شوره سر می‌تواند نشانه یک مشکل اساسی مانند: کمبود ویتامین یا وجود مشکل در سیستم ایمنی باشد. پوسته پوسته شدن نیز می‌تواند با پسوریازیس پوست سر مرتبط باشد
اگر وضعیت شوره سر برطرف نشد یا بدتر شد، برای تشخیص واضح این بیماری به یک متخصص تریکولوژیست یا متخصص پوست مراجعه کنید. چک کردن وضعیت خون شما از نظر وجود ناهنجاری‌ها توسط پزشک می‌تواند به شما کمک کند تا در وهله اول متوجه شوید که چه چیزی باعث شوره سر می‌شود و اگر نشانی از وجود بیماری خاص دارد برای درمان بیماری اقدام کنید
چگونه می‌شود از بروز شوره سر پیشگیری کرد؟
شما می‌توانید از علائم و نشانه‌های شوره سر جلوگیری کنید، اما هیچ درمانی قطعی برای شوره سر وجود ندارد.
بنابراین اگر پوست سرتان چرب است، شامپوی روزانه با یک پاک کننده ملایم، همراه با ماساژ ملایم پوست سر، ممکن است در موارد خاص به جلوگیری از شوره سر کمک کند. اگر از شامپو شوره سر OTC استفاده می‌کنید، با متخصص پوست خود در مورد دفعات استفاده از آن برای نگهداری از مو و پیشگیری از شوره صحبت کنید.
در نهایت، افزایش دریافت امگا 3، قرار گرفتن کوتاه در معرض نور خورشید و کاهش مصرف محصولات مو نیز می‌تواند به جلوگیری از شوره سر کمک کند.
یادداشت پایانی
عموما تا زمانی که مشکلی پیش نیاید، پوست سر هرگز توجهی که شایسته آن است را دریافت نمی‌کند. به عنوان مثال: شوره سر که به دلیل رشد بیش از حد مخمر ایجاد می‌شود و خارش و پوسته پوسته شدن مرتبط با آن را در نظر بگیرید. به محض ظاهر شدن این علائم، تنها چیزی که می‌توانیم به آن فکر کنیم استفاده از شامپوهای ضد شوره است.
طبق نظرسنجی که به تازگی توسط بنیاد پوست بریتانیا انجام شده؛ یک سوم افراد به دلیل این عارضه پوستی کنترل نشده از حضور در موقعیت‌های اجتماعی مختلف اجتناب می‌کنند.
اکثر افراد در این حالت بیشتر در فکر این هستند که این بیماری پوستی خود را با استفاده از شامپوهای مختلف از بین ببرند؛ در حالی که بسیاری از پزشکان و متخصصان پوست و مو تاکید دارند که افراد باید با در نظر گرفتن بهداشت و سلامت زنان و مردان و با انجام آزمایش‌های مختلف دلیل اصلی بروز شوره سر را پیگیری کنند و بعد برای برطرف کردن آن اقدامات لازم را انجام دهند، چرا که بروز شوره سر گاهی بر اثر وجود بیماری‌های مزمن است. بنابراین پیشنهاد می‌شود شوره سر را جدی بگیرید و برای درمان و حتی کنترل آن آزمایشات و اقدامات لازم را انجام دهید.
