جوش صورت؛ آگاهی از علت و درمان یک بار برای همیشه
جوش صورت شایع‌ترین بیماری پوستی است که می‌تواند با تاثیر بر زیبایی پوست، تاثیرات روانی-اجتماعی عمیقی داشته باشد. تقریبا همه افراد در دوران نوجوانی دچار جوش صورت می‌شوند. گاهی اوقات وجود این لکه‌های مزاحم تنها به دوران نوجوانی اختصاص ندارد و تا بزرگسالی یا میانسالی نیز همراه فرد باقی می‌ماند، حتی ممکن است برخی افراد در دوران نوجوانی جوش صورت نداشته باشند، اما در دهه‌های دیگر زندگی خود با آن مواجه شوند.
در ادامه قصد داریم در رابطه با جوش صورت، دلایل به وجود آمدن و در نهایت چگونگی برطرف کردن آن مطالبی را بیان کینم. با مجله پزشکی ژین طب همراه شوید.
نگاهی سریع به علت و درمان جوش صورت
- شایع‌ترین نقاطی که ممکن است جوش به وجود آید؛ صورت، پیشانی، سینه، شانه‌ها و قسمت بالایی کمر است
- جوش عمدتا در یک وضعیت بد هورمونی که توسط هورمون‌های آندروژن ایجاد می‌شود، روی پوست ظاهر خواهد شد
- درمان جوش صورت با توجه به شدت جوش‌ها، نوع جوش‌ها و سن فرد مورد نظر متفاوت است
- بیمارانی که داروهای آکنه مصرف می‌کنند باید نسبت به عوارض جانبی احتمالی و تداخلات با سایر داروها و داروهای گیاهی هوشیار باشند
- اصول اولیه درمان شامل حمام یا دوش گرفتن روزانه و شستن صورت و دست‌ها با صابون بدون عطر یا ضد باکتری ملایم است
جوش صورت چیست؟
جوش یک بیماری شایع پوستی است که در آن منافذ پوست توسط مو، سبوم (ماده روغنی)، باکتری‌ها و سلول‌های مرده پوست مسدود می‌شود. این انسدادها باعث ایجاد جوش‌های سرسیاه، سر سفید و انواع دیگر جوش می‌شوند. افرادی که جوش صورت دارند باید بدانند که تنها نیستند و این شایع‌ترین بیماری پوستی است که افراد تجربه می‌کنند.
تخمین زده می‌شود که 80درصد از افراد 11 تا 30 ساله حداقل به شکل خفیف جوش صورت مبتلا می‌شوند و بیشتر افراد در مقطعی از زندگی خود تحت تاثیر آن قرار می‌گیرند.
جوش صورت بیشتر چه کسانی را تحت تاثیر قرار می‌دهد؟
اگرچه این مشکل پوستی عمدتا نوجوانان و جوانان را تحت تاثیر تغییرات هورمونی قرار می‌دهد؛ اما بسیاری از افراد تا دهه 20و 30 به بعد همچنان با آکنه دست و پنجه نرم می‌کنند؛ حتی برخی افراد برای اولین بار در بزرگسالی دچار جوش صورت می‌شوند.
جوش بیشتر در کجا ایجاد می‌شود؟
غدد چربی در سراسر بدن قرار دارند. شایع‌ترین نقاطی که ممکن است جوش به وجود آید؛ صورت، پیشانی، سینه، شانه‌ها و قسمت بالایی کمر است. بهترین راه برای درمان آکنه بستگی به شدت آن دارد. آکنه می‌تواند خفیف (چند جوش گاه به گاه)، متوسط (جوش‌های التهابی)، یا شدید ( کیست‌ها) باشد.
انواع مختلف جوش چیست؟
جوش می‌تواند اشکال مختلفی داشته باشد. همچون:
جوش‌های سرسیا
برجستگی‌های باز روی پوست که با چربی اضافی و پوست مرده پر می‌شود. به نظر می‌رسد کثیفی در برآمدگی رسوب کرده است، اما لکه‌های تیره در واقع به دلیل انعکاس نور نامنظم از فولیکول مسدود شده ایجاد می‌شوند.
جوش‌های سرسفید
برجستگی‌هایی که در اثر چربی و پوست مرده به وجود می‌آیند.
پاپول‌ها
برآمدگی‌های کوچک و توپر سفت، به رنگ قرمز یا صورتی و ملتهب
پاسچول‌ها یا جوش‌های چرکی
جوش‌های حاوی چرک و زیرپوستی هستند. آن‌ها شبیه جوش‌های سر سفید بوده که با حلقه‌های قرمز احاطه شده‌اند. فشار دادن آن‌ها باعث ایجاد جای زخم و لکه‌های تیره روی پوست می‌شود.
جوش‌های قارچی
این جوش‌ها زمانی به وجود می‌آیند که مخمر بیش از حد در فولیکول‌های مو ایجاد شود. جوش‌های قارچی ملتهب هستند و باعث خارش در آن ناحیه می‌شوند.
ندول‌ها
جوش‌های جامدی که در عمق پوست بوده و همچنین بزرگ و دردناک هستند. این جوش‌ها عفونت زیادی با خود دارند و در دسته جوش‌های وخیم قرار می‌گیرند که درمان‌های خانگی نمی‌توانند آن‌ها را از بین ببرند.
کیست‌ها
این نوع جوش‌ها با عفونت زیاد در عمق پوست به وجود می‌آیند. معمولا پر از چرک، بسیار بزرگ و دردناک هستند. کیست‌ها باعث ایجاد اسکار (جای زخم) روی پوست می‌شوند.
تمام اشکال جوش صورت می‌توانند بر عزت نفس فرد تاثیر بگذارند. بنابراین در صورت وجود هر کدام از آن‌ها بهتر است هر چه زودتر به پزشک مراجعه شود تا بهترین گزینه درمانی را تعیین کند.
چه مواردی باعث ایجاد جوش می‌شود؟
جوش عمدتا در یک وضعیت بد هورمونی که توسط هورمون‌های آندروژن ایجاد می‌شود، روی پوست ظاهر خواهد شد.
این هورمون‌ها معمولا در سال‌های نوجوانی و جوانی فعال می‌شوند. حساسیت به این هورمون‌ها همراه با باکتری‌های سطحی روی پوست و اسیدهای چرب در غدد چربی می‌تواند منجر به بروز انواع جوش شود، اما برخی موارد دیگر نیز می‌توانند باعث جوش صورت شوند یا آن را بدتر کنند، که عبارتند از:
- آلودگی هوا و شرایط خاص آب و هوایی به ویژه رطوبت بالا می‌تواند باعث ایجاد یا بدتر شدن جوش شود
- استفاده از محصولات آرایشی و مراقبت شخصی روغنی یا چرب (مانند لوسیون‌های سنگین، کرم‌ها یا موم‌ها و واکس‌های مو) یا کار در محلی که به طور معمول با چربی در تماس است (مانند کار در رستورانی که سطوح غذای چرب و روغن سرخ کردنی وجود دارد)
- استرس که هورمون کورتیزول را افزایش می‌دهد، غدد پوستی را تحریک می‌کند و چربی پوست را افزایش می‌دهد و در نهایت باعث ایجاد جوش می‌شود
- غالبا افرادی که از جوش‌های زیاد رنج می‌برند، والدین‌شان نیز بدنی پر از جوش داشته‌اند
- مصرف بعضی داروها مانند: لیتیوم که اختلال دوقطبی را درمان می‌کند و کورتیکواستروئیدها مانند پردنیزون نیز می‌توانند باعث ایجاد جوش شوند
- استفاده از پوشاک خاص یا سرپوش مانند: کلاه و کلاه ایمنی ورزشی
- نوسان سطح هورمون‌ها در طول دوره قاعدگی یک زن
روش‌های درمان جوش صورت با دارو
درمان جوش صورت با توجه به شدت جوش‌ها، نوع جوش‌ها و سن فرد مورد نظر متفاوت است. داروها و روش‌های درمانی مختلف عوامل زمینه‌ای را هدف قرار می‌دهند و اینگونه جوش‌ها را از بین می‌برند.
داروهای درمان جوش در دو حالت موضعی و خوراکی عرضه می‌شود که عبارتند از:
داروهای موضعی
- آنتی بیوتیک‌های موضعی شامل کلیندامایسین و اریترومایسین که باکتری‌های سطحی که باعث تشدید و تحریک تورم جوش می‌شوند را کنترل می‌کنند. آنتی بیوتیک‌ها زمانی که با بنزوئیل پراکسید ترکیب شوند موثرتر خواهند بود
- یک ژل که دارای خواص ضد باکتریایی است و می‌توان از آن برای برطرف کردن آکنه ملتهب استفاده کرد. این ژل اصولا روزانه دو بار روی پوست مالیده می‌شود
- اسید سالیسیلیک که به عنوان پاک کننده یا لوسیون در دسترس است. این دارو لایه بالایی پوست آسیب دیده را برمی دارد. اسید سالیسیلیک سلول‌های مرده پوست را از بین می‌برد تا از گرفتگی فولیکول‌های مو جلوگیری کند
داروهای خوراکی
- آنتی بیوتیک‌ها، به ویژه آنتی بیوتیک‌های تتراسایکلین مانند مینوسیکلین و داکسی سایکلین، معمولا برای درمان جوش‌های متوسط تا شدید کاربرد دارند
- داروهای ضد بارداری خوراکی می‌توانند به رفع جوش‌های مرتبط با چرخه قاعدگی کمک کنند؛ چراکه آن‌ها حاوی ترکیبی از استروژن (هورمون جنسی اولیه زنانه) و پروژسترون (یک شکل طبیعی استروئید است که به تنظیم قاعدگی کمک می‌کند) هستند. گفتنی است که بعضی از این داروها توسط FDA برای مبتلایان به جوش صورت تایید شده است
روش‌های خانگی درمان جوش صورت
با توجه به اینکه بیشتر افراد نوع خفیف جوش صورت را تجربه می‌کنند؛ می‌توانند به راحتی و با اعمال روش‌های خانگی به درمان آن بپردازند. چند راه موثر درمان خانگی جوش صورت وجود دارد که عبارتند از:
سرکه سیب
سرکه یک اسید است و تا حدودی می‌تواند باکتری‌های سطح پوست را از بین ببرد و پوست را لایه برداری کند. به بیان دیگر سرکه می‌تواند همچون یک تونر پوست را تمیز کند.
این نکته گفتنی است که سرکه می‌تواند پوست‌های حساس را بسوزاند؛ بنابراین توصیه می‌شود قبل از مصرف با کمی آب رقیق شود.
سفیده تخم مرغ
بسیاری از پزشکان طب سنتی بر این باورند که سفیده تخم مرغ یکی از بهترین درمان ها برای رفع لکه‌های جوش و چین و چروک صورت است. بیشتر افراد سفیده را به تنهایی بر روی پوست می‌مالند و اجازه می‌دهند تا خشک شود و تاثیر خود را بر پوست بگذارد، اما برخی دیگر برای تاثیرگذاری بیشتر آن را با مواد دیگری همچون زردچوبه مخلوط می‌کنند
آلوئه‌ورا
آلوئه‌ورا دارای خواص تسکین دهنده، ترمیم کننده و مرطوب کنندگی است. بنابراین برای درمان جوش صورت و اسکار آن بسیار خوب عمل می‌کند؛ ضمن اینکه برای آفتاب سوختگی نیز درمان خوبی است.
کمپرس یخ
یخ به راحتی می‌تواند جوش‌های مزاحم و متورم را از بین ببرد. طریقه استفاده آن به این شکل است که یخ را در پارچه‌ای پیچیده و بر روی جوش‌ها قرار می‌دهند. در کنار مصرف یخ می‌توان از کرم هیدروکورتیزون برای درمان جوش نیز استفاده کرد.
جو دوسر
جو دوسر همچون یک آنتی اکسیدان و تسکین دهنده برای پوست‌های تحریک شده و خشک عمل می‌کند. غالبا از جو دوسر آسیاب شده کرمی خمیری شکل درست می‌کنند و بر پوست می‌مالند. گفتنی است که کرم‌ها و لوسیون‌های زیادی وجود دارد که حاوی جوی دوسر است و می‌تواند برای درمان و ترمیم جوش و جای جوش گزینه مناسبی باشد.
روغن آووکادو
مصرف این روغن می‌تواند رادیکال‌های آزاد پوست را از بین ببرد. روغن آووکادو سرشار از مواد معدنی، ویتامین‌های پوستی و غیره است و یک منبع غنی برای پوست‌های خشک، آسیب دیده و ترک خورده محسوب می شود که مصرف آن به عنوان بهترین مراقبت کننده از پوست شناخته می‌شود.
نور
استفاده از نورهای خاص برای مشکلات پوستی مزاحم می‌تواند به اندازه استفاده از لوسیون‌ها و کرم‌های درمانی موثر باشد. بسیاری از پزشکان به این نتیجه رسیده‌اند که نور آبی همچون یک ضدعفونی کننده قوی عمل می‌کند و باکتری‌های سطح پوست را از بین می‌برد در مقابل نور قرمز باعث التهابات پوستی می‌شود.
آیا برای درمان جوش صورت نیاز به مراجعه به پزشک است؟
غالبا افراد جوش‌های سطح خفیف را با درمان‌های خانگی و برای جوش‌هایی در سطح متوسط قرار دارند، به پزشک عمومی مراجعه می‌کنند، اما برای درمان جوش‌هایی که در سطح شدیدی هستند و با هیچ درمانی بهبود پیدا نمیکنند باید نزد متخصص پوست رفت تا درمانی قوی با تاثیری عمیق ارائه دهد.
هشدار در مورد درمان جوش صورت
- بیمارانی که داروهای آکنه مصرف می‌کنند باید نسبت به عوارض جانبی احتمالی و تداخلات با سایر داروها و داروهای گیاهی هوشیار باشند
- رتینوئیدهای موضعی و بنزوئیل پراکسید باعث قرمزی و خشکی پوست می‌شوند و پوست را به نور خورشید حساس می‌کنند
- بنزوئیل پراکسید ممکن است اثرات برخی از رتینوئیدهای موضعی را مهار کند، بنابراین هرگز آن‌ها را در زمان مشخصی از روز نباید مصرف کرد
- مصرف آنتی بیوتیک‌های خوراکی برای بیش از چند هفته ممکن است زنان را مستعد ابتلا به عفونت‌های قارچی کند
- آنتی بیوتیک‌های خوراکی ممکن است باعث حساسیت به نور خورشید و ناراحتی معده شوند
- بعضی از محصولات جوش صورت که بدون نسخه نیز در دستسرس افراد قرار دارند باعث واکنش‌های آلرژیک نادر اما جدی یا تحریک شدید پوست می‌شوند
این نکته نیز قابل ذکر است که در صورت بروز علائمی مانند گرفتگی گلو، مشکل در تنفس، احساس ضعف، تورم صورت یا زبان باید هر چه سریع‌تر به پزشک مراجعه کرد. همچنین در صورت بروز کهیر یا خارش،باید استفاده از محصول مورد نظر را متوقف کرد.
گفتنی است که علائم ذکر شده ممکن است از چند دقیقه تا چند روز پس از استفاده ظاهر شوند.
چطور می‌شود از بروز جوش صورت جلوگیری کرد؟
به دلیل ارتباط جوش با نوسانات سطوح هورمونی و تاثیرات ژنتیکی احتمالی، بسیاری از پزشکان معتقدند هیچ راهی برای پیشگیری از آن وجود ندارد. به بیان دیگر پیشگیری از بروز جوش در طول تغییرات طبیعی و هورمونی بدن اگر غیرممکن نباشد، اما دشوار است. با این حال رعایت بعضی موارد می‌تواند از بروز و یا حاد شدن آن جلوگیری کند.
اصول اولیه شامل حمام یا دوش گرفتن روزانه و شستن صورت و دست‌ها با صابون بدون عطر یا ضد باکتری ملایم است. سایر نکات برای جلوگیری از بروز جوش عبارت‌اند از:
- بهتر است از مصرف محصولات آرایش بهداشتی تقلبی خودداری شود و در پایان هر روز آرایش به طور کامل از صورت پاک شود
- از مصرف پاک کننده‌ها یا محصولاتی که حاوی ذرات پاک کننده هستند یا بافت شنی دارند خودداری شود. این محصولات می‌توانند پوست را تحریک کرده و منجر به ایجاد جوش شود
- از فشردن و دست‌کاری کردن جوش خودداری شود؛ چراکه منجر به زخم و عفونت‌های پوستی می‌شود
- صورت به طور روزانه با آب گرم و یک پاک کننده ملایم صورت شسته شود
- دست‌ها از صورت دور نگه داشته شود و از برخود دست‌های آلوده به صورت جلوگیری شود
- به طور معمول از مرطوب کننده استفاده شود
روش‌هایی برای از بین بردن اسکار جوش صورت
اسکارهای جوش صورت معمولا سرسخت هستند و درمان واحدی برای رفع آن‌ها وجود ندارد. اما، این اسکارها با توجه به نوع پوست و شدت جای زخم روش‌های درمانی متفاوتی دارند که می‌تواند ظاهر پوست را بهبود بخشد. این روش‌ها عبارتند از:
- مراقبت از پوست در منزل: استفاده از کرم ضد آفتاب می‌تواند به بهبود جای زخم کمک کند. برخی از کرم‌های دارویی که حاوی آزلائیک اسید یا اسیدهای هیدروکسیل هستند نیز ممکن است بتواند جای جوش را برطرف کند
- استفاده از پرکننده‌های بافت پوست: تزریق کلاژن، چربی یا سایر موادی می‌تواند جای زخم‌های فرو رفته را کمی حجیم کند. در این روش اسکارها کمتر به چشم می‌آیند
- درم ابریژن، این روش معمولا برای اسکارهای شدیدتر استفاده می‌شود. پزشک آخرین لایه پوست را با یک برس با چرخش سریع یا دستگاه دیگری برمی‌دارد. اسکارهای سطحی ممکن است به طور کامل از بین بروند، اما اسکارهای عمیق‌تر جوش همچنان باقی می‌ماند. در این روش امکان تغییر رنگ پوست نیز وجود دارد
- لایه برداری با لیزر: این روش بسیار محبوب است و اغلب برای زخم‌هایی که زمانی با درم ابریژن درمان می‌شدند، استفاده می‌شود. لایه‌برداری با لیزر برای افرادی که پوست تیره‌تر یا سابقه کلوئید دارند عوارض جانبی بیشتری دارد
- تزریق بوتاکس: گاهی اوقات پوست اطراف آکنه باعث ایجاد زخم می‌شود. تزریق بوتاکس پوست اطراف را شل می‌کند که ممکن است ظاهر اسکار آکنه را بهبود بخشد. نتایج این روش موقتی هستند، بنابراین برای حفظ اثر به تکرار درمان نیاز است
- عمل جراحي: پزشک با استفاده از یک روش کوچک به نام پانچ اکسیزیون، اسکارهای جوش را جدا می‌کند و زخم را با بخیه یا پیوند پوست ترمیم می‌کند. در ادامه با تکنیکی به نام سابسیژن، پزشک سوزن‌هایی را زیر پوست وارد می‌کند تا اینگونه الیاف زیر اسکار را شل کند
یادداشت پایانی
جوش صورت یکی از شایع‌ترین بیماری‌های پوستی است که بیشتر در نوجوانان و جوانان دیده می‌شود، اما گاهی به دلایلی که در این مقاله ذکر کردیم، جوش صوت تا سنین بزرگسالی و حتی میان سالی نیز همراه فرد باقی می‌ماند.
جوش‌ها می‌توانند بهداشت و سلامتی زنان و به طور کلی سلامت و زیبایی افراد را تحت تاثیر قرار دهند، اما آن‌ها نیز مانند بسیاری از بیماری‌ها درمان‌های مخصوص به خود رادارند. ما دراین مقاله سعی کردیم مطالبی را در باب انواع جوش صورت و درمان آن بازگو کنیم. امیدواریم مفید فایده واقع شده باشد.
