بیماری ام اس را بشناسید و از عاقبت آن باخبر باشید

بیماری ام اس (Multiple Sclerosis) اختلالی سیستم ایمنی و آسیب به اعصاب نخاعی و مغزی است که می‌تواند سال‌ها پنهان باشد و بیمار را متوجه خود نسازد. افراد در مواجهه با این مشکل، دچار ضایعات اعصاب می‌‌شوند و عصب‌ها نمی‌توانند پیام‌های مغز را انتقال دهند. گاهی ممکن است علائم این بیماری شدت یابد و عوارض خطرسازی را در پی داشته باشد.

برای کنترل و از بین بردن نشانه‌های این بیماری، شناختن آن کمک‌کننده است و بسیاری روش‌ها می‌توانند علائم این بیماری را تسکین دهند. در این خصوص «ژین طب» به بسیاری بیماران کمک می‌کند که می‌توانید درصورت بروز مشکل، از خدمات و مشاوره‌های این مجموعه کمک بگیرید. در ادامه با ما باشید تا همه‌ی اطلاعات در مورد بیماری ام اس را به دست آورید.

اطلاعاتی از بیماری ام اس؛ آشنایی با مولتیپل اسکلروزیس

یکی از بیماری‌های ناشناخته که علم پزشکی هنوز در مقابل آن ناتوانی‌هایی دارد، بیماری ام اس یا مولتیپل اسکلروزیس است. یک بیماری ادامه‌دار و درگیرکننده که بر سیستم عصبی تاثیر می‌گذارد. افراد مختلف در مواجهه با این بیماری واکنش‌های متفاوتی نشان می‌دهند و این باعث می‌شود علائم این بیماری برای هر شخصی متفاوت با دیگری باشد.

بدن بیماران با وجود این مشکل با خود درگیر می‌شود و به سیستم ایمنی حمله می‌کند و در این حالت ارتباط بین مغز و سایر اندام‌ها دچار اختلال می‌شود. پدید آمدن این مشکل به‌خاطر از بین رفتن بافت‌هایی به نام میلین است. این بافت‌ها رشته‌های عصبی و نخاعی را در خود جای داده‌اند و از آنها محافظت می‌کنند.

با تخریب میلین‌ها بافت‌های اسکاری به نام اسکلروز شکل می‌گیرند و در اصطلاح ضایعات یا پلاک به وجود می‌آید. این امر باعث می‌شود رشته‌های اعصاب به درستی سیگنال‌های پیامی را از مغز دریافت نکنند و نتوانند به اندام‌ها انتقال دهند. از آنجا که تمام حرکت‌ها و احساس‌ها ازطریق اعصاب منتقل می‌شوند، پدید آمدن ضایعات و آسیب به عصب‌ها باعث می‌شود، بیماران ام اس با اختلالات حرکتی، مکانیکال و احساسی روبه‌رو شوند.

بیشتر بخوانید: بی حسی پا نشان از وجود چه بیماری هایی است؟ علائم و علل بی حسی پا

چه عواملی باعث پیدایش اختلال ام اس می‌شوند؟

علم پزشکی هنوز نمی‌تواند هیچ فاکتوری را به‌صورت قطعی معرفی کند و آن را عاملی برای پیدایش بیماری ام اس بداند. اما تحقیقات گسترده‌ای که همچنان در خصوص این بیماری انجام می‌گیرد، عواملی را که نقش پررنگ‌تری در به وجود آمدن بیماری مولتیپل اسکلروزیس دارند معرفی کرده‌اند.

یکی از این عوامل این است که بدن در مرحله‌ای، در معرض ویروس‌ها یا باکتری‌های خاصی قرار گرفته‌ است. برخی از عفونت‌ها و ویروس‌ها مانند (اپشتین بار) می‌تواند بدن را درگیر این مشکل کند.

از دیگر عوامل مهم این است که آمار نشان داده، خطر ابتلا به ام اس در برخی از مناطق جهان نرخ بالاتری دارد. برای مثال مناطقی که از خط استوا دورتر هستند آمار بیشتری دارند. احتمال می‌رود این به‌دلیل دریافت کمتری که از نور خورشید دارند، باشد و متعاقب آن سطح ویتامین D بدن افراد که پایین‌تر است.

به‌غیر از محیط، گاهی سیستم ایمنی بدن شخص، خود باعث به وجود آمدن این مشکل می‌شود. در واقع با ضایعات و آسیب‌های این بیماری، سلول‌های ایمنی بدن به اشتباه به سلول‌های سالم حمله می‌کنند.

گاهی نیز این مشکل به‌خاطر جهش‌های ژنی پدید می‌آیند و با اینکه هنوز تشخیص درستی در این زمینه صورت نگرفته است؛ اما افرادی که در اعضای خانواده با این مشکل مواجه هستند، بیشتر مستعد این بیماری می‌شوند.

بیشتر بخوانید: ۱۲ علت بی حس شدن پاها از زانو به پایین؛ راز درمان شناسایی علل

بیماری ام اس چه نشانه‌هایی دارد؟

نشانه‌های بیماری MS در افراد می‌تواند خفیف و کوتاه‌مدت یا شدید و ادامه‌دار باشد. گاهی ممکن است برای یک بازه زمانی خاص علائم، خود را بیشتر نشان دهند. شیوع و شدت این بیماری در زنان ۲ برابر مردان است و سن شروع هم بین 25 تا 40 سالگی است. البته در مواردی بروز و ایجاد MS در زنان ۵ سال زودتر از مردان اتفاق می‌افتد. همه نشانه‌های این بیماری باتوجه به‌ شدت آسیبی که به اعصاب وارد شده‌اند، خود را نمایان می‌کنند.

اما از بارزترین نشانه‌های بیماری مولتیپل اسکلروزیس می‌توان موارد زیر را نام برد:

• اختلالات بینایی مانند تاری دید یا دوبینی
• اختلالات شنوایی
• احساس ضعف
• خستگی
• سرگیجه
• اختلال در راه رفتن
• عدم تعادل
• لرزش دست‌ و پا
• احساس برق‌گرفتگی در اندام‌ها به‌خصوص گردن
• اسپاسم عضلانی
• سردرد
• اختلالات گفتاری
• احساس ضعف در اندام‌ها

در مواقعی که بیماری پیشرفت کند و شدت آسیب وارده به رشته‌های اعصاب حرکتی و نخاعی زیاد باشد، ممکن است مشکلات دیگری نظیر افسردگی، صرع، اختلال در حافظه، اختلالات عملکرد جنسی و عدم کنترل روده و مثانه را نیز به‌دنبال داشته باشد. در موارد حادتر نیز بیمار با مشکلات حرکتی شدید مانند فلج پاها، حملات شدید، مشکلات حافظه و تمرکز مواجه می‌شود.

بیشتر بخوانید: فیبرومیالژیا، آخرین روش‌های درمانی در سال ۲۰۲۲

تشخیص ام اس به چه صورت است؟

جهت تشخیص بیماری ام اس متخصصین مغز و اعصاب ابتدا عملکرد سیستم ایمنی و عصبی بدن را بررسی می‌کنند. همچنین پزشکان سابقه خانوادگی شخص را جست‌وجو می‌کنند و در ادامه با انجام آزمایش‌های خون، سطح ویتامین D را نیز به دست می‌آورند. اگر آسیب به میلین‌ها و رشته‌های عصبی توسط بیماری دیگری صورت نگرفته باشد، می‌تواند وجود این بیماری را نشان دهد.

درصورت نیاز ازطریق ام آر آی، معاینات دقیق‌تر مغزی و نخاعی را انجام می‌دهند؛ تشخیص ام اس شاید کمی سخت‌تر، پیچیده‌تر و نیازمند زمان بیشتر باشد. برای بررسی سطح آسیبی که به بیماران وارد شده است از آزمایشات پونکسیون کمری و اندازه‌گیری‌های فعالیت عصبی نیز کمک می‌گیرند.

پونکسیون کمری نوعی آزمایش است که با ضربه زدن به ستون فقرات و نحوه واکنش بیمار، میزان آسیب را جستجو می‌کنند. در این خصوص عملکرد حواس پنجگانه را بیشتر بررسی می‌کنند و نحوه پاسخ مغز را تست می‌کنند. همچنین برای تشخیص بهتر و نتایج دقیق‌تر از آزمایش پتانسیل برانگیخته نیز استفاده می‌کنند. پزشک برای این بررسی‌ها، فعالیت الکتریکی مغز، نخاع و عملکرد عصبی را بیشتر و دقیق‌تر ارزیابی می‌کنند.

آیا بیماری ام اس قابل کنترل است؟

افرادی که درگیر بیماری MS هستند باید همیشه از درمان‌های کنترل‌کننده کمک بگیرند تا علائم این مشکل را بکاهند و تسکین دهند. این کار باعث می‌شود تا حد زیادی از پیشرفت بیماری جلوگیری کنند؛ شدت آسیب وارده را کم کنند و روند درگیری را کند کنند.

از موارد کمکی برای کنترل بیماری ام اس می‌توان موارد زیر را نام برد:

• بهبود رژیم غذایی: رژیم غذایی پیشنهادی برای بیماران ام اس باید سرشار از میوه، سبزیجات، غلات کامل، پروتئین بدون چربی و چربی‌های سالم باشد.
• ورزش سبک اما منظم: انجام ورزش‌هایی که باعث تقویت عضلات و انعطاف‌پذیری بیشتر شوند، می‌توانند کنترل‌کننده باشند؛ تمرینات هوازی و قدرتی برای بیماران ام اس پیشنهاد می‌شود.
• دوری از خستگی و ترس‌ها: یکی از بهترین راه‌های کنترل بیماری ام اس دور شدن از استرس‌ها و پرهیز از خستگی‌های زیاد است. برای این کار می‌توانید از مدیتیشن و یوگا نیز کمک بگیرید.
• عدم مصرف الکل و سیگار: از آنجا که دخانیات و الکل می‌توانند علائم ام اس را شدیدتر کنند و پیشرفت بیماری را سرعت بخشند، برای این بیماران ممنوع هستند.

بسیاری از روش‌های کنترلی دیگر نیز وجود دارند که با مشاوره گرفتن از متخصصین در این زمینه می‌توانید بفهمید و با عملی کردن آن، علائم این بیماری را کاهش دهید. داروهای خوراکی، فیزیوتراپی، طب سنتی، پرهیز از چاقی و اصلاح سبک زندگی هم برای کنترل این بیماری به کمک شما می‌آیند.

بیشتر بخوانید: تحریک طناب نخاعی؛ جدیدترین درمان کمردردهای عصبی در ۲۰۲۳

درمان بیماری ام اس چیست؟

درمان بیماری ام اس هنوز امکان‌پذیر نیست اما روش‌هایی برای کاهش علائم این بیماری وجود دارند که باعث بهبود شرایط جسمی و روحی بیمار می‌شوند. بسیاری داروهای اصلاح‌کننده و درمانی توسط متخصصین مغز و اعصاب برای کنترل و پیشگیری از عود کردن بیماری در این خصوص تجویز می‌شوند.

تجویز داروها، ضایعاتی که بر مغز و نخاع و اعصاب وارد می‌شوند را کم می‌کنند. این داروها گروهی از کورتیکواستروئیدها هستند که التهاب‌ها را کاهش می‌دهند و آسیب بافت میلین اطراف عصب‌ها را کم می‌کنند. همچنین در مواردی نیز از تزریق‌ها کمک می‌گیرند تا از آسیب‌ بیشتر پیشگیری کنند.

از دیگر موارد کمک‌درمانی فیزیوتراپی است که برای بهبود عملکرد فیزیکال، تقویت عضلات و همچنین افزایش دامنه حرکات در این خصوص استفاده می‌شود؛ این کار تا حد زیادی باعث کنترل و بهبود بیماری می‌شود.

کمک گرفتن از مشاورین روانشناس هم در طول دوره درمان بیماران ام اس، برای پیشگیری از تغییرات خلق و خو و مقابله با افسردگی‌ها انجام می‌گیرد. با تاثیراتی که ام اس بر حالات و احساسات بیمار می‌گذارد، متخصصین در این زمینه می‌توانند مشکلات روحی و روانی بیمار را به حداقل رسانند.

عاقبت بیماران ام اس چیست؟

از آنجا که بیماری MS مرموز و ناشناخته است و هنوز درمان قطعی در این خصوص وجود ندارد، مواجه با این مشکل را سخت و سخت‌تر می‌کند. اما نکته‌ای که بیماران باید بدانند این است که با کنترل بیماری و کم کردن پیشرفت آن می‌توانید این اختلال را مدیریت کنید و سالیان سال به زندگی ادامه دهید.

کاهش عود و تسکین علائم این بیماری ازطریق روش‌های درمانی امکان‌پذیر است و این شرایط را برای بیماران تا حد زیادی قابل تحمل می‌کند. بسیاری از تحقیقات پزشکی برای ام اس صورت گرفته است که می‌توان به پیشرفت در خصوص درمان این بیماری امیدوار بود.

همچنین با کنترل بیماری و تسکین علائم آن می‌توان از عوارض کشنده پیشگیری کرد و تا رسیدن به درمان قطعی، روش‌های مدیریتی و بهبود علائم به بیماران ام اس کمک می‌کنند.

نگاهی به آینده بیماران مبتلا به MS

بیماری ام اس یکی از اختلالات پیچیده در مورد سیستم عصبی بدن است و هنوز درمان قطعی برای آن وجود ندارد. از آنجا که اعصاب رابط بین اندام‌ها و مغز هستند، با آسیب دیدن، ممکن است بسیاری عوارض و مشکلات را برای بیمار پدیدار سازند.

بیماران با وجود این عارضه می‌توانند با تغییر سبک زندگی و استفاده از بسیاری روش‌های کمکی، این مشکل را مدیریت کنند. همچنین درمان‌هایی برای تسکین علائم این بیماری وجود دارند که می‌توانند شرایط جسمی و روحی بیماران را بهبود بخشند. درصورت وجود این اختلال می‌توانید از خدمات کلینیک ما نیز بهره بگیرید تا بهترین راه‌کارهای کنترل‌کننده را به شما معرفی کنیم.

سوالات متداول در مورد مولتیپل اسکلروزیس