سوالات دختران درباره بلوغ جنسی را چگونه پاسخ دهیم؟

سوالات بلوغ جنسی دختران چالشی است که اکثر مادران در دوران بلوغ با آن درگیر هستند. تغییرات هورمونی و جسمی مانند رشد سینه‌ها و پریود شدن، پرسش‌های بسیاری برای دختران پدید می‌آورد و گاهی پس از اولین قاعدگی، ترس تمام وجودشان را فرا می‌گیرد، اما چگونه باید به تمامی این سوالات پاسخ داد؟ آیا مسئولیت این کار با مادران است یا حتما باید به روانشناس مراجعه کرد؟ در این مقاله از ژین طب قصد داریم والدین را با سوالات دختران درباره بلوغ جنسی و نحوه پاسخ به آن­ها بیشتر آشنا کنیم. با ما همراه باشید.

بررسی تغییرات فیزیکی و سوالات دختران

دوران بلوغ دختران، با تغییراتی فیزیکی همراه است که گاهی به‌راحتی آن­ها را می‌پذیرند و گاهی هم مقاومت می‌کنند. تغییرات بلوغ در دختران بسیار عادی است. در ادامه به برخی از این تغییرات فیزیکی اشاره کرده‌ایم.

رشد پستان‌ها

یکی از تغییرات فیزیکی دختران در دوران بلوغ، رشد پستان‌هاست. با ورود به سن بلوغ پستان‌های دختران رشد می‌کنند و اطراف نوک سینه به نسبت قبل تیره‌تر خواهد شد. در ابتدای رشد سینه، نوک پستان‌ها حساس و دردناک هستند. این درد کاملا طبیعی است و به محض اینکه رشد سینه کامل شود، درد نیز از بین می‌رود و جای نگرانی نیست.

در برخی دختران یکی از پستان‌ها زودتر رشد می‌کند که برخی تصور می‌کنند غیرطبیعی است، اما در حقیقت کاملا طبیعی است و جای نگرانی ندارد. گاهی هم این تفاوت بسیار ناچیز و جزئی است. فراموش نکنید سرعت رشد پستان‌ها در هر فردی متفاوت است.

اگر در دوران بلوغ درون پستان، توده یا درد مشکوکی احساس شود، حتما به یک پزشک مراجعه کنید. البته در دوران رشد سینه‌ها، وجود برخی توده‌های ریز و نرم زیر نوک سینه طبیعی است و پس از رشد کامل همگی از بین می‌روند. نوجوان باید در هنگام بلوغ، شناخت بیشتری نسبت به بدن خود داشته باشد تا به‌موقع، مشکلات احتمالی را حل کند.

در دوران بلوغ پرسش‌های بسیاری ذهن دختران را درگیر می‌کند. برخی از این پرسش‌ها عبارتند از:

علت درد گرفتن سینه‌ها چیست؟ در پاسخ به این سوال باید گفت درد سینه‌ها در دوران رشد سینه و بلوغ، کاملا طبیعی است. به­‌خصوص در حمام هنگام شستشو یا در وضعیت دَمر خوابیدن، شدت این درد  بیشتر می‌شود. علاوه بر دوران بلوغ، دختران در دوران پریودی نیز ممکن است در ناحیه پستان‌های خود احساس درد کنند که بازهم امری شایع است. درد پستان هنگام عادت ماهیانه (یک هفته قبل) در دختران و حتی بانوان شایع است که به دلیل ترشح هورمون‌های استروژن و پروژسترون اتفاق می‌افتد.

در حقیقت با ترشح این هورمون‌ها در نزدیکی دوران قاعدگی، در بدن آب جمع می‌شود و سینه‌ها ورم می‌کنند. اگر در دوران رشد سینه‌ها و قاعدگی، ترشحی از نوک سینه خارج نشود، می‌توان با مصرف یک قرص مسکن یا پوشیدن سوتین‌های مناسب این درد را کنترل کرد. علاوه براین موارد، استراحت کافی در دوران قاعدگی در کاهش درد سینه بی‌تاثیر نیست. برای کنترل درد سینه‌ها بهتر است در دوران رشد سینه‌ها، بلوغ و قاعدگی، از مصرف غذاهای شور و کافئین‌دار (مانند قهوه، چای و شکلات) بپرهیزید.

نکته مهم: اگر به غیر از موارد بالا دچار درد شدید سینه هستید، اصلا آن را نادیده نگیرید و بدون معطلی به یک پزشک مراجعه کنید.

چرا پستان‌های من رشد نمی‌کند؟ باید بدانید که تفاوت در اندازه پستان‌ها در دوران بلوغ کاملا عادی است. اولین جوانه‌های پستان در سنین 8 تا 13 سالگی در بدن دختران مشاهده می‌شود و پس از آن سینه‌ها رشدشان را آغاز می‌کنند. ممکن است این رشد در برخی بسیار زیاد و در برخی به نسبت وضعیت بدنی کم باشد. این موضوع اصلا نگران‌کننده نیست.

علاوه بر این حتی هر دو سینه نیز ممکن است رشد یکسانی نداشته باشند. در برخی خانم‌ها در سنین بعد از بلوغ نیز ممکن است اندازه هر دو پستان یکی نباشد. همان­طور که اندازه دو دست و پا یکسان نیست.

برخی دختران در دوران بلوغ، از رشد نکردن سینه‌های خود بسیار ناراحت‌ هستند و همواره فکر می‌کنند مشکلی وجود دارد که سینه‌های آن­ها به‌اندازه دلخواهشان نیست. پس برای اطمینان بیشتر به یک متخصص زنان مراجعه کنید.

چطور سینه بزرگ‌تر داشته باشم؟ سایز پستان‌های هر دختر با توجه به ژنتیک، فعالیت بدنی و … متفاوت است. سایز کوچک سینه‌ها  برای یک دختر کاملا طبیعی است و اصرار برای داشتن سینه‌های بزرگ، ناشی از تصورات نادرست دخترهاست. پس هرگز اسیر تبلیغ داروهای گوناگون نشوید. برای داشتن سینه‌های بزرگ و خوش‌فرم‌تر می‌توانید برخی حرکات ورزشی بالا تنه مربوط به سینه را امتحان کنید.

از چه زمانی باید از سوتین پوشید؟ بسیاری از والدین پس از اولین جوانه کوچک سینه، دختران خود را مجبور می‌کنند سوتین ببندد. آیا این کار درستی است؟ در پاسخ به این سوال باید گفت خیر این کار اشتباه است.

زمان دقیق استفاده از سوتین به بزرگ شدن و حجم سینه  بستگی دارد. در حقیقت سینه باید به حدی از رشد رسیده باشد که درون کاسه سوتین قرار گیرد. سینه‌های بسیار کوچک که هنوز به طور کامل رشد نکرده‌اند به بستن سوتین نیاز ندارند.

در خرید سوتین برای نوجوانان به نکات زیر توجه کنید:

• از سوتین‌هایی با کش‌های سفت و آزاردهنده استفاده نکنید.
• در ابتدا از سوتین‌های گشاد و بزرگ استفاده کنید.
• از سوتین‌هایی با الیاف پنبه‌ای و نخی استفاده کنید.

افزایش وزن

یکی دیگر از تغییرات جسمی دوران بلوغ دختران، افزایش یکباره وزن است. در دوران بلوغ افزایش وزن امری طبیعی است. افزایش وزن به‌خصوص در ناحیه باسن بیشتر اتفاق می‌افتد. با افزایش وزن، افزایش قد سریع نیز جزو تغییرات فیزیکی است که دختر بالغ آن را نیز تجربه خواهند کرد؛ بنابراین در دوران بلوغ نگران اضافه شدن وزن خود نباشید؛ چون بدنتان در حال تحول و ورود به دوران بزرگسالی است.

برای مثال باسن، ران، سینه و سایر اندام‌های بدن رشد می‌کنند و ممکن است کمی عریض‌تر شوند؛ بنابراین، به خوردن غذاهای سالم و ورزش کردن ادامه دهید. ماهیچه‌های دختران در حال بلوغ رشد می‌کنند و قوی‌تر می‌شوند. بسیاری تصورشان از بزرگ شدن ماهیچه‌ها، هیکلی مردانه و پسرانه است که این تصور کاملا اشتباه است.

آیا افزایش وزن در دوران بلوغ طبیعی است؟ اضافه وزن در دوران بلوغ کاملا طبیعی است؛ زیرا بدن شما با ورود به دوران بزرگسالی، تغییرات وزنی خواهد داشت.

یکی از بزرگترین تغییراتی که دختران طی بلوغ با آن روبه‌رو می‌شوند، شروع پریود یا عادت ماهانه است. با شروع اولین دوره پریود، سوالات بلوغ جنسی دختران نیز بیشتر و بیشتر خواهد شد. در ادامه به برخی از این پرسش­ها، پاسخ داده‌ایم.

کی پریود می‌شم؟ دختران پس از رسیدن به دوران بلوغ، پریود می‌شوند. سن بلوغ در دختران بین 8 تا 13 سال است. دختر در این بازه پریود خواهد شد. البته برخی دختران ممکن است زودتر یا دیرتر از این تاریخ به بلوغ برسند که این امر کاملا طبیعی است.

اولین عادت ماهیانه در دختران 2 تا 2.5 سال پس از اولین نشانه بلوغ رخ می‌دهد. البته در بعضی از دخترها کمتر از یک سال پس از بلوغ و در بعضی دیگر بیشتر از 3 سال بعد از بلوغ عادت ماهیانه دیده شده است که بازهم کاملا طبیعی است.

عواملی مانند ژنتیک نیز در تاریخ اولین دوره قاعدگی تأثیر گذار است. برای مثال اگر مادر شما در دوران بلوغ دیر یا زود پریود شده باشد ممکن است شما نیز مانند او باشید؛ بنابراین اگر سنتان به 14 رسید و هنوز پریود نشدید، اصلا نگران نباشید.

لاغری شدید، کم‌خوری عصبی، ورزش دائمی یا شدید، استرس در دوران نوجوانی و بلوغ و برخی بیماری‌های خاص نیز در به تاخیر افتادن زمان اولین پریود نقش دارند.

سیکل پریود من چند روزه است و چند روز بعد پریود من تمام می‌شود؟ طول مدت سیکل یا دوره قاعدگی در حالت طبیعی برای دختران ۷±۲۸ روز است. این بدان معناست که از 21 روز تا 35 روز طبیعی خواهد بود. منظور از دوره قاعدگی یا سیکل، نخستین روز خون‌ریزی قاعدگی تا آغاز خون‌ریزی قاعدگی بعدی است.

چرا عادت ماهانه من منظم نیست؟ بسیاری از دختران تصور می‌کنند که همه چیز باید در مورد عادت ماهیانه مثل ساعت دقیق و بی‌تاخیر رخ دهد. این تصور درست نیست. به طور طبیعی در بین اکثر خانم‌ها عادت ماهیانه باید هر 4 هفته یکبار اتفاق بیفتد، اما این یک اصل همیشگی نیست و بنابر هر دلیلی ممکن است در بین برخی خانم‌ها بی‌نظمی‌های زیادی در عادت ماهیانه‌شان ایجاد شود.

دوره یا همان چرخه عادت ماهیانه برای اکثریت خانم‌ها 28 روز است، اما این عدد با توجه به شرایط خاص بین 24 تا 34 روز متغیر خواهد بود.

به طور کلی اولین روزی که شما پریود می‌شوید، روز اول چرخه پریودتان است. معمولا در روز چهاردهم یک تخمک از تخمدان‌ها خارج می‌شود. در این حالت شما وارد چرخه تخمک‌گذاری شده‌اید. دو هفته پس از تخمک‌گذاری در صورتی که فرد باردار نباشد، پوشش درونی رحم می‌ریزد و عادت ماهیانه رخ می‌دهد.

چرخه عادت ماهیانه، معمولا در دخترانی که تازه به سن بلوغ می‌رسند و پریود می‌شوند منظم نیست. این بی‌نظمی‌ها ممکن است تا 2 سال وجود داشته باشد. البته ناگفته نماند که برخی بیماری‌ها، کاهش شدید وزن و استرس نیز در چرخه پریودی فرد اختلال ایجاد می­کند. شاید برایتان کمی جالب باشد که تغییرات عمده زندگی مانند مهاجرت و مسافرت نیز ممکن است روی این بی‌نظمی‌ها تاثیرگذار باشند.

طول عادات ماهیانه در بین برخی خانم‌ها نیز از 2 تا 10 روز متفاوت است.

اگر داروی خاصی مصرف نمی‌کنید و همچنین دچار عدم تعادل هورمونی نیستید، بی‌نظمی‌های قاعدگی کاملا طبیعی هستند. چنانچه این بی‌نظمی‌ها در مدت زمان طولانی ادامه‌دار بود در این حالت بهتر است به یک پزشک متخصص زنان مراجعه کنید. اگر در دختران جوان و نوجوان شما این بی‌نظمی‌ها تا سه سال ادامه داشته باشد، مراجعه به پزشک ضروری است.

اگر پریودم طولانی شد چه ­کار کنم؟ مدت‌زمان خون‌ریزی دوران قاعدگی در اکثر خانم‌ها بین 3 تا 7 روز است، اما گاهی زمان پریودی طولانی‌تر می‌شود. در حالتی که یک خانم بیش از یک هفته خونریزی داشته باشد می‌گوییم قاعدگی طولانی یا منوراژی دارد. قاعدگی طولانی براثر برخی شرایط یا مصرف قرص‌های ضدبارداری است، اما اگر دختر تازه به بلوغ رسیده بیش از یک هفته خونریزی را تجربه کند به منوراژی مبتلا است؟ در پاسخ باید گفت خیر.

طول سیکل قاعدگی در زنان بزرگسال معمولا بین 21 تا 35 روز متغیر است. دختران جوان تازه بالغ شده ممکن است قاعدگی‌های نامنظمی را تجربه کنند که همین موضوع  روی طولانی شدن پریود آن­ها تاثیرگذار خواهد بود. ناگفته نماند که نامنظمی پریود در دوران بلوغ ممکن است روی شدت خون در دوران پریود نیز تاثیرات مثبت یا منفی بگذارد.

آیا در مدت‌زمان پریود می‌توانم به استخر بروم؟ با توجه به اینکه در این دوران خون‌ریزی وجود دارد، بهتر است در دوران پریود از رفتن به استخر، سونا و جکوزی بپرهیزید. علاوه براین، در زمان پریود بدن شما مستعد دریافت باکتری و آلودگی است  و ممکن است در استخر به بیماری‌های دیگر دستگاه تناسلی یا رحم مبتلا شوید.

چرا در دوران پریود عصبانی می‌شوم؟ در دوران پریود، هورمون‌های داخلی بدن شما تغییر می‌کنند و خواه یا ناخواه دچار عصبانیت، افسردگی و ناراحتی خواهید شد. این عصبانیت طولانی‌مدت نیست و گاهی پس از گذر اولین روز پریود از بین خواهد رفت.

در چه صورت به ­خاطر خون‌ریزی پریود باید به دکتر مراجعه کنم؟ در حالتی که شما سالم و طبیعی باشید مقدار کل خون‌ریزی قاعدگی در هر سیکل به طور متوسط 35 میلی‌متر یعنی کمتر از نصف استکان و حداکثر 80 میلی‌متر و طول مدت آن بین 3 تا 7 روز است. خون‌ریزی در این بازه معمولا در روز اول تا سوم بیشتر و در سایر روزها به‌تدریج کم‌تر و در آخرین روز به طور کامل قطع خواهد شد.

حال اگر شما ظرف دو ساعت به تعویض نوار بهداشتی نیاز دارید، یعنی خون‌ریزی شما به‌شدت زیاد است، باید به پزشک مراجعه کنید.

چرا با شروع قاعدگی قد من رشد نمی‌کند؟ در گذشته تصور می‌کردند که با شروع قاعدگی زودهنگام، قد دیگر رشد نخواهد کرد، اما مطالعات و پژوهش‌های اخیر نشان می­دهد که آغاز قاعدگی در محدوده سنی طبیعی، یعنی بین 9 تا 14 سال نه تنها باعث توقف رشد قد و کوتاه ماندن دختر نمی‌شود، بلکه ممکن است قد شخص کمی بیشتر از افراد دیگر رشد کند. پس از آغاز نخستین قاعدگی، قد دختران تا پایان بلوغ بین 6 تا 10 سانتیمتر رشد خواهد کرد. البته ناگفته نماند که ظهور قاعدگی قبل از سن 8 یا 9 سالگی ممکن است موجب کوتاهی قد شود.

تغییرات واژن در دوران بلوغ

در دوران بلوغ دختران، کلیتوریس نیز کمی رشد خواهد کرد. لب‌های داخلی فرج به نسبت قبل کمی برجسته‌تر خواهند شد. در این تغییرات لبه‌های داخلی از لبه‌های خارجی متمایز می‌شوند. علاوه بررشد ممکن است این لب‌ها کوتاه یا بلند، صاف یا چین‌خورده شوند.

حال که به ناحیه واژن اشاره کردیم بهتر است با چند سوال پرتکرار و رایج دختران درباره واژن، پرده بکارت و دستگاه تناسلی آشنا شویم.

آیا ترشحات واژن طبیعی است؟ بسیاری از دختران با رسیدن به سن بلوغ، لکه‌های سفید رنگی را روی لباس زیر خود مشاهده می‌کنند و می­پرسند آیا این ترشحات طبیعی هستند یا خیر؟ نگران نباشید؛ زیرا این ترشحات واژن طبیعی هستند. در حقیقت بدن برای سالم و تمیز ماندن، این ترشحات را تولید می‌کند. در صورتی که همراه با این ترشحات دچار سوزش، خارش می­شوید واز بوی بد آن شکایت دارید، باید حتما به پزشک مراجعه کنید؛ زیرا ممکن است این موارد نشانه عفونت در بدن باشند.

آیا ممکن است فردی به طور مادرزادی پرده بکارت نداشته باشد؟ تا به امروز هیچ دختری را سراغ نداریم که به‌صورت مادرزادی پرده بکارت نداشته باشد. تنها در برخی موارد، پرده بکارت بسیار نازک و ظریف گزارش شده است. در این صورت مشاهده و تشخیص بکارت کار دشواری است.

آیا ورزش‌هایی نظیر ژیمناستیک و دوچرخه‌سواری به پرده بکارت آسیب می‌­زند؟ بسیاری از دختران نوجوان به دلیل ترس از آسیب پرده بکارت، فعالیت‌های ورزشی سنگین را کنار می‌گذارند، اما آیا ورزش‌هایی نظیر ژیمناسیک یا دوچرخه سواری به پرده آسیب می‌زنند؟ در پاسخ خواهیم گفت خیر. هیچ فعالیت بدنی به پرده آسیبی وارد نمی‌کند، مگر اینکه در حالتی ضربه مستقیم به پرده بکارت وارد شود.

بررسی تغییرات خلقی و هورمونی دختران در دوران بلوغ

هورمون‌ها نقش مهمی در خلق‌وخو دارند. بسیاری بر این باورند که هورمون‌های جنسی نظیر استروژن و تستوسترون، روی مغز نوجوان تاثیر می‌گذارند و باعث نوسات خلق‌وخویی او می‌شوند. در دوران بلوغ همه‌چیز حتی هورمون‌ها در حال تغییر هستند. به همین دلیل تغییر خلق‌وخو در دختران بالغ بسیار عادی و طبیعی است. این دختران ممکن است در دوران بلوغ و اولین پریود خود نیز سندروم پیش از قاعدگی را تجربه کنند.

شاید برایتان کمی جالب به نظر برسد، اما هورمون‌هایی به نام THP وجود دارند که در بزرگسالان آرامبخش هستند، اما برعکس در نوجوانان، استرس و اضطراب ایجاد می‌کنند.

احتمالا متوجه شده‌اید که وقتی نوجوان شما مضطرب است، نوسانات خلقی‌اش بیشتر می‌شود. این امر اگرچه در مورد بزرگسالان نیز صادق است، اما نوجوانان هنگام تجربه استرس، نسبت به بزرگسالان، تحریک‌پذیری بیشتری را نشان می‌دهند. در بزرگسالی واکنش به هورمون THP تا حدود زیادی ناپدید می‌شود و احتمالا در مواقع پراسترس، نوجوان شما کمتر دچار نوسانات خلقی خواهد شد.

بررسی تغییرات در احساسات

در دوران بلوغ الگوی خواب دختران تغییر می‌کند. معمولا نوجوانان در ارتباطات خود به نسبت سایر افراد سرحال‌تر و بشاش‌تر رفتار می‌کنند، اما ممکن است همیشه این­گونه نباشد. یکی از سوالات بلوغ جنسی دختران همین است که آیا این نوسات در بدن من طبیعی است که پاسخ مثبت خواهد بود.

حالات روحی و روانی دختران به دلیل نوسات هورمونی و فشار روحی ناشی از روبه­رو شدن با دنیای جدید بزرگسالی، متزلزل می‌شود و یک روز خوشحالند و روز دیگر بدحال. اعتقادات و باورهایشان ممکن است تغییر کند. علایقشان نیز ممکن است نسبت به هرچیزی در دوران بلوغ متفاوت باشد و پرسش­های زیادی ذهنشان را درگیر کند. والدین وظیفه دارند در این صورت با استدلال‌های علمی سؤالاتشان را پاسخ دهند.

نحوه برخورد با دختران نوجوان در دوران بلوغ

دختران همیشه به دنبال راهی برای گفت‌وگو با مادر خود هستند تا بتوانند به سوالات ذهنی خود پاسخ دهند. شما به‌عنوان والدین در برابر پاسخ به سوالات بلوغ جنسی دختران خود مسئول هستید و باید به خوبی پاسخ تک تک‌شان را بدهید.

نحوه برخورد با دختران در سن بلوغ آن­ها بسیار مهم است. دختران ممکن است رفتارهای نامناسبی را از خود نشان دهند. گاهی اشتباهات نادری مرتکب می­شوند. بسیاری از والدین‌ می­پرسند با دختران خود چگونه برخورد کنیم؟ در ادامه این مقاله به چند نکته  در این زمینه اشاره کرده­ایم:

از الفاظی همچون “چته” استفاده نکنید

ممکن است در سن بلوغ، دختر شما دائماً احساس خستگی کند. والدین هرگز نباید در این شرایط از لفظ “چته” استفاده کنند؛ زیرا احساس خشم و تنفر در او ایجاد می‌کند. در این دوران لحن شما باید کاملا صمیمانه باشد. او باید بداند هدف شما دقیقاً کمک به اوست.

استفاده از صدای بالا ممنوع

روانشناسان بر این باورند که نباید با دختران 18 ساله و پایین‌تر با صدای بلند و لحن تندی سخن گفت؛ زیرا حس ترس را به فرزندتان القا می­کند. پس لحن صمیمی را جایگزین لحن تند کنید. در این صورت متوجه خواهید شد که فرزندتان اعتماد به نفس بالاتری پیدا می­کند و راحت‌تر با شما درباره دغدغه‌ها و مشکلاتش سخن می­گوید. در دوران بلوغ، دختر باید با خانواده‌اش احساس نزدیکی کند. پس برای حفظ اعتماد به نفس دختران باید به او اجازه دهید تا با شما به عنوان مادر یا پدر احساس صمیمیت کند.

برخورد مناسب در هنگام اشتباهات

دختران در دوران بلوغ ممکن است اشتباهات زیادی را مرتکب شوند. به دلیل تغییراتی که در هورمون‌های آن­ها به وجود می‌آید، خواه ناخواه تمایلشان نسبت به جنس مخالف افزایش پیدا می‌کند؛ به گونه‌ای که ممکن است دخترتان اولین رابطه احساسی خود را در این دوران تجربه کند.

درصورتی‌که متوجه رابطه او با یک پسر شدید، برخورد بدی نداشته باشید. طرز برخورد شما در این شرایط کاملاً مهم است. مجبورش نکنید رابطه‌اش را قطع کند؛ زیرا دیگر به شما اعتماد نخواهد کرد و از آن پس تمام کارهایش را پنهانی انجام می­دهد. او را راهنمایی کنید و از او بخواهید به­عنوان یک دوست شما را از شکل رابطه و مسائلش آگاه کند. فراموش نکنید میل جنسی دختران در این شرایط به‌شدت زیاد است. برای راهنمایی آنان در این زمینه از یک مشاور کمک بخواهید.

پاسخ به سوالات بلوغ جنسی دختران

برخی دختران با مادران خود صمیمی نیستند. به همین دلیل معمولا سوالات جنسی‌شان را با مادرانشان در میان نمی‌گذارند. در این حالت برخی افراد جایگزین می‌توانند سوالات بلوغ جنسی دختران را پاسخ دهند. این افراد عبارتند از:

• خاله
• خواهر بزرگ‌تر
• عمه
• روانشناس

نقش تغذیه در دوران بلوغ دختران

در دوران بلوغ، دختر کاملاً در حال رشد است. به همین دلیل باید از مواد مغذی و ویتامین‌های مورد نیاز استفاده کند. والدین باید مواد غذایی اسید‌های آمینه، سبزی‌های پخته شده، لبنیات و… را در برنامه غذایی فرزند خود قرار دهند تا از ابتلا به بیماری‌های گوناگونی مانند افسردگی، کم خونی یا پوکی استخوان جلوگیری کنند.

یادداشت پایانی

سوالات بلوغ جنسی دختران هر روز بیشتر و بیشتر خواهد شد؛ زیرا آن­ها با تغییرات فیزیکی، هورمونی و روحی بسیار زیادی روبه‌­رو می‌شوند که شاید تا به امروز در دوران کودکی هیچ یک را مشاهده و تجربه نکرده باشند. به همین دلیل سوالات بلوغ جنسی دختران در این دوره باید به‌درستی و با استدلالات علمی توسط مادران، خواهران بزرگ‌تر و حتی روانشناس پاسخ داده شود. در غیراین­صورت ممکن است نوجوان، راهی اشتباه را برای حل مشکل انتخاب کند.