خواص شنبلیله؛ گنجینه‌ای از سلامتی

شنبلیله (Fenugreek)، گیاهی با دانه‌های قهوه‌ای رنگ و عطری منحصر به فرد، نه تنها طعم و مزه دلچسبی به غذاها می‌بخشد، بلکه گنجینه‌ای از خواص شگفت‌انگیز برای سلامتی را در خود جای داده است. از دیرباز، این گیاه ارزشمند در طب سنتی جایگاه ویژه‌ای داشته و از آن برای درمان بیماری‌های مختلف و ارتقای سلامتی استفاده می‌شده است.

در این مقاله از ژين طب، سفری به دنیای شگفت‌انگیز خواص شنبلیله خواهیم کرد و به بررسی فواید بی‌نظیر آن، نحوه مصرف و نکات مهم در مورد این گیاه خواهیم پرداخت. با ما همراه باشید تا دریابید که چگونه شنبلیله می‌تواند به عنوان یک داروی طبیعی و مقرون به صرفه، سلامتی شما را متحول کند.

شنبلیله چیست؟ درمان بیماری‌ با طب سنتی

شنبلیله، با نام علمي (Trigonella foenum-graecum) گیاهی جالب با مصارف متنوع و فواید بالقوه زیادی برای سلامتی است. شنبلیله گیاهی است به بلندی حدود 60 تا 90 سانتی متر با برگ‌های سبز، گل‌های سفید کوچک و غلاف‌هایی که حاوی دانه‌های کوچک قهوه ای طلایی است.

هزاران سال است که از خواص شنبلیله در طب سنتی و چینی برای درمان بیماری‌های پوستی و بسیاری از بیماری‌های دیگر استفاده می‌شود. همچنین یک ادویه و غلظت دهنده رایج خانگی است و می‌توان آن را در بسیاری از محصولات مانند صابون و شامپو یافت. از دانه‌ها و پودر شنبلیله نیز به دلیل ارزش غذایی و طعم کمی شیرین و آجیل‌وا آن در بسیاری از غذاهای هندی استفاده می‌شود.

جدول ارزش غذایی شنبلیله

یک قاشق غذاخوری یا 11 گرم (گرم) دانه کامل شنبلیله حاوی 35 کالری و چندین ماده مغذی از جمله:

دانه‌های شنبلیله دارای مشخصات تغذیه ای سالم هستند و حاوی مقدار مناسبی فیبر و مواد معدنی از جمله آهن و منگنز هستند.

خواص شنبلیله

شنبلیله (Fenugreek) یک گیاه دارویی با خواص متعدد است که از دیرباز در طب سنتی و آشپزی استفاده می‌شود. این گیاه به دلیل ترکیبات مغذی و دارویی‌اش مورد توجه قرار گرفته و دارای فواید زیادی برای سلامتی است.

1. کنترل دیابت؛ از خواص شنبلیله

یکی از مهم‌ترین خواص شنبلیله، کمک به کنترل قند خون است. تحقیقات نشان داده‌اند که مصرف دانه‌های شنبلیله می‌تواند باعث کاهش سطح قند خون در بیماران دیابتی نوع 1 و 2 شود. این گیاه حاوی فیبر محلول به نام گالاکتومانان است که جذب قند در خون را کند می‌کند و سطح انسولین را تنظیم می‌کند.

بیشتر بدانید: تاثیر ورزش بر دیابت و کنترل قند خون نوع ۱ و نوع ۲ + معرفی ۷ ورزش

در یک مطالعه، افرادی که مبتلا به دیابت نوع 2 بودند و به مدت 2 ماه، روزانه دو بار 5 گرم پودر دانه شنبلیله مصرف می‌کردند، کاهش قابل توجهی در قند خون ناشتا، چربی شکم، شاخص توده بدنی و هموگلوبین A1c، که نشان دهنده کنترل بلندمدت قند خون است، تجربه کردند.

2. افزایش تولید شیر مادر؛ از خواص شنبلیله برای زنان

شیر مادر بهترین منبع تغذیه برای رشد نوزاد شماست. با این حال، برخی از افراد ممکن است در تولید مقادیر کافی شیر دچار مشکل شوند. در حالی که داروهای تجویزی به طور معمول برای تقویت تولید شیر مادر استفاده می‌شوند، تحقیقات نشان می‌دهد که شنبلیله ممکن است یک جایگزین طبیعی و ایمن باشد.

یک مطالعه قدیمی 14 روزه روی 78 مادر جدید نشان داد که نوشیدن چای گیاهی با دانه شنبلیله باعث افزایش تولید شیر مادر شد که به نوزادان در افزایش وزن بیشتر کمک کرد. مطالعه دیگری در سال 2011، 66 مادر را به سه گروه تقسیم کرد. یک گروه چای شنبلیله، گروه دوم دارونما و گروه سوم هیچ چیزی دریافت نکردند.

حجم شیر مادر دوشیده شده از حدود 34 میلی لیتر (میلی لیتر) در گروه کنترل و دارونما به 73 میلی لیتر در گروه شنبلیله افزایش یافت. البته این مطالعات از دمنوش گیاهی شنبلیله به جای مکمل استفاده کردند، اما به احتمال زیاد مکمل‌ها نیز اثرات مشابهی دارند. در حقیقت، شنبلیله به عنوان یک گالاکتاگوگ(ماده افزایش دهنده شیر) عمل می‌کند و می‌تواند در مدت کوتاهی باعث افزایش تولید شیر شود. این خاصیت از طریق تحریک مجاری شیر انجام می‌شود.

توجه: اگرچه این تحقیقات امیدوارکننده است، اما باید هر گونه نگرانی در مورد تولید شیر مادر را با یک متخصص بهداشت حرفه ای در میان بگذارید.

3. بهبود سلامت قلب؛ از خواص شنبلیله

مطالعات نشان داده‌اند که شنبلیله می‌تواند به طور قابل توجهی سطح کلسترول LDL (بد) را در خون کاهش و کلسترول HDL (خوب) را افزایش دهد. این امر به دلیل وجود فیبر محلول در شنبلیله است که به جذب کلسترول از روده کمک می‌کند. علاوه‌براین، شنبلیله به دلیل داشتن ترکیباتی به نام ساپونین، می‌تواند به شل شدن رگ‌های خونی و در نتیجه کاهش فشار خون کمک کند. شنبلیله همچنين می‌تواند به افزایش گردش خون در بدن کمک کند و این امر به اکسیژن‌رسانی بهتر قلب و سایر اندام‌ها منجر می‌شود.

بیشتر بدانید: فواید سیر برای قلب؛ آیا واقعا سیر برای سلامت قلب مفید است؟

4. بهبود هضم و تسکین مشکلات گوارشی با شنبلیله

شنبلیله به دلیل داشتن ترکیباتی به نام آنزیم‌های گوارشی، می‌تواند به هضم بهتر غذا و کاهش نفخ و سوء هاضمه کمک کند. علاو‌براين، دانه‌های شنبلیله به دلیل محتوای بالای فیبر، به بهبود هضم و تسکین مشکلات گوارشی مانند یبوست و نفخ کمک می‌کنند. فیبر موجود در شنبلیله باعث افزایش حجم مدفوع و تسهیل حرکات روده می‌شود.

درضمن، یک مطالعه آزمایشی قدیمی 2 هفته ای روی افراد مبتلا به سوزش سر دل مکرر نشان داد که شنبلیله علائم آنها را کاهش داد. در واقع، اثرات آن با داروهای ضد اسید معده مطابقت داشت.

5. خواص ضد التهابی و آنتی‌اکسیدانی در شنبلیله

شنبلیله به دلیل داشتن ترکیباتی به نام ساپونین و فلاونوئیدها، می‌تواند به کاهش التهاب در بدن کمک کند. این خواص شنبلیله می‌توانند در پیشگیری و درمان بیماری‌های مزمن بیماری‌های التهابی مانند آرتریت، نقرس، بیماری التهابی روده (IBD) و پسوریازیس مفید باشند.

خواص شنبلیله برای چاقی چيست؟

مطالعات علمی نشان داده‌اند که خواص شنبلیله می‌تواند به کنترل اشتها و کاهش وزن کمک کند. در یکی از این مطالعات، مصرف 8 گرم فیبر شنبلیله در روز باعث کاهش اشتها و افزایش احساس سیری در شرکت‌کنندگان شد. همچنین، مصرف شنبلیله به مدت دو هفته باعث کاهش مصرف کالری روزانه و در نتیجه کاهش وزن شد.

در حقیقت، شنبلیله حاوی ترکیبات متعددی از جمله فیبر محلول به نام گالاکتومانان است. این فیبر به طور خاص در کنترل اشتها نقش مهمی دارد. گالاکتومانان با تشکیل یک ژل در معده با جذب آب و افزایش حجم، باعث ایجاد حس سیری می‌شود. این فیبر همچنین تخلیه معده را کند کرده و جذب کربوهیدرات‌ها را کاهش می‌دهد، که همه این عوامل به کنترل اشتها کمک می‌کنند. علاوه بر این، خواص شنبلیله می‌تواند با تأثیر بر هورمون‌های گرسنگی مانند گرلین، احساس گرسنگی را کاهش دهد.

خواص شنبلیله برای مردان؛ آیا شنبلیله باعث افزایش سطح تستوسترون می‌شود؟

بله، یکی از رایج‌ترین دلایلی که مردان از مکمل‌های شنبلیله استفاده می‌کنند، افزایش تستوسترون است. شنبلیله به دلیل تاثیرات مثبت بر سطح تستوسترون و عملکرد جنسی، برای مردان نیز مفید است. برخی مطالعات نشان داده‌اند که مصرف مکمل‌های شنبلیله می‌تواند انرژی، استقامت و تحریک جنسی را افزایش دهد و به حفظ سطح نرمال تستوسترون کمک کند.

برای مثال، بر اساس نتایج یک مطالعه، مصرف روزانه 300 میلی گرم (میلی گرم) شنبلیله به مدت 8 هفته در کنار تمرینات قدرتی منجر به افزایش قابل توجه سطح تستوسترون در مردان شد. شرکت کنندگان همچنین کاهش چربی بدن را نسبت به گروه کنترل تجربه کردند، بدون اینکه هیچ کاهش قدرت عضلانی وجود داشته باشد.

بیشتر بدانید: افزایش طبیعی تستوسترون؛ ۸ راه اثبات‌شده و ۶ مکمل سازنده مردان

در مطالعه قدیمی دیگر به مدت 6 هفته، 30 مرد برای بررسی تغییرات در عملکرد جنسی و میل جنسی، مکملی حاوی 600 میلی گرم عصاره شنبلیله همراه با منیزیم، روی و ویتامین B6 مصرف کردند. اکثر شرکت کنندگان از افزایش قدرت و بهبود عملکرد جنسی خبر دادند

البته، درست است که تحقیقات اولیه نشان می‌دهد که خواص شنبلیله می‌تواند سطح تستوسترون و عملکرد جنسی را در مردان تقویت کند؛ با این حال، این تحقیقات ناکافی هستند و برای اثبات خواص شنبلیله برای مردان تحقیقات بیشتری لازم است.

خواص تخم شنبلیله چیست؟

تخم شنبلیله دارای مقادیر بالایی از فیبر و آنتی‌اکسیدان‌ها است. این دانه‌ها می‌توانند به کاهش کلسترول، کنترل قند خون و بهبود عملکرد گوارش کمک کنند. مصرف منظم تخم شنبلیله می‌تواند به مدیریت دیابت نوع 1 و 2 کمک کند و همچنین ریسک بیماری‌های قلبی را کاهش دهد. در واقع، یک مطالعه نشان داد که جایگزینی 10 درصد آرد گندم تصفیه شده در نان‌ها با پودر شنبلیله، به طور قابل توجهی قند خون را پس از غذا در افراد بدون دیابت کاهش داد.

خواص دمنوش شنبلیله چیست؟

دمنوش شنبلیله از دانه‌های آن تهیه می‌شود دارای خواص متعددی است. این دمنوش می‌تواند به کاهش قند خون، بهبود هضم و تسکین گلودرد کمک کند. همچنین، خواص شنبلیله می‌تواند به تسکین سرفه و علائم سرماخوردگی کمک کند.

خواص عرق شنبلیله چیست؟

عرق شنبلیله نیز دارای فوایدی مشابه دمنوش و تخم آن است. این عرق می‌تواند به بهبود هضم، تسکین گلودرد و کاهش قند خون کمک کند. همچنین، خواص شنبلیله می‌تواند به تسکین مشکلات گوارشی و تقویت سیستم ایمنی بدن کمک کند.

بیشتر بدانید: درمان سریع گلو درد؛ بهترین شربت‌ و قرص‌ها برای درد گلو

نحوه مصرف شنبلیله برای بهره‌مندی از انواع خواص آن

روش‌های مختلفی برای مصرف شنبلیله و بهره‌مندی از خواص آن وجود دارد:

1. دمنوش شنبلیله:

• 1 تا 2 قاشق چایخوری دانه شنبلیله را در 1 لیوان آب جوش به مدت 10 تا 15 دقیقه دم کنید.
• می‌توانید این دمنوش را 2 تا 3 بار در روز میل کنید.
• برای طعم بهتر، می‌توانید عسل یا لیمو به دمنوش خود اضافه کنید.

2. عرق شنبلیله:

عرق شنبلیله را می‌توانید از عطاری‌ها تهیه کنید و طبق دستورالعمل روی محصول، از عرق شنبلیله استفاده کنید.

3. پودر شنبلیله:

• پودر شنبلیله را می‌توانید به غذاها، اسموتی‌ها، ماست یا سوپ خود اضافه کنید.
• برای شروع، 1 تا 2 قاشق چایخوری پودر شنبلیله در روز مصرف کنید و به تدریج میزان مصرف خود را افزایش دهید.

4. مکمل شنبلیله:

• مکمل‌های شنبلیله به صورت قرص یا کپسول در داروخانه‌ها موجود هستند.
• طبق دستورالعمل روی محصول، از مکمل شنبلیله استفاده کنید.

دوز مصرف شنبلیله بايد چقدر باشد؟

شنبلیله در بسیاری از مکمل‌ها موجود است. به دلیل تفاوت در فرمولاسیون‌ها، دوز توصیه شده بسته به مکمل متفاوت است. هیچ دوز واحدی وجود ندارد. علاوه بر این، دوز ممکن است بسته به خواص مورد نظر شما متفاوت باشد.

اکثر تحقیقات مربوط به تستوسترون از حدود 250 تا 600 میلی گرم عصاره شنبلیله استفاده می‌کنند، در حالی که تحقیقات مربوط به تولید شیر مادر از حدود 1 تا 6 گرم (22، 23) استفاده می‌کنند. تحقیقات در مورد سایر زمینه‌ها از دوزهای بسیار بالاتری استفاده کرده است. در واقع، مطالعاتی که به بررسی اثرات خواص شنبلیله بر کاهش کلسترول و قند خون می‌پردازند، نشان می‌دهد که دوزهای بین 5 تا 25 گرم ممکن است موثرتر باشند.

به طور کلی، مکمل‌ها باید قبل یا همراه با غذا مصرف شوند. از آنجایی که خواص شنبلیله به کنترل قند خون کمک می‌کند، ممکن است بهتر باشد آن را با پر کربوهیدرات ترین وعده غذایی خود در روز مصرف کنید. همیشه دستورالعمل‌های روی برچسب را دنبال کنید. اگر مطمئن نیستید، با یک متخصص پزشکی مشورت کنید.

نکات مهم در مصرف شنبليله

پيش از شروع مصرف براي بهره‌گيري از انواع خواص شنبلیله، نكات زير را در نظر داشته باشيد:

• قبل از مصرف شنبلیله، با پزشک خود مشورت کنید، به خصوص اگر باردار هستید، در دوران شيردهي قرار داريد یا دارو مصرف می‌کنید.
• افراد مبتلا به دیابت باید احتیاط بیشتری در مصرف شنبلیله داشته باشند، زیرا ممکن است قند خون آنها را کاهش دهد.
• مصرف بیش از حد شنبلیله می‌تواند منجر به عوارض جانبی مانند نفخ، اسهال، تهوع و استفراغ شود.

در کنار مصرف شنبلیله، برای ارتقای سلامتی خود می‌توانید اقدامات زیر را نیز انجام دهید:

• رژیم غذایی سالم و متعادلی داشته باشید و از مصرف غذاهای فرآوری شده، پرچرب و پرنمک خودداری کنید.
• به طور مرتب میوه و سبزیجات مصرف کنید.
• به طور مرتب ورزش کنید.
• از مصرف دخانیات خودداری کنید.
• استرس خود را کنترل کنید.

توجه: اطلاعات ارائه شده در این مقاله فقط جنبه اطلاع رسانی دارد و نبایداز خواص شنبلیله به عنوان جایگزینی برای مشاوره پزشکی استفاده شود. قبل از مصرف هر گونه گیاه دارویی، با پزشک خود مشورت کنید.

سوالات شما در مورد خواص شنبلیله