افزایش اعتماد به نفس در نوجوانان و احساس ارزشمندی
افزایش اعتماد به نفس در نوجوانان با چالش‌هایی روبه‌رو است. سال‌های نوجوانی حساس‌ترین دوران زندگی فرد هستند. در این دوران بدن، نگرش و عواطف یک نوجوان در حال نوسان دائمی است، اما راه‌های عملی برای افزایش اعتماد به نفس نوجوانان و احساس ارزشمندی آن‌ها وجود دارد که به موفقیت فرزند شما در رسیدن به بزرگسالی کمک می‌کند.
شما برای ایجاد اعتماد به نفس و احساس ارزشمندی در او باید فرصت‌هایی را برای ابراز عقاید و تشویق قاطعیت فراهم کنید و به او در برخی شرایط احترام بگذارید.
نوجوانی که در سن نوجوانی ارزش والای خود را بداند، در بزرگسالی با اعتماد به نفس فوق‌العاده‌ای زندگی خواهد کرد و همیشه مشتاق دنبال کردن علایق خود است. در حقیقت شما باید با قهرمان نشان دادن نوجوان خود به او در آینده اعتماد به نفس را هدیه دهید. در این صورت شک نکنید فرزند موفقی تربیت خواهید کرد؛ چرا که اعتماد به نفس نقش مهمی در موفقیت دارد.
برای رشد و افزایش اعتماد به نفس در فرزندتان باید روش‌های مناسبی را در ارتباط با شخصیت و هویت فرزندتان در نظر بگیرید. به همین منظور ممکن است یک روش برای نوجوان شما کارایی نداشته باشد و باید چندین راهکار را در ایجاد اعتماد به نفس در او برگزینید. در این مقاله از ژین طب قصد داریم درباره روش‌های افزایش اعتماد به نفس در نوجوانان با شما بیشتر صحبت کنیم.
به فرزند خود آموزش دهید تا هویت خود را پیدا کند
قبل از اینکه هر روشی را برای افزایش اعتماد به نفس در نوجوانان خود امتحان کنید، او باید هویت حال و آینده خود را بشناسد. از او بخواهید به سوالات زیر پاسخ دهد:
من کیستم؟
در ابتدا از نوجوان خود بخواهید هویت خودش را برایتان بیان کند. به او کمک کنید تا بتواند هویت فعلیش را بشناسد. چه کسی است؟ چه استعدادهایی دارد؟ سطح توانمندی‌هایش در انجام امور و تحصیل چقدر است؟
بسیاری از نوجوانانی که اعتماد به نفس کمی دارند، خودشان و هویت فعلی‌شان را به‌خوبی نشناخته‌اند. در حقیقت آن‌ها نمی‌دانند چه توانمندی‌ها و استعدادهای درخشانی دارند. این افراد حتی نمی‌دانند چه می‌خواهند؛ بنابراین اولین گام قبل از شروع، شناخت هویتشان است.
من می‌خواهم چه کسی باشم؟
شاید والدینی را دیده باشید که به زور فرزندانشان را به تحصیل در رشته‌ای خاص یا رفتن به کلاس‌های گوناگون هنری وادار می‌کنند. یادتان باشد قبل از اینکه راهی را جلوی پای نوجوان خود قرار دهید از او بپرسید دوست دارد در آینده چه کسی باشد؟ این سوال باعث می‌شود او به هویت آینده خود فکر کند و سعی کند توانمندی و علاقه‌اش را بهتر بشناسد؛ بنابراین قبل از اینکه روشی را برای افزایش اعتماد به نفس در نوجوانان امتحان کنید و آن را برگزینید، از او بخواهید به شما توضیح دهد که در آینده قصد دارد چه کسی باشد؟
مسئولیت‌پذیری و نقش نوجوان در انتخاب هویت
در دنیای امروز موقعیت های گوناگونی وجود دارد که هرکس می‌تواند در یکی از این موقعیت‌ها نقش آفرین باشد. در این میان، نوجوانان نیز خواه نا خواه باید پذیرای یکی از این نقش‌ها باشند. گاهی والدین می‌کوشند، به اجبار نقشی را به نوجوان تحمیل کنند. درحالی که اگر می‌خواهیم نوجوان در برابر نقش خود مسئولیت‌پذیر باشد، باید حق انتخاب را به او بدهیم. این روند افزون بر مسئولیت‌پذیری، انگیزه برای پیشرفت را نیز در نوجوان تقویت می‌کند؛ زیرا او در پی یافتن فرصتی است تا توانایی‌های خود را به ما نشان دهد و والدین را از درستی انتخابش آگاه کند.
اعتماد به نفس چیست و چه اهمیتی دارد؟
اعتماد به نفس ارتباط تنگاتنگی با اطمینان دارد. هنگامی که به قدرت، توانایی و استعدادهای خود ایمان راسخ دارید و از هیچ‌چیز در مسیر موفقیت نمی‌ترسید، می‌توانید بگویید فردی با اعتماد به نفس هستید. بسیاری اعتماد به نفس را متکبر بودن می‌دانند که این مفهوم کاملا متفاوت است. اعتماد به نفس به معنای نگاه از بالا به پایین نیست.
اگر شما همیشه بیشتر بر نقاط قوت خود تاکید می‌کنید، فراموش نکنید اعتماد به نفس پایینی دارید و باید آن را تقویت کنید. این موضوع در نوجوانان نیز صادق است. از راه‌های افزایش اعتماد به نفس در نوجوانان می‌توان به ارزیابی شخصی خود نسبت به واقعیت اشاره کرد که به بالا رفتن اعتماد به نفس فرد منجر می‌شود.
اهمیت اعتماد به نفس در نوجوانان
اندازه‌گیری دقیق میزان اعتماد به نفس در نوجوانان کار دشواری است، اما به طور کلی مطالعات نشان می‌دهد که اعتماد به نفس افراد با نزدیک شدن به دوران نوجوانی و جوانی کاهش پیدا می‌کند. بر اساس همین مطالعات، کاهش اعتماد به نفس در دختران به نسبت پسران بیشتر است. بر اساس اطلاعات سایت DoSomething.org معمولا 70 درصد از دختران در دوران نوجوانی معتقدند که به‌اندازه کافی ارزشمند نیستند یا به‌اندازه کافی به آن‌ها بها داده نمی‌شود.
عدم اعتماد به نفس در نوجوانان تا بزرگسالی ادامه می‌یابد و در توانایی‌های فرد و زندگی سالمش اختلال ایجاد می‌کند. از نظر روانشناسی اعتماد به نفس یک حالت ذهنی است که در طول زمان تغییر می‌کند. به عنوان مثال اگر فردی دچار اعتماد به نفس پایینی باشد می‌تواند آن را با روش‌های خاص تقویت کند. در ادامه این مطلب روش‌هایی را برای افزایش اعتماد به نفس در نوجوانان بیان نموده‌ایم. در برخی شرایط برعکس این موضوع هم صادق است و احتمال دارد فردی با اعتماد به نفس بالا، اعتماد به نفسش را از دست بدهد. شما فقط در صورتی می‌توانید اعتماد به نفس خود را بهبود بخشید که بخواهید احساسات و قضاوت‌های منفی نسبت به خود را به چالش بکشید.
به طور کلی نوجوانان و حتی خود شما با داشتن اعتماد به نفس بالا می‌توانید احساس بهتری نسبت به خود داشته باشید. می‌توانید احساس ارزشمندی خود را بالا ببرید و انتخاب‌های درست‌تری در زندگی داشته باشید. در این صورت قطعا در موقعیت‌های بهتری قرار خواهید گرفت و زندگی سالم‌تر و اثربخش‌تری را تجربه خواهید کرد. اما شاید برای بسیاری از نوجوانان و والدینشان این سوال پیش بیاید که آیا عزت نفس بالا همان اعتماد به نفس بالاست یا خیر؟
تفاوت اعتماد به نفس با عزت به نفس
اعتماد به نفس و عزت نفس دو مفهوم کاملا جدا دارند. عزت نفس یعنی من توانمند و ارزشمند هستم و صلاحیت یک زندگی شاد و موفق را دارم. به علاوه تمام موجودات و انسان‌ها نیز ارزشمند هستند و صلاحیت یک زندگی شاد و موفق را دارند. هنگامی که یک نوجوان دارای عزت نفس بالایی است، یعنی به اندازه کافی از دستاوردها و توانایی‌های خود آگاهی دارد. با داشتن عزت نفس بالا او خودش را هیچ‌گاه سرزنش نمی‌کند و برای خودش ارزش قائل است، اما اعتماد به نفس مفهومی جدا دارد. همان‌طور که در بالاتر نیز بیان شد، اعتماد به نفس تصویر ذهنی مثبتی است که شما نسبت به توانایی انجام کار و داشتن مهارت در انجام کارهای خودتان دارید.
با توجه به مفاهیم بالا به خوبی با تفاوت‌های عزت نفس و اعتماد به نفس در نوجوانان آشنا شدید. بر اساس تعاریف می‌توان به این نتیجه رسید که اعتماد به نفس در واقع یکی از عناصر سازنده عزت نفس است؛ بنابراین هردوی این موارد باید در نوجوانان تقویت شوند؛ زیرا اعتماد به نفس و عزت نفس هر دو مکمل یکدیگرند.
اعتماد به نفس در نوجوانان در دو حالت می‌تواند به افزایش عزت نفس بیانجامد:
- در صورتی که اعتماد به نفس در زمینه ارزش فردی سنجیده شود
- در صورتی که اعتماد به نفس با احساس ارزشمندی و شایستگی همراه شود
تاثیر تغییرات اجتماعی در اعتماد به نفس نوجوانان
نوجوانان در سنین نوجوانی تغییرات اجتماعی بسیار زیادی را تجربه می‌کنند. آن‌ها از دوران کودکی، یکباره وارد دوران بزرگسالی می‌شوند که همین امر باعث کاهش اعتماد به نفس آن‌هاست. تغییرات جسمانی، هیجانی، ذهنی و اجتماعی از عمده‌ترین تغییرات دوره نوجوانی هستند.
در این دوره ارتباطات و روابط اجتماعی فرد تغییر می‌کند و بیشتر از قبل باید تنها در اجتماع قرار گیرد و کارهایش را انجام دهد. نوجوان در مقایسه با کودک، به لحاظ رفتار اجتماعی، بیشتر دچار مشکل می‌شود. او گاهی در این دوره مهارت‌های خود را در برقراری ارتباط با دیگران از دست می‌دهد که همین امر موجب کاهش اعتماد به نفس و عزت نفس او می‌شود. در این دوران نوجوان نسبت به خود هوشیارتر می‌شود. به همین دلیل نمی‌تواند به راحتی گذشته رفتار و عمل کند. برای افزایش اعتماد به نفس نوجوانان والدین باید آموزش رفتارها و مهارت اجتماعی را برای نوجوانان جدی بگیرند.
نقش‌هایی که والدین از نوجوان انتظار دارند
بسیاری از والدین تصور می‌کنند نوجوان در سن نوجوانی باید از عهده تمام نقش‌هایی که به او می‌سپارند بربیاد. آن‌ها گاهی بدون در نظر گرفتن برخی نکات از نوجوان خود انتظاراتی را دارند که به کاهش اعتماد به نفس نوجوان منجر می‌شود. خانواده‌ها باید مطمئن باشند نوجوان می‌تواند از عهده انتظاراتشان بربیاید یا خیر؟ به عبارتی باید انتظارات، متناسب با سطح رشد و کارایی او باشد. پس می‌توان این‌گونه بیان کرد که نقش‌هایی که والدین از نوجوانان خود انتظار دارند باید کاملا با او سازگار باشد. در غیراین‌صورت به او آسیب جدی وارد خواهد شد.
به طور کلی برای نقش‌هایی که به نوجوان واگذار می‌کنیم باید سه اصل مهم را در نظر بگیریم:
- دقیقا این نقش با توانایی‌های او سازگار هست یا خیر؟
- نوجوان برای انجام کار یا نقش مورد انتظار از چه ابزارهایی باید استفاده کند؟
- هدف والدین از سپردن یک مسئولیت به نوجوان چیست؟
نکات مهمی که والدین باید به آن توجه کنند:
- انتظارات و نقش‌هایی که والدین به کودکان خود می‌دهند باید کاملا واقع‌بینانه باشد. پس توجه به ویژگی‌های زیر ما را به درک بهتری نسبت به واقعیت نوجوانمان می‌رساند:
- شناخت استعداد و توانایی نوجوان
- شناخت علاقه فرزندان
- توجه به میزان امکانات موجود و مهیا بودن آن امکانات برای نوجوان
- فراهم کردن شرایط محیطی که نوجوان بتواند در آن محیط کسب تجربه کند
- انتظارات والدین هم‌پای انجام تکالیف والدین نسبت به نوجوان رشد کند؛ یعنی والدین باید این موضوع را به خوبی درک کنند که نوجوان نیز همزمان از آن‌ها توقع دارد. اگر پدران و مادران در برخی وظایف کوتاهی می‌کنند به همان میزان نباید متقابلا از فرزند در آن زمینه انتظاری داشته باشند.
- انتظارات والدین باید همراه با تشویق باشد نه تحقیر. فراموش نکنید تحقیر اعتماد به نفس و عزت نفس نوجوان را از او می‌گیرد. این در حالی است که تشویق باعث افزایش اعتماد به نفس در نوجوانان می‌شود.
- نقش‌هایی که والدین از کودکان خود انتظار دارند نباید ناشی از مقایسه نوجوان خود با سایر نوجوانان باشد.
نقش‌هایی که گروه‌های همسالان از نوجوان انتظار دارند
گروه‌های همسال در دوران نوجوانانی تاثیر بسیار زیادی روی نوجوان می‌گذارند که برخی از آن‌ها مثبت و برخی دیگر منفی خواهد بود. داشتن یک گروه از دوستان، بخش مهمی از زندگی یک نوجوان است؛ زیرا نوجوانان یاد می‌گیرند چگونه در جهان گروه سنی خود زندگی کند و به تدریج مستقل شوند. بسیار مهم است که والدین ارزش گروه‌های همسالان را درک کنند. این گروه‌ها می‌توانند تاثیر مثبتی بر زندگی نوجوان شما داشته باشند. آن‌ها همچنین می‌توانند برای والدین یک چالش باشند.
ویژگی‌های مثبت گروه‌های همسالان
- احساس تعلق و حس اعتماد به نفس
- احساس تعلق و حس اعتماد به نفس
- احساس امنیت و درک دیگران که در حال تجربه یکسان هستند
- یک مکان امن برای آزمودن ارزش‌ها و ایده‌ها
- احساس تعلق و حس اعتماد به نفس
- راه‌هایی برای ملاقات با افراد جدید
- دوستی
- تمرین یاد دادن و یاد گرفتن
- تقویت قدرت تصمیم‌گیری در زندگی
اما در کنار این ویژگی‌های خوب، گروه همسالان توقعاتی از نوجوانان دارند تا در گروهشان او را بپذیرند. آن‌ها باید همرنگ گروه باشند. در این گروه‌ها برخی از نوجوانان آسیب خواهند دید. به عنوان مثال ممکن است نوجوانان در این میان سیگاری شوند. اگر شما به عنوان یک والد نگران نوجوانان خود هستید در این شرایط باید به او آموزش دهید که دوستان خوبی را برای خود برگزیند تا به رشد و موفقیت فرزند شما کمک کنند. علاوه براین نوجوان خود را تشویق کنید تا اعتماد به نفس خود را از راه‌های درست افزایش دهند و با او در مورد راه‌های گفتن نه صحبت کنید.
نشانه‌های کمبود اعتماد به نفس در نوجوانان
حال از کجا بفهمیم اعتماد به نفس داریم؟ به طور کلی نوجوانانی که اعتماد به نفس پایینی دارند احساس ضعف می‌کنند و خود را نسبت به دیگران فرومایه می‌دانند. این نوجوانان ممکن است هیچ تلاشی برای تحصیل یا شغل خود نکنند. دختران نوجوان بی‌اعتماد به نفس به نسبت سایر همسالان با اعتماد به نفس خود چهار برابر بیشتر در کارهایی شرکت می‌کنند که بعدا پشیمان می‌شوند.
به طور کلی کاهش اعتماد به نفس در نوجوانان علائم زیر را در پی دارد:
- عملکرد تحصیلی ضعیف
- ترک تحصیل
- سوءمصرف الکل و مواد مخدر
- رفتارهای مجرمانه
- فعالیت‌های جنسی زودهنگام و خارج از فرهنگ خانواده
- بی‌اشتهایی و غذاخوردن‌های بی‌نظم
اعتماد به نفس پایین در نوجوانان باید جدی گرفته شود؛ زیرا کمبود اعتماد به نفس فراتر از یک احساس ناخوشایند است. فراموش نکنید این موضوع می‌تواند زندگی نوجوان شما را در آینده نابود کند. به همین دلیل همیشه به فکر راه‌های افزایش اعتماد به نفس در نوجوانان خود باشید.
علت عدم اعتماد به نفس در نوجوانان
شناسایی دلایل اعتماد به نفس در نوجوانان کار آسانی نیست. در حقیقت هیچ دلیل جامعی وجود ندارد تا بگوییم یک جوان یا نوجوان دارای اعتماد به نفس پایینی است؛ چرا که هر فرد یا نوجوانی می‌تواند اعتماد به نفس پایینی داشته باشد، اما به طور کلی برخی شرایط در بین نوجوانان متداول است. دلایل اعتماد به نفس پایین در نوجوانان عبارتند از:
والدین سهل‌انگار، ناملایمات و مشکلات خانوادگی
احتمالا بارها این جمله معروف را شنیده‌اید که می‌گویند والدین آینه فرزندان خود هستند. در نوجوانی، احساسات ما نسبت به خود، به‌شدت تحت تاثیر احساس و رفتار دیگران نسبت به ماست. همه نوجوانان شرایط یکسان ندارند و برخی از سوی خانواده حمایت نمی‌شوند. این موضوع بر میزان اعتماد به نفس نوجوانان موثر است.
والدین یا سرپرستانی که دچار مشکلاتی همچو مشکلات بهداشت روان، سوءمصرف مواد یا سایر چالش‌های دیگر هستند، نمی‌توانند نوجوانان خود را به‌خوبی راهنمایی کنند و مسیر رشدشان را به آن‌ها نشان دهند. این موضوع، مشکلات اعتماد به نفس و عزت نفس فراوانی در نوجوانان ایجاد می‌کند.
همسالان منفی
همسالان می‌توانند روی اعتماد به نفس نوجوان تاثیر مثبت یا منفی داشته باشند. نحوه برخورد و انتظارات آن‌ها می‌تواند روی اعتماد به نفس نوجوان تاثیر زیادی بگذارد.
آسیب جسمی یا روحی
ضربه‌های جسمی، عاطفی، جنسی یا ترکیبی از این موارد، اعتماد به نفس یک نوجوان را تحت تاثیر قرار می‌دهد. او در اغلب این مواقع احساس شرم و حتی گناه می‌کند.
روابط عاشقانه جزو آن دسته از عواملی است که روی شکل‌گیری احساسات یک نوجوانان تاثیر مثبت و منفی بسیار زیادی دارد.روابط عاشقانه روی شکل‌گیری هویت نوجوانان تاثیرگذار است. به همین دلیل در صورت داشتن روابط ناموفق به شدت آسیب می‌بینند و اعتماد به نفس خودشان را از دست می‌دهند.
مسائل جنسی، از موضوعات مطرح دوران نوجوانی است. در این میان، گاهی دختران قربانی سواستفاده جنسی می‌شوند و در مواردی بارداری های ناخواسته اتفاق می‌افتد. دخترانی که دچار سو استفاده جنسی شده‌اند، ممکن است میزان قابل توجهی از اضطراب و افسردگی مرتبط با این رویداد را نیز داشته باشند، که این حالت‌ها زندگی عادی آن ها را مختل می‌کند.
اهداف غیرواقعی
وجود اهداف غیرواقعی باعث کاهش اعتماد به نفس در نوجوانان می‌شود. بسیاری از نوجوانان تحت‌فشارهای همسالان، والدین و افراد معروفی قرار می‌گیرند که بیش‌ازحد آن‌ها را به سمت موفقیت، فعالیت‌های اجتماعی و… تشویق می‌کنند. این فشار بیش از اندازه باعث تصور اهداف غیرواقعی در نوجوان خواهد شد.
نوجوانانی که همیشه در حال مبارزه برای رسیدن به اهداف غیرواقعی و واقعی خود هستند، دوست دارند در صف اول فعالیت‌ها باشند. به همین منظور آن‌ها از خود همیشه انتظار بهترین بودن را دارند که همین امر موجب کاهش اعتماد به نفس در آن‌ها خواهد شد.
این نوجوانان در اکثر مواقع خواهان محبوبیت هستند. به همین دلیل همیشه انتظار دارند که همه افراد آن‌ها را دوست داشته باشند. فراموش نکنید شما نمی‌توانید همیشه همه را از خود راضی نگه دارید؛ بنابراین تقریبا این خواسته کاملا غیرممکن است. در این صورت نوجوانان دچار عدم اعتماد به نفس خواهند شد.
با وجود نرسیدن به موفقیت و محبوبیت، نوجوان خود را فردی شکسته خورده می‌پندارد که ممکن است تا بزرگسالی اعتماد به نفسش را از دست بدهد.
تفکرات منفی
تفکرات منفی همیشه و همه‌جا وجود دارند. فکر کردن و دامن زدن به تفکرات منفی در مقایسه با تفکرات مثبت بسیار ساده‌تر است. این موضوع در بین نوجوانان نیز بسیار شایع است و آن‌ها بیشتر به مسائل منفی فکر می‌کنند. اگر اغلب احساس کرده‌اید که بی‌ارزش یا فرومایه هستید وافکار منفی فضای فکری شما را احاطه کرده است، خود را به چالش بکشید و چرخه را بشکنید.
اعتماد به نفس و وضعیت تحصیلی نوجوانان
نوجوانان با اعتماد به نفس بالا معمولا همیشه به دنبال پیشرفت هستند، اما همان‌طور که گفتیم یکی از علائم کمبود اعتماد به نفس در نوجوانان، ضعف تحصیلی و ترک تحصیل است. نوجوانانی که اعتماد به نفس پایینی دارند، معمولا بی‌هدف هستند و همیشه به دنبال ترک تحصیل‌اند؛ بنابراین برای رشد تحصیلی فرزندانتان باید روش‌های افزایش اعتماد به نفس در نوجوانان را جدی بگیرید.
نقش حمایت والدین در افزایش اعتماد به نفس نوجوانان
والدین بیش از هر فرد دیگری می‌توانند در ایجاد و افزایش اعتماد به نفس نوجوانان خود نقش داشته باشند. به عبارتی پدر و مادر می‌توانند تاثیر عمیقی روی شکل‌گیری شخصیت و هویت نوجوان داشته باشند. گفتار و رفتارهایی که والدین از خود نشان می‌دهند می‌تواند تاثیر زیادی روی فرزندشان داشته باشد. این تاثیر در نوجوانان نقش مهم‌تری دارد. اعتماد شما به فرزندتان اعتماد به نفس او را افزایش می‌دهد. احساساتی که به نوجوانتان نشان می‌دهید مستقیما روی عملکرد او نسبت به خودش و اعتماد به نفسش تاثیر مستقیمی دارد.
روش‌های افزایش اعتماد به نفس در نوجوانان
این سوال برای بسیاری از والدین وجود دارد که چگونه اعتماد به نفس نوجوان خود را تقویت کنیم؟ در ادامه این مطلب قصد داریم به شما راهکارهایی را معرفی کنیم که اجرای آن‌ها موجب افزایش اعتماد به نفس در نوجوانان می‌شود.
با نوجوانتان محترمانه برخورد کنید
بسیاری از مادران و پدران فرض می‌کنند فرزند نوجوانشان هنوز کودک است. به همین دلیل با او مانند یک جوان بالغ رفتار نمی‌کنند. همین موضوع باعث کاهش اعتماد به نفس نوجوان می‌شود. یکی از روش‌های افزایش اعتماد به نفس در نوجوانان این است که با او مانند بزرگسالان، شایسته و با احترام رفتار کنید. در تنهایی و در جمع همیشه نوجوان خود را با احترام مورد خطاب قرار دهید. با او بیشتر از قبل در ارتباط باشید و درباره مشکلات، چالش‌ها و نگرانی‌هایش بیشتر از قبل صحبت کنید.
تحسین کردن نوجوان
همیشه از فرزند خود تعریف کنید. هنگامی که نوجوانتان را برای خصوصیت و کارهای خوبش تحسین می‌کنید اعتماد به نفسش بالا می‌رود. این کار باعث می‌شود او همیشه کار خوب و رفتار مناسبش را تکرار و احساساتش را به‌راحتی ابراز کند. برای افزایش اعتماد به نفس در نوجوانان تحسین لازم است؛ زیرا او باید بداند شما به‌عنوان والدینش به او افتخار می‌کنید. در تعریف او به‌گونه‌ای سخاوتمند باشید که او بداند از داشتنش به خود می‌بالید.
تا جای ممکن انتقاد از نوجوان را کنار بگذارید
نوجوانان در سنین نوجوانانی بسیار حساسند و روحیه‌ای شکننده دارند. به همین دلیل ممکن است با کوچکترین انتقاد اعتماد به نفسشان تحت تاثیر قرار گیرد. برای افزایش اعتماد به نفس در نوجوانان، چنانچه با رفتار غیرمناسبی از او روبه‌رو شدید، قبل از انتقاد با او درباره آن موضوع صحبت کنید. نوجوانان معمولا انتقادها را تمسخر تصور می‌کنند. به همین دلیل در برخی شرایط احساس فرومایگی می‌کنند. اگر قصد انتقاد داشتید، به لحن خود توجه کنید.
نوجوانتان را به فعالیت‌های فوق‌العاده دعوت کنید
برای افزایش اعتماد به نفس در نوجوانان، هیچ چیز را به او تحمیل نکنید. بگذارید او آزادانه به دنبال علایق خود برود. در راستای اهداف و علایقش او را به شرکت در فعالیت‌های بیشتر تشویق کنید. نوجوان شما تشنه موفقیت است به همین دلیل دوست دارد در کار مورد علاقه‌اش، همیشه اول باشد. فعالیت‌های فوق‌برنامه فرصت خوبی است تا نوجوان از موفقیت‌ها و شکست‌هایش درس بگیرد. در حقیقت فعالیت‌های خارج از مدرسه و تحصیل روحیه او را تقویت می‌کند و به او می‌آموزد برای دستیابی به اهداف مشترکش باید با دیگران همکاری داشته باشد.
آموزش مهارت‌های ارتباطی و دوست‌یابی
همان‌گونه که گفته شد، نوجوان شما خواه یا ناخواه در یک گروه همسالان قرار می‌گیرد. این گروه می‌توانند روی اعتماد به نفسش تاثیرات مثبت و منفی بسیار زیادی بگذارند. کنترل زیاد یا برخی محدودیت‌ها، اعتماد به نفس نوجوان را پایین می‌آورد. برای افزایش اعتماد به نفس در نوجوانان، آموزش‌های مهارت اجتماعی و دوست‌یابی ضرورت دارد.
شما نمی‌توانید دوستی‌ها و روابط فرزندتان را کنترل و انتخاب کنید، اما می‌توانید درباره موارد مهم، دوستانه و با احترام با او صحبت کنید. مهارت‌های روابط اجتماعی و دوست‌یابی و اهمیت احترام و درک متقابل را به فرزندتان آموزش بدهید. دوست‌ها و روابط دوستانه‌ای که نوجوان شما در طی نوجوانانی آن‌ها را تجربه می‌کند، مستقیما روی اعتماد به نفسش تاثیر می‌گذارد. جهت افزایش اعتماد در نوجوانان، بهتر است به فرزند خود از فواید دوستی بگویید و به او یاد بدهید که چگونه روابطی سالم داشته باشد و دوستان خوب و بدش را از هم تفکیک کند.
به نوجوان خود آموزش دهید روی توانایی‌هایش متمرکز باشد
برای افزایش اعتماد به نفس در نوجوانان باید به آن‌ها آموزش داد تا روی نقاط قوتشان بیشتر تمرکز کنند. هرگز در هیچ شرایطی فرزند خود را با همسالانش مقایسه نکنید. او باید به این درک برسد که هر فردی دارای نقاط قوت و ضعف است. مقایسه باعث حسادت در نوجوانتان می‌شود که اعتماد به نفس او را نیز تحت تاثیر قرار می‌دهد. برای افزایش اعتماد به نفس در نوجوانان، باید به آن‌ها آموزش داد که همیشه با خودشان رقابت کنند. باید این نگرش را در آن‌ها تقویت کرد که همیشه فردا روز دیگری است که باید از دیروز یک قدم جلوتر باشند.
به نوجوانتان آموزش دهید، روحیه قوی داشته باشد
در دنیای امروزی موانع آنقدر زیاد است که اگر روحیه قوی نداشته باشید، یک روزه از پا در می‌آیید. به همین منظور به سبب افزایش اعتماد به نفس در نوجوانان باید به آن‌ها آموزش دهید تا در برابر مشکلات و موانع جامعه صبور باشند و آستانه تحملشان را بالا ببرند. به آن‌ها بگویید که تنها با داشتن روحیه قوی می‌توانند از پس موانع و مشکلات بربیایند. صبر، قدرت تحمل بالا و روحیه قوی سه رکنی هستند که باعث اعتماد به نفس بالا در نوجوانان می‌شوند و باعث آرامش، لبخند و قدرت آن‌ها خواهد شد. در این صورت احساسات منفی کمتر به ذهنشان خطور خواهد کرد.
نحوه رفتار با نوجوانانی که اعتماد به نفس ندارند
والدین باید حامی نوجوانانی باشند که اعتماد به نفسشان کم است. شاید شما خودتان ندانید، اما کوچکترین و معمولی‌ترین رفتاری که در طول روز انجام می‌دهید، روی اعتماد به نفس نوجوانانتان تاثیر می‌گذارد. نوجوانانی که اعتماد به نفس پایینی دارند باید مطمئن باشند که شما همیشه پشتیبانشان هستید. حمایت شما مانند یک کاتالیزور در افزایش اعتماد به نفس نوجوانان است. وقتی فرزندتان بداند کسی هست که می‌تواند به او تکیه کند، زندگی‌اش را با اعتماد به نفس و قدرت بیشتری پیش می‌برد.
اگر نوجوان شما اعتماد به نفس بسیار پایینی دارد، به‌گونه‌ای که روی فعالیت‌های درسی یا روابط اجتماعی‌اش تاثیرگذاشته است، بهترین راه مراجعه به یک روانشناس است.
معرفی کتاب جهت افزایش اعتماد به نفس در نوجوانان
کتاب‌های بسیاری زیادی در حوزه افزایش اعتماد به نفس نوجوانان وجود دارد که نوجوانان و والدین با مطالعه آن‌ها می‌توانند اعتماد به نفسشان را تقویت کنند. برخی از کتاب‌های مفید در این حوزه عبارتند از:
- کتاب اعتماد به نفس دامیز اثر کیت برتون
- کتاب ۴۰ تمرین برای افزایش اعتماد به نفس در کودکان و نوجوانان اثر لیزا ام. اسکوآب
- کتاب اعتماد به نفس اثر برایان تریسی
- کتاب اصول اعتماد به نفس اثر گیل لیندن فیلد
- کتاب چگونه اعتماد به نفس را افزایش دهیم؟ اثر دیل کارنگی
- رمز اعتماد به نفس اثر کتی کی و کلیر شیپ من
یادداشت پایانی
در این مطلب از ژین طب درباره اعتماد به نفس نوجوانان، تفاوت آن با عزت نفس، علائم کمبود اعتماد به نفس و روش‌های افزایش اعتماد به نفس در نوجوانان صحبت کردیم. شما با مطالعه و به کارگیری روش‌های موجود در این مقاله می‌توانید اعتماد به نفس نوجوان خود را تقویت کنید؛ چرا که وجود اعتماد به نفس در تمامی ابعاد زندگی او تاثیر دارد و از او فردی موفق در آینده می‌سازد. نوجوانان دارای اعتماد به نفس، کمتر دچار آسیب‌های اجتماعی خواهند شد؛ زیرا ارزش خود را می‌دانند و در تمامی مراحل زندگی احساس ارزشمندی می‌کنند.
سوالات متداول
- آیا اعتماد به نفس پایین در نوجوانان قابل درمان است؟ بله. اعتماد به نفس یک تصور ذهنی است که می‌توانید آن را تقویت کنید.
- آیا عدم اعتماد به نفس در زندگی آینده نوجوان ماندگار است؟ بله. در صورتی که به اعتماد به نفس پایین نوجوانان توجه نشود، او در آینده نیز فردی بی‌اعتماد به نفس خواهد ماند.
- آیا عزت نفس و اعتماد به نفس بایگدیگر ارتباط دارند؟ بله. عزت نفس بالا موجب اعتماد به نفس بالا خواهد شد.
- آیا انتقاد از نوجوان روی اعتماد به نفس او تأثیرگذار است؟ بله. در صورت امکان رفتارهای نادرستش را با صحبت و ارتباط صمیمانه حل نمایید.
