سقط جنین را بارداری نافرجام بخوانیم، نه یک زندگی نافرجام
سقط جنین فرآیندی است که منجر به ختم بارداری بدون تولد نوزاد می‌شود. در اغلب موارد این پدیده به معنای از دست دادن جنین قبل از هفته 20 بارداری است، این در حالی است که پزشکان برای هر نوع پایان بارداری اصطلاح سقط جنین را به کار می‌برند.
آمار‌ها نشان می‌دهند که طی سال تقریبا 42 میلیون سقط جنین انجام می‌شود که از میان آن‌ها 70 هزار مادر بر اثر این اتفاق به صورت نادرست، از بین می‌روند.
سقط جنین تاریخچه‌ای بسیار قدیمی دارد و انجام آن به گذشته‌های بسیار دور برمی‌گردد که زنان با روش‌های غیر معمول از قبیل: مصرف داروهای گیاهی، استفاده از ابزارهای مختلف و دیگر روش‌ها جنین خود ر ا از بین می‌بردند.
در ادامه قصد داریم مطالبی را تحت عنوان سقط جنین بیان کنیم. با مجله پزشکی ژین طب همراه شوید.
چرا زنان سقط جنین می‌کنند؟
دلایل زیادی وجود دارد که یک زن ممکن است سقط جنین را انتخاب کند. تصمیم به این کار یک انتخاب عمیقا شخصی و در بسیاری از موارد تصمیمی بسیار دشوار است.
به عنوان مثال بارداری ممکن است برنامه‌ریزی نشده باشد و یا شرایط شخصی زن طوری باشد که تربیت فرزند را دشوار یا غیرممکن کند. این شرایط شامل ملاحظات مالی، قرار گرفتن در یک رابطه توهین‌آمیز، تجاوز، نبود زمان مناسب می‌شود. در مواقعی نیز ممکن است زن مایل به بچه‌دار شدن نباشد.
گاهی برخی از زنان متوجه می‌شوند که مشکلی در جنین آن‌ها وجود دارد یا ادامه بارداری می‌تواند سلامت آن‌ها را به خطر بیندازد. بنابراین عوامل بسیاری تعیین کننده این انتخاب دشوار خواهد بود.
انواع سقط جنین
سقط جنین عمدی
طبق گزارشات موجود حدود یک پنجم از سقط‌هایی که در هر سال انجام می‌شود عمدی هستند. سقط جنین عمدی به دو صورت زیر انجام می‌شود:
- پزشکی: در این نوع از سقط جنین خودخواسته پزشک برای حفظ جان، حفظ سلامت جسمی و روحی مادر، احتمال ابتلای نوزاد به نقایص مادرزادی این عمل را را انجام می‌دهد
- غیر پزشکی: این نوع از سقط عمدی را خود مادر و بدون هیچ مشکل پزشکی درخواست می‌کند که به دست خودش یا فردی دیگر انجام می‌شود
سقط جنین غیر عمدی
افزایش سن مادر، اختلالات کرموزومی، دیابت، مشکلات هورمونی، بیماری‌های عروقی عوامل اساسی هستند که موجب سقط جنین ناخواسته می‌شوند.
این نوع از سقط تا هفته 20 بارداری انجام خواهد شد، توجه داشته باشید تولد نوزاد از هفته 20 به بعد را زایمان زودرس می‌نامند و جز سقط جنین محسوب نمی‌شوند. این نیز گفتنی است که ممکن است سقط ناخواسته به دلیل تروما یا مورد ضرب قرار گرفتن مادر نیز رخ دهد.
علائم سقط جنین چیست؟
علائم مربوط به سقط با توجه به اینکه در چه مرحله‌ای قرار دارد متفاوت است، اما در اغلب موارد با علائم زیر همراه خواهد بود:
- خارج شدن ترشح، بافت یا هر مایعی از واژن
- احساس گرفتگی و دل درد
- احساس درد در کمر
- لکه بینی یا خون ریزی واژینال
توصیه می‌شود زنان در صورت مشاهده هر کدام از عوامل بالا سریعا به پزشک خود مراجعه کنند.
چه روش‌هایی برای سقط جنین وجود دارد؟
دو روش مختلف برای سقط جنین وجود دارد که عبارتند از:
سقط جنین با جراحی
رایج‌ترین نوع سقط یک روش جراحی به نام ساکشن کورت است. این نوع از سقط شامل برداشتن پوشش و محتویات رحم با اعمال مکش ملایم به داخل رحم توسط یک لوله پلاستیکی کوچک است. سقط با جراحی یک روش ایمن و ساده است که اغلب در سه ماهه اول (تا هفته ۱۴ بارداری) انجام می‌شود. این عمل حدود 15 دقیقه طول می‌کشد، اما فرد باید حدود 4 ساعت در کلینیک یا بیمارستان بماند.
- سقط ساکشن (آسپیراسیون با خلاء) در این تکنیک از ساکشن ملایم برای تخلیه رحم استفاده می‌شود. سقط با ساکشن تا حدود 14 تا 16 هفته پس از آخرین قاعدگی انجام می‌شود
- اتساع و تخلیه (D&E) سقط جنین D&E شامل استفاده از ساکشن و ابزارهای جراحی برای تخلیه رحم زن است. اگر از آخرین قاعدگی مادر 16 هفته یا بیشتر گذشته باشد، پزشکان ممکن است این نوع روش را توصیه کنند
سقط جنین دارویی
یک جایگزین کم‌خطرتر از جراحی که برای ختم بارداری زودتر از 9 هفته استفاده می‌شود، دارویی به نام میفپریستون (RU486) است. گاهی اوقات به آن قرص سقط جنین می‌گویند و شناخته شده‌ترین دارویی است که برای این روش استفاده می‌شود. سقط دارویی یک فرآیند 2 مرحله‌ای خواهد بود. مرحله اول شامل مصرف قرصی است که هورمون لازم برای ادامه بارداری را مسدود می‌کند. بعد از 36 تا 48 ساعت، داروی دوم که باعث دفع محتویات رحم می‌شود، مصرف خواهد شد.
گفتنی است که انجام سقط جنین با روش‌های ناامن و غیر بهداشتی باعث افزایش مرگ و میر و سایر آسیب‌ها در زنان می‌شود. به همین دلیل است که سازمان بهداشت جهانی تاکید بسیاری برای قانونی شدن سقط جنین و انجام آن تحت نظر پزشک و به صورت کاملا بهداشتی دارد.
سقط جنین دیررس چیست؟
سقط دیررس یا سقط در سه ماهه دوم بارداری زمانی است که بارداری پس از 14 هفته خاتمه می‌یابد. این فرآیند شبیه سقط با جراحی است، اما به جای ساکشن، از ابزارهایی برای خارج کردن جنین استفاده می‌شود.
عوارض سقط جنین چیست؟
سقط جنین می‌تواند یک روش بی‌خطر باشد، اگر تحت نظر پزشک انجام شود. با این حال اگر در اوایل بارداری انجام شود با درد و خونریزی کمتر اتفاق می‌افتد.
اکثر زنان هیچ مشکل جدی را تجربه نخواهند کرد، اما عوارض احتمالی عبارتند از:
- عفونت
- خون ریزی بیش از حد
- سقط جنین ناقص یا ناموفق (به این معنی که ممکن است نیاز به سقط با جراحی داشته باشد)
در صورت بروز عوارض، ممکن است به جراحی نیاز پیدا شود. عوارض نادر سقط جنین جراحی ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- بافت بارداری که در رحم باقی مانده است
- صدمه به دهانه رحم یا سایر اندام‌ها
- واکنش آلرژیک به داروها
- خونریزی بسیار شدید
- عفونت
سقط جنین بر شانس باردار شدن مجدد و داشتن بارداری طبیعی در آینده تاثیری نخواهد داشت. حتی ممکن است زنان بلافاصله پس از سقط باردار شوند. بنابراین توصیه می‌شود زنان اگر نمی‌خواهند باردار شوند از روش‌های پیشگیری از بارداری استفاده کنند.
اقدامات لازم برای آمادگی سقط جنین
قبل از سقط دارویی یا جراحی، پزشک ممکن است آزمایش ادرار، معاینه فیزیکی یا آزمایش خون را توصیه کند. علاوه بر این، می‌تواند سونوگرافی انجام دهد تا مشخص شود که مادر در چه زمانی از بارداری خود است و همچنین حاملگی خارج از رحم را رد کند.
اگر قرار باشد سقط جنین جراحی انجام شود، ممکن است زنان قبل از عمل به موارد زیر نیاز داشته باشند:
- داروهای ضددرد خوراکی مانند ویکودین، والیوم و ایبوپروفن
- داروهایی برای نرم کردن دهانه رحم، مانند میزوپروستول
- چوب‌های گشاد کننده‌ای که در دهانه رحم قرار می‌گیرند، مانند لامیناریا یا دیلاپان
- آنتی بیوتیک برای کمک به جلوگیری از عفونت
- داروهای آرام بخش
داروهای مورد نیاز و زمان دریافت آن‌ها بستگی به مدت زمان بارداری و نوع سقط جنین دارد. اگر زنان ویکودین، والیوم یا سایر داروهای آرام بخش مصرف می‌کنند، باید ترتیبی دهند که شخصی به عنوان همراه در کنار آن‌ها باشد.
بهبودی پس از سقط جنین چقدر زمان میبرد؟
زنانی که سقط دارویی را انجام می‌دهند:
- باید پس از مصرف دومین دارو استراحت کنند. ممکن است تا چند روز پس از مصرف این دوز احساس خستگی کنند
- معمولا زنان می‌توانند بیشتر کارهای عادی مانند رفتن به محل کار یا رانندگی را روز بعد از سر بگیرند. با این حال توصیه می‌شود به مدت چند روز هیچ فعالیت شدیدی مانند ورزش سنگین انجام ندهند
- این امکان نیز وجود دارد که چندین هفته پس از سقط جنین پزشکی خونریزی یا لکه بینی داشته باشند
- زنان باید دستورالعمل‌های پزشک خود را به دقت دنبال کنند. اگر بیش از 24 ساعت پس از مصرف میزوپروستول دچار تهوع، استفراغ، اسهال یا تب شوند، باید به پزشک خود اطلاع دهند
- زنانی که سقط جنین داشته‌اند می‌توانند به محض اینکه احساس آمادگی کردند رابطه جنسی داشته باشند (اما باز هم اگر می خواهند از بارداری اجتناب کنند، استفاده از روش‌های پیشگیری از بارداری مهم است)
- قاعدگی‌های طبیعی فرد باید 4 تا 8 هفته پس از سقط جنین از سر گرفته شود، اما این بستگی به روش کنترل بارداری مادر نیز دارد
زنانی که سقط جنین به روش جراحی را انجام می‌دهند:
- روز بعد از سقط جنین با جراحی، اگر تمایل دارند می‌توانید فعالیت‌های منظم خود را از سر بگیرند، مانند: رانندگی و کار کردن
- همچنین می‌توانند به محض اینکه به اندازه کافی احساس سلامتی کردند، رابطه جنسی داشته باشند، اما اگر می‌خواهند از بارداری جلوگیری کنند، باید مطمئن شوند که از روش‌های پیشگیری قابل اعتماد استفاده می‌کنند
- افرادی که سقط جنین انجام می‌دهدند احتمالا مقداری گرفتگی یا خونریزی را تجربه خواهند کرد. داروهای ضد درد، مانند استامینوفن (تیلنول) یا ایبوپروفن (ادویل، موترین) می‌توانند به رفع ناراحتی کمک کنند
- امکان اینکه برای چند هفته خونریزی یا لکه بینی داشته باشند نیز وجود دارد، اما برخی افراد اصلا خونریزی ندارند. ارائه دهنده مراقبت‌های بهداشتی فرد ممکن است توصیه کند که از پد استفاده کنند تا بتوانند میزان خونریزی خود را اندازگیری کنند
- زنانی که سقط با عمل جراحی را تجربه می‌کنند باید حدود 4 تا 8 هفته پس از عمل پریود طبیعی داشته باشند، اما در صورت استفاده از روش‌های کنترل بارداری ممکن است متفاوت باشد
زنان باید تمام دستورالعمل‌های پزشک خود را بعد از عمل انجام دهند. اما در صورت مشاهده هر مشکلی باید فورا با پزشک خود تماس بگیرند:
- دو پد در ساعت را با خونریزی زیاد پر کنند
- درد یا گرفتگی‌هایی داشته باشند که با دارو بهتر نمی‌شوند
- تب 100.4 درجه فارنهایت یا بالاتر داشته باشند
یادداشت پایانی
سقط جنین یک تجربه دردناک اما کاملا طبیعی است که بسیاری از زنان آن را تجربه می‌کنند. اغلب سقط‌ها تا هفته 20 بارداری انجام می‌شود.
بارداری و زایمان که از دوران طلایی زندگی هر زنی است می‌تواند مشکلاتی به همراه داشته باشد. سقط جنین به صورت بالقوه خطرات و عوارض شدیدی ندارد و در بیشتر مواقع برای نجات جان مادر و حفظ بهداشت و سلامت زنان انجام می‌شود. اما به ندرت با مشکلاتی همراه می‌شود که قابل پیشگیری و درمان هستند. در این نوشتار سعی کردیم مطالبی را در باب سقط جنین بیان کنیم. امیدواریم مفید واقع شده باشد.
