درمان زانو درد در سالمندان؛ 9 درمان ساده برای دردی که آن‌ها را به زانو درآورده
درمان زانو درد در سالمندان از پر تکرارترین سوال‌ها در میان افراد مسنی است که به زانو درد و انواع دیگر دردهای مفصلی و استخوانی دچار هستند. همان‌طور که از نام پیداست زانو درد در سالمندان اشاره به دردهای مفصل زانو به دلیل افزایش سن دارد. این دردها چه به علت آرتریت باشند و یا آسیب ناشی از سالخوردگی، می‌توانند با روش‌های درمانی متنوع درمان شوند.
اگر آسیب جزئی باشد ممکن است به سادگی با استراتژی RICE برطرف شود، مانند استراحت، یخ یا گرما درمانی، فشرده‌سازی و استفاده از یک بریس موقت. اگر دامنه حرکتی سالمند تحت تاثیر قرار گرفته باشد، پزشک می‌تواند فیزیوتراپی را برای کمک به بازیابی آن تجویز کند. اگر درد شدید باشد، تزریق می‌تواند درد را به طور قابل توجهی کاهش دهد.
در صورت موثر نبودن درمان‌های ذکر شده پزشک توصیه می‌کند که در مورد روش‌های دیگر برای درمان مانند درمان پلاسمای غنی از پلاکت یا جراحی فکر کنند.
معمولا درمان زانو درد سالمندان به داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی تکیه دارد. این روش‌ها می‌توانند باعث آسیب اندام و سایر عوارض جانبی شوند. سوال سالمندان این است که چه کاری می‌توانند انجام دهند تا زانوهای خود را در حالت مناسب نگه دارند و بتوانند همچون گذشته از فعالیت‌هایی مانند پیاده روی، باغبانی و ورزش لذت ببرند؟
در ادامه این مطلب از مجله پزشکی ژین طب قصد داریم مطالبی را در ارتباط با درمان زانو درد در سالمندان عنوان کنیم. با ما همراه شوید.
در مورد بروز زانو درد چه می‌دانید؟
برای درمان زانو درد در سالمندان باید از نحوه بروز آن اطلاعاتی داشته باشیم.
زانو درد می‌تواند ناشی از استفاده بیش از حد باشد که در این شرایط به عضله، تاندون یا رباط آسیب وارد می‌شود. البته اتفاقات دیگر نیز می‌توانند باعث بروز زانو درد حتی در افراد جوان و میانسال شود مانند: سقوط یا یک تصادف ناگهانی.
درد مزمن زانو در سالمندان معمولا نتیجه آرتروز است و آرتروز به علت پارگی منیسک‌ها رخ می‌دهد. منیسک‌ها بافت‌های سخت و فیبری که بین استخوان‌های زانو قرار دارند و از تماس مستقیم استخوان با استخوان جلوگیری می‌کنند.
غضروف مفصلی که از کاسه زانو محافظت می‌کند نیز می‌تواند با همان زوال مواجه شود. غضروف ممکن است در نهایت از بین برود و در نتیجه درد شدیدی از قرار گرفتن استخوان روی استخوان ایجاد شود که نیاز به جراحی تعویض زانو دارد.
بیشتر بدانید: زانو درد؛ ۱۵ درمان اصلی درد زانو از درمان خانگی تا دارو و جراحی
زانو درد در سالمندان چگونه رخ می‌دهد؟
مفصل زانو بدن انسان بزرگ‌ترین مفصل بدن است و هنگام راه رفتن، دویدن یا بالا رفتن از پله‌ها وزن بدن را تحمل می‌کند، به همین دلیل بیشتر در معرض آسیب و انحطاط است.
در کشورهای غربی تقریبا از هر سه نفر یک نفر بالای 45 سال، نوعی زانو درد را گزارش می‌کند که با افزایش سن افزایش می‌یابد. زانو درد در سالمندان می‌تواند به طور ناگهانی و حاد ظاهر یا شاید در یک دوره زمانی (مزمن) ایجاد شود. اطلاع از چگونگی رخ دادن زانو درد می‌تواند درمان زانو درد در سالمندان را با سرعت بیشتری پیش ببرد.
بیشتر بدانید: ۱۲ ورزش زانودرد برای تقویت عضلات پا و بهبود درد
دلایل بروز زانو درد در سالمندان چیست؟
برخی از دلایل زانو درد حاد عبارتند از:
- شکستگی و دررفتگی
- رگ به رگ شدن یا پارگی رباط
- آسیب‌های منیسک
- عفونت
زانو درد مزمن نیز می‌تواند به دلایل زیر رخ دهد:
- آرتروز
- روماتیسم مفصلی
- نقرس یا نقرس کاذب
- پوکی استخوان
- بورسیت
- عفونت
- کندرومالاسی کشکک
- سندرومباند ایلیوتیبیال (IT band syndrome) یکی از بیماری‌های شایع مربوط به زانو به خصوص در کسانی که به ورزش دوچرخه سواری علاقه دارند
- آرتریت پس از ضربه
از بین تمام موارد ذکر شده در بالا، آرتریت شایع‌ترین علت زانو درد غیر ضربه‌ای در جمعیت سالمند است. به طوری که افزایش سن دلیل اصلی آرتروز زانو است. بروز زانو درد در برخی افراد می‌تواند ارثی باشد. در حالی که برای برخی دیگر استئوآرتریت زانو می‌تواند به علت آسیب، عفونت یا حتی اضافه وزن رخ دهد. لازم به ذکر است که زنان بیشتر در معرض خطر ابتلا به زانودرد هستند.
به استئوآرتریت آرتریت ساییدگی نیز گفته می‌شود. این بیماری وضعیتی است که در آن بالشتک طبیعی بین مفاصل که غضروف نامیده می‌شود، فرسوده شده و انتهای استخوان مفصل زانو بیشتر به یکدیگر ساییده می‌شود که در نهایت منجر به درد، تورم، سفتی، کاهش توانایی حرکت و گاهی تشکیل استئوفیت (خار استخوان) خواهد شد.
بیشتر بدانید: قرص آرتروز زانو؛ داروهایی برای کاهش فوری درد زانو
درمان زانو درد در سالمندان چگونه انجام می‌شود؟
پزشکان بر این باورند که تمام زانو دردها جدی نیستند و نیازی به درمان‌های خاص ندارند و در نهایت با انجام مراقبت‌های ویژه یا چند ورزش خاص درمان می‌شوند.
اما بعضی آسیب‌ها و مشکلاتی که برای زانو پیش می‌آید نیاز به درمان فوری دارد، چراکه با گذشت زمان باعث افزایش درد، بروز آسیب مفصلی و ناتوانی می‌شود.
برای درمان زانو درد در سالمندان روش‌های زیادی وجود دارد که با توجه به نوع آسیب وارد شده و علت درد، پزشک بهترین روش را برای درمان انتخاب می‌کند.
بعضی از روش‌های درمان زانو درد در سالمندان عبارتند از:
- مصرف دارو
- تزریق دارو
- انجام فیزیوتراپی
- انجام عمل جراحی
درمان زانو درد در سالمندان با مصرف دارو
برخی پزشکان برای درمان زانو درد در سالمندان که به دلیل شرایطی مانند: آرتروز یا نقرس به وجود آمده داروهایی را تجویز می‌کند. این داروها می‌تواند به کاهش درد سالمندان کمک کند:
- استامینوفن
- NSAIDs
- مواد افیونی
- گلوکزامین و کندرویتین
- دیاسرین
اگرچه داروها در کاهش درد و التهاب مفید هستند و ترکیبی از آن‌ها برای درمان آرتروز استفاده می‌شود، اما تمام داروهای فوق باید با احتیاط مصرف شوند زیرا مصرف بیش از حد آن‌ها می‌تواند عوارض نامطلوبی را ایجاد کند.
بیشتر بدانید: درمان خانگی پا درد؛ سریع‌ترین روش‌های رهایی از درد پا
درمان زانو درد در سالمندان با تزریق دارو
اگرچه تزریق دارو را باید به صورت محدود انجام داد، اما این درمان به خوبی می‌تواند درد و التهاب را در مراحل اولیه زانودرد به طور چشمگیری کاهش دهد. داروهای تزریقی برای درمان زانو درد در سالمندان شامل موارد زیر می‌شوند:
کورتیکواستروئیدها: تزریق یک داروی کورتیکواستروئید به مفصل زانو می‌تواند به کاهش علائم آرتریت کمک کند و باعث تسکین درد شود البته در بعضی مواقع این روند چند ماه طول می‌کشد. توجه داشته باشید که این تزریق‌ها در همه موارد موثر نیستند.
اسید هیالورونیک: یک مایع غلیظ مشابه مایعی که به طور طبیعی مفاصل را روان می‌کند. اسید هیالورونیک را می‌توان برای بهبود تحرک و کاهش درد به زانو تزریق کرد. اگرچه نتایج مطالعات در مورد اثربخشی این درمان متفاوت است، اما تاثیر یک یا چند واکسن می‌تواند تا شش ماه ادامه داشته باشد.
پلاسمای غنی از پلاکت ((PRP: پی آر پی حاوی غلظتی از فاکتورهای رشد مختلف است که به نظر می‌رسد التهاب را کاهش داده و باعث بهبودی می‌شود. بعضی از مطالعات نشان داده‌اند که PRP می‌تواند برای افراد خاص مبتلا به آرتروز مفید باشد.
درمان زانو درد در سالمندان با انجام فیزیوتراپی
فیزیوتراپی یکی از بهترین و رایج‌ترین روش‌های درمان زانو درد در سالمندان است.
بسیاری از سالمندان ترجیح می‌دهند به جای مصرف یا تزریق دارو و تحمل عوارض جانبی آن با یک فیزیوتراپ حرفه‌ای به درمان و تسکین دردهای خود بپردازند. فیزیوتراپی باعث تقویت عضلات و حتی استخوان‌های اطراف زانو می‌شود.
فیزیوتراپ معمولا انواع مختلفی از تمرینات تقویتی را بر اساس شرایط خاصی که باعث زانو درد می‌شود توصیه کند. انجام تمرینات فیزیوتراپی و حرکات ورزشی برای درمان زانو درد در سالمندان به ویژه بهبود انعطاف‌پذیری و افزایش تعادل بسیار مفید عمل می‌کند.
انجام عمل جراحی برای درمان زانو درد در سالمندان
معمولا درمان زانو درد در سالمندان با روش‌های ذکر شده در بالا امکان‌پذیر است. اما در صورتی که فیزیوتراپی و تزریق دارو پاسخ مناسبی به درمان زانو درد در سالمندان ندهد، پزشک انجام عمل جراحی را پیشنهاد می‌کند.
پزشک سعی می‌کند آگاهی کافی را در ارتباط با مزایا و معایب عمل جراحی برای درمان زانو درد در سالمندان ارائه دهد تا با دیدی باز برای انجام عمل اقدام کنند. در اغلب موارد جراحی برای درمان زانو درد در سالمندان به روش‌های زیر انجام می‌شود:
جراحی آرتروسکوپی: بسته به آسیب وارد شده به زانو، پزشک ممکن است بتواند آسیب مفصلی را با استفاده از دوربین فیبر نوری و ابزارهای بلند و باریکی که از طریق چند برش کوچک در اطراف زانو وارد می‌شود، معاینه و ترمیم کند. آرتروسکوپی ممکن است برای برداشتن بندهای شل از مفصل زانو، بازسازی رباط‌های پاره شده و برداشتن یا ترمیم غضروف آسیب دیده (به خصوص اگر باعث قفل شدن زانو شود) استفاده شود.
بیشتر بدانید: علت کبودی زانو؛ آیا کبودی‌های ناگهانی نگران کننده اند؟
جراحی تعویض جزئی زانو: در این روش جراح تنها قسمت آسیب دیده زانو را با قطعات فلزی و پلاستیکی تعویض می‌کند. این جراحی معمولا می‌تواند از طریق برش‌های کوچک انجام شود، بنابراین بهبودی سریع‌تر از جراحی برای جایگزینی کل زانو است.
تعویض کامل زانو: در این روش جراح استخوان و غضروف آسیب دیده را از استخوان ران، ساق پا و کاسه زانو جدا می‌کند و آن را با یک مفصل مصنوعی ساخته شده از آلیاژهای فلزی، پلاستیک‌های درجه یک و پلیمرها جایگزین می‌کند.
استئوتومی: این روش شامل برداشتن استخوان از استخوان ران یا ساق پا برای تراز بهتر زانو و تسکین درد آرتریت است. این جراحی می‌تواند به فرد کمک کند تا جراحی تعویض کامل زانو را به تاخیر بیندازد یا به طور کلی دیگر نیازی به آن نباشد.
بیشتر بدانید: صدای تق تق زانو؛ نشانه‌ای از آسیب به غضروف و مفصل زانو
روش‌های خانگی برای درمان زانودرد در سالمندان
درمان زانودرد در سالمندان تا حدی به علت مشکل بستگی دارد. با این حال درمان‌های ساده زیر می‌تواند به بسیاری از اشکال زانو درد کمک کند. این درمان‌ها شامل موارد زیر می‌شود:
فعالیت بدنی
- ورزش‌های تقویت قسمت بالای ران می‌تواند برای مفصل زانو مفید باشد
- ورزش می‌تواند پیشرفت آرتروز (OA) را که یکی از شایع‌ترین علل زانو درد است، به تاخیر بیندازد
- کالج آمریکایی روماتولوژی (ACR) و بنیاد آرتریت (AF) مردم را تشویق می‌کنند تا برای مدیریت زانودرد ورزش کنند. پیاده روی، دوچرخه سواری، شنا، تای چی و یوگا از جمله ورزش‌هایی هستند که می‌توانند برای درمان زانودرد در سالمندان مفید باشند
- به طور کلی فعالیت بدنی باعث تقویت سلامت بافت غضروفی می‌شود
- ورزش همچنین باعث تقویت عضلات ساق پا می‌شود که برای درمان زانودرد در سالمندان مفید است
- افراد مبتلا به درد مفاصل می‌توانند از فعالیت‌هایی مانند ایروبیک در آب بهره‌مند شوند، زیرا فشار کمی به زانو وارد می‌کند
بیشتر بدانید: انحراف زانو؛ چرا شکل زانوها تغییر می کند | بهترین راه اصلاح انحراف زانو | ۲۰۲۳
قرار گرفتن در وضعیتی مناسب
نحوه نشست و برخاست تاثیر زیادی بر زانودرد دارد. اقداماتی که می‌تواند به کاهش فشار زانو کمک کند عبارتند از:
- از نشستن بر صندلی‌هایی با ارتفاع پایین و کاناپه‌هایی که در آن فرو می‌روید اجتناب کنید
- در صورت لزوم روی یک بالش بنشینید تا سطح صندلی خود را بالا ببرید
- توجه داشته باشید که همواره در وضعیتی خوب و مناسب بنشینید و خم نشوید
- پوشیدن کفش‌های طبی و راحت، زیرا پوشیدن بعضی کفش‌ها می‌توانند منجر به ایجاد نیروی غیرعادی و ساییدگی روی زانو شوند
- اجتناب از نشستن طولانی مدت و بدون حرکت، زیرا در این حالت مفاصل سفت و دردناک می‌شوند
کاهش وزن و پیروی از رژیم غذایی
- یک رژیم غذایی مدیترانه‌ای می‌تواند به افراد کمک کند وزن خود را حفظ کنند و ممکن است خواص ضد التهابی نیز داشته باشند
- افرادی که اضافه وزن یا چاقی دارند بیشتر در معرض خطر زانو درد هستند
- حمل وزن اضافی به مفاصل آسیب بیشتری وارد می‌کند. کاهش وزن به کاهش درد طولانی مدت زانو از جمله درد ناشی از آرتریت کمک می‌کند
- وزن اضافی روی بدن باعث افزایش التهاب در سراسر بدن می‌شود و زانوها نیز تحت تاثیر قرار می گیرند
یک رژیم غذایی سالم به معنای یک رژیم متعادل است که:
- سرشار از میوه، سبزیجات و فیبر باشد
- گوشت، چربی حیوانی و سایر چربی‌ها در آن کم باشد
متخصصان از افراد مبتلا به آرتروز زانو می‌خواهند در صورت اضافه وزن یا چاقی وزن خود را کاهش دهند. یک پزشک یا متخصص تغذیه می‌تواند برنامه ریزی یک رژیم غذایی مناسب را برای کاهش وزن و در نهایت درمان زانو درد در سالمندان ارائه دهد.
ماساژ درمانی
ماساژ در بعضی مواقع می‌تواند درد زانو را تسکین دهد
انجمن ماساژ درمانی آمریکا (AMTA) موارد زیر را توصیه می‌کند:
این کارها باید در حالت نشسته با پاها صاف روی زمین انجام شود
- دست‌ها را به آرامی به صورت مشت ببندید، با هر دو دست 10 بار به قسمت بالایی، پایینی و میانی ران ضربه بزنید و این حرکت را سه مرتبه تکرار کنید
- در حالی که پاها را دراز کرده‌اید صاف روی زمین بنشینید، کف دست را روی بالای ران قرار دهید و تا زانو حرکت دهید، سپس رها کرده و این حرکت را پنج بار تکرار کنید. همین کار را برای قسمت‌های بیرونی و داخلی ران انجام دهید
ماساژ عضلات ران تاثیر مفیدی بر روی زانو خواهد داشت و ممکن است مزایای دیگری مانند مدیریت استرس و به کاهش درد را در پی داشته باشد.
استعمال روغن‌های مفید
- مطالعهای که در سال 2008 منتشر شد نشان داد که ماساژ با روغن حاوی زنجبیل و پرتقال باعث بهبود درد و عملکرد زانوهایی با درد متوسط تا شدید ناشی از آرتروز می‌شود
- در یک تحقیق، محققان دریافتند که استفاده از پماد حاوی دارچین، زنجبیل، ماستیک و روغن کنجد تاثیری مشابه با پماد سالیسیلات بر درد، سفتی و حرکت زانو دارد
انجام حرکات (PRICE)
- استراحت، سرمادهی، فشرده‌سازی و بالا بردن ارتفاع می‌تواند به درمان درد خفیف زانو که ناشی از آسیب بافت نرم، مانند رگ به رگ شدن است، کمک کند
- استراحت می‌تواند خطر آسیب بیشتر را کاهش دهد و به بافت‌ها برای بهبودی زمان بدهد. با این حال توقف تمام حرکات توصیه نمی‌شود، زیرا این امر می‌تواند منجر به سفتی و به مرور زمان ضعف عضلانی شود
- یخ می‌تواند به کاهش تورم و التهاب کمک کند. باید آن را در یک پارچه پیچیده و در روز اول آسیب به مدت 20 دقیقه و چندین بار استفاده کنید. هرگز یخ را مستقیما روی پوست قرار ندهید، زیرا امکان دارد منجر به آسیب بیشتر شود
- فشرده سازی زانو می‌تواند سطح راحتی را افزایش دهد. بانداژ باید در حالی که محکم است، بیش از اندازه سفت نشود
- بالا بردن پا یا بالا نگه داشتن پا گردش خون را بیشتر می‌کند و تورم را کاهش می‌دهد. در حالت ایده آل، زانو باید بالاتر از سطح قلب باشد
گرما و سرما درمانی
گرما و سرما می‌توانند در درمان درد در ناحیه کمر موثر باشند، از این رو برای کاهش درد مفاصل ناشی از آرتریت توصیه شده است.
گرما عضلات را شل می‌کند و روان‌کاری را بهبود میبخشد و همچنین منجر به کاهش سفتی می‌شود. از یک بطری آب گرم یا یک پد گرم استفاده کنید
یخ پیچیده شده در پارچه می‌تواند درد، التهاب و تورم را کاهش دهد
برخی از افراد ممکن است از گرما برای بهبود تحرک در صبح و کاهش تورم در اواخر روز استفاده کنند
به یاد داشته باشید که قبل از استفاده از هر مورد داغ آن را آزمایش کنید، به خصوص اگر برای یک فرد مسن یا شخصی است که نمی‌تواند به راحتی با گرما و سرما ارتباط برقرار کند
طب سوزنی
در سال 2017، یک مطالعه بر 570 نفر شواهدی را نشان داد که طب سوزنی می‌تواند به افراد مبتلا به آرتروز در زانو کمک کند. برخی پزشکان نیز بر این باورند که طب سوزنی می‌تواند روش خوبی برای درمان زانو درد در سالمندان باشد
تای چی
- تای چی مانند یوگا نوعی ورزش مراقبه‌ای است. یک مطالعه یک ساله بر 204 شرکت کننده (که میانگین سنی شرکت کنندگان 60 سال بود) مبتلا به استئوآرتریت زانو به این نتیجه رسید که گاهی تای چی در مقایسه با فیزیوتراپی استاندارد مزایای مشابهی دارد. بهبود در نمرات پیامد اولیه در هر دو گروه در 12 هفته ثبت شد و این بهبود در طول برنامه ادامه یافت
- افرادی که تای چی انجام دادند، در مقایسه با افرادی که تحت فیزیوتراپی استاندارد قرار گرفتند، بهبود قابل توجهی در علائم افسردگی و جنبه‌های فیزیکی کیفیت زندگی مشاهده کردند
یادداشت پایانی
درمان زانو درد در سالمندان معمولا با روش‌های غیر تهاجمی انجام می‌شود. در اغلب موارد پزشک با انجام فیزیوتراپی یا تزیق دارو به درمان زانودرد سالمندان می‌پردازد و در بیشتر مواقع این روش‌ها موفقیت‌آمیز هم بودهاند. در کنار این درمان‌ها روش‌های خانگی نیز وجود دارد که موجب تسکین درد زانو می‌شود.
در این نوشتار سعی کردیم در ارتباط با درمان زانودرد در سالمندان و روش‌های متفاوت آن مطالبی را عنوان کنیم. امیدواریم مفید واقع شود.
