بررسی جراحی مفصل زانو؛ آشنایی با نحوه انجام و انواع عمل زانو

جراحی مفصل زانو می‌تواند ناشی از دردهای زیاد زانو به‌علت آسیب، شرایط پزشکی یا سن باشد. البته برخی از دردهای زانو را می‌توان در خانه با داروهای بدون نسخه یا یخ درمان کرد اما بیماری‌های مفصلی جدی‌تر ممکن است به داروهای قوی‌تر یا حتی جراحی نیاز داشته باشند. 

در این مقاله از سایت ژین طب، آنچه باید در مورد زانو درد شدید و جراحی آن بدانید و کارهایی که می‌توانید در مورد آن انجام دهید آورده شده است. بنابراین، اگر عمل کردن تنها راه پیش روی شما است، تا انتها ما را همراهی کنید.

چرا جراحی مفصل زانو انجام دهیم؟

در طی جراحی مفصل زانو، قسمت‌هایی از مفاصل آسیب‌دیده یا فرسوده زانو تعویض می‌شوند. در طول جراحی، استخوان و غضروف آسیب دیده با قطعات ساخته‌شده از فلز و پلاستیک جایگزین می‌شوند. برای تصمیم‌گیری در مورد اینکه آیا جایگزینی زانو برای شما مناسب است یا خیر، جراح دامنه حرکت، ثبات و قدرت زانوی شما را بررسی می‌کند. اشعه ایکس برای نشان دادن میزان آسیب کمک‌کننده خواهد بود.

شایع‌ترین دلیل جراحی مفصل زانو، کاهش درد ناشی از آرتریت است. افرادی که نیاز به جراحی این مفصل دارند معمولا در راه‌رفتن، بالارفتن از پله‌ها و بلندشدن از روی صندلی مشکل دارند. اگر فقط یک قسمت از زانو آسیب‌دیده باشد، جراحان اغلب می‌توانند فقط آن قسمت را تعویض کنند. اگر کل مفصل نیاز به تعویض داشته باشد، انتهای استخوان ران و ساق پا تغییر شکل داده و کل مفصل تعویض می‌شود. این استخوان‌ها لوله‌های سختی هستند که یک مرکز نرم دارند. انتهای مفصل مصنوعی در قسمت مرکزی نرم‌تر استخوان‌ها وارد می‌شود.

رباط‌ها نوارهای بافتی هستند که به نگه‌داشتن مفاصل در کنار هم کمک می‌کنند. چنانچه رباط‌های زانو به اندازه کافی قدرتمند نباشند که قادر باشند مفصل را به تنهایی حفظ کنند، جراح می‌تواند ایمپلنت‌هایی را برگزیند که بتوان آنها را به یکدیگر وصل کرد تا از یکدیگر جدا نشوند.

بیشتر بدانید: مراقبت بعد از عمل تعویض مفصل زانو؛ آنچه برای روند مثبت بهبودی لازم است

چه زمانی برای زانودرد خود نزد پزشک برویم؟

شما می‌توانید بسیاری از علل زانودرد را در خانه درمان کنید اما برخی از آنها به مراقبت‌های پزشکی و گاه عمل جراحی مفصل زانو نیاز دارند، به‌خصوص اگر علائم شما به درمان‌های خانگی پاسخ نمی‌دهد. در صورت دیدن هر یک از موارد ذکرشده در پایین با پزشک خویش تماس بگیرید:

• درد و تورم شدید
• تغییر شکل یا کبودی شدید
• علائم در سایر قسمت‌های بدن
• علائمی که بیشتر از چند روز باقی می‌مانند یا به‌جای بهترشدن بدتر می‌شوند
• علائم عفونت مانند تب

مشاهده هر یک از این علائم، هشداری برای مراجعه به پزشک و شروع جدی درمان تخصصی است. هرچه فرد برای درمان مشکل خود سریعتر اقدام کند، احتمال موفقیت درمان بیشتر خواهد بود. 

بیشتر بدانید: صدای تق تق زانو؛ نشانه‌ای از آسیب به غضروف و مفصل زانو

انواع روش‌های درمان زانو درد

هنگامی که پزشک درد شما را تشخیص داد، گزینه‌های درمانی مختلفی در دسترس خواهید داشت. درمان زانودرد تقریباً به دو دسته تقسیم می‌شود، غیرجراحی و جراحی. بسیاری از مردم ابتدا درمان غیرجراحی را امتحان می‌کنند، به این امید که از جراحی اجتناب کنند اما پزشکتان به شما در انجام این انتخاب‌ها کمک می‌کند.

درمان‌های غیرجراحی برای زانو درد

درمان‌های غیرجراحی برای زانودرد مختلف هستند که هر کدام با توجه به شدت و نوع زانو درد برای فرد تجویز می‌شود. این روش‌ها به صورت زیر هستند:

1. داروهایی مانند داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) برای کاهش درد و التهاب
2. فیزیوتراپی جهت تقویت بیشتر عضلات
3. تزریقات مانند کورتیکواستروئیدها
4. وسایل کمکی مانند زانوبندها که ثبات بیشتری به مفصل زانو می‌دهند و فشار را کاهش می‌دهند.

بیشتر بدانید: تعویض مفصل زانو؛ راه درمانی ترمیم غضروف‌های از دست رفته

آشنایی با درمان های جراحی مفصل زانو؛ انواع جراحی‌های زانو

اگر مفصل به‌شدت آسیب‌دیده باشد یا تمام درمان‌های دیگر در نظر گرفته‌شده یا امتحان‌شده باشد، جراحی گزینه خوبی است اما جراحی مفصل زانو نیز انواع گوناگونی دارد که در ادامه به آن‌ها خواهیم پرداخت. انواع جراحی مفصل زانو عبارت هستند از:

• آرتروسکوپی برای بررسی علت اسیب و ترمیم بافت‌ها

درحالی‌که این روش می‌تواند یک ابزار تشخیصی باشد، آرتروسکوپی همچنین می‌تواند برای انجام جراحی استفاده شود. یک روش کم تهاجمی که در آن یک دوربین کوچک در زانوی شما قرار می‌گیرد تا به ارتوپد اجازه دهد غضروف آسیب‌دیده را مشاهده کرده و حتی یک رباط آسیب‌دیده مانند پارگی ACL را بازسازی کند.

• استئوتومی (برش استخوان) برای تراز کردن مفصل

این روش معمولاً برای اصلاح آسیب مفاصل ناشی از آرتریت انجام می‌شود. جراحی زانو را با بریدن قسمت بالای استخوان ساق پا یا پایین استخوان ران و در عین حال تغییر شکل برای کاهش وزن از روی زانو مجدداً تنظیم می‌کند.

• تعویض جزئی زانو؛ رفع آسیب‌ در یک قسمت مفصل

در این روش، جراح داخل یا خارج مفصل زانو را برمی‌دارد و آن را با قطعات مصنوعی جایگزین می‌کند.

بیشتر بدانید: جراحی استخوان اضافی زانو، عمل کم تهاجمی آرتروسکوپی زانو

• تعویض کامل زانو در جهت بهبود کیفیت زندیگ بیمار

جراح انتهای استخوان ران (اعم از قسمت‌های داخلی و خارجی مفصل) و استخوان درشت نی را با قطعات فلزی و پلاستیکی جایگزین می‌کند. جراح ممکن است یک دکمه پلاستیکی در پشت کاسه زانو قرار دهد تا غضروف فرسوده را جایگزین کند.

شما در هر مرحله‌ای از درد که باشید می‌توانید یکی از این روش‌های جراحی مفصل زانو را با کمک پزشکتان انتخاب کنید و با این روش مورد درمان قرار بگیرید.

فرایند جراحی مفصل زانو به چه صورتی است؟

هنگامی‌که برای جراحی مراجعه می‌کنید، از شما خواسته می‌شود لباس‌های خود را درآورید و لباس بیمارستان بپوشید. به شما یک بلوک نخاعی داده می‌شود که نیمه پایینی بدن شما را بی‌حس می‌کند، یا یک بیهوشی عمومی‌ که شما را در حالت خواب قرار می‌دهد.

جراح شما همچنین ممکن است یک داروی بی‌حس‌کننده را در اطراف اعصاب یا داخل و اطراف مفصل تزریق کند تا به جلوگیری از درد بعد از جراحی شما کمک کند. جراحی مفصل زانو معمولاً 1 تا 2 ساعت طول می‌کشد. برای انجام این روش، جراح اقدامات زیر را به ترتیب و با دقت انجام می‌دهد:

• برشی روی زانو ایجاد می‌کند.
• استخوان و غضروف بیمار و آسیب‌دیده را از بین می‌برد و استخوان سالم را دست نخورده باقی می‌گذارد.
• قطعات جایگزین را در استخوان ران، ساق پا و کاسه زانو قرار می‌دهد.

پس از جراحی، برای مدت کوتاهی در یک مکان مخصوص بهبودی استراحت خواهید کرد. مدت زمانی که بعد از جراحی در بیمارستان باید بمانید به نیازهای فردی شما بستگی دارد. بسیاری از مردم می‌توانند در همان روز به خانه بروند.

خطرات جراحی مفصل زانو

جراحی مفصل زانو مانند هر جراحی دیگری خطراتی را به همراه دارد. در ادامه به بررسی عوارض احتمالی این روش درمانی می‌پردازیم.

• لخته شدن خون:جراحان معمولاً داروهای رقیق‌کننده خون را برای جلوگیری از این خطر توصیه می‌کنند. شایع‌ترین محل لخته‌شدن خون، در ساق پا است اما آنها می‌توانند به ریه‌ها بروند و کشنده شوند.
• آسیب عصبی: اعصاب ناحیه‌ای که ایمپلنت درون آن قرار خواهد گرفت، احتمال دارد آسیب ببیند.آسیب عصبی ممکن است سبب بی‌حسی، ضعف و درد شود.
• عفونت:عفونت ممکن است در قسمت برش یا در بافت عمیق‌تر اتفاق بیفتد. گاهی مواقع پزشک جهت درمان عفونت، جراحی مجدد را پیشنهاد می‌کند.
• شل شدن ایمپلنت: ایمپلنت‌های مورد استفاده برای تعویض زانو بادوام هستند اما ممکن است به مرور زمان شل یا فرسوده شوند.اگر این اتفاق بیفتد، ممکن است به جراحی دیگری برای تعویض قطعات شل یا فرسوده نیاز باشد.

ممکن است پزشک به شما توصیه کند که مصرف برخی داروها و مکمل‌های غذایی را قبل از جراحی خود متوقف کنید. احتمالاً به شما دستور داده می‌شود که بعد از نیمه شب روز جراحی خود چیزی نخورید.

نکات مراقبتی بعد از عمل مفصل زانو که باید بدانید

برای چندین هفته پس از عمل، ممکن است نیاز به استفاده از عصا یا واکر داشته باشید، بنابراین قبل از جراحی، آنها را تهیه کنید. مطمئن شوید که از بیمارستان به خانه می‌روید و در کارهای روزمره مانند آشپزی، حمام‌کردن و شستن لباس‌ها کمکی خواهید داشت. برای اینکه خانه خود را ایمن‌تر و راحت‌تر کنید در طول بازیابی، موارد زیر را در نظر بگیرید:

• یک فضای نشیمن ثابت برای خود به‌وجود آورید زیرا بالارفتن از پله‌ها می‌تواند دشوار باشد.
• میله‌های ایمنی یا نرده‌ای مطمئن را در دوش یا حمام خود نصب کنید.
• نرده‌های راه پله را ایمن کنید.
• اگر توالت کم ارتفاع دارید، صندلی توالت را با بازوهایی بلند کنید.
• یک نیمکت یا صندلی ثابت برای حمام خود تهیه کنید.
• قالیچه‌ها و طناب‌های شل را بردارید.

خطر لخته شدن خون پس از جراحی مفصل زانو افزایش می‌یابد. برای جلوگیری از این عارضه، ممکن است لازم باشد موارد زیر را رعایت کنید.

• زود حرکت کنید: به زودی پس از جراحی به شما گفته می‌شود که بنشینید و با عصا یا واکر راه بروید.
• فشار وارد کنید: هم در حین عمل و هم بعد از جراحی، ممکن است از جوراب‌های کشسان یا آستین‌های بادی روی ساق پا استفاده کنید. آستین‌های بادی پاهای شما را فشرده و رها می‌کنند. این کار به جلوگیری از تجمع خون در وریدهای پا کمک می‌کند و احتمال تشکیل لخته را کاهش می‌دهد.
• داروهای رقیق‌کننده خون مصرف کنید: جراح احتمال دارد بعد از جراحی نوعی رقیق‌کننده خون تزریقی یا خوراکی به شما بدهد. بسته به اینکه چقدر زود راه بروید، چقدر فعال هستید و خطر کلی لخته‌شدن خون، ممکن است چند هفته بعد از جراحی به داروهای رقیق‌کننده خون نیاز داشته باشید.

همچنین احتمالاً از شما خواسته می‌شود تمرینات تنفسی مکرر انجام دهید و به تدریج سطح فعالیت خود را بیشتر کنید. یک فیزیوتراپ می‌تواند به شما نشان دهد که چگونه زانوی جدید خود را ورزش دهید. پس از خروج از بیمارستان، احتمالاً فیزیوتراپی را در خانه یا در یک مرکز ادامه خواهید داد.

نتایج احتمالی عمل جراحی زانو چیست؟

برای اکثر افراد، تعویض زانو باعث تسکین درد، بهبود تحرک و کیفیت زندگی بهتر می‌شود. می‌توان انتظار داشت که اکثر تعویض زانوها حداقل 15 تا 20 سال طول بکشد. البته به شرط آن که آسیب جدی و ناگهانی به آن‌ وارد نشود و نکات ایمنی را رعایت کنید.

پس از بهبودی و درمان نسبی، می‌توانید به فعالیت‌های مختلف کم‌ضرر مانند پیاده‌روی، شنا، گلف یا دوچرخه‌سواری بپردازید اما باید از فعالیت‌های تاثیرگذارتر، مانند دویدن و ورزش‌هایی که شامل تماس یا پریدن است، اجتناب کنید. به‌طور کلی می‌توانید با پزشک خود در مورد راه‌های فعال‌ماندن پس از جراحی تعویض مفصل زانو صحبت کنید.

آیا همیشه به جراحی مفصل زانو نیاز است؟

تمام دردهای مفصل زانو نیازمند جراحی نیستند و گاه می‌توان در خانه یا با روش‌های غیرجراحی آن‌ها را درمان کرد. اما برای دردهای مفصلی حادتر می‌توان از جراحی مفصل زانو استفاده کرد. در این مقاله، تمام نکات لازم درباره زانو درد شدید و جراحی آن و همچنین کارهایی که می‌توانید درباره این درد شدید انجام دهید ذکر شد.

البته لازم به ذکر است که به‌طور کلی، شما می‌توانید با رعایت نکات ایمنی و پیشگیرانه از ابتلا به دردهای حاد که نیازمند جراحی پیشگیری کنید. امیدواریم هرگز به این عمل جراحی نیاز پیدا نکنید.

سوالات متداول در مورد جراحی مفصل زانو