درمان سردرد شدید با روش های فوری خانگی + داروهای موثر
درمان سردرد شدید به علت و علائمی که در فرد به وجود میآورد، بستگی دارد. برخی افراد به محض احساس سردرد مصرف آسپرین یا استامینوفن را آغاز میکنند. اما این قرصها گزینه خوبی برای درمان سردرد شدید نیستند.
اغلب پزشکان توصیه میکنند که برای درمان سردرد شدید طی انجام آزمایشاتی دلیل بروز آن را مشخص کنند، چراکه گاهی سردرد نشانهای از بیماری یا وضعیتی خاص در فرد است و گاهی هیچ دلیل خاصی برای بروز سردرد وجود ندارد.
بنابراین توصیه میشود ضمن انجام آزمایشات اولیه برای تشخیص نوع سردرد، به علائم و نشانههای سردرد توجهی ویژه شود و انواع محرکهای موجود مانند: مصرف غذایی خاص، تحمل استرس، تغییرات در ساعات خواب و غیره را بسنجند.
در ادامه این مطلب از مجله پزشکی ژین طب، قصد داریم مواردی را پیرامون درمان سردرد شدید و درمان فوری سردرد شدید و انواع آن عنوان کنیم. با ما همراه شوید.
انواع سردرد شدید؛ دردسرهایی به نام سردرد
انواع مختلفی از سردردها وجود دارد که برخی از آنها را انواع فرعی سردرد میدانند. برای مثال سردردهای شدید که 15 روز یا بیشتر در ماه رخ میدهند یکی از انواع فرعی هستند. در مقابل سردردهای تنشی و میگرن نیز از انواع سردردهای رایج به شمار میآیند. انواع دیگر سردردهای مزمن و شدید روزانه عبارتند از:
- سردرد یک طرفه که میتواند شبیه میگرن باشد
- سردردهای اولیه که چند ثانیه طول میکشد و میتواند چندین بار در طول روز رخ دهد
- سردردهای اولیه ناشی از ورزش
- همی کرانیای حملهای مزمن، سردردهای تیز و یک طرفه که میتواند باعث احساس پارگی یا گرفتگی بینی شود
- سردرد ناشی از مصرف بیش از حد دارو که پس از مصرف بیش از حد داروهای مسکن برای سردرد به مدت حداقل سه ماه رخ میدهد. این سردردها حداقل 15 روز از ماه رخ میدهد
انواع دیگر سردرد عبارتند از:
سردردهای شدید خوشهای
این نوع سردردها باعث درد شدید در یک طرف سر میشوند و برای هفتهها در طی چند ماه رخ میدهند. سردردهای خوشهای با یک یا چند علامت و نشانه بروز میکنند. مانند:
- احتقان بینی
- ترشحات بینی
سردردهای شدید تنشی
سردردهای تنشی از رایجترین انواع سردردها هستند که با علائم زیر خود را نشان میدهند:
- به صورت یک نوار درد محکم در اطراف سر
- باعث درد خفیف تا متوسط در هر دو طرف سر میشود
- از نظر فرکانس بسیار متفاوت است
- میتواند گاه به گاه باشد
- ممکن است بیش از 15 روز در ماه رخ دهد (مزمن)
- در اغلب موارد از 30 دقیقه تا یک هفته طول میکشد
سردردهای شدید میگرنی
میگرن یکی دیگر از انواع رایج سردرد است که در زنان سه برابر بیشتر از مردان رخ میدهد و با علائم زیر همراه است:
- معمولا فقط یک طرف سر را تحت تاثیر قرار میدهد، اما در بعضی موارد میتواند هر دو طرف را نیز درگیر کند
- باعث تهوع، استفراغ یا افزایش حساسیت به نور یا صدا میشود
- باعث دردی متوسط تا شدید میشود
- احساس درد یه صورت ضربان یا نبض زدن را به دنبال دارد
- با فعالیتهایی مانند بالا رفتن از پلهها بدتر میشود
- معمولا از 4 تا 72 ساعت طول میکشد
سردردهای ناگهانی؛ لزوم توجه به علت سردرد
این سردردها معمولا بسیار شدید و به طور ناگهانی بروز پیدا میکنند. اغلب مردم از این سردردها به عنوان بدترین سردرد عمر خود یاد میکنند. سردردهای شدید ناگهانی در کمتر از 1 دقیقه به حداکثر شدت میرسند و بیش از 5 دقیقه دوام میآورند و همه به دنبال یافتن راه درمان سریع سردرد شدید هستند.
این سردردها گاهی نشان از یک وضعیت حاد در فرد است و نیاز به بررسی فوری دارد. این وضعیتهای تهدید کننده زندگی عبارتند از:
- سندرم انقباض عروق مغزی برگشتپذیر
- مننژیت
- آپوپلکسی هیپوفیز
- خونریزی در مغز
- یک لخته خون در مغز
- یک آنوریسم
سردردهای اورژانسی؛ سردرد با نشانههای خطرناک
پزشکان توصیه میکنند که افراد در صورت داشتن موارد زیر به دنبال مراقبتهای اورژانسی باشند:
- تب، سفتی گردن، بثورات پوستی، گیجی، تشنج، دوبینی، ضعف، بیحسی یا مشکل در صحبت کردن
- دردی که با وجود درمان بدتر میشود
- سردرد بسیار شدید و ناگهانی
- سردرد پس از ضربه به سر یا سقوط
این علائم نشان دهنده وضعیت جدیتری است که نیاز به تشخیص و درمان فوری دارد.
درمان سردرد شدید چگونه است؟
اگر به دنبال یافتن راه درمان فوری سردرد شدید در خانه هستید، استراحت و مصرف داروهای مسکن اصلیترین درمان سردرد هستند. مصرف دارو برای درمان سردرد شدید شامل موارد زیر میشود:
- داروهای مسکن بدون نسخه، مانند: داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی
- داروهای مسکن تجویزی
- داروهای پیشگیرانه برای شرایط خاص، مانند میگرن
- درمانهای دیگر برای شرایط زمینهای
این نکته نیز قابل ذکر است که برای جلوگیری از سردرد ناشی از مصرف بیش از حد دارو، پیروی از راهنماییهای پزشک بسیار مهم است.
درمان سردرد ناشی از مصرف بیش از حد دارو شامل کاهش یا قطع دارو است. یک پزشک میتواند با ایجاد برنامهای برای کاهش ایمن دارو به بیمار کمک کند. گفتنی است که در موارد شدید، ممکن است یک فرد برای مدیریت ایمن و موثرتر به یک بستری کوتاه در بیمارستان نیاز داشته باشد.
درمانهای جایگزین و یکپارچه برای سردرد
چندین روش جایگزین – که اکنون به عنوان یکپارچه شناخته میشود – برای درمان سردرد شدید در دسترس است، اما مهم است که قبل از ایجاد هرگونه تغییر عمده یا شروع هر درمان جدید با پزشک مشورت شود.
بعضی از این رویکردها عبارتند از:
- مصرف محصولات بهداشتی گیاهی و تغذیهای
- طب سوزنی
- درمان شناختی رفتاری
- هیپنوتیزم
- مراقبه
با این حال تحقیقات به منبع مورد اعتماد نشان نداده است که همه این روشها تاثیرگذار خواهند بود.
برخی شواهد نشان میدهند که شروع سردردهای شدید میگرن ممکن است زمانی اتفاق بیفتد که منیزیم در سطح پایینی قرار داشته باشد در حالی که شواهد قطعی نیستند، ممکن است فرد متوجه شود که مصرف 400 تا 500 میلیگرم اکسید منیزیم در روز به جلوگیری از اپیزودها کمک میکند.
کمبود مواد مغذی ممکن است ناشی از کیفیت رژیم غذایی فرد، مشکلات سوء جذب یا سایر شرایط پزشکی باشد.
درمان سردرد شدید به کمک روشهای خانگی
درمان سردرد شدید در خانه یکی از نخستین راههای درمانی به شمار میرود. برخی افراد در طول ماه دچار سردرد شدیدی میشوند که در پی آن احساس حالت تهوع، حساسیت به نور، صدا و غیره را نیز تجربه میکنند. در این حالت است که فرد برای رهایی از آن هر کاری انجام میدهد و از هر روشی استفاده میکند.
درمانهای طبیعی و روشهای خانگی بدون مصرف دارو از بروز سردردهای شدید جلوگیری میکنند. برخی افراد بر این باورند که روشهای خانگی تاثیر چندانی بر درمان سردردهای شدید ندارند، اما باید بگوییم که به کارگیری این روشها، حداقل به کاهش شدت و مدت سردرد کمک میکنند. در ادامه چند روش خانگی برای درمان سردرد شدید را معرفی می کنیم:
خودداری از مصرف بعضی از غذاها
رژیم غذایی نقش حیاتی در پیشگیری از بروز سردردهای شدید دارد. بسیاری از غذاها و نوشیدنیها ممکن است محرک سردرد یه ویژه سردردهای شدید میگرنی باشند، مانند:
- غذاهای حاوی نیترات، از جمله:هات داگ، گوشت فراوری شده، بیکن و سوسیس
- پنیر حاوی ترکیب طبیعی تیرامین مانند آبی، فتا، چدار، پارمزان و سوئیس
- الکل، به خصوص شراب قرمز
- غذاهایی که حاوی مونوسدیم گلوتاما (MSG)، یک تقویت کننده طعم هستند
- محصولات لبنی کشت شده مانند دوغ، خامه ترش و ماست
- غذاهایی که بسیار سرد هستند، مانند بستنی یا نوشیدنیهای یخی
- غذاهای فراوری شده
- غذاهای ترش و ترشیها
- میوههای خشک شده
- لوبیا
- شکلات
مقدار کمی کافئین ممکن است درد میگرن را در برخی افراد کاهش دهد. کافئین نیز در برخی از داروهای میگرن وجود دارد. اما افرادی که با میگرن دست و پنجه نرم میکنند باید بدانند که کافئین بیش از حد ممکن است باعث حمله میگرن شود. همچنین این افراد گاهی مبتلا به سردرد شدید ترک کافئین میشوند.
افراد مبتلا به سردردهای شدید برای اینکه بفهمند کدام غذاها و نوشیدنیها باعث ایجاد حملات سردرد در آنها میشوند، بهتر است یک دفترچه روزانه غذایی داشته باشند. هر چیزی را که میخورند و بعد از آن احساس خود را یادداشت کنند و در نهایت در صورت بروز سردرد از مصرف غذاهایی که محرک بودهاند جلوگیری کنند.
استفاده از روغن یا اسانس اسطخودوس
در بعضی موارد استنشاق اسانس اسطوخودوس سردرد شدید را کاهش میدهد. روغن اسطوخودوس را میتوان مستقیما استنشاق کرد یا با روغن حامل رقیق شده و در مقادیر کم روی شقیقهها اعمال شود.
یک مطالعه تصادفی کنترل شده در سال 2016 شواهدی را نشان داد که 3 ماه درمان با اسطوخودوس به عنوان یک درمان پیشگیرانه – به این معنی که قبل از شروع حمله سردرد مصرف شود- دفعات و شدت حملات را کاهش میدهد. با این حال تحقیقات هنوز محدود است و ادامه دارد.
برخورداری از طب سوزنی
طب سوزنی شامل تزریق سوزنهای بسیار نازک به قسمتهای خاصی از پوست برای تحریک و رهایی از طیف گستردهای از دردهایی است که به فرد وارد میشود.
یک مطالعه تصادفی کنترل شده در سال 2020 منبع مورد اعتماد نشان داد که 20 جلسه طب سوزنی دستی همراه با مراقبتهای معمول در پیشگیری از میگرن در افراد با سابقه میگرن اپیزودیک بدونهاله موثرتر از طب سوزنی ساختگی همراه با مراقبتهای معمول بود.
همچنین مروری بر 22 مطالعه در سال 2016 شواهد متوسطی یافت که طب سوزنی برای درمان سردرد شدید گزینهای خوب است که میتواند علائم سردرد را کاهش دهد.
استفاده از روغن یا اسانس نعنا
منتول شیمیایی موجود در روغن نعناع به پیشگیری از حملات میگرن کمک میکند، اگرچه تحقیقات بسیار محدودی در این رابطه وجود دارد. اما یک مطالعه تصادفیسازی و کنترلشده در سال 2019، یک منبع مورد اعتماد، اثرات لیدوکائین 4درصدی بینی را با 1.5درصد اسانس نعناع فلفلی و دارونما برای مدیریت علائم میگرن مقایسه کرد.
محققان دریافتند که 40درصد از افراد گروه لیدوکائین و روغن نعناع بهبود قابل توجهی را در علائم خود تجربه کردند، در حالی که تنها 4.9درصد از افراد در گروه دارونما بهبود یافتند.
مرکز ملی سلامت مکمل و یکپارچه منبع معتبر اشاره میکند که تحقیقات بسیار کمی برگ نعناع را بررسی کرده است، اما شواهد محدودی نشان میدهد که روغن موضعی نعناع میتواند به درمان سردرد شدید تنشی کمک کند.
مصرف زنجبیل؛ موثر در درمان سردردها
این ماده برای درمان سردرد پیشانی موثر است. زنجبیل برای کاهش حالت تهوع ناشی از بسیاری از بیماریها از جمله میگرن شناخته شده است. در بعضی موارد میتواند مزایای تسکین درد برای حملات میگرنی را نیز داشته باشد. بر اساس یک بررسی سال 2020 از مطالعات منبع مورد اعتماد، یک مطالعه تصادفی کنترل شده شواهدی یافت که زنجبیل برای درمان سردرد شدید گزینه خوبی محسوب میشود.
البته که تحقیقات بیشتری برای درک میزان و سودمندی زنجبیل برای درمان دردهای مرتبط با میگرن مورد نیاز است.
انجام تمرینات یوگا؛ تمرین آرامش برای بهبود سردرد
یوگا از تنفس، مدیتیشن و قرار دادن بدن در وضعیتی خاص برای ارتقای سلامت و تندرستی استفاده میکند. یک مطالعه در سال 2015 نشان داد که یوگا دفعات، مدت و شدت حملات میگرن را کاهش میدهد. تصور میشود که انجام حرکات یوگا اضطراب را برطرف میکند، تنش را در نواحی محرک میگرن کاهش میدهد و سلامت عروق را بهبود میبخشد.
محققان به این نتیجه رسیدند که یوگا میتواند به عنوان یک درمان مکمل برای درمان سردرد شدید مفید باشد.
بهره بردن از روش بیوفیدبک
بیوفیدبک یک روش آرامشبخش است. در این روش به فرد میآموزند که واکنشهای خودمختار به استرس را کنترل کند. در طول این درمان، الکترودهایی روی پوست فرد اعمال میشود تا فرآیندهای فیزیولوژیکی را که با استرس تغییر میکنند، مانند: ضربان قلب، فشار خون و تنش عضلانی کنترل کنند.
در طول یک جلسه بیوفیدبک، فرد با یک درمانگر برای مدیریت استرس با استفاده از تغییرات در فرآیندهای فیزیولوژیکی خود به عنوان بازخورد کار میکند.
بر اساس یک مطالعه در سال 2019، شواهد خوبی برای حمایت از استفاده از مداخلات ذهن و بدن مانند: بیوفیدبک و درمان شناختی رفتاری برای درمان میگرن وجود دارد. این درمانها به طور موثر عاری از عوارض جانبی هستند و ممکن است جایگزین خوبی برای دارو برای برخی افراد باشند.
مصرف منیزیم فراموش نشود؛ بهترین درمان فوری سردرد شدید در خانه
کمبود منیزیم با بروز سردرد شدید و میگرن مرتبط است. مکمل اکسید منیزیم به پیشگیری از میگرن همراه با اورا کمک ویژهای میکند. همچنین میتواند از میگرن قاعدگی (سردردهای هورمونی) جلوگیری کند. پس از مکملهای منیزیم میتوانیم به عنوان بهترین درمان فوری سردرد شدید در خانه نام ببریم.
یک مطالعه در سال 2021 نشان داد که مصرف 500 میلیگرم اکسید منیزیم دو بار در روز به مدت 8 هفته به اندازه داروی والپروات سدیم برای پیشگیری از میگرن و بدون عوارض جانبی قابل توجه موثر است.
افراد میتوانند منیزیم را از غذاهایی دریافت کند که شامل موارد زیر است:
- بادامها
- دانههای کنجد
- دانههای آفتابگردان
- آجیل برزیلی
- بادام هندی
- کره بادام زمینی
- بلغور جو دوسر
- تخم مرغ
- شیر
ماساژ درمانی؛ راهی مناسب برای درمان سریع
ماساژ میتواند دفعات بروز سردرد شدید در افراد را کاهش دهد. ماساژ روش خوبی برای درمان خانگی سردرد پیشانی و چشم است. سردردهای شدید با سروتونین پایین در مغز مرتبط هستند و نشان داده شده است که ماساژ باعث افزایش سروتونین میشود. شواهد محدودی برای حمایت از استفاده از ماساژ برای تسکین و درمان سردرد شدید وجود دارد، اما به طور کلی بیخطر است و عوارض جانبی کمی دارد.
بهره بردن از تکنیکهای مدیریت استرس
بر اساس گزارش انجمن سردرد آمریکا، بیش از 80درصد از افراد مبتلا به سردردهای شدید میگرنی یا تنشی استرس را به عنوان اصلیترین محرک گزارش کردهاند. یادگیری نحوه مدیریت بهتر استرس به کاهش دفعات میگرن کمک میکند.
برخی از تکنیکهای رایج مدیریت استرس عبارتند از:
- موسیقی درمانی یا گوش دادن به موسیقی آرامشبخش
- برنامه ریزی زمان بیشتری برای فعالیتهای آرامشبخش
- تمرینات تنفس عمیق
- تصورات ذهنی مثبت
- مشاوره یا درمان
- مدیتیشن
- آرامش پیشرونده عضلانی
- بهبود مدیریت زمان
هیدراته ماندن و آبرسانی به بدن
بر اساس گزارش بنیاد میگرن آمریکا، حدود یک سوم افراد مبتلا به سردردهای شدید، کمآبی بدن را به عنوان محرک گزارش میدهند.
برای جلوگیری از کمآبی بدن، افراد باید مطمئن شوند که مقدار زیادی آب در طول روز بنوشند، به خصوص هنگام ورزش. بدیهی است که در روزهای گرم تابستان بدن نیاز بیشتری به آب دارد، چراکه بیشتر آب بدن به صورت تعریق از بدن دفع میشود.
درمان سردرد با نمک؛ ماده ای حاوی سدیم و منیزیم
خوشبختانه شواهدی امیدوارکننده از تأثیر مثبت منابع غذایی دارای سدیم و منیزیم از جمله نمک بر روی سردرد و میگرن وجود دارد. طبق تحقیقات صورت گرفته افرادی که در رژیم غذایی خود میزان سدیم و منیزیم بیشتری مثلا از طریق نمک دریافت میکنند کمتر دچار میگرن میشوند. یک لیوان آب حاوی چند قاشق آب لیموی تازه و چند قاشق بیشتر نمک، تأثیر فوقالعادهای در تسکین و برطرف نمودن سردرد و میگرن دارد تا جایی که کمتر از یک دقیقه تأثیر شگفتانگیز این محلول جادویی را خواهید دید.
برخورداری از خواب کافی و راحت در شب
بهترین داروی سردرد شدید در درجه نخست استراحت کافی است. ارتباط بین خواب و بروز سردرد هنوز کاملا مشخص نیست. تحقیقی که در سال 2016 انجام شد، ارتباط بین دفعات بالای سردرد و کیفیت پایین خواب را پیدا کرده است. گفتنی است که این ارتباط در افراد مبتلا به میگرن اورا و بدون اورا صادق است.
رفتن به رختخواب هر شب در ساعت معین، پرهیز از کافئین در اواخر روز و اجتناب از فعالیتهای تحریک کننده قبل از خواب از جمله راههایی است که میتواند به داشتن یک خواب خوب و چه بسا به درمان سردرد شدید نیز کمک کند.
همه چیز درباره درمان سردرد شدید
درمان سردرد شدید یکی ازمسائل و مشکلاتی است که بسیاری از افراد با آن دست و پنجه نرم میکنند. برای درمان سردرد چه بخوریم از پرسش های اصلی بیماران است. درمانهای زیادی برای رهایی از سردرد وجود دارد، از مصرف مسکنهای بدون نسخه، داروهای تجویزی پزشک گرفته تا روشهای خانگی برای درمان سردرد شدید همه این روشهای برای راحتی و خلاصی افراد از سردردهای شدید و دردناک است.
در این نوشتار سعی کردیم مطالبی را پیرامون درمان سردرد شدید بیان کنیم. امیدواریم مفید واقع شده باشد.