راهنمای کامل دوره نقاهت عمل تعویض مفصل زانو

دوره نقاهت عمل تعویض مفصل زانو معمولاً حدود ۱۲ هفته طول می‌کشد، اما بسیاری از افراد می‌توانند پس از ۳ هفته بدون وسایل کمکی راه بروند و پس از ۴ تا ۶ هفته رانندگی کنند. پس از جراحی تعویض کامل مفصل زانو (TKR)، فرآیند بازیابی و توانبخشی می‌تواند به شما کمک کند تا دوباره روی پای خود بایستید و به سبک زندگی فعال بازگردید. هر جراح ممکن است پروتکل‌های متفاوتی برای دوره نقاهت عمل تعویض مفصل زانو داشته باشد و بهبودی هر فرد ممکن است منحصر به فرد باشد.

۱۲ هفته بعد از جراحی، برای بهبودی و توانبخشی بسیار مهم است. متعهد شدن به یک برنامه و تشویق خود به انجام هر چه بیشتر تمرینات روزانه به شما کمک می‌کند تا سریع‌تر دوران نقاهت را پشت سر گذاشته بهبود بیابید و شانس موفقیت درازمدت در جراحی خود را افزایش دهید. در ادامه این مقاله از ژین طب، به توضیحات بیشتر درباره انتظارات در طول ۱۲ هفته پس از عمل تعویض مفصل زانو می‌پردازیم و نحوه تعیین اهداف بهبودی را بررسی می‌کنیم.

روز اول؛ شروع دوره نقاهت عمل تعویض مفصل زانو

دوره نقاهت بلافاصله پس از بیدار شدن از عمل جراحی آغاز می‌شود. برخی افراد تعویض کامل زانو را به عنوان یک عمل سرپایی انجام می‌دهند، که به این معناست که بلافاصله پس از جراحی، در همان روز، بیمارستان را ترک می‌کنند. اما برخی از افراد ممکن است این روش را به عنوان یک روش بستری انجام دهند و بخشی از دوران نقاهت خود را در بیمارستان بمانند.

پس از جراحی بستری یا سرپایی، معمولاً فیزیوتراپ به شما کمک می‌کند تا بایستید و با استفاده از یک وسیله کمکی مانند واکر، چوب زیر بغل یا عصا، راه بروید. فیزیوتراپ نشان می‌دهد که چگونه با استفاده از این وسایل کمکی به رختخواب بروید و از آن خارج شوید و کلا چگونه باید حرکت کنید.

ممکن است از شما بخواهند که کنار تخت بنشینید، چند قدمی راه بروید و خود را به یک در یا کمد کنار تخت برسانید. در ضمن، در صورت نیاز، یک پرستار یا کاردرمانگر می‌توانند در انجام کارهایی مانند لباس پوشیدن و استفاده از توالت به شما کمک کنند.

قبل از ترک بیمارستان، فیزیوتراپ احتمالاً به شما تمریناتی را که در خانه انجام خواهید داد، آموزش می‌دهد. چراکه، اکثر افراد باید فیزیوتراپی را در ۲۴ ساعت اول پس از جراحی شروع کنند. پیروی از برنامه ورزشی به شما کمک می‌کند سریع‌تر به فعالیت‌های معمول خود بازگردید.

اهداف روز اول دوران نقاهت عمل تعویض مفصل زانو

در روز اول بعد از جراحی تعویض مفصل زانو، اهدافی که می‌توانید بر روی انجامشان تمرکز کنید، عبارتند از:

• فراهم کردن شرایط برای اکستنشن کامل زانو (صاف کردن زانو) و افزایش دامنه حرکت آن، با رعایت توصیه‌های جراح.
• انجام تمرینات فیزیوتراپی مخصوص که به شما توسط فیزیوتراپ آموزش داده شده‌اند.
• انجام تمرینات ساده مانند نشستن بر روی صندلی و بلند شدن، پیاده روی کوتاه با وسیله کمک حرکتی و انتقال به مکان‌های مختلف در داخل اتاق.

با تلاش برای رسیدن به این اهداف، کمک بزرگی به کوتاه‌تر شدن دوران نقاهت عمل تعویض مفصل زانوی خود خواهید کرد.

بیشتر بدانید: وظیفه مفصل در بدن چیست؟ انواع مفصل را بشناسیم

بعد از جراحی تعویض مفصل زانو، چه زمانی به شما اجازه ترک بیمارستان داده خواهد شد؟

قبل از ترک بیمارستان، معیارهای خاصی برای شما بررسی می‌شود تا اطمینان حاصل شود که شما برای ترک بیمارستان آماده هستید، از جمله:

• آیا فشار خون و سایر علائم حیاتی شما در محدوده قابل قبولی قرار دارند؟
• آیا درد شما قابل کنترل است؟
• آیا شما احساس تهوع ندارید؟
• آیا می‌توانید بدون کمک از تخت بلند شوید و از روی صندلی بایستید.
• آیا می‌توانید مسافت کوتاهی را با کمک یک وسیله کمک حرکتی پیاده روی کنید؟
• آیا می‌توانید با خیال راحت یک پله کوتاه را بالا بروید؟

در نهایت، اینکه چه زمانی که می‌توانید بیمارستان را ترک کنید، به عواملی مانند سلامتی قبل از عمل جراحی و سن شما بستگی دارد.

هفته اول دوره نقاهت عمل تعویض مفصل زانو

در هفته‌ی اول دوره نقاهت پس از عمل تعویض مفصل زانو، برنامه‌ی توانبخشی شما متمرکز بر بهبود تحرک و دامنه‌ی حرکتی زانو است. در طی این هفته با توجه به توصیه‌های فیزیوتراپیست، می‌توانید تمریناتی انجام دهید که الگوی راه رفتن شما را بازیابی کند، دامنه‌ی حرکتی زانو را افزایش دهد و به تدریج قدرت زانو را بهبود بخشید.

اگر توصیه شود، می‌توانید به تمرینات قدرتی با شدت بالاتر نیز بپردازید، اما همواره به روند بهبود زانو و صدای بدن خود دقت کنید. همچنین باید به علائمی همچون درد شدید، تورم غیرعادی و درد طولانی مدت بعد از تمرینات توجه ویژه داشته باشید و در صورت لزوم با پزشک یا فیزیوتراپیست خود مشورت کنید. برای مدیریت بهتر درد پس از جراحی، به دستورالعمل‌های پزشک پایبند باشید و از روش‌هایی مانند مصرف داروهای مسکن و کمپرس یخ استفاده کنید.

نحوه دوش گرفتن بعد از جراحی تعویض مفصل زانو چگونه است؟

نحوه دوش گرفتن بعد از جراحی زانو می‌تواند بستگی به نوع پانسمان و دستورات جراح داشته باشد. تیم مراقبت‌های بهداشتی به شما اطلاع می‌دهد که چه مدت باید قبل از دوش گرفتن صبر کنید. اما درکل، اگر جراح از پانسمان‌های ضدآب استفاده کرده باشد، ممکن است بتوانید روز بعد از جراحی یا بعد از چند روز دوش بگیرید. اما اگر از پانسمان‌هایی استفاده شده که ضدآب نیستند، معمولاً باید قبل از دوش گرفتن بیشتر منتظر بمانید.

بیشتر بدانید: بررسی جراحی مفصل زانو؛ آشنایی با نحوه انجام و انواع عمل زانو

طبق توصیه‌های انجمن جراحان مفصل ران و زانو آمریکا (AAHKS)، باید از خیس کردن زانو به مدت ۳ تا ۴ هفته بعد از جراحی خودداری کنید تا محل زخم به طور کامل بهبود یابد.

هفته سوم دوره نقاهت عمل تعویض مفصل زانو

تا هفته سوم پس از جراحی، به انجام تمرینات برای بهبود تحرک و دامنه حرکتی زانوی خود ادامه دهید. اکثر افراد با رسیدن به هفته سوم، از عصا کمتر یا حتی اصلا استفاده نمی‌کنند. اگر از عصا استفاده می‌کنید، آن را در دست مقابل زانوی جراحی شده خود بگیرید و خنگذارید زانویتان خم شود. این کار می‌تواند به جبران وزن شما و بهبود مکانیک راه رفتن کمک کند.

در طول دوران نقاهت، سعی کنید بین نشستن و پیاده روی تناوب متناسبی داشته باشید تا از سفت شدن زانوی خود جلوگیری کنید. احتمالاً با رسیدن به هفته سوم از دوره نقاهت عمل تعویض مفصل زانو، دیگر می‌توانید بیش از ۱۰ دقیقه پیاده روی کنید و حتی بدون مشکل بایستید. همچنین، دوش گرفتن و پوشیدن لباس باید در این مرحله راحت‌تر باشد.

خبر خوشحال کننده این است که در هفته سوم، اکثر افراد دیگر نیازی به مصرف داروهای تجویزی برای مدیریت درد پس از جراحی ندارند، اما همچنان باید به توصیه‌های پزشک خود پایبند باشید و در صورت نیاز از داروهای مسکن استفاده کنید.

هفته‌های چهارم تا ششم دوره نقاهت عمل تعویض مفصل زانو

در هفته‌های چهارم تا ششم پس از جراحی، اگر به برنامه توانبخشی و ورزشی خود پایبند بوده باشید، باید متوجه بهبود چشمگیر زانوی خود، از جمله بهبود در خم شدن و قدرت زانو شوید. همچنین، تورم و التهاب نیز باید کاهش یافته باشد.

هدف در این مرحله افزایش قدرت و دامنه حرکتی زانو با استفاده از فیزیوتراپی است. فیزیوتراپ شما ممکن است از شما بخواهد که پیاده‌روی طولانی‌تری داشته باشید. البته در بیشتر موارد، دیگر نیازی به عصا یا وسیله کمکی برای رفت و آمد نخواهید داشت.

تمرینات فیزیوتراپی مختص این بازه زمانی از دوره نقاهت تعویض مفصل زانو می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

• بالا بردن انگشتان پا و پاشنه پا: در حالی که ایستاده اید، روی انگشتان پا و سپس پاشنه پا بلند شوید.
• هیپ ابداکشن: در حالی که ایستاده اید، پای خود را به سمت بیرون ببرید. همچنین می‌توانید با بالا بردن پای خود در هوا، هیپ ابداکشن را در حالی که به پهلو دراز کشیده اید انجام دهید.

بیشتر بدانید: مراقبت بعد از عمل تعویض مفصل زانو؛ آنچه برای روند مثبت بهبودی لازم است

چه کارهایی را می‌توان بعد از سپری کردن شش هفته از دوران نقاهت انجام داد؟

در پایان هفته‌ی ششم، احتمالاً می‌توانید بیشتر راه بروید و کارهای روزمره بیشتری مانند آشپزی و تمیز کردن را انجام دهید. برخی از نقاط عطف دیگر عبارتند از:

• اگر پشت میز نشین هستید، معمولاً می‌توانید در عرض ۴ تا ۶ هفته به سر کار بازگردید. اما اگر شغل شما نیازمند پیاده‌روی، مسافرت یا بلند کردن باشد، ممکن است تا ۳ ماه طول بکشد تا بتوانید به سر کار خود برگردید.
• برخی از افراد در عرض ۴ تا ۶ هفته پس از جراحی شروع به رانندگی می‌کنند. البته بهتر است ابتدا این موضوع را با جراح خود بررسی کنید و اگر برای کنترل درد از داروهای مسکن استفاده می‌کنید، رانندگی نکنید.
• در بیشتر موارد، پس از ۶ هفته می‌توانید سفر کنید. اما قبل از این زمان، نشستن طولانی‌مدت در طول سفر، می‌تواند خطر لخته شدن خون را افزایش دهد.

فراموش نکنید که روند بهبودی بعد از جراحی تعویض مفصل در ارتباط مستقیم با وضعیت سلامت عمومی و میزان پایبندی شما به دستورالعمل‌های دوره نقاهت است.

هفته 7 تا 11 دوره نقاهت عمل تعویض مفصل زانو

در این مرحله، شما باید به خوبی در مسیر بهبودی باشید. با پیشرفت قابل توجه در ریکاوری، باید احساس سفتی و درد کمتری داشته باشید. اکنون می‌توانید فعالیت‌های بدنی بیشتری را با سرعت معمولی انجام دهید. به عنوان مثال، می‌توانید به پیاده‌روی‌های تفریحی بپردازید یا به شنا و دوچرخه‌سواری بپردازید. اگر به دوچرخه‌ثابت دسترسی دارید، استفاده از آن می‌تواند به افزایش تحرک شما کمک کند.

همچنین در این مرحله، ممکن است نیازی به جلسات فیزیوتراپی نداشته باشید ولی باید تمرینات توانبخشی خود را به صورت منظم ادامه دهید. این ادامه تمرینات به حفظ و بهبود تحرک، قدرت و انعطاف شما کمک خواهد کرد و می‌تواند از احتمالات بازگشت مشکلات زانویی در آینده جلوگیری کند.

هفته12؛ پایان دوره نقاهت عمل تعویض مفصل زانو

در هفته 12، همچنان باید به تمرینات خود ادامه دهید و باید احساس بهتری داشته باشید. دیگر احتمالا در طول فعالیت‌های معمولی و ورزش‌های تفریحی، به دامنه حرکتی کامل در زانو رسیده‌اید و درد کمتری تجربه می‌کنید یا اصلاً درد ندارید. این نشان‌دهنده بهبود و پیشرفت قابل توجه شما در فرآیند توانبخشی است.

البته، هنگام انجام تمرینات، باید از فعالیت‌های ضربه‌ای که ممکن است به ایمپلنت‌ها یا بافت‌های اطراف آسیب برساند، اجتناب کنید. این شامل انجام فعالیت‌هایی مانند دویدن، ایروبیک، اسکی، بسکتبال، فوتبال و دوچرخه‌سواری با شدت بالا می‌شود.

بیشتر بدانید: چند عوارض تعویض مفصل زانو که باید قبل از عمل مطالعه کنید

هفته 13 به بعد عمل تعویض مفصل زانو

در هفته 13 و پس از آن، زانوی شما به تدریج بهبود می‌یابد و درد کاهش می‌یابد. این فرآیند به مرور زمان ادامه خواهد داشت و ممکن است تا چند ماه طول بکشد تا بهبود کامل احساس شود.

انجمن جراحان مفصل ران و زانو آمریکا (AAHKS) بیان می‌کند که بازگشت به بیشتر فعالیت‌ها ممکن است تا 3 ماه زمان ببرد و برای رسیدن به حالت بهبودی کامل و استقامت زانو، ممکن است 6 ماه تا یک سال زمان نیاز باشد. در این مدت، پیگیری و توجه به راهنمایی‌های پزشک و فیزیوتراپیست بسیار مهم است تا به توانبخشی موفقیت‌آمیز دست یابید.

کلام آخر

دوره نقاهت عمل تعویض مفصل زانو کمی طولانی است، اما بسیاری از افراد پس از این عمل جراحی نتایج مثبتی را گزارش می‌دهند. به طور متوسط، 90 تا 95 درصد احتمال دارد که تعویض زانو به مدت حدود 10 سال موثر باقی بماند، و 80 تا 85 درصد احتمال دارد که برای 20 سال یا بیشتر موثر باقی بماند.

برای دنبال کردن پیشرفت و بهبودی بعد از عمل جراحی، اهمیت دارد که با تیم پزشکی خود در ارتباط باشید و به توصیه‌ها و راهنمایی‌های آنها پایبند باشید. انجام چکاپ‌های منظم و حضور در ویزیت‌های پیگیری می‌تواند کمک کننده باشد تا مطمئن شوید که زانوی شما در وضعیت سالمی قرار دارد و هیچ مشکلی پیش نیاید.

سوالات متداول در مورد دوره نقاهت عمل تعویض مفصل زانو