مهم‌ترین خواص آب زرشک+ بهترین دمنوش‌های لاغری زرشک

یکی از خوشمزه‌ترین و مفیدترین میوه‌ها برای لاغری و پاکسازی خون، زرشک است. زرشک توت‌های بلند و قرمز رنگی هستند که روی درختچه‌های کوچک رشد می‌کنند. این میوه خوشمزه را می‌توانید به شکل‌های مختلف دمنوش، رب و ترکیب با سایر آب میوه‌ها مصرف کنید. ماده فعال زرشک بربرین است. این ماده یک آلکالوئید طبیعی است که به بسیاری از فرآیندهای مهم بدن کمک می‌کند.

در طب سنتی چینی بیش از 3000 سال است که از داروهای گیاهی حاوی بربرین برای درمان مشکلات گوارشی و مشکلات خونی استفاده می‌شود. برای افزایش اطلاعات و کمک به سلامتی شما در این سری از مقالات ژین طب قصد داریم در خصوص مهم‌ترین خواص آب زرشک و بهترین دمنوشهای آن صحبت کنیم. با ما همراه باشید تا در این خصوص بیشتر بدانید.

آشنایی با میوه زرشک

گیاه زرشک متعلق به نوعی درختچه خاردار همیشه سبز از گونه Berberis و خانواده Berberidaceae است. از ریشه، پوست و میوه بوته زرشک برای اهداف دارویی و غذایی استفاده می‌شود. این گیاه خوراکی منابغ غنی از ویتامین C، آلکالوئید بربرین، ویتامین B و تیامین دارد. مطالعات آزمایشگاهی و حیوانات نشان داده‌اند که بربرین دارای فواید ضد تشنج، ضد میکروبی، ضد التهابی، کاهش فشار خون و آرام بخش است.

علاوه بر این نشان داده شده که بربرین اثرات قابل توجهی روی تقویت سیستم ایمنی داشته و بدن را در مقابل حملات و تاثیر عفونت‌ها و بیماری‌ها ایمن می‌کند. سایر مواد تشکیل دهنده زرشک شامل: بتاکاروتن، لوتئین، زآگزانتین، کروم، کبالت و روی است.

مهم‌ترین خواص آب زرشک

1. زرشک قرمز از بروز عفونت جلوگیری می‌کند

نتایج بسیاری از مطالعات نشان داده‌اند که بربرین موجود در زرشک داری خواص ضد میکروبی و ضد قارچی است. این میوه از طریق کاهش توانایی باکتری‌ها برای اتصال به سلول‌های انسانی، بدن را در برابر ورود  بسیاری از عفونت‌ها محافظت می‌کند. میوه زرشک در طب سنتی برای کاهش انواع زیادی از التهاب و عفونت مانند: عفونت‌های مثانه، مجاری ادراری و دستگاه گوارش استفاده می‌شود. مصرف این گیاه سبب تسریع روند درمان بیماری‌های رایج دستگاه تنفسی مانند: گلودرد، احتقان بینی، سینوزیت و برونشیت می‌شود.

2. به عملکرد دستگاه گوارش کمک می‌کند؛ مهم‌ترین خواص آب زرشک کوهی

بربرین روی عضلات صاف روده‌ها اثر گذاشته و سبب بهبود عملکرد هضم در دستگاه گوارش می‌شود. جالب است که بدانید این گیاه ترش مزه یک درمان موثر برای اسهال (ناشی از مشکلات عصبی، اثرات مسافرت و مسمومیت غذایی) است.

بیشتر بدانید: کاربرد قرص پروبیوتیک در سلامت دستگاه گوارش تا بهبود رشد کودکان

نتایج برخی از مطالعات نشان داده‌اند که این داروی گیاهی درد دل‌های ناشی از مشکلات گوارشی را (به دلیل خاصیت قابض) و عفونت‌های باکتریایی را سریع‌تر از آنتی بیوتیک‌ها و بدون هیچ گونه عوارض جانبی منفی درمان می‌کند.

3. به درمان دیابت کمک می‌کند؛ یکی از خواص آب زرشک کوهی

خواص آب زرشک اثرات مثبت زیادی روی تنظیم قند خون دارد. به همین دلیل یک گزینه درمانی عالی برای پیشگیری و درمان دیابت است. مطالعه‌ای که مصرف 500 میلی گرم زرشک کوهی را دو تا سه بار در روز به مدت سه ماه با مصرف داروی متفورمین (داروی دیابت) مقایسه کرده بود، نشان داد که بربرین قند خون و میزان متابولیسم لیپید را درست به اندازه متفورمین کنترل می‌کند. به همین دلیل محققان بربرین را به عنوان یک “عامل کاهش دهنده قند خون خوراکی قوی” قلمداد می‌کنند. علاوه بر این مطالعات نشان دادند بربرین اختلالات متابولیسم گلوکز و لیپید ناشی از ابتلا به به دیایت را تا حد زیادی درمان می‌کند.

 نتایج مطالعه منتشر شده در  مجله معتبر Evidence-Based Complementary and Alternative Medicine نشان داد که بربرین میزان حساسیت گیرنده سلولی به انسولین را از طریق تنظیم ترشح آدیپوکین (پروتئین‌های سیگنالینگ سلولی که باعث التهاب و مقاومت به انسولین می‌شوند) افزایش می‌دهد.

4. به سلامت قلب کمک می‌کند؛ یکی از مهم‌ترین خواص زرشک دم کرده

اخیرا در مقالات گزارش شده که مصرف زرشک دم کرده تاثیر زیادی در کاهش فشار خون بالا، بهبود ایسکمیک قلبی، تنظیم آریتمی‌های قلبی و کاردیومیوپاتی دارد. فیبریلاسیون دهلیزی به ضربان قلب نامنظم و سریع گفته می‌شود که سبب اختلال در انتقال جریان خون به سراسر بدن می‌گردد. مصرف دارو، انجام یوگا، طب سوزنی و مصرف گیاهان دارویی مانند زرشک، در درمان فیبریلاسیون دهلیزی بسیار موثر است.

بیشتر بدانید: فواید سیر برای قلب؛ آیا واقعا سیر برای سلامت قلب مفید است؟

نتایج یک مطالعه در سال 2015  گزارش داد که بربرین آلکالوئید فعال جزء خواص آب زرشک، یک اثر بیوشیمیایی خاص در قلب ایجاد کرده و اختلالاتی مانند فیبریلاسیون دهلیزی را بهبود می‌بخشد. همچنین مشخص شد بربرین به عنوان یک عامل ضد آریتمی کلاس IA یا III عمل می‌کند، افزون بر این اثرات زرشک باعث کاهش کلسترول و تری گلیسیرید سرم شده و از گرفتگی عروق قلب جلوگیری می‌کند.

5. از بروز سندرم‌های متابولیک جلوگیری می‌کند

سندرم متابولیک در واقع مجموعه‌ای از مشکلات و اختلالات مانند: چاقی شکمی، مشکلات قلبی، قند خون بالا، و افزایش سطح تری گلیسیرید را در شامل می‌شود. در مطالعه‌ای که در سال 2014 با هدف بررسی تأثیر مصرف زرشک (میوه‌ای غنی از آنتی‌اکسیدان)، بر تعادل پرواکسیدانی-آنتی‌اکسیدان  در بیماران مبتلا به سندرم متابولیک انجام شد، مشخص شد خواص آب زرشک تازه از طریق کاهش اکسیدانها سبب کاهش خطر ابتلا به بیماری عروق کرونر قلب می‌شود.

استرس اکسیداتیو به شرایط عدم تعادل بین تولید رادیکال‌های آزاد و توانایی بدن برای مقابله با این عوامل (از طریق خنثی سازی توسط آنتی اکسیدان‌ها) گفته می‌شود. هر چه استرس اکسیداتیو کمتر باشد احتمال ابتلا به بیماری‌های قلبی نیز کمتر خواهد بود. برای این مطالعه خاص، در مجموع 106 بیمار مبتلا به سندرم متابولیک به طور تصادفی در دو گروه درمانی و شاهد مورد مطالعه قرار گرفتند. هر دو گروه به مدت شش هفته سه کپسول حاوی عصاره زرشک (گروه شاهد) و سه کپسول دارونما دریافت کردند.

نتایج مطالعات نشان از کاهش معنی دار عوارض بیماری‌های قلبی در گروه درمانی بود. در گروه شاهد هیچ تغییر معنی داری مشاهده نشد. یافته‌ها نشان دادند که مصرف مکمل زرشک (600 میلی گرم در روز به مدت شش هفته) از طریق سرکوب استرس اکسیداتیو سیستمیک در کاهش آریتمی قلبی و فشار خون موثر است.

6. کبد و کیسه صفرا را پاکسازی می‌کند

یکی از مهم‌ترین خواص آب زرشک قرمز برای کبد، پاکسازی و سم زدایی خون است. اندام کبد خون ما را سم زدایی می‌کند. صفرا چربی را هضم می‌کند، هورمون‌ها را تجزیه می کند و ویتامین‌ها، مواد معدنی و آهن مورد نیاز بدن را ذخیره می‌کند. وظیفه اصلی کیسه صفرا ذخیره مایع صفرایی غنی از کلسترول است که توسط کبد ترشح می‌شود.

بیشتر بدانید: بهترین میوه برای پاکسازی کبد

جالب است بدانید از خواص آب زرشک تنظیم میزان ترشحات صفرا است. دیگر خواص آب زرشک موجب کاهش کلسترول بد LDL می‌شود. ترشح صفرا در بدن توسط عوامل مختلفی مانند رژیم غذایی نامناسب مختل می‌گردد.

موارد مصرف درمانی زرشک

در ابتدا شاید برایتان جالب باشد که تاریخچه‌ای از مصرف درمانی به دلیل خواص آب زرشک را بدانید. بومیان آمریکا در ابتدا ارزش زرشک را به عنوان یک گیاه دارویی به مهاجران آموختند. مصریان باستان از آن در ترکیب با دانه رازیانه برای دفع طاعون و اسهال خونی استفاده می‌کردند. پزشکان اروپایی از خواص آب زرشک برای درمان مشکلات مربوط به کیسه صفرا و کبد استفاده کرده‌اند. همچنین درمانگران در روسیه آن را برای کاهش التهاب، فشار خون بالا و خونریزی غیرطبیعی رحم تجویز می‌کنند.

بر اساس یک مقاله علمی منتشر شده در سال ۲۰۱۹، خواص آب زرشک تاثیر قوی روی سلامت انسان می‌گذارند و می‌تواند به عنوان مسکن برای تسکین تب، اسهال و استفراغ استفاده شود. علاوه بر این زرشک برای درمان مشکلات کبدی و عروقی و پیشگیری از بسیاری از بیماری‌ها مفید هستند.

زرشک به صورت کپسول، عصاره مایع، قرص و به عنوان پماد موضعی موجود است. ریشه‌های خشک شده زرشک را می‌توان در چای نیز استفاده کرد. متاسفانه در حال حاضر اطلاعات علمی کافی برای تعیین میزان دوز مناسب برای مصرف دارویی زرشک وجود ندارد. خواص آب زرشک به صورت درمانی برای کودکان، مادران باردار و شیرده باید با نظارت پزشک باشد. به طور معمول میزان مصرف درمانی این گیاه دو گرم و سه بار در روز (یا مقدار معادل آن به شکل عصاره) است.

برای درمان بیماری‌های پوستی مانند پسوریازیس، زرشک به صورت موضعی به عنوان کرم 10 درصدی سه بار در روز روی پوست مالیده می‌شود. استفاده از این گیاه برای مدت طولانی (بیش از یک هفته) بدون نظارت پزشک توصیه نمی‌شود.

خطرات و عوارض جانبی مصرف زرشک

افرادی که از مقدار کم و معمولی زرشک استفاده می‌کنند دچار هیچ عارضه جانبی منفی نمی‌شوند. مصرف میزان زیادی از آن با عوارض جانبی احتمالی شامل: تهوع، استفراغ، اسهال، سرگیجه، غش، خونریزی بینی، فشار خون پایین، کاهش ضربان قلب و کاهش تنفس همراه است. مصرف بربرین برای کودکان زیر 10 سال توصیه نمی‌شود. این گیاه در نوزادان در عملکرد کبد اختلال ایجاد کرده و عارضه زردی را تشدید می‌کند.

زنان باردار نیز نباید این گیاه را مصرف کنند؛ زیرا ممکن است باعث انقباضات رحمی و سقط جنین شود. مصرف زرشک برای مادران شیرده نیز توصیه نمی‌شود؛ زیرا بربرین از این طریق به نوزاد منتقل می‌شود. زرشک هرگز نباید همزمان با سیکلوسپورین مصرف شود. سایر داروهایی که ممکن است با آن تداخل منفی داشته باشد شامل داروهای کبدی از جمله: لوواستاتین (Mevacor)، کلاریترومایسین (بیاکسین)، ایندیناویر (Crixivan)، سیلدنافیل (ویاگرا) و تریازولام (Halcion) است.

علاوه بر این باید از مصرف همزمان زرشک با داروهای آنتی کولینرژیک (داروهای خشک کننده)، داروهای مربوط به فشار خون، داروهای دیابت، داروهای ضد انعقاد، داروهای آرام بخش و برخی داروهای کولینرژیک مورد استفاده برای گلوکوم خودداری فرمایید. زرشک ممکن است اثربخشی آنتی بیوتیک‌هایی مانند تتراسایکلین را کاهش دهد.

به طور کلی اگر داروی تجویزی، داروی بدون نسخه یا مکمل ویتامینی مصرف می‌کنید، قبل از مصرف آن در خصوص تداخلات دارویی با پزشک خود مشورت کنید. اگر مشکلات مزمنی مانند مشکلات کبدی یا دیابت دارید، قبل از مصرف هرگونه مکمل حاوی زرشک به پزشک خود اطلاع دهید. چرا که ممکن است خواص آب زرشک در این مرحله از درمان برای شما عواقب بدی به همراه داشته باشد

بهترین دمنوش‌های زرشک برای لاغری

جالب است که بدانید از دیرباز میوه زرشک یکی از میوه‌های موثر در کاهش و کنترل وزن بوده است. به همین دلیل هنگامی که دنبال یک نسخه گیاهی برای کاهش وزن خود هستید، محال است در یکی از ترکیبات دارویی شما خواص آب زرشک نباشد.

بیشتر بدانید: لاغری با دستگاه و مزایا و معایب آن

در ادامه مقاله به تعدادی از دمنوش‌های خوشمزه که شامل خواص آب زرشک هستند که می‌توانید برای کاهش وزن خود استفاده کنید، اشاره می‌کنیم.

بهترین دمنوش‌های زرشک

1. شربت سیب و زرشک

مواد لازم برای تهیه شربت سیب و زرشک:

• نیم لیتر آب زرشک
• نیم لیتر آب سیب
• مقدار آبلیمو
• ۵۰0 گرم شکر

آب زرشک، آب سیب، آبلیمو و شکر را با یکدیگر مخلوط کرده و آنقدر حرارت دهید تا قوام آید.

2. دمنوش زرشک و عسل

مواد لازم برای تهیه دمنوش زرشک و عسل

• یک قاشق عسل
• مقداری زرشک تازه
• 2 لیوان آب

ابتدا بگذارید 2 لیوان با حرارت ملایم آب جوش بیاید. سپس یک مشت زرشک تازه را داخل آن بریزید. پس از رسیدن به قوام، محلول را خاموش کنید. زمانی که ترکسیب سرد شد روی آن کمی عسل ریخته و میل کنید.

3. دمنوش لاغری زرشک

مواد لازم برای تهیه دمنوش لاغری زرشک

• ا قاشق غاخوری زرشک
• 2 لیوان آب

ابتدا اجازه دهید آب روی حرارت مستقیم به نقطه جوش برسد .سپس زرشک را اضافه کرده و پس از رسیدن به قوام و سرد شدن آن را قبل از غذا میل کنید.

سوالات شما در مقاله مهم‌ترین خواص آب زرشک