عفونت روده و آشنایی کامل با علائم و 9 راهکار درمانی

عفونت روده عارضه‌ای است که در اثر فعالیت ارگانیزم‌هایی مانند انگل‌ها، قارچ‌ها یا باکتری‌ها در افراد مختلف ایجاد می‌شود. این بیماری به نوعی التهاب یا تحریک روده است و در اغلب افراد منجر به اسهال و درد شکم خواهد شد. این بیماری در صورت عدم درمان باعث مشکلات سلامتی خطرناکی مانند کم آبی شدید می‌شود. به همین دلیل در صورت شدید یا طولانی شدن علائم، عفونت روده باید درمان شود.

طبق آمار CDC (مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها) بیماری اسهال عاملی برای مرگ و میر بالا در کشورهای توسعه نیافته یا در حال توسعه است. در این مقاله از مجله پزشکی ژین طب به توضیحاتی در رابطه با عفونت روده اشاره خواهیم کرد. با ما همراه باشید.

عفونت روده و یبوست چرا و چگونه ایجاد می‌شوند؟

عفونت روده در اثر مسمومیت ناشی از سم میکروب‌ و باکتری‌های موجود در مواد غذایی بروز پیدا می‌کند. این باکتری‌ها به پوشش روده می‌چسبند و سمی تولید می‌کنند که باعث خروج شدید مایعات و ناتوانی در جذب آب می‌شود که آن اسهال شدید می‌گویند. توجه داشته باشید که باکتری‌‌ها معمولا با خوردن گوشت گاو، تخم مرغ یا محصولات لبنی نیم‌پز در بدن ایجاد می‌شوند.

این در حالی است که در اغلب موارد عفونت‌های روده پس از تماس نزدیک با حیوانات یا آب آلوده به باکتری رخ می‌دهند. گاهی عفونت‌های گوارشی در اثر بیماری‌های ویروسی نیز ایجاد می‌شوند.

تشخیص تفاوت بین عفونت روده ناشی از باکتری یا ویروس سخت است. اما یکی از علائمی که اغلب با باکتری‌ها مرتبط است اسهال خونی است. اسهال خونی زمانی رخ می‌دهد که باکتری‌ها علاوه بر روده‌ کوچک، روده بزرگ را نیز ملتهب می‌کنند.

نکاتی درباره علائم عفونت روده

به‌طورکلی عفونت در روده به دو نوع تقسیم می‌شود که عبارتند از:

• عفونت در روده کوچک: این عفونت از راه باکتری‌ها ایجاد می‌شود و خود را به‌صورت اسهال حجیم و آبکی نشان می‌دهد. معمولا در این حالت نیازی به خوردن آنتی بیوتیک نیست و خودبه‌خود بهبود می‌یابد. اما در این نوع عفونت حجم زیادی از آب بدن از دست می‌رود. برای جبران این مشکل باید املاح از دست رفته را بلافاصله جایگزین کرد. لازم است فرد بیمار مایعات فراوانی بنوشد تا آب و املاح از دست رفته جایگزین شوند.
• عفونت در روده بزرگ: این عفونت بیشتر از طریق ویروس ایجاد می‌شود و در آن اسهال حجیم و زیاد نیست. اما ممکن است به صورت خونی باشد.

 توجه داشته باشید که مصرف آنتی بیوتیک در عفونت روده بزرگ الزامی است و باید مدفوع بیمار مورد آزمایش قرار گیرد. آزمایش مدفوع برای بررسی عملکرد آنتی بیوتیک‌هایی است که در جهت از بین بردن میکروب‌های متصل به جدار روده بزرگ مصرف می‌شوند.

نکته جالب توجه این است که در عفونت روده بزرگ برخلاف عفونت در روده کوچک، بدن حجم زیادی از آب را دفع نمی‌کند. بنابراین لزومی برای جبران آب از دست رفته وجود ندارد و نوشیدن مایعات فراوان ضرورتی ندارد.

علائم عفونت روده را بشناسید

به‌طورکلی عفونت‌های روده معمولا با علائم زیر همراه هستند:

• درد یا گرفتگی شکم
• حالت تهوع با یا بدون استفراغ
• تب و لرز
• اسهال
• سردرد

علائم معمولا در عرض 2 یا 3 روز فروکش می‌کنند. با این حال در صورت بروز موارد زیر باید به دنبال درمان پزشکی باشید.

• تب با درجه بالا
• درد شدید شکم
• استفراغ مداوم
• اسهال مکرر و مداوم
• وجود خون در مدفوع
• ناتوانی در غذا خوردن و بی اشتهایی
• بی‌حالی بیش از حد و خواب آلودگی
• نشانه‌های کم آبی بدن در نوزادان و کودکان

این علائم در صورت فروکش نکردن بعد از 2 یا 3 روز خطرناک می‌شوند، پس مراقبت علائم خود باشید. در ادامه چند نمونه از علائم شایع و مهم عفونت روده بزرگ و کوچک را توضیح خواهیم داد.

اسهال یکی از نشانه‌های مهم عفونت روده است

معمولا اگر اجابت مزاج شل و مایع مانند باشد و دست کم سه بار یا بیشتر در روز دفع مدفوع انجام شود، به این حالت اسهال آبکی می‌گویند. انواع دیگر اسهال شامل اسهال خونی، مخاطی و یبوست هم‌زمان با اسهال است. توجه داشته باشید که به یبوست هم‌زمان با اسهال، اسهال متناقض می‌گویند. این نوع از اسهال از علائم عفونت روده است و زمانی رخ می‌دهد که مدفوع آبکی از اطراف مدفوع سفت در راست روده نشت کند.

درد شکم یکی دیگر از علائم عفونت روده

درد شکم یکی از بیماری‌های رایج گوارشی است که به‌صورت مزمن یا موقت ظاهر می‌شود. گاهی این درد در شکم همراه با اسهال رخ می‌دهد که به آن گاستروانتریت یا آنفلوآنزای معده می‌گویند. این بیماری رایج بیشتر در اثر مسمومیت غذایی یا عفونت روده از خفیف تا شدید متغیر است.

حالت تهوع و استفراغ ناشی از عفونت روده

حالت تهوع و استفراغ از علائم شایع عفونت روده به شمار می‌روند و معمولا با هم ایجاد می‌شوند. زیرا معده در هنگام عفونت اسید بیشتری تولید می‌کند که همین فرآیند باعث جذب کمتر غذا خواهد شد و فرد دچار حالت تهوع و استفراغ می‌شود.

عفونت روده به علت وجود انگل؛ یک بیماری شایع در آمریکا

در اغلب موارد انگل در روده نشانه مسمومیت غذایی است. طبق آمار CDC (مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری) انگل ژیاردیا یکی از شایع‌ترین انگل‌های روده در ایالات متحده آمریکاست. این انگل موجودی کوچکی ایت که به روده می‌چسبد و توانایی جذب مایعات طبیعی را در این قسمت کاهش می‌دهد. این کاهش جذب آب در روده منجر به اسهال خواهد شد. توجه داشته باشید که این انگل در آب استخرها و دریاچه‌ها زندگی می‌کند و از طریق بلع یا نوشیدن آب آلوده منتقل می‌شود.

یکی دیگر از انگل‌های رایج انگل کریپتوسپوریدیوم است که مانند ژیاردیا معمولا از طریق بلعیدن از یک منبع آب آلوده پخش می‌شود. اگرچه هر دو انگل می‌توانند از طریق تماس با گونه‌های حیوانی آسیب‌دیده یا مراکز عمومی مانند مهد کودک نیز منتقل شوند.

ناگفته نماند که علائم بیماری‌های انگلی 7 تا 10 روز پس از مواجهه ظاهر می‌شوند و ممکن است تا 1 تا 3 ماه طول بکشند. با این اوصاف علائم و دوران نقاهت عفونت روده انگلی بسیار بیشتر از علائم عفونت ویروسی یا باکتریایی است.

یکی دیگر از علائم مهم عفونت انگلی در مقایسه با نمونه‌های ویروسی و باکتریایی، مدفوع چرب است. این علامت به دلیل کاهش هضم و جذب چربی در بدن ایجاد می‌شود. مدفوع چرب حاوی قطرات روغن و رنگ آن مایل به رنگ زرد است و همراه اسهال دفع می‌شود.

تشخیص عفونت روده از روی علائم بیماری

معمولا برای تشخیص عفونت روده معاینه فیزیکی توسط پزشک انجام می‌شود. پزشک وضعیت بیمار را از نظر کم آبی و دردهای شکمی بررسی می‌کند. همچنین برای بررسی و تشخیص علت عفونت و نوع آن آزمایشات دیگری مانند نمونه مدفوع و خون نیز از بیمار خواهد گرفت.

با انجام آزمایش خون و نمونه مدفوع نوع عفونت (انگلی، ویروسی یا باکتریایی) مشخص خواهد شد. اما این سوال به ذهن می‌رسد که آیا همه باید آزمایش خون یا نمونه مدفوع را انجام دهند؟

چه کسانی باید آزمایش خون یا نمونه مدفوع انجام دهند؟

زمانی بیماران باید آزمایش خون یا نمونه مدفوع انجام دهند که شرایط زیر را داشته باشند:

• ابتلا به اسهال برای 7 روز یا بیشتر
• اسهال ناشی از سفر
• علائم هشداردهنده یا عوامل خطر برای بیماری مانند تب
• اسهال خونی
• درد شدید شکم
• کم آبی شدید
• افراد ناتوان، بیماران خاص یا دارای نقص ایمنی

با بررسی جواب آزمایش و نوع عفونت، درمان درست انتخاب خواهد شد.

چه کسانی لازم نیست مورد آزمایش قرار گیرند؟

در مقابل افرادی که برای چند روز (کمتر از یک هفته) دچار اسهال شده‌اند یا علائم خفیفی دارند، به انجام آزمایش خون یا مدفوع نیاز ندارند. این دسته افراد کافی است که درمان‌هاتی تجویزشده را انجام دهند تا همین علائم خفیف نیز در آن‌ها بهبود یابد.

آشنایی با انواع آزمایشات مدفوع که برای بررسی عفونت سیستم گوارشی انجام می‌شود

آزمایش مدفوع به‌صورت‌های مختلف و برای اهداف گوناگونی انجام می‌شود. مهمترین انواع آزمایش‌های مدفوع شامل موارد زیر است:

• آزمایش کشت کمپیلوباکتر
• تست چربی مدفوع
• تست تخمک و انگل
• آزمایش تریپسیلین

آزمایش خون مخفی در مدفوع نیز عبارتند از:

• آزمایش مدفوع تست کالپروتکتین
• آزمایش گلبول سفید
• آزمایش کشت سالمونلا
• تست روتاویروس
• تست آنتی ژن ژیاردیا

با انجام این نوع آزمایش‌ها علت بیماری و راه درمان آن مشخص خواهد شد.

راه های جلوگیری از ابتلا به عفونت روده چیست؟

رعایت بهداشت، بهترین راه برای پیشگیری از ایجاد این بیماری در افراد است. به همین منظور از مصرف سبزیجات و میوه جات شسته نشده، غذاهای خام، شیرهای غیر پاستوریزه و همچنین آب آلوده خودداری کنید.

معرفی بهترین دارو برای عفونت روده و معده؛ با تاکید روی داروهای ضد اسهال

در ابتدا بیمار باید در رژیم غذایی خود حجم مایعات را افزایش دهد. همچنین در دوران درمان و نقاهت بعد از آن باید از مصرف غذاهای فرآوری‌شده یا آماده و فست فودی خودداری کند. در کنار این راهکارهای ساده، استفاده از داروهای تجویزی نیز باید به‌صورت مرتب پیگیری شود. برخی از این داروها عبارتند از:

• مصرف آنتی بیوتیک‌ها برای از بین بردن باکتری‌های موجود در روده
• مصرف مایعات از تزریق وریدی، برای جلوگیری از کم آبی شدید بدن (در موارد جدی)
• قرص‌های ضد اسهال

قرص‌های بدون نسخه اسهال، تنها برای مواقعی که به‌طور ناگهانی دچار اسهال شده‌اید یا طی مدت کوتاهی این عارضه را تجربه کرده‌اید، موثر هستند. یکی از این داروهای بدون نسخه ضد اسهال، لوپرامید نام دارد که معمولا برای عفونت معده و روده استفاده می‌شود. بیسموت ساب سالیسیلات داروی دیگری که در هنگام اسهال موثر است و جهت کاهش التهاب روده و برطرف کردن حالت تهوع معده مصرف می‌شود.

مصرف داروهای ضد استفراغ، مانند متوکلوپرامید، گاهی در جلوگیری از استفراغ یا کاهش آن مفید هستند. متوکلوپرامید، به‌صورت قرص یا آمپول، عضله‌های مورد استفاده در زمان استفراغ را شل می‌کند. همچنین جذب مایعات و مواد غذایی توسط دستگاه گوارش را نیز تسریع می‌کند.

تجویز بهترین قرص عفونت روده و ضد اسهال با دستور پزشک

احتمال دارد که پزشک متخصص دستگاه گوارش داروهایی را برای کمک به کنترل علائم ناشی از عفونت و التهاب در روده تجویز کند. در ادامه با تعدادی از بهترین داروها برای عفونت روده و معده آشنا خواهیم شد:

1. الوکسادولین، قرص ضد اسهال

مصرف قرص ایلوکسادولین (Eluxadoline) به کاهش انقباضات روده کمک می‌کند و همچنین باعث کاهش درد خواهد شد. افرادی که کیسه صفرای آن‌ها تخلیه‌شده است، نباید از این دارو مصرف کنند.

2. ریفاکسیمین یک نمونه عالی از قرص ضد اسهال

قرص ریفاکسمین (Rifaximin) یک نمونه آنتی بیوتیک است که روی باکتری‌های خاص در روده تاثیر می‌گذارد. تجویز این دارو اغلب برای اسهال مسافرتی در بزرگسالان و افراد بالای 12 سال کاربرد دارد.

3. تاثیر قرص آلوسترون (Alosetron)

این دارو بیشتر برای خانم‌هایی که به‌طور جدی دچار سندروم روده تحریک‌پذیر می‌شوند، تجویز خواهند شد. از عوارض جانبی این دارو می‌توان به یبوست در تعداد کمی از افراد اشاره کرد.

درمان‌های موثر خانگی برای عفونت روده

اگر تمایل دارید برای درمان عفونت روده خود به کمک طب سنتی و دارویی روند درمانی را طی کنید به مورد در زیر توجه کنید. لازم به ذکر است که در صورت شدید بودن بیماری و علائم خود، قبل از مصرف این موارد حتما با پزشک مشورت کنید.

4. آب سیب موثر برای رفع عفونت روده

آب سیب یکی از بهترین درمان‌های طبیعی خانگی برای پاکسازی روده از عفونت است. مصرف این آب میوه سموم را در روده تجزیه می‌کند و عملکرد روده را منظم خواهد کرد.

5. پاکسازی روده از عفونت با سرکه سیب همه کاره

یکی دیگر از مواد خوراکی که برای بهبود عفونت روده موثر است، سرکه سیب است. برای استفاده از آن به موارد زیر نیاز است:

• 2قاشق غذاخوری سرکه سیب
• 2 قاشق غذاخوری عسل
• 1 لیوان آب تصفیه شده

برای تهیه این ترکیب کافی است مواد گفته‌شده را با هم ترکیب کنید. سپس 3 مرتبه در روز به مدت یک هفته از آن بنوشید. توصیه می‌شود که این ترکیب ناشتا میل شود.

6. معجزه ماست در رفع عفونت روده را دست کم نگیرید

ماست باعث از بین رفتن میکروب‌ها در روده بزرگ می‌شود. کلسیم موجود در ماست مشکلات گوارشی مانند مسمومیت یا سوءهاضمه را از بین می‌برد. این لبنیات خوشمزه در کاهش اسهال نیز موثر است.

7. مصرف آب در بهبود عفونت روده لازم و ضروری است

مصرف آب و سایر مایعات شفاف روزانه 10 تا 12 لیوان برای فردی که به عفونت روده مبتلا است، ضروری است. آب به دفع سموم از بدن و رفع کمبود مایعات کمک خواهد کرد. برای جلوگیری از عدم تمایل به مصرف آب، در ساعات مختلف یک لیوان آب یا مایعات شفاف مصرف کنید.

8. گیاه زنجبیل برای عفونت روده عالی است

استفاده از ریشه یا چای زنجبیل برای درمان عفونت روده مفید است. خاصیت ضد التهابی قوی آن در هضم غذا و جلوگیری از تهوع تاثیر بالایی دارد. برای تهیه چای زنجبیل کافی است که مقداری از پودر یا ریشه این گیاه را رد آب جوش بریزید و بگذارید 10 تا 15 دقیقه دم بکشد. سپس این چای را بنوشید.

9. پاکسازی عفونت روده به کمک معجون آبلیمو

چند قاشق آب‌ لیمو، مقداری عسل و کمی نمک دریا را در یک لیوان آب گرم مخلوط کنید و هر روز صبح قبل از صبحانه آن را بنوشید. این معجون نه تنها روده‌ها را پاکسازی می‌کند، بلکه انرژی لازم بدن را هم افزایش می‌دهد.

کلام آخر

عفونت روده یکی از بیماری‌های گوارشی رایج در بین افراد مختلف است. این بیماری با علائم ناراحت‌کننده و آزاردهنده‌ای مانند اسهال و استفراغ همراه است. به همین دلیل در صورت طول کشیدن این علائم بیش از 3 روز، بیمار باید به پزشک مراجعه کند تا دچار عوارضی مانند کم آبی بدن نشود.

ما در این مقاله از مجله پزشکی ژین طب به بررسی عفونت روده، علائم و راهکارهای کلینیکی و خانگی پرداختیم. چنانکه شما هم درباره عفونت روده و درمان آن اطلاعاتی دارید با ما و مخاطبان ژین طب به اشتراک بگذارید.

سوالات متداول درباره عفونت روده