اعتیاد سالمندان و عوارض آن به همراه راهکارهای درمانی ترک آن
اعتیاد سالمندان در اغلب موارد دست کم گرفته می‌شود و قابل تشخیص نیست. این در حالی است که این رخداد از دلایل روانشناسی زیادی نشات می‌گیرد. به بیان دیگر وقتی سالمندان درگیر اعتیاد می‌شوند از یک مشکل روحی یا خلا رنج می‌برند و قصد دارند از طریق مصرف الکل یا مواد مخدر کمبود‌های موجود در زندگی خود را جبران کنند.
معمولا افراد مسنی که از تنهایی یا درد‌های روحی و جسمی این دوران رنج می‌برند دچار اعتیاد سالمندان می‌شوند. البته اعتیاد افراد مسن می‌تواند از دوران جوانی همراه آن‌ها بوده یا اینکه در سنین میانسالی و پیری به آن دچار شده باشند.
به هر حال تفاوت چندانی ندارد که افراد در چه زمانی دچار اعتیاد می‌شوند، اما این مهم است که بدانیم افراد مسن به همان اندازه که برای حملات قلبی در بیمارستان بستری می‌شوند، برای مشکلات مرتبط با اعتیاد نیز بستری می‌شوند. برای کمک به افرادی که درگیر اعتیاد شده‌اند لازم از است که از یک پزشک متخصص کمک بگیرید.
در ادامه این مطلب از مجله پزشکی ژین طب قصد داریم مطالبی را در باب اعتیاد سالمندان عنوان کنیم. با ماه همراه شوید.
نگاهی سریع به مقاله اعتیاد سالمندان
- مشکلات اجتماعی یا بحران‌های زندگی فردی مهم‌ترین علت برای بروز اعتیاد سالمندان است
- تشخیص اعتیاد سالمندان کاری دشوار است، اما این موضوع بسیار مهم است که به علائم غیرمعمولی که عزیزان مسن نشان می‌دهند توجه کنید
- مصرف داروهای تجویزی که به راحتی در اختیار همگان قرار می‌گیرد می‌تواند موجب اعتیاد سالمندان شده و مشکلات جبران‌ناپذیری را به همراه داشته باشد
- به محض اطمینان پیدا کردن از اعتیاد سالمندان باید اقدامات لازم برای ترک آن‌ها را انجام داد
- با افزایش سن توانایی افراد برای پردازش و متابولیسم الکل یا مواد مخدر کاهش می‌یابد؛ همین موضوع می‌تواند مشکلات جسمی و روحی زیادی را برای سالمندان در پی داشته باشد
- روش‌های زیادی برای ترک اعتیاد سالمندان وجود دارد مانند: گروه درمانی، درمان فردی، توانبخشی و بستری در بیمارستان یا کمپ‌های ترک اعتیاد
چرا افرد مسن درگیر اعتیاد می‌شوند؟
چندین مورد وجود دارد که باعث اعتیاد سالمندان می‌شود. این موارد می‌توانند مشکلات اجتماعی یا بحران‌های زندگی فردی باشد که آسیب‌های زیادی را به فرد می‌رسانند.
علل و اصول اولیه اعتیاد سالمندان به مواد مخدر عبارتند از:
1. جدایی از عزیزان
مقابله با تنهایی برای افراد مسنی که فرزندانشان خانه را ترک کرده و از آنجا نقل مکان کرده باشند یا همسر چندین ساله‌شان فوت کرده باشد، می‌تواند بسیار سخت باشد از این رو ممکن است به الکل یا مواد مخدر روی آورند.
2. تغییرات عمده زندگی
شاید عزیز شما اخیرا بازنشسته شده و زمان زیادی در اختیار داشته باشد، یا شاید انتخاب دشواری برای نقل مکان از خانه‌ای که برای چندین دهه در آن زندگی می‌کرده انجام داده است. انتقال برای هر فردی سخت است، اما استرس و عدم اطمینان مرتبط با این تحولات برای افراد مسن می‌تواند خیلی آزار دهنده‌تر باشد.
افزایش سن با از دست دادن نیروی قابل توجه، جسمی و عاطفی همراه است. استرس زیادی در این مرحله از زندگی وجود دارد. واقعیت این است که بسیاری از افراد مسن سعی در کنار آمدن با همه این موارد دارند و در عین حال از نظر جسمی نیز ضعیف‌تر می‌شوند. آن‌ها ممکن است بیشتر در خانه بمانند، نتوانند از خانه بیرون بروند و نتوانند به دنبال دوستی یا راه‌های دیگری برای مقابله با تنهایی باشند.
سایر علل اعتیاد سالمندان عبارت است از:
- کاهش سلامت روانی یا جسمی (افسردگی، از دست دادن حافظه، جراحی‌های بزرگ و غیره)
- مرگ یکی از بستگان، شریک زندگی، حیوان خانگی یا عزیز
- از دست دادن شرایط مالی خوب یا بروز هرگونه مشکلات مالی
- جابجایی خانه یا زندگی در خانه سالمندان
- درگیری خانوادگی
- بازنشستگی
- افسردگی
چالش‌های تشخیص اعتیاد سالمندان
سوء مصرف الکل یا مواد مخدر ممکن است در واقع علائم سایر اختلالات پزشکی یا روانی را به همراه داشته باشد. این امر باعث می‌شود پزشکانی که با یک بیمار مسن‌تر مواجه می‌شوند، به راحتی از کاهش سلامت روانی یا جسمانی به دلیل اثرات سنین پیری یاد کنند.
علائم اعتیاد سالمندان چیست؟
با بالا رفتن سن افراد این امکان وجود دارد که سلامت روان، سلامت جسم و روابط شخصی آن‌ها از حالت نرمال خارج شده و بد شود.
اگرچه تشخیص اعتیاد سالمندان دشوار به نظر می‌آید، اما این موضوع بسیار مهم است که به علائم غیرمعمولی که عزیزان مسن شما نشان می‌دهند توجه کنید.
برخی از علائم سوء مصرف مواد عبارتند از:
- مشکلات حافظه
- تغییر در عادات خواب
- کبودی‌های بی‌دلیل
- تحریک‌پذیری، غمگینی و افسردگی
- درد مزمن غیرقابل توضیح
- تغییرات در عادات غذایی
- تمایل به تنها بودن در بیشتر مواقع
- حمام نکردن
- از دست دادن ارتباط با عزیزان
- عدم علاقه به فعالیت‌های معمول
هنگامی که اعتیاد سالمندان شناسایی شد، جستجوی یک مرکز درمانی که تجربه خاصی در کار با سالمندان معتاد دارند، بسیار مهم است.
پیامدهای جسمی اعتیاد سالمندان
گاهی اوقات زمانی یکی از اعضای خانواده متوجه می‌شود که یکی از عزیزان مسن مشکل سوء مصرف مواد دارد، ممکن است وسوسه شود که آن مخدر را مفقود کند یا از بین ببرد؛ برخی افراد معتقدند درمان اعتیاد در سالمندان فایده‌ای ندارد.
افراد دیگر احساس می‌کنند نباید چیزی را که به عزیز پیرشان آرامش می‌دهد، از بین ببرند. با این حال اکثر مردم نمی‌دانند که اعتیاد به الکل و مواد مخدر برای افراد مسن بیش از هر گروه سنی دیگر مضر است، چراکه با افزایش سن توانایی افراد برای پردازش و متابولیسم الکل یا مواد مخدر کاهش می‌یابد، بنابراین اثرات مواد تشدید می‌شود.
مشکل بزرگ دیگر این است که افراد مسن با سوء استفاده از داروهای تجویزی، اعتیاد کامل پیدا می‌کنند. به بیان دیگر در افراد مسن احتمال سوء مصرف و اعتیاد به داروهای تجویزی نسبت به داروهای غیرقانونی مانند هروئین یا کوکائین، بسیار بیشتر است.
بنزودیازپینها که برای درمان اضطراب، درد یا بی‌خوابی استفاده می‌شوند، از خطرناک‌ترین داروهای تجویزی برای سالمندان هستند. این داروها آزادانه تجویز می‌شوند و بسیار اعتیادآور هستند. میزان افراد مسن معتاد به بنزوس همه ساله رو به افزایش است.
داروهای تجویزی و اعتیاد سالمندان
به طور کلی سه دسته از داروهای تجویزی وجود دارد که در صورت استفاده نادرست می‌توانند اعتیادآور باشند.
محرک‌ها – اشکال رایج محرک‌ها عبارتند از Adderall و Ritalin که بیشتر برای افراد جوان در جهت درمان ADD (اختلال کم‌توجهی بدون بیش فعالی) و ADHD (اختلال کم‌توجهی و بیش فعالی) تجویز می‌شود. با این حال در بزرگسالان مسن‌تر، این داروها اغلب برای درمان چاقی یا نارکولپسی مصرف می‌شوند.
بنزودیازپینها – معمولا برای درمان بی‌خوابی، اختلالات هراس یا اضطراب و همچنین صرع و اختلال دوقطبی تجویز می‌شوند، اشکال رایج این داروها شامل «زاناکس، والیوم، کلونوپین و آتیوان» است. این داروها زمانی که با داروهای آرام‌بخش دیگر ترکیب می‌شوند، می‌توانند اعتیادآور باشند و اگر مصرف کننده به طور ناگهانی مصرف آن‌ها را متوقف کند، باعث تشنج می‌شوند.
اپیوئیدها – اپیوئیدها درد را درمان می‌کنند، اما متاسفانه بسیار اعتیادآور نیز هستند. انواع مختلفی از این داروها وجود دارد که معمولا شناخته شده است، از جمله« Percocet، Oxycontin، Vicodin و Norco» و همچنین «کدئین، هیدرومورفون، مورفین و فنتانیل». هنگامی که سالمندان به مسکن‌ها معتاد می‌شوند، بسیار خطرناک است، زیرا مصرف بیش از حد آن‌ها بسیار آسان است و مصرف بیش از حد می‌تواند به سرعت منجر به مرگ شود. علائم ترک مرفین در افراد مسن بسیار ناراحت کننده است و باعث ناراحتی جسمی و روانی می‌شود.
آیا اعتیاد سالمندان قابل درمان است؟
برای دریافت کمک برای اعتیاد سالمندان هرگز دیر نیست. چه پنج سال به زندگی یک فرد باقی مانده باشد چه 50 سال، او سزاوار همان سطح مراقبت و شفقت است تا برای سالم شدن و کنار گذاشتن رفتارهای خطرناک خود تلاش کند.
متاسفانه این تفکر وجود دارد که مردم فکر می‌کنند هزینه و وقت برای درمان اعتیاد سالمندان هدر می‌رود، زیرا آن‌ها در «سال‌های گرگ و میش» خود هستند. افراد دیگر بر این باورند که افراد مسن نمی‌توانند به طور موثری برای خلاصی از اعتیاد وارد مرحله بهبودی شوند. این باورها درست نیستند و می‌توانند منجر به خطرات جدی و عوارض جبران‌ناپذیر شوند.
بد نیست بدانید که 14درصد از پذیرش بیماران مسن در اورژانس به دلیل مشکلات بر آمده از مصرف مواد مخدر یا الکل است. 20درصد از سالمندانی که در بیمارستان روانی بستری می‌شوند به دلیل مشکلات مصرف مواد مخدر یا الکل به آنجا اعزام می‌شوند. به طور خلاصه، اعتیاد در هر سنی خطرناک است و هرگز نباید از آن غافل شد.
ترک اعتیاد سالمندان باید جدی گرفته شود، نه تنها به دلیل موارد ذکر شده، بلکه به این دلیل که هرگز برای بهبود کیفیت زندگی یک نفر دیر نیست. انتخاب یک مرکز درمانی که با عزیزان شما با احترام و وقار رفتار کنند، برای کمک به آن‌ها برای بازگرداندن زندگی قبل از اعتیاد ضروری است و پیروی از یک برنامه درمانی که برای این مهم تلاش می‌کند و همچنین تغییرات شناختی مرتبط با پیری را در نظر می‌گیرد بسیار مهم است.
جدای از این عناصر، چندین گزینه درمانی برای افراد مسن که به مواد مخدر یا الکل معتاد می‌شوند وجود دارد. که عبارت است از:
1. گروه درمانی
گروه‌های حمایت از اعتیاد منبع بزرگی برای مسئولیت‌پذیری و همراهی برای افراد مسن برای غلبه بر اعتیاد خود هستند. گروه درمانی نه تنها حمایت افرادی را که با این پدیده مواجه شده‌اند برای آن‌ها فراهم می‌کند، بلکه ممکن است با احساس تنهایی و غم و اندوهی که در وهله اول منجر به مشکل آن‌ها شده است کنار بیاید.
2. درمان فردی
در یک فضای امن، محرمانه و انفرادی، عزیز شما می‌تواند با کمک یک درمانگر برای رفع علت اعتیاد خود تلاش و راه‌حل‌های سالمی برای مقابله ایجاد کند.
3. توانبخشی
در برخی موارد، یک برنامه توانبخشی کامل می‌تواند بهترین گزینه درمان اعتیاد سالمندان باشد، زیرا روش‌های بین المللی را ارائه می‌دهد.
مراجعه به مراکز ترک اعتیاد سالمندان
وقتی متوجه می‌شوید که فرد سالمند شما به الکل یا مواد مخدر – حتی داروهای تجویزی – اعتیاد دارد، ممکن است ترس بر شما غلبه کند و دچار استرس و اضطراب شوید.
حقیقت این است که هیچ کس برای نحوه رسیدگی به این موضوع آماده نیست و هیچ دستورالعملی برای انجام این کار وجود ندارد. جستجوی کمک برای کسی که معتاد است به این معناست که انتخاب‌های سختی پیش رو دارید و باید بهترین کار را برای یادگیری و درک در این مسیر انجام دهید.
یادداشت آخر
برقراری ارتباط عاطفی با عزیزان سالمند و نظارت بر دستورالعمل‌های ذکر شده می‌تواند به جلوگیری از سوء مصرف مواد مخدر یا الکل کمک کند. حفظ یک برنامه اجتماعی و ورزشی موثر نیز می‌تواند به درگیر شدن افراد در اعتیاد سالمندان کمک کند و همچنین می‌تواند اقدامات سوء مصرف مواد و وابستگی را کاهش دهد.
بسته به شدت درگیر شدن و وابستگی، انواع مختلفی از درمان برای اعتیاد سالمندان وجود دارد. درمان می‌تواند از بستری شدن در بیمارستان و مراقبت خصوصی گرفته تا درمان بیمار در کمپ‌های ترک اعتیاد باشد.
همیشه اولین قدم برای بازتوانی اعتیاد سالمندان، ارزیابی کامل تمام انتظارات بالینی، بهزیستی روانی، تنظیم خانواده و پروژه‌های ترک سوء مصرف مواد است.
ما در این نوشتار سعی کردیم مطالبی را در باب اعتیاد سالمندان عنوان کنیم. امیدواریم مفید واقع شده باشد.
