10درمان سردرد قاعدگی یا سردرد پریودی با روش های خانگی آسان

درمان سردرد قاعدگی یکی از مسائلی است که بسیاری از زنان در هر سیکل ماهانه خود به دنبال آن هستند. میگرن قاعدگی یا سردرد‌های هورمونی که قبل از دوره قاعدگی یا در طول دوره قاعدگی زندگی زنان را مختل می‌کند، معمولا به علت تخمک‌گذاری و تغییرات هورمونی ایجاد می‌شود.

تحمل سردرد قاعدگی در کنار دیگر دردها و مشکلات این دوران برای زنان بسیار سخت و ناتوان‌کننده است. خبر خوب این است که روش‌های مختلفی برای درمان سردرد قاعدگی وجود دارد.

در ادامه این مطلب از مجله پزشکی ژین طب قصد داریم پیرامون میگرن و سردردهای قاعدگی و درمان سردرد قاعدگی مواردی را عنوان کنیم. با ما همراه شوید.

نگاهی سریع به مقاله درمان سردرد قاعدگی

• سردردهای قاعدگی به عنوان سردردهای هورمونی نیز شناخته می‌شوند، درست قبل یا در طول دوره قاعدگی خانم‌ها اتفاق می‌افتند
• سردرد در زنان به ویژه میگرن، با تغییر سطح استروژن مرتبط است
• علائم میگرن قاعدگی مانند علائم سایر انواع میگرن می‌تواند زندگی روزمره زنان را تحت تاثیر قرار دهد
• برخی از زنان در دوران یائسگی یا پیش از یائسگی به دلیل کاهش هورمون‌ها سردرد بیشتری دارند
• درمان سردرد قاعدگی نسبت به درمان سردردهای دیگر بسیار سخت‌تر است
• مصرف دارو و تغییر در سبک زندگی ‌می‌تواند به درمان سردرد قاعدگی و کاهش سردردهای این دوران کمک کند

سردرد قاعدگی چیست؟

نوسانات هورمونی در طول چرخه قاعدگی ‌می‌تواند تغییرات زیادی در بدن زنان ایجاد کند. انواع مختلف سردرد ممکن است در حوالی پریود، زنان را مورد آزار قرار دهد. یکی از انواع آن سردرد تنشی است که اغلب به دلیل استرس ایجاد و مانند یک نوار سفت در اطراف پیشانی احساس می‌شود. این سردردها احتمال دارد بعد از قاعدگی نیز به دلیل از دست دادن خون و کاهش سطح آهن سردرد رخ دهد.

اما در میان انواع مختلف سردردهایی که ممکن است در طول دوره قاعدگی اتفاق بیفتد، سردرد هورمونی و میگرن قاعدگی شایع‌تر هستند. علت زمینه‌ای برای هر دو یکسان بوده، اما علائم آن‌ها متفاوت است.

سردردهای قاعدگی که به عنوان سردردهای هورمونی نیز شناخته می‌شوند، درست قبل یا در طول دوره قاعدگی خانم‌ها (حداکثر دو روز قبل تا سه روز در طول دوره) اتفاق می‌افتند و ممکن است با حرکت، نور، بو یا صدا بدتر شوند. امکان دارد علائم چند ساعت طول بکشد، اما احتمالا چند روز ادامه خواهند داشت.

اغلب زنانی که دچار سردرد قاعدگی می‌شوند این سردرد را به صورت احساس نبض یا ضربان شدید در سر نیز توصیف می‌کنند.

چه رابطه‌ای بین هورمون‌ها و سردرد وجود دارد؟

گاهی اوقات سردرد زنان ناشی از تغییر سطح استروژن و پروژسترون است. استروژن یک هورمون جنسی زنانه است که از طریق جریان خون حرکت می‌کند و پیام‌ها را به قسمت‌های مختلف بدن می‌رساند.

سطح استروژن در اواسط چرخه قاعدگی زنان افزایش می‌یابد. پروژسترون یکی دیگر از هورمون‌های مهم است. افزایش سطح این هورمون به کاشت تخمک در رحم کمک می‌کند. پس از تخمک گذاری (آزاد شدن تخمک از تخمدان)، سطح هورمون کاهش می‌یابد. سطح استروژن و پروژسترون درست قبل از قاعدگی در پایین‌ترین حد خود است. همین کاهش باعث می‌شود برخی از زنان بیشتر دچار سردرد شوند.

در مواقع دیگر نیز ممکن است سردرد هورمونی زنان را اذیت کند. برخی از زنان در دوران یائسگی یا پیش از یائسگی به دلیل کاهش هورمون‌ها سردرد بیشتری دارند. سردرد در زنان به ویژه میگرن، با تغییر سطح استروژن مرتبط است. میگرن‌های قبل از قاعدگی به طور منظم در طول یا بعد از زمانی که هورمون‌های زنانه، استروژن و پروژسترون به پایین‌ترین سطح خود می‌رسند، رخ ‌می‌دهد.

حملات میگرنی معمولا در دوران بارداری بهبود می‌یابند. با این حال برخی از زنان گزارش کرده‌اند که میگرن آن‌ها در سه ماهه اول بارداری شروع شده و سپس از بین رفته است.

علائم سردرد قاعدگی چیست؟

علائم میگرن قاعدگی مانند علائم سایر انواع میگرن است:

• سردردی که از ضربان خفیف تا شدید متغیر است
• احساس گرما بسیار (تعریق) یا سرما (لرز)
• حالت تهوع و استفراغ، ناراحتی معده، درد شکم
• حساسیت به نور، صدا و بو
• پوست سر حساس
• از دست دادن اشتها
• سرگیجه و تاری دید
• رنگ پریدگی
• احساس خستگی
• اسهال یا تب (نادر)

درمان سردرد قاعدگی چگونه انجام می‌شود؟

درمان سردرد قاعدگی نسبت به درمان سردردهای دیگر بسیار سخت‌تر است. چرا که قرار گرفتن آن در کنار دیگر درد‌های دوران قاعدگی آن را بسیار شدید و ناتوان کننده می‌کند.

برای درمان سردرد قاعدگی روش‌های متعددی وجود دارد. مصرف دارو و تغییر در سبک زندگی ‌می‌تواند به درمان سردرد قاعدگی و کاهش سردردهای این دوران کمک کند.

چند روش برای درمان سردرد قاعدگی:

1. مصرف تریپتان‌ها ‌می‌توانند نقش پیشگیرانه داشته باشند

تریپتان‌ها داروهایی هستند که معمولا زمانی مصرف می‌شوند که فرد احساس می‌کند حمله میگرنی در حال وقوع است. اما انواع خاصی از تریپتان‌ها با اثر طولانی‌تری وجود دارند که می‌تواند آن‌ها را برای کمک به پیشگیری از حمله میگرن یا کاهش شدت آن مفید کند.

این نکته قابل ذکر است که نیمه عمر یک دارو، مدت زمان لازم برای کاهش غلظت آن دارو به نصف دوز اولیه آن در بدن است؛ با توجه به این توضیح تریپتان‌ها برای درمان سردرد قاعدگی به دو دسته تقسیم می‌شوند:

• تریپتان‌هایی با نیمه عمر کوتاه‌تر، مانند ایمترکس (سوماتریپتان) و ماکسالت (ریزاتریپتان) معمولا نیمه‌عمری در حدود چهار ساعت دارند.
• تریپتان‌هایی با نیمه عمر بیشتر، به عنوان مثال، فروا (فرواتریپتان) نیمه عمر 26 ساعت و آمرگ (ناراتریپتان) نیمه عمر 6 تا 8 ساعت دارند. این داروهای طولانی‌مدت اغلب می‌توانند به‌عنوان یک «پیشگیری کوچک» یا برای درمان سردرد قاعدگی در حول و حوش پریود استفاده شوند.

اگر می‌دانید که قاعدگی شما محرک بزرگی برای حمله میگرنی است، می‌توانید مصرف یکی از تریپتان‌های ذکر شده با اثر طولانی‌تر را چند روز قبل از پریود طبق برنامه خود شروع کنید. انجمن سردرد آمریکا به طور خاص(فرواتریپتان)  Frova را برای درمان سردرد قاعدگی توصیه می‌کند.

2. NSAID‌ها (داروهای ضدالتهاب‌ غیراستروئیدی) گزینه دیگری برای پیشگیری هستند

ضدالتهاب‌های غیراستروئیدی یا NSAID ‌ها، مانند آلو (ناپروکسن) نیز می‌توانند به صورت استراتژیک برای درمان سردرد قاعدگی استفاده شوند. مصرف 550 میلی‌گرم ناپروکسن دو بار در روز به مدت 6 روز قبل تا هفت روز پس از قاعدگی، در پیشگیری و درمان سردرد قاعدگی موثر است.

زنانی که قصد دارند برای درمان سردرد قاعدگی از یک NSAID استفاده کنند، حتما باید این طرح را پزشک خود در میان بگذارند. خطرات بالقوه‌ای برای مصرف  NSAID‌ها وجود دارد، از جمله:

• افزایش خطر حمله قلبی
• سکته مغزی
• خونریزی گوارشی
• زخم معده

3. مصرف داروهای ضد بارداری خوراکی

شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد انواع خاصی از قرص‌های ضدبارداری خوراکی می‌توانند دفعات میگرن قاعدگی و میگرن مرتبط با قاعدگی را کاهش دهند. این قرص‌های ‌می‌توانند سطح استروژن را از نوسانات زیادی باز دارند.

این در مورد همه داروهای پیشگیری از بارداری خوراکی صدق نمی‌کند، بنابراین باید با متخصص زنان، پزشک مراقبت‌های اولیه یا متخصص مغز و اعصاب خود صحبت کنید.

در حالی که اکثر متخصصان سردرد موافق هستند که قرص‌های پیشگیری از بارداری برای اکثر زنان مبتلا به میگرن بی‎خطر است، مواردی نیز وجود دارد که باعث بروز بیماری‌ها وخطرات دیگر می‌شوند مانند:

• خطر سکته مغزی
• بیماری قلبی عروقی
• ترومبوز ورید عمقی (لخته شدن خون)

4. خودمراقبتی در فرکانس سردرد قاعدگی تفاوت ایجاد می‌کند

اگر به دنبال درمان سردرد قاعدگی هستید، مراقبت از خود و تلاش برای کاهش سطح استرس خود در دوره قاعدگی بسیار مهم است.

• برنامه خواب منظمی داشته باشید، به این معنی که هر روز در ساعات مشخصی از خواب بیدار شوید و بخوابید
• وعده‌های غذایی را حذف نکنید
• سعی کنید با هر وعده غذایی پروتئین بخورید
• هر روز حدود 20 تا 30 دقیقه ورزش هوازی انجام دهید

اولویت دادن به این عادات به شما کمک می‌کند تا دفعات و شدت حملات سردردهای قاعدگی خود را کاهش دهید.

5. مصرف کافئین

کافئین یکی دیگر از داروهای موثر برای درمان سردرد قاعدگی است. خوردن شکلات و نوشیدن چای یا نوشابه کافئین‌دار ‌می‌تواند سردرد‌های قاعدگی را تسکین دهد. در واقع برخی از داروهای PMS (سندروم پیش از قاعدگی) حاوی کافئین هستند.

با این حال مصرف بیش از اندازه کافئین هم توصیه نمی‌شود. کافئین اعتیادآور است و مصرف بیش از حد آن در طول قاعدگی ‌می‌تواند باعث وابستگی فیزیکی شود. قطع ناگهانی کافئین بعد از قاعدگی نیز باعث سردرد به دلیل قطع مصرف می‌شود.

6.مصرف روزانه منیزیم

شواهدی وجود دارد که نشان ‌می‌دهد مصرف روزانه منیزیم ‌می‌تواند برای پیشگری و درمان سردرد قاعدگی بسیار مفید باشد. اگرچه مکانیسم اثر منیزیم در روند بهبود میگرن شناخته شده نیست، اما بسیاری از محققان بر این باورند که منیزیم ‌می‌تواند سلول‌ها را تثبیت کند، تحریک پذیری بیش از حد و حملات عصبی را کاهش دهد.

یک مطالعه منتشر شده در Cephalalgia نشان داد افرادی که به مدت 12 هفته منیزیم مصرف کردند، 41.6درصد حملات میگرنی کمتری داشتند. مطالعات دیگر نیز وجود دارد که نشان ‌می‌دهد که مکمل منیزیم خوراکی روزانه در پیشگیری و درمان سردرد قاعدگی، به ویژه در زنان مبتلا به میگرن قبل از قاعدگی موثر است.

7.انجام ورزش به طور منظم

شواهد زیادی وجود دارد که نشان ‌می‌دهد ورزش منظم هوازی ‌می‌تواند به تنهایی به عنوان یک داروی پیشگیرانه برای بروز انواع سردرد عمل کند و برخی مطالعات نشان ‌می‌دهد که یوگا و HIIT (تمرینات تناوبی با شدت بالا) نیز ‌می‌توانند برای درمان سردرد قاعدگی مفید باشند.

یک مطالعه نشان داد که افرادی که حداقل سه بار در هفته ورزش هوازی انجام می‌دهند، تعداد حملات میگرنی خود را به اندازه افرادی که از داروی Topamax (توپیرامات) استفاده می‌کردند کاهش می‌دهند.

نه تنها ورزش منظم ‌می‌تواند به پیشگیری از حملات میگرن در برخی افراد کمک کند، بلکه اگر سردرد خفیف باشد، یک دوره کوتاه ورزش ‌می‌تواند به تسکین سردردی که در حال وقوع است کمک کند.

از سوی دیگر ورزش بیش از حد و فعالیت‌های شدید نیز ‌می‌تواند محرکی برای میگرن باشد، به خصوص اگر قبلا دچار حمله میگرنی شده‌اید. زنان برای درمان سردرد قاعدگی باید به شکل ایمن ورزش کنند، به طوری که فعالیت بدنی باعث تحریک سردرد نشود و بتواند درد‌های دوران قاعدگی را تسکین دهد.

8.مصرف مسدود کننده‌های بتا برای پیشگیری از سردرد

بتا بلوکرها داروهایی هستند که برای درمان فشار خون بالا و سایر مشکلات قلبی عروقی شناخته شده‌اند، اما می‌توان از آن‌ها برای جلوگیری از حملات میگرنی و دیگر سردردها استفاده کرد.

بلوکرهای بتا، مانند پروپرانولول، معمولا به عنوان یک پیشگیری روزانه برای میگرن استفاده می‌شود. شواهد زیادی وجود دارد که نشان ‌می‌دهد آنها ‌می‌توانند شدت و دفعات میگرن را کاهش دهند.

بتابلوکرها گزینه خوبی برای درمان سردرد قاعدگی هستند. مانند:

• لوپرسور (متوپرولول)
• پروپرانولول
• تیمولول
• تنورمین (اتنولول)
• کورگارد (نادولول)

9.انجام طب سوزنی

طب سوزنی شامل قرار دادن سوزن‌های ریز در نقاط مختلف فشار در سراسر بدن فرد است. این روش ترشح اندورفین را تحریک می‌کند، هورمونی که به طور طبیعی توسط بدن تولید می‌شود و در مقابله با استرس و درد تاثیرگذار است.

10.ماساژ درمانی

ماساژ درمانی ‌می‌تواند آرامش عضلانی را تقویت کرده و تنش را در شانه‌ها، پشت و گردن کاهش دهد. همچنین ممکن است شدت و دفعات سردردهای تنشی و حملات میگرنی را به حداقل برساند.

چه زمانی لازم است برای درمان سردرد قاعدگی به پزشک مراجعه کرد؟

زنان در صورت داشتن سردردهای مکرر و شدید در دوره قاعدگی باید به پزشک مراجعه کنند. پزشک ‌می‌تواند در مورد امکان هورمون درمانی یا دارودرمانی به آن‌ها کمک کند.

همچنین برای هر سردردی که علائم زیر را دارد باید به پزشک مراجعه کرد:

• مشکل در صحبت کردن
• سردرگمی ذهنی
• تشنج
• دوبینی
• بی‌حسی

احتمالا سردردهایی با علائم ذکر شده مربوط به قاعدگی نیستند بلکه نشان از یک شرایط حاد و بیماری جدی دارند. بنابراین باید مورد بررسی یک متخصص قرار گیرد.

یادداشت پایانی

سردرد قاعدگی مانند یک ضربه مضاعف در این دوران عمل می‌کند. برخی زنان در دوران قاعدگی نه تنها دردهای طاقت‌فرسایی را تجربه می‌‍کنند، بلکه ترس و اضطراب این را دارند که هر لحظه امکان دارد سردرد ناتوان کننده قاعدگی نیز گربان‌گیر آن‌ها شود.

به همین دلیل است که درمان سردرد قاعدگی امری مهم و البته دشوار است. خوشبختانه روش‌های خوب و کارسازی برای تسکین و درمان سردرد قاعدگی یافت شده است از قبیل: مصرف دارو، مصرف مکمل و تغییر در سبک زندگی

ما در این نوشتار سعی کردیم مواردی را در باب درمان سردرد قاعدگی عنوان کنیم. امیدواریم مفید واقع شده باشد.