مشکلات مفصلی ناگهانی؛ آسیب‌هایی که هرگز خبر نمی‌دهند
مشکلات مفصلی ناگهانی شامل بیماری یا آسیب‌هایی مانند رگ به رگ شدن، کشیدگی رباط‌ها (کشیدگی رباط زانو و…) و کشیدگی عضلات هستند که روی عملکرد مفاصل تأثیر میگذارند. استخوان‌ها و مفاصل در عملکرد حرکتی نقش ویژه‌ای دارند؛ بنابراین بی‌توجهی به وضعیت سلامت آن‌ها به دردهای مزمن و ناتوانی‌های احتمالی منجر میشود. مفاصل، منطقه‌ای است که در آن دو یا چند استخوان به یکدیگر می‌رسند و چندین نوع بافت مانند رباط‌ها، تاندون‌ها، غضروف و غشای سینوویال، در اطراف خود دارند. مفاصل، درون غشا قرار می‌گیرد. داخل غشا مایعی وجود دارد که امکان تحرک در مفصل را فراهم میکند.
اختلالات مفصلی چیست؟
همانطور که گفتیم مشکلات مفصلی ناگهانی به دلیل آسیب دیدن مفاصل به وجود می‌آیند. رگ به رگ شدن، کشیدگی عضلات و دررفتگی، همگی از مشکلات مفصلی ناگهانی به شمار میروند.
-
رگ به رگ شدن یعنی چه؟
اطراف مفاصل، بافت‌های بسیاری از جمله رباط‌ها وجود دارند. رباط‌ها به‌صورت بافت‌های نواری شکل فیبری هستند که استخوان‌های داخل مفصل را به یکدیگر متصل میکنند. زمانی که رباط‌ها بر اثر عواملی چون ضربه، زمین خوردن و… آسیب ببینند ممکن است دچار کشیدگی یا پارگی شوند؛ بنابراین، رگ به رگ شدن بافت‌ها رخ می‌دهد. بروز این اختلال معمولا در دست و پا شایع‌تر است.
-
کشیدگی مفصل چیست؟
بسیاری از افراد، رگ به رگ شدن و کشیدگی رباط‌ها را با کشیدگی عضلات اشتباه می‌گیرند. تاندون یکی‌دیگر از بافت‌های اطراف مفاصل است که استخوان‌ها را به عضلات متصل میکند. زمانی که بافت یا تاندون‌ها دچار کشیدگی یا پارگی شوند، کشیدگی مفصل یا عضلات رخ می‌دهد.
-
دررفتگی مفاصل به چه معناست؟
زمانی که استخوان‌ها از موقعیت خود خارج میشوند، دررفتگی اتفاق می‌افتد. دررفتگی مفاصل، شایع‌ترین آسیب‌های ورزشی است که اغلب براثر زمین خوردن یا ضربه به وجود می‌آید.
انواع مشکلات مفصلی ناگهانی
به‌طورکلی مشکل رگ به رگ شدن و کشیدگی به سه دسته تقسیم میشود:
- خفیف
در نوع خفیف، تنها بخش کوچکی از رباط‌ها یا تاندون آسیب می‌بینند.
- متوسط
رگ به رگ شدن متوسط زمانی اتفاق می‌افتد که رباط‌ها یا تاندون‌ها دچار کشش و کمی پارگی میشوند.
- شدید
در این نوع اختلال، در کل بافت رباط یا تاندون پارگی به وجود می‌آید.
چه کسانی دچار مشکلات مفصلی ناگهانی میشوند؟
زمانی که مفاصل آسیب می‌بینند، رگ به رگ شدن رباط‌ها، کشش تاندون یا عضله و دررفتگی ناقص لحظه‌ای مفصل ایجاد میشود. این نوع اختلالات ممکن است در تمامی گروه‌های سنی رخ دهد.
-
اختلالات مفصلی در بزرگسالان
بروز مشکلات مفصلی ناگهانی در خانم‌ها نسبت به آقایان شایع‌تر است.
- خانم‌ها
تفاوت‌های هورمونی بین خانم‌ها و آقایان در ایجاد اختلالات مفصلی ناگهانی نقش دارند. خانم‌ها به سبب یائسگی بیشتر در معرض ابتلا به مشکلات مفصلی هستند؛ زیرا این مشکلات با کاهش سطح استروژن مرتبط است. به نظر می‌رسد که هورمون استروژن اثر مفیدی روی غضروف می‌گذارد؛ چراکه کاهش این هورمون باعث پوکی استخوان، افزایش وزن همراه با یائسگی و دیگر بیماری‌های مفصلی میشود.
یکی‌دیگر از دلایل بروز مشکلات مفصلی ناگهانی در خانم‌ها، رژیم غذایی نامناسب است، کمبود ویتامین‌ها و مواد معدنی مانند کلسیم، آهن، ویتامین دی و… باعث کاهش تراکم غضروف‌ها و بافت‌های اطراف استخوان و مفاصل خواهد شد.
- آقایان
یکی از دلایل رایج در شکل‌گیری مشکلات مفصلی ناگهانی در آقایان، انجام فعالیت‌های ورزشی است. کشیدگی عضلات پا یا رگ به رگ شدن مچ پا معمولا از آسیب‌ها ناشی از ورزش است که معمولا به دلیل پیچ‌خوردن پا به سمت داخل اتفاق می‌افتد.
-
اختلالات مفصلی در کودکان
درصد کمی از کودکان دچار مشکلات مفصلی ناگهانی میشوند. علت بروز این اختلال معمولا به دلیل انجام نادرست حرکات ورزشی یا آسیب دیدن مفاصل کودکان است که معمولا با نشانههایی مانند احساس درد در عضله یا مفاصل، تورم یا کبودی و مشکل حرکتی ناحیه آسیب دیده همراه خواهد بود.
چرا افراد دچار اختلالات مفصلی میشوند؟
مشکلات مفصلی ناگهانی دلایل گوناگونی دارد. ماهیچه‌ها، رباط‌ها و تاندون‌ها حاوی سلول‌هایی هستند که میزان انقباض و کشش را کنترل میکنند. با این حال، بسیاری از عوامل ناگهانی وجود دارند که با وارد آوردن نیرویی بیشتر از تحمل بافت‌ها و عضلات، سبب پارگی یا کشیدگی آن‌ها میشوند.
چه عواملی در بروز مشکلات مفصلی ناگهانی مؤثر هستند؟
برخی عوامل آسیب به بافت‌های نرم مانند رباط‌ها و تاندون‌ها عبارتند از:
- شرایط محیطی
در سطوح لغزنده یا ناهموار، تعادل افراد از بین میرود. در نتیجه امکان آسیب دیدن مفاصل مانند رگ به رگ شدن دست به دلیل فرود آمدن با مچ یا رگ به رگ شدن مچ پا وجود دارد.
- خستگی
عضلات خسته، توان زیادی برای حمایت از مفاصل ندارند؛ بنابراین هنگامی که خسته هستید، به احتمال زیاد تسلیم نیروهایی می‌شوید که به مفصل شما فشار وارد میکنند.
- افزایش سن
با افزایش سن، بسیاری از مواد مغذی و معدنی موردنیاز بدن کاهش می‌یابد؛ بنابراین تراکم استخوان‌ها و مفاصل هم کم میشود. در نتیجه امکان بروز مشکلات مفصلی ناگهانی در افراد مسن وجود دارد.
- آسیب‌های ناشی از فعالیت‌های ورزشی
انجام فعالیت‌های ورزشی مانند دویدن، چرخش، پریدن و مبارزه، از عوامل بروز مشکلات مفصلی ناگهانی مانند رگ به رگ شدن کف پا، کشیدگی رباط صلیبی، پارگی کپسول مفصلی زانو و… میشوند. همچنین استفاده از تجهیزات نامناسب مانند کفش ورزشی غیراستاندارد، خطر رگ به رگ شدن و کشیدگی عضلات را افزایش میدهند.
- فشار
ماهیچه‌ها از طریق بافت همبندی به نام تاندون به مفاصل متصل میشوند. آسیب به این تاندون‌ها یا خود عضلات را فشار می‌گویند. برای مثال انجام ورزش وزنه‌برداری با تحریک ستون فقرات در کشیدگی تاندون‌ها و عضلات پشت نقش دارند. مشکلات مفصلی رایج بر اثر فشار عبارتند از کشیدگی عضلات کمر و کشیدگی عضلات پهلو.
مشکلات مفصلی ناگهانی چه تأثیری بر عملکرد و زندگی روزانه فرد میگذارند؟
اختلالات مفاصل بر عملکرد مفصل تأثیر میگذارند و توانایی فرد را برای انجام کارهای اساسی محدود میکنند. در نتیجه این مشکلات ممکن است کیفیت زندگی را تحت تاثیر قرار دهند.
برای پیشگیری از بروز مشکلات مفصلی ناگهانی چه کاری باید انجام داد؟
داشتن یک سبک زندگی سالم در پیشگیری از اختلالات مفاصل مؤثر است. همه ما می‌دانیم که ورزش در سلامت بدن انسان نقش بسیار مهمی دارد. انجام فعالیت‌های کششی و تقویتی منظم در تقویت مفاصل و کاهش خطر رگ به رگ شدن یا کشیدگی عضلات تأثیر گذارند. برای انجام تمرینات ورزشی مناسب بهتر است از یک مربی یا پزشک راهنمایی بگیرید.
راه‌های تشخیص اختلالات مفصلی
مرحله اول مشاهده نشانه‌های بیماری و مورد دوم معاینات پزشکی است که در ادامه بیشتر در این باره توضیح می‌دهیم.
- علائم اختلالات مفصلی
نشانه‌های کلی رگ به رگ شدن و کشیدگی عضلات عبارتند از:
- احساس درد در ناحیه آسیب دیده
- مشاهده تورم و کبودی مفصل
- بی حس شدن ناحیه صدمه دیده
- اسپاسم عضلانی
- احساس سفت شدن و توانایی محدود برای حرکت مفصل آسیب دیده
- شنیدن صداهای غیرطبیعی با حرکت مفاصل (از رایج‌ترین علائم کشیدگی رباط زانو)
تمامی موارد گفته شده در اختلالات مفاصلی مشترک هستند. علاوه بر این درد پشت (کمر، باسن و ران) از علائم کشیدگی عضلات کمر هستند.
- معاینه پزشکی
درمان کشیدگی عضلات و رگ به رگ شدن با تشخیص پزشک آغاز میشود. در ابتدا هنگام مراجعه به پزشک متخصص، سؤالاتی در رابطه با نشانه‌های بیماری، احساساتی که دارید و سابقه خانوادگی از شما پرسیده میشود.
سپس برای مشاهده درد یا محدودیت حرکت، معاینه فیزیکی صورت می‌گیرد. در این معاینه پزشک با بررسی اسکلت عضلانی (استخوان‌ها، ستون فقرات، مفاصل، بافت‌ها و…) به دنبال علائم آسیب به عضلات، تاندون‌ها و رباط‌های اطراف خواهد بود.
- آزمایش‌های پزشکی
ممکن است پزشک پس از معاینه نقاط متورم و حساس، برای تشخیص دقیق‌تر قبل از تجویز، انجام سی‌تی اسکن یا ام‌آرآی را توصیه کند.
درمان اختلالات مفصلی
درمان اختلالات مفصلی اگر به‌موقع اتفاق نیفتد، باعث ایجاد اختلال در زندگی فرد بیمار و بروز مشکلات جدی‌تر میشود؛ بنابراین باید با مشاهده هرگونه علائمی به پزشک متخصص مراجعه نمایید.
انواع روش‌های درمانی
درمان مشکلات مفصلی ناگهانی، با توجه به شدت بیماری به دو روش خانگی و پزشکی صورت می‌گیرد.
-
درمان خانگی
اکثر مواقع رگ به رگ شدن و کشیدگی عضلات بدون نیاز به نسخه پزشک و با استراحت و انجام تمرینات ساده قابل درمان هستند. برخی از این روش‌ها عبارتند از:
- استراحت کردن
برای مدت زمان کوتاهی باید از انجام فعالیت‌های سنگین که باعث افزایش درد، تورم یا ناراحتی در ناحیه صدمه دیده میشود، بپرهیزید.
- استفاده از کمپرس سرد
یکی از روش‌هایی که باعث کاهش تورم و درد در اختلالات مفصلی میشود، استفاده از کمپرس سرد است. این روش باید چندین بار در روز به مدت 10 الی 15 دقیقه صورت گیرد. استفاده از کمپرس سرد یکی از روش‌های درمان خانگی کشیدگی رباط زانو است.
- فشرده سازی
در این روش به‌منظور جلوگیری از تورم مفصل آسیب دیده باید با استفاده از بانداژهای فشاری، ناحیه موردنظر را پانسمان کنید. به این نکته دقت نمایید پانسمان نباید محکم باشد وگرنه گردش خون دچار مشکل خواهد شد. با افزایش درد، بی‌حسی یا تورم زیر ناحیه پانسمان، پوشش را شل کنید. یکی از راه‌های درمان رگ به رگ شدن دست، استفاده از آتل یا باندپیچی است.
- ارتفاع
مفصل صدمه دیده را باید بالاتر از سطح قلب خود قرار دهید تا به نیروی جاذبه اجازه دهد تورم را کم کند. مثلا برای درمان کشیدگی رباط مچ پا می‌توانید پای خود را روی یک بالشت یا سکو قرار دهید.
- ورزش و فعالیت‌های فیزیکی
چندین تمرین ورزشی نیز برای درمان کشیدگی عضلات کمر وجود دارد. البته این تمرینات باید با مشورت پزشک و به‌آرامی انجام شوند.
- حرکت پل
پل زدن در تقویت عضلات کمر تأثیر بسیاری دارد. برای انجام این حرکت ابتدا باید روی زمین دراز بکشید، زانوهایتان را خم کنید و سپس فاصله پاها را با عرض شانه‌ها تنظیم نمایید. حالا دست‌ها را کنار بدن طوری بگذارید که کف دست به سمت زمین باشد. سپس با کمک عضلات باسن و ران، کمر و باسن را از زمین بلند کنید و تقریباً در زاویه ۴۵ درجه نسبت به زمین قرار دهید. پس از گذشت 20 ثانیه بدنتان را به حالت اول بازگردانید.
- دراز و نشست نیمه
برای انجام این حرکت ابتدا روی زمین به پشت دراز بکشید، در حالی که زانوهایتان را خم می‌کنید، کف پاها باید بر روی زمین بگذارید. سپس با کمک عضلات مرکزی بدن و شکم آرام شانه‌هایتان را از زمین جدا کنید و به سمت زانوها ببرید. برای بلند کردن بدن از زمین از گردنتان کمک نگیرید.
- کشش زانوها به داخل سینه
برای انجام این حرکت باید روی کمر دراز بکشید. سپس هر دو زانویتان را خم کنید و کف پاها را روی زمین بگذارید. سپس به‌آرامی هر دو زانوی خم شده را به سمت سینه بکشید. برای انجام این کار باید از دست‌هایتان کمک بگیرید.
-
درمان پزشکی
برای درمان اختلالات مفصلی، پزشک با توجه به شدت بیماری امکان دارد روش‌های مختلفی تجویز نماید:
- فیزیوتراپی
برای درمان رگ به رگ شدن پا و درمان درد زانو براثر ضربه، فیزیوتراپی خفیف تا متوسط تجویز میشود.
- دارودرمانی
داروی کشیدگی عضلات و رگ به رگ شدن معمولا شامل داروهای ضدالتهابی، مسکن، ضدافسردگی یا غیراستروئیدی است که به کاهش درد و تورم کمک میکند.
- جراحی
معمولا درمان پارگی کامل رباط‌ها، تاندون‌ها و عضلاتی که خونریزی دارند فقط با جراحی امکانپذیر است.
به پزشک با چه تخصصی مراجعه کنیم؟
برای درمان مشکلات مفصلی ناگهانی باید به پزشک متخصص ارتوپد یا متخصص طب فیزیکی و توانبخشی مراجعه نمایید.
دروره درمان اختلالات مفصلی چقدر است؟
مشکلات مفصلی ناگهانی اگر از نوع خفیف یا متوسط باشند خیلی زود و معمولا با استراحت درمان میشوند، اما مدت‌زمان درمان اختلالات شدید مانند کشیدگی رباط مچ پا ممکن است چندین ماه ادامه یابد.
یادداشت پایانی
زمانی که علائم مشکلات مفصلی ناگهانی را مشاهده کردید، به‌منظور جلوگیری از مشکلات جدی‌تر، باید به پزشک متخصص مراجعه نمایید. ما در این مقاله از ژین طب درباره انواع آسیب‌های ناگهانی مفصل به طور کامل با شما عزیزان صحبت کردیم.
