پارگی روتاتور کاف؛ علائم و بهترین جراحی‌ 2023 را بدانید

پارگی روتاتور کاف یکی از علل شایع درد و ناتوانی شانه در میان بزرگسالان به حساب می‌آید که هر سال تقریبا 2 میلیون نفر در آمریکا برای آن به پزشک مراجعه می‌کنند.

پارگی روتاتور کاف، بالا بردن دست و حرکت بازو را دشوار می‌سازد و درد شانه و ضعف بازو از عوارضی است که به دنبال آن فرد را درگیر خواهد کرد. این یعنی بسیاری از فعالیت‌های روزانه، مانند شانه کردن موها یا لباس پوشیدن، دردناک و انجام آن‌ها برای فرد دشوار می‌گردد.

صدمات روتاتور کاف شایع هستند، به خصوص با افزایش سن امکان ابتلا شدت بیشتری می‌یابد. استراحت، مسکن‌ها و فیزیوتراپی از جمله مواردی هستند که برای بهبود می‌توانند کمک کننده باشند. برخی از افراد برای اتصال مجدد روتاتور کاف پاره شده نیاز به جراحی دارند. در این مقاله از مجله سلامت ژین طب ابعاد کلی پارگی روتاتور کاف را بررسی می‌کنیم تا مبتلایان به این عارضه مسیر درست درمان را انتخاب کنند.

آناتومی شانه و عملکرد روتاتور کاف چیست

روتاتور کاف گروهی از ماهیچه‌ها و تاندون‌ها در شانه هستند. آن‌ها کمک می‌کنند دست‌های خود را بلند کرده و از بدن دور کنید. روتاتور کاف توپ استخوان بازو را در حفره تیغه شانه نگه می‌دارد.

شانه از سه استخوان تشکیل شده است: استخوان بازو، تیغه شانه (کتف) و استخوان ‌ترقوه. شانه یک مفصل توپ و سوکت است: توپ یا سر استخوان بالای بازو در یک حفره کم عمق در تیغه شانه قرار می‌گیرد.

بازو توسط روتاتور کاف در سوکت شانه نگه داشته می‌شود. روتاتور کاف گروهی از چهار عضله است که به صورت تاندون در کنار هم قرار می‌گیرند و پوششی در اطراف سر استخوان بازو ایجاد می‌کنند. روتاتور کاف استخوان بازو را به تیغه شانه متصل و در بلند کردن و چرخش بازوی نقش بسیار مهمی دارد.

یک کیسه روان کننده به نام بورسا بین روتاتور کاف و استخوان بالای شانه (آکرومیون) وجود دارد. بورس به تاندون‌های روتاتور کاف اجازه می‌دهد تا هنگام حرکت بازو آزادانه سر بخورند. هنگامی‌که تاندون‌های روتاتور کاف آسیب می‌بینند، بورس نیز ملتهب و دردناک خواهد شد.

هنگامی‌که پارگی روتاتور کاف رخ می‌دهد، یک یا چند تاندون به طور جزئی یا کامل از سر استخوان بازو جدا می‌شوند. بیشتر پارگی‌ها در تاندون فوق خاری اتفاق می‌افتد، اما سایر قسمت‌های روتاتور کاف نیز درگیر خواهند شد.

اغلب پارگی تاندون‌ها با ساییدگی شروع می‌شود. با پیشرفت آسیب، تاندون امکان دارد به طور کامل پاره شود، که این اتفاق گاهی با بلند کردن یک جسم سنگین رخ می‌دهد.

انواع پارگی روتاتور کاف

• پارگی جزئی: در این نوع پارگی روتاتور کاف، تاندون به طور کامل از استخوان جدا نمی‌شود به همین دلیل آن را جزئی می‌نامند. در پارگی جزئی تاندون هنوز به استخوان چسبیده ولی نازک شده است که اگر درمان نشودامکان پارگی کامل دور از ذهن نیست.
• پارگی تمام ضخامت: با این نوع پارگی روتاتور کاف، قسمتی از تاندون به صورت کامل از استخوان جدا می‌گردد. اگر قسمت کوچکی از تاندون از استخوان جدا شود، به آن پارگی ناقص تمام ضخامت گفته خواهد شد. هنگامی‌که تاندون به طور کامل از استخوان جدا گردد، به آن پارگی کامل ضخیم گفته می‌شود. با پارگی کامل به ضخامت، اساسا یک سوراخ در تاندون به وجود می‌آید.

علت پارگی روتاتور کاف

دو علت اصلی برای پارگی روتاتور کاف وجود دارد: آسیب و ساییدگی (دژنراسیون).

• پارگی روتاتور کاف ناشی از آسیب: اگر روی بازوی دراز شده خود به زمین بیفتید یا چیزی خیلی سنگین را با حرکات تند بلند کنید، می‌تواند منجر به پارگی روتاتور کاف شود. این نوع پارگی می‌تواند همراه با آسیب‌های دیگر مانند شکستگی استخوان ‌ترقوه، دررفتگی شانه یا شکستگی مچ دست رخ دهد.
• پارگی دژنراتیو روتاتور کاف: بیشتر پارگی‌ روتاتور کاف در نتیجه فرسودگی تاندون به وجود می‌آید که به آرامی‌ در طول زمان رخ خواهد داد. این انحطاط به طور طبیعی با افزایش سن بیشتر خواهد شد و در اغلب موارد نسبتا بدون درد است. پارگی روتاتور کاف در بازوی غالب (بازویی که‌ ترجیح می‌دهید برای بیشتر کارها استفاده کنید) شایع‌تر است. اگر فردی پارگی دژنراتیو در یک شانه داشته باشد، احتمال پارگی روتاتور کاف در شانه مقابل بیشتر است، حتی اگر در آن شانه درد نداشته باشد.

عوامل اثرگذار در ایجاد پارگی دژنراتیو یا مزمن روتاتور کاف

• استرس تکراری: تکرار حرکات شانه می‌تواند به عضلات و تاندون‌های روتاتور کاف فشار زیادی وارد کند. بیس بال، تنیس، قایقرانی و وزنه برداری نمونه‌هایی از فعالیت‌هایی هستند که فرد را در معرض خطر پارگی بیش از حد قرار می‌دهند. بسیاری از مشاغل و کارهای روزمره نیز می‌توانند باعث پارگی روتاتور کاف ناشی از استفاده بیش از حد شوند.
• کمبود خون: با افزایش سن، جریان خون در تاندون‌های روتاتور کاف کاهش می‌یابد. بدون خون رسانی مناسب، توانایی طبیعی بدن برای‌ ترمیم آسیب تاندون مختل خواهد شد. این در نهایت می‌تواند منجر به پارگی تاندون گردد.

عواملی که خطر ابتلا به پارگی روتاتور کاف را بالا می‌برند

از آنجایی که بیشتر پارگی‌ روتاتور کاف به دلیل ساییدگی و پارگی طبیعی همراه با افزایش سن ایجاد می‌شود، افراد بالای ۴۰ سال در معرض خطر بیشتری قرار دارند.

افرادی که بلند کردن مکرر یا فعالیت‌های بالای سر را انجام می‌دهند نیز در معرض خطر پارگی روتاتور کاف هستند. ورزشکاران به ویژه در برابر پارگی روتاتور کاف، بیش از حد آسیب پذیر هستند، به ویژه بازیکنان تنیس و پرتاب بیسبال. نقاشان، نجارها و دیگرانی که کارهای بالای سر انجام می‌دهند نیز نسبت به سایرین در معرض‌تر هستند.

اگرچه پارگی ناشی از فعالیت ورزشی یا کار بالای سر در افراد جوان‌تر نیز اتفاق می‌افتد، اما بیشتر پارگی‌ها در بزرگسالان جوان ناشی از یک آسیب ‌مانند زمین خوردن است.

علائم پارگی روتاتور کاف شانه

شایع‌ترین علائم پارگی روتاتور کاف عبارتند از:

• درد در هنگام استراحت و در شب، به ویژه اگر روی شانه آسیب‌دیده دراز بکشید
• درد هنگام بلند کردن و پایین آوردن بازو یا با حرکات خاص
• ضعف هنگام بلند کردن یا چرخاندن بازو
• کرپیتوس یا احساس ‌تروق در هنگام حرکت دادن شانه در موقعیت‌های خاص
• اشک‌هایی که به طور ناگهانی مانند زمین خوردن اتفاق می‌افتند، معمولا با درد شدید همراه هستند. ممکن است احساس ضربه زدن و ضعف فوری در بالای بازو وجود داشته باشد.

راه‌های تشخیص پارگی روتاتور کاف

• معاینه دکتر
• تاریخچه پزشکی و معاینه فیزیکی
• تست‌های تصویربرداری

اشعه‌ایکس: اولین آزمایش‌ تصویربرداری انجام شده برای تشخیص پارگی روتاتور کاف معمولا اشعه ‌ایکس است. اشعه ‌ایکس بافت‌های نرم شانه را نشان نمی‌دهد ولی خار کوچک استخوانی را می‌تواند نشان دهد. دلیل انجام عکسبرداری با اشعه ‌ایکس این است که مطمئن شوید دلایل دیگری برای شانه درد مانند آرتریت وجود ندارد.

تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI) یا سونوگرافی: MRI می‌تواند بافت‌های نرم مانند تاندون‌های روتاتور کاف را بهتر از اشعه‌ ایکس نشان دهد. می‌تواند پارگی روتاتور کاف و همچنین محل قرارگیری پارگی در داخل تاندون و اندازه پارگی را نشان دهد. ام آر آی همچنین به پزشک ایده بهتری درباره قدیمی ‌یا جدید بودن پارگی می‌دهد زیرا می‌تواند کیفیت عضلات روتاتور کاف را نشان دهد.

درمان روتاتور کاف شانه

اگر دچار پارگی روتاتور کاف هستید و علیرغم افزایش درد به استفاده از آن ادامه دهید، ممکن است آسیب بیشتری ایجاد کنید. پارگی روتاتور کاف با گذشت زمان بزرگ‌تر خواهد شد.

هدف هر درمانی کاهش درد و بازگرداندن عملکرد است. چندین گزینه درمانی برای پارگی روتاتور کاف وجود دارد و بهترین گزینه برای هر فردی متفاوت به نظر می‌رسد. در برنامه‌ریزی درمان، پزشک موارد زیر را در نظر می‌گیرد:

• سن
• سطح فعالیت
• سلامت عمومی فرد
• نوع پارگی

هیچ مدرکی دال بر نتایج بهتر جراحی برای درمان پارگی روتاتور کاف در نزدیکی زمان آسیب نسبت به بعد وجود ندارد. به همین دلیل، بسیاری از پزشکان ابتدا مدیریت پارگی روتاتور کاف را با فیزیوتراپی و سایر درمان‌های غیرجراحی توصیه می‌کنند.

درمان غیر جراحی پارگی روتاتور کاف

در حدود 80 تا 85 درصد از بیماران معتقدند که درمان غیرجراحی باعث تسکین درد و بهبود عملکرد شانه خواهد شد. گزینه‌های درمانی غیر جراحی پارگی روتاتور کاف شامل موارد زیر می‌شود:

• استراحت کردن: پزشک استراحت و محدود کردن فعالیت‌ها به عنوان نخستین اقدام درمانی پیشنهاد می‌دهد.
• داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs): داروهای ضد التهابی مانند ایبوپروفن، آسپرین و ناپروکسن می‌توانند درد و تورم را کاهش دهند.
• تمرینات روتاتور کاف و فیزیوتراپی: تمرینات خاص باعث بازیابی حرکت و تقویت شانه می‌شود. برنامه تمرینی شامل حرکات کششی برای بهبود انعطاف پذیری و دامنه حرکت است. تقویت ماهیچه‌هایی که از شانه حمایت می‌کنند می‌تواند درد را تسکین و از آسیب بیشتر جلوگیری به عمل آورد.
• تزریق استروئید: اگر استراحت، داروها و فیزیوتراپی درد را تسکین ندهد، تزریق یک بی حس کننده موضعی همراه با کورتیزون گاهی گزینه قابل تامل است. کورتیزون یک داروی ضد التهابی بسیار موثر است ولی امکان دارد برای همه بیماران موثر نباشد. اگر برای موثر باشد، هیچ راهی برای دانستن اینکه اثرات آن تا چه زمانی ادامه خواهد داشت وجود ندارد. ممکن است هفته‌ها، ماه‌ها، سال‌ها یا احتمالا بقیه عمر از تاثیر آن برخوردار شوید. به طور متوسط، تزریق برای یک دوره حداقل 3 ماهه باعث تسکین درد خواهد شد.

مزیت اصلی درمان غیرجراحی پارگی روتاتور کاف این است که خطرات عمده جراحی را به دنبال ندارد. خطرات جراحی عبارتند از:

• عفونت
• سفتی دائمی
• عوارض بیهوشی
• گاهی اوقات زمان بهبودی طولانی است

معایب درمان غیر جراحی پارگی روتاتور کاف عبارتند از:

• اندازه پارگی با گذشت زمان افزایش می‌یابد.
• ایجاد محدودیت برای فعالیت‌های روزانه

درمان جراحی روتاتور کاف شانه

در صورتی که درد ناشی از پارگی روتاتور کاف با روش‌های غیرجراحی بهبود نیابد، پزشک امکان دارد جراحی را توصیه کند. درد مداوم نشانه‌ای است که فکر کردن به جراحی را نشدید می‌کند. اگر فردی بسیار فعال یا از بازوهای خود برای کارهای بالای سر یا ورزش استفاده می‌کند، پیشنهاد جراحی از جانب پزشک دور از ذهن نیست.

علائم دیگری که نشان می‌دهد جراحی گزینه خوبی برای درمان پارگی روتاتور کاف است عبارتند از:

• علائم 6 تا 12 ماه طول بکشد
• پارگی بزرگی وجود داشته باشد (بیش از 3 سانتی‌متر) و کیفیت بافت اطراف آن خوب باشد
• ضعف قابل توجه و از دست دادن عملکرد در شانه
• پارگی به دلیل یک جراحت یا آسیب ایجاد شده باشد

انواع جراحی‌ها برای درمان پارگی روتاتور کاف

چند گزینه برای ‌ترمیم پارگی روتاتور کاف وجود دارد. پیشرفت در تکنیک‌های جراحی برای‌ ترمیم پارگی روتاتور کاف شامل روش‌های کمتر تهاجمی ‌است. در حالی که هر یک از روش‌های موجود مزایا و معایب خاص خود را دارند، اما هدف همه آن‌ها یکسان است: ‌ترمیم تاندون به استخوان.

سه تکنیکی که بیشتر برای ترمیم پارگی روتاتور کاف استفاده می‌شود عبارتند از:

• جراحی باز سنتی
• ترمیم آرتروسکوپی
• جراحی باز کوچک

در پایان، بیماران هر سه روش‌ترمیم را برای تسکین درد، بهبود قدرت و رضایت کلی یکسان ارزیابی می‌کنند.

جراحی باز سنتی برای درمان پارگی روتاتور کاف

اگر پارگی بزرگ یا پیچیده باشد، اغلب به یک برش جراحی باز سنتی (طول چند سانتی‌متر) نیاز است. جراح برش را روی شانه ‌ایجاد و بخشی از عضلات شانه (دلتوئید) را جدا می‌کند یا می‌شکافد تا بهتر به تاندون پاره شده دسترسی پیدا کند.

در طی یک‌ ترمیم باز، جراح به طور معمول خارهای استخوانی را از قسمت زیرین آکرومیون خارج می‌کند (این روش آکرومیوپلاستی نامیده می‌شود). جراحی باز گزینه خوبی برای پارگی‌های زیر به حساب می‌آید:  

• پارگی بزرگ یا پیچیده باشد
• ترمیم و بازسازی اضافی، مانند انتقال تاندون

جراحی باز اولین تکنیکی بود که برای پارگی روتاتور کاف استفاده خواهد شد. در طول سال‌ها تکنولوژی جدید و کیفیت تجربه جراح، روش‌های کمتر تهاجمی‌ به گزینه بهتری برای درمان روتاتور کاف بدل شده‌اند.

جراحی تمام آرتروسکوپی، درمانی با کمترین برش فیزیکی

در طول آرتروسکوپی، جراح یک دوربین کوچک به نام آرتروسکوپ را در مفصل شانه قرار می‌دهد. دوربین یک ویدیوی زنده را روی مانیتور نمایش می‌دهد و جراح از این تصاویر برای راهنمایی ابزارهای جراحی مینیاتوری بهره می‌برد.

از آنجایی که آرتروسکوپ و ابزار جراحی کوچک و نازک هستند، جراح می‌تواند از برش‌های بسیار کوچک (پورتال) به جای برش بزرگ‌تر مورد نیاز برای جراحی استاندارد و باز استفاده کند.

ترمیم تمام آرتروسکوپی معمولا روشی سرپایی به حساب می‌آید و کم تهاجمی‌ترین روش برای ‌ترمیم پارگی روتاتور کاف است.

جراحی باز کوچک روتاتور کاف

این جراحی از طریق یک برش باز کوچک‌تر نسبت به ‌ترمیم باز سنتی انجام می‌شود. معمولا از آرتروسکوپی برای ارزیابی و درمان آسیب به سایر ساختارهای داخل مفصل استفاده می‌کنند. به عنوان مثال، خارهای استخوانی اغلب با آرتروسکوپی برداشته می‌شوند. این کار از نیاز به جدا کردن عضله دلتوئید جلوگیری خواهد کرد.

هنگامی‌که بخش آرتروسکوپی عمل کامل شد، جراح روتاتور کاف را از طریق برش مینی باز‌ ترمیم می‌کند. در طول ‌ترمیم تاندون، جراح ساختارهای شانه را مستقیما مشاهده می‌کند، نه از طریق مانیتور ویدیویی.

برداشتی کلی درباره پارگی روتاتور کاف

اگر فردی مشغول به یک کار بسیار فیزیکی باشد یا شخصی که به عناون یک ورزشکار فعالیت می‌کند، آسیب روتاتور کاف احتمالا فرد را روی نیمکت می‌اندازد، اما نباید پایان کار باشد. مهم‌ترین راه درمان پارگی روتاتور کاف در  اقدام اول تشخیص نوع آن است.

در صورتی که میزان پارگی مشخص شد پزشک بهترین گزینه‌های درمانی، چه غیرجراحی یا جراحی را به بیمار پیشنهاد خواهد داد. شانه ممکن است برای مدتی ضعیف و دردناک باشد، اما در نهایت بهبود می‌یابد. برای اطلاع از رویکردهای درمانی به متن مقاله رجوع کنید تا از بهترین مسیر درمان آگاه شوید.

سوالات پرتکرار درباره پارگی روتاتور کاف