پرخاشگری نوجوانان و روش‌هایی برای کنترل آن+ نقش والدین
پرخاشگری نوجوانان از مسائلی است که با توجه به تغییرات عصر و زمان رو به افزایش است. سنین بین 10 تا 19 سالگی، زمانی برای توسعه دانش و مهارت، یادگیری مدیریت احساسات و کسب ویژگی‌ها و توانایی‌هایی است که برای لذت بردن از دوران نوجوانی و نقش‌های بزرگسالی مهم خواهد بود.
این در حالی است که با مدرن شدن زندگی‌ها، مسائلی مثل خشونت و پرخاشگری در میان نوجوانان و جوانان به طور قابل توجهی افزایش یافته است و نسل جوان ما دوران طلایی خود را در فعالیت‌های تهاجمی، خشونت و درگیر شدن تلف می‌کند. معمولا پرخاشگری، عصبانیت و بلوغ عاطفی نوجوانان در این سن نادیده گرفته می‌شود و هرگز به آن توجه کافی نمی‌شود.
بسیاری از والدین و خانواده‌ها در دوران بلوغ نوجوانان از فرزندان خود شکایت دارند و ادعا می‌کنند که آنها کاملا پرخاشگر هستند.
در ادامه این مطلب قصد داریم مطالبی را پیرامون پرخاشگری نوجوانان بیان کنیم. با مجله پزشکی ژین طب همراه شوید.
چرا پرخاشگری در نوجوانان زیاد است؟
سال‌های نوجوانی مملو از تغییرات جسمی و روانی است. این امر باعث ایجاد سردرگمی و عدم اطمینان در ذهن نوجوان می‌شود. علاوه بر این، در این مرحله، نوجوانان شروع به ارزیابی مجدد نقش خود در جامعه و خانواده می‌کنند.
اختلال در روابط با والدین، معلمان، سالمندان و همسالان، عقب ماندگی تحصیلی در مقایسه با انتظارات بالا، کنجکاوی برای کشف اعمال جنسی، و سوء مصرف مواد عوامل اصلی محرک اختلافات روانی در جوانان هستند. عوامل فوق به طور مستقیم یا غیرمستقیم منجر به بحران عاطفی؛ نه تنها به صورت پرخاشگری، بلکه به عنوان عوارض روانی می‌شوند.
علل بروز پرخاشگری نوجوانان چیست؟
عوامل زیادی وجود دارد که می‌تواند منجر به طغیان‌های پرخاشگرانه در میان نوجوانان شود که نمی‌دانند چگونه سردرگمی خود را تخلیه کنند. در زیر بعضی از علل پرخاشگری نوجوانان را ذکر کرده‌ایم که عبارتند از:
وجود یک اتفاق تروماتیک
مرگ یا بیماری یکی از عزیزان، طلاق والدین، آزار و اذیت شدید خواهر و برادر و همسالان، بسیار استرس‌زا است و می‌تواند منجر به پرخاشگری در نوجوانان شود. حتی دعواها و اختلافات مداوم در خانواده، به ویژه بین والدین، می‌تواند باعث بروز رفتارهای پرخاشگری در نوجوانان شود.
سو استفاده جسمی یا تجاوز جنسی
آزار جسمی یا جنسی یکی دیگر از دلایل پرخاشگری نوجوانان است. این سوءاستفاده باعث می‌شود آنها احساس خشم، گناه و شرمندگی کنند.
از آنجا که آنها نمی‌توانند در مورد سوءاستفاده با کسی صحبت کنند، احساسات بد درون خود را به شکل رفتارهای پرخاشگرانه بروز می‌دهند.
اختلالات روانپزشکی
برخی از آنها ممکن است از اختلالات روانپزشکی که باعث بروز پرخاشگری نوجوانان می‌شود رنج ببرند، مانند:
- اختلال دوقطبی
- اختلال هراس
- روانگسیختگی
- افسردگی
اختلالات پزشکی
در موارد متعددی مسائل پزشکی باعث بروز جنبه تهاجمی در نوجوانان می‌شود؛ آسیب مغزی، صرع، عقب ماندگی ذهنی و سندرم تورت از دیگر علل رفتارهای مخرب و پرخاشگرانه در میان نوجوانان است. با معاینه و تشخیص صحیح پزشکی می‌توان این اختلالات پزشکی را درمان کرد و پرخاشگری نوجوانان را تحت کنترل قرار داد.
ADHD و اختلالات یادگیری
نوجوانانی که از اختلالات یادگیری و ADHD رنج می‌برند، مشکلات اجتماعی و عاطفی متعددی را تجربه می‌کنند که ممکن است به عنوان یک نوجوان پرخاشگر و عصبانی شناخته شوند.
اعتیاد و مصرف مواد مخدر
بسیاری از نوجوانان را خطر ابتلا به مواد مخدر و الکل تهدید می‌کند. هنگامی که آنها درگیر اعتیاد و مصرف مواد می‌شوند، شروع به سوءمصرف منظم الکل و مواد مخدر می‌کنند، رفتارهای پرخاشگرانه آنان نیز آغاز می‌شود.
تاثیرات همسالان
نوجوانان مشتاق پذیرش و عضویت در یک گروه خاص هستند. اگر این اتفاق نیفتد، می‌تواند باعث درد و عصبانیت و در نهایت باعث پرخاشگری نوجوانان شود.
عزت نفس پایین
برخی از نوجوانان عزت نفس پایینی دارند و سعی می‌کنند با پرخاشگری این موضوع را بپوشانند. این امر به ویژه زمانی که آنها در میان همسالان خود هستند، بسیار دیده می‌شود.
علائم خشم و پرخاشگری در نوجوانان چیست؟
بیان سالم خشم شامل بروز کلامی احساسات، بدون پرخاشگری یا خشونت است. اما گاهی که نوجوان تلاش می‌کند تا خشم خود را مهار کند، ممکن است رفتارهای مشکل‌ساز دیگری ظاهر شود.
به بیان دیگر اکثر نوجوانان توان کنترل خشم خود را ندارند و خشم و عصابنیت درونی خود را با پرخاشگری و با علائم زیر بروز می‌دهند:
- حملات فیزیکی
- حملات لفظی با الفاظ ناپسند
- استفاده از جملات کنایه‌آمیز
- گفتار تعصب آمیز
- سوءمصرف مواد
گاهی اوقات پرخاشگری نوجوانان با علائم جسمی همراه می‌شود؛ از جمله:
- افزایش ضربان قلب
- افزایش فشار خون
- فک یا مشت گره کرده
- تنش عضلانی
- سر درد
اگر والدین بتوانند به نوجوانان کمک کنند تا متوجه واکنش‌های فیزیکی خود شوند، آنها نیز آگاه و آرام خواهند شد و توان کنترل بیشتری را بر خشم خود خواهند داشت.
چند تکنیک برای کنترل پرخاشگری در نوجوانان
آموزش نحوه مدیریت خشم به نوجوانان برای محافظت از آنها و اطرافیانشان از اثرات مضر جسمی و روحی ضروری است. در اینجا چند تکنیک کنترل خشم وجود دارد که به نوجوانان کمک می‌کند تا احساسات خود را بهتر منتقل کنند.
تنظیم قانون در خانه
والدین باید نوجوانان خود را آگاه کنند که چه رفتاری در خانه قابل قبول است و چه رفتاری قابل تحمل نیست. هر خانه‌ای باید قوانینی در مورد اینکه همه افراد خانه چگونه می‌توانند خشم خود را ابراز کنند، همراه با عواقب زیر پا گذاشتن قوانین داشته باشد. این کار آنها را تشویق می‌کند تا به شیوه‌ای خاص رفتار کنند و خشم خود را آگاهانه کاهش دهند.
مذاکره با نوجوان
اگر نوجوان از قوانین و محدودیت‌های خانه شکایت دارد، بهتر است والدین بخواهند کمی با هم مذاکره کنند و قوانین را تغییر دهند تا حس کنترل بیشتری به او بدهند. این مذاکره و حق انتخاب به آنها فرصت می‌دهد تا مسئولیت را به شیوه‌ای سالم و سازنده به عهده بگیرند.
آموزش تفاوت بین احساسات و رفتار
احساس خشم قابل قبول و ضروری است، اما رفتار پرخاشگرانه‌ای که می‌تواند به خود یا دیگران آسیب برساند غیرقابل قبول است. این موضوع شامل آزار دیگران با کلمات نیز می‌شود.
ایجاد اعتماد به نفس
نوجوانان ممکن است زمانی که نسبت به خود احساس بدی دارند، از دست دیگران نیز عصبانی شوند. بنابراین به والدین توصیه می‌شود به نوجوان خود کمک کنند تا تشخیص دهد که چه زمانی احساساتش از کنترل خارج می‌شود؛ آن‌گاه تنفس آرام و لحن ملایم صدا را برای بازگشت به حالت آرام به آنها آموزش دهند. نفس‌های عمیق، شمردن اعداد، پیاده روی سریع یا دویدن یا گوش دادن به صداها یا موسیقی آرامش بخش نیز می‌تواند به آرامش ذهن و بدن و کنترل خشم کمک کند.
آموزش مهارت‌های حل مسئله
نیمی از دلیل ناامیدی یا عصبانیت نوجوان ناتوانی در حل مشکل است که باعث می‌شود آنها احساس درماندگی کنند. نوجوان باید مهارت‌های حل مسئله را بیاموزد تا بتواند موقعیت را تحلیل کند و راه حل‌های بالقوه را بیابد و با اطمینان از آنها استفاده کند. این کار به آنها کمک می‌کند تا با موقعیت‌ها بهتر برخورد کنند، فرقی نمی‌کند در چه موقعیتی باشند؛ در حال اختلاف با دوستان یا خواهر و برادرشان و یا هر وضعیت دیگری. آنها باید بتوانند مشکل به وجود آمده را برطرف کنند.
کمک به آنها برای مقابله بهتر
زمانی که نوجوان نداند چگونه با خشم کنار بیاید، خشم می‌تواند به پرخاشگری تبدیل شود. مهارت‌های مقابله‌ای به آنها کمک می‌کند تا با موقعیت‌های ناخواسته کنار بیایند و خشم خود را کنترل کنند.
والدین باید با آنها کار کنند تا بفهمند چه نوع تکنیک‌ها و استراتژی‌های مقابله‌ای می‌تواند به کاهش بروز پرخاشگری در آنها کمک کند.
الگو بودن
والدین و اطرافیان باید برای آنها الگوی خوبی باشند. بنابراین باید به آنها نشان دهند که چگونه نارضایتی خود را به درستی بیان می‌کنند. این کار به آنها کمک می‌کند بفهمند که می‌توانند خشم خود را بدون ارعاب یا تهدید طرف مقابل ابراز کنند.
تصدیق رفتارهای خوب
همه افراد علاقه‌مندند که مورد توجه کسانی که دوست‌شان دارند قرار گیرند. بنابراین قدردانی و تشویق والدین برای آنها همچون پاداشی است که برای انجام کار نیکشان دریافت می‌کنند. به طور مثال اگر آنها از قوانین ابراز خشمی که در خانه گذاشته شده اطاعت کنند و والدین کار آنها را تصدیق و تشویق کند، نوجوانان برای جلب توجه بیشتر کار خوب خود را ادامه خواهند داد.
منفعل بودن
گاهی اوقات بهتر است والدین و اطرافیان به رفتار مشکل‌ساز نوجوان واکنش نشان ندهند. به عنوان مثال، نوجوانان ممکن است زمانی که از آنها بخواهند کاری را انجام دهند، پرخاشگر شوند. به جای عصبانی شدن از رفتار ، باید رفتارشان را نادیده گرفت و در پایان اگر کار را به پایان رساندند از آنها تشکر کرد. ممکن است مدام ناله کنند و غر بزنند، اما اگر والدین با آنها درگیر بحث نشوند، ناامیدی‌شان با گذشت زمان از بین خواهد رفت.
شوخی و همدلی با نوجوان
این تصور رایج در میان نوجوانان است که والدین هرگز نمی‌توانند مشکلات آنها را درک کنند. همدلی والدین کمک می‌کند تا نوجوانان احساسات و عواطف خود را به خوبی بروز دهند که این کار می‌تواند پرخاشگری نوجوانان و رفتارهای آسیب زننده را به حداقل برساند.
والدین نیز می‌توانند با منعطف کردن رفتار خود و افزایش شوخ طبعی در خود روابط صمیمی‌تری با نوجوان برقرار و در نهایت در هنگام بروز مشکل در کنار او باشند و با حال و هوایی دوستانه مشکلات را برطرف کنند.
احترام به حریم خصوصی نوجوان
معمولا اتاق برای نوجوانان مکانی خصوصی محسوب می‌شود، جایی که دوست ندارند هیچ‌کس بدون اجازه وارد آن شود. بنابراین توصیه می‌شود والدین به این نیاز احترام بگذارند و در ضمن ورود به حریم اعلام کنند و اجازه بگیرند، چراکه بی‌اجازه وارد شدن و به بیان دیگر حریمی برای آنها قائل نشدن باعث بروز دلخوری و شکاف‌هایی عمیق بین آنها و اطرافیان خواهد شد.
تشویق به انجام فعالیت‌های بدنی
ورزش یک راه عالی برای بهبود خلق و خو است که به نوبه خود به جلوگیری از ایجاد احساس خشم در درون کمک می‌کند. والدین باید برای نوجوانان خود برنامه‌های ورزشی منظم بچینند تا اینگونه پرخاشگری نوجوانان را به حداقل برسانند، زیرا نوجوانان می‌توانند با انجام ورزش احساسات خود را تخلیه کنند.
البته برای برخی افراد انجام مدیتیشن نیز راهی برای آرامش و طراوت ذهن است. به هر حال فعالیت جسم می‌تواند باعث سلامت روح و روان شود.
پذیرش درخواست‌های نوجوان
وقتی نوجوانان درخواستی را مطرح می‌کنند، انتظار پاسخ مثبت از والدین خود دارند. زمانی که این اتفاق نمی‌افتد، ناامیدی موجود در درون آنها منجر به عصبانیت می‌شود. بنابراین اطرافیان باید به جای رد صریح درخواست‌ها، سعی کنند به آنها بفهمانند که چرا انجام آن درخواست امکان‌پذیر نیست. این کار باعث می‌شود نوجوانان احساس کنند که خواسته‌شان تایید می‌شود و به آنها کمک می‌کند تا به این فکر کنند که چرا در حال حاضر نمی‌توان آن را برآورده کرد.
درک نوسانات خلقی نوجوان
تغییرات هورمونی و رشدی در مرحله نوجوانی در اوج است. بروز مشکل در تنظیم احساسات می‌تواند منجر به نوسانات خلقی و رفتار تحریک‌پذیر شود. والدین باید سعی کنند مبارزات نوجوان خود را درک کنند و زمانی که آنها با احساسات شدید دست و پنجه نرم می‌کنند، موجب آرامش‌شان شوند.
ثبت نام در کلاس‌های مدیریت خشم
اگر پرخاشگری نوجوان رو به افزایش است کنترل خشم او دشوار خواهد بود، بنابراین بهتر است والدین او را در کلاس‌های مدیریت خشم ثبت نام کنند. این کارگاه‌ها بر آموزش تکنیک‌های مختلف برای غلبه بر رفتار پرخاشگرانه‌شان با ایجاد توانایی درونی برای کنترل و هدایت احساساتشان تمرکز می‌کنند.
بهره بردن از یک کمک حرفه‌ای
والدین باید بدانند اگر فرزندشان در مدیریت خشم با مشکل قابل توجهی مواجه است، صرف زمان برای درک تجربه آنها در مشاوره با یک درمان‌گر می‌تواند به شناسایی منبع مشکل و رسیدگی به علت زمینه‌ای کمک کند.
یادداشت پایانی
یک نوجوان در دوران بلوغ دستخوش تغییرات عاطفی زیادی می‌شود و ممکن است تجربه مدیریت احساسات بزرگ خود را به روش صحیح نداشته باشد. حمایت و مداخله به موقع خانواده و متخصصان در صورت نیاز، می‌تواند از پرخاشگری نوجوانان و رفتارهای مشکل‌ساز جلوگیری کرده و به نوجوانان بیاموزد که موقعیت‌های دشوار را به درستی مدیریت کنند.
در این نوشتار سعی کردیم مطالبی را پیرامون پرخاشگری نوجوانان و روش‌های کنترل آن بیان کنیم. امیدواریم مفید فایده واقع شده باشد.
